Hugur - 01.01.2002, Blaðsíða 79

Hugur, 12.-13. ár, 2000-2001
s. 77-88
Atli Harðarson
Siðfræði í skólum
Hugleiðing í framhaldi af lestri bókarinnar Hvers er
siðfræðin megnug
Inngangur
I bókinni Hvers er siðfræðin megnug er að finna ritgerðir eftir ellefu ís-
lenska heimspekinga og viðtal við þann tólfta. Flestar ritgerðirnar ijalla
um hlutverk siðfræðinnar og efni sumra þeirra tengist með einum eða
öðrum hætti spurningum um siðferðilegt uppeldi og siðfræðikennslu í
skólum.
í því sem hér fer á eftir ætla ég að segja nokkur orð um hvernig ég held
að siðmennt eigi að fléttast saman við kennslu á grunn- og framhalds-
skólastigi. í framhaldi af þessu ræði ég svo tvær spurningar sem tengj-
ast efni bókarinnar.
Fyrri spurningin sem ég Qalla um er: A hvern hátt styður heimspeki-
leg siðfræði við siðferðilegt uppeldi?
Nokkrir höfundanna eins og Hreinn Pálsson, Kristján Kristjánsson,
Magnús Baldursson og Sigríður Þorgeirsdóttir álíta að heimspekileg sið-
fræði eigi erindi við börn og unglinga og hlutverk hennar sé ekki bara að
svala forvitni þeirra heldur líka að „örva sjálfstæða hugsun“ (Hreinn bls.
26), „efla siðmennt“ (Kristján bls. 37), „efla siðferðilega dómgreind“
(Magnús bls. 65), „auka næmi nemenda fyrir siðferðilegum vandamálum
og efla siðferðilegt sjálfræði og ábyrgðartilfinningu“ (Sigríður bls. 80).
Aðrir höfundar viðra efasemdir um að siðfræðin geti gegnt lykilhlutverki
í siðferðilegu uppeldi. Þorsteinn Gylfason tekur dýpst í árinni og segir
„heimspekileg siðfræði getur enga leiðsögn veitt í siðferðilegum efnum.
Hún er ekki uppbyggileg“ (bls. 137). Vilhjálmur Árnason viðrar svipaðar
efasemdir þar sem hann segir að „í leit einstaklinganna að merkingar-
77