Morgunblaðið - 16.07.1963, Blaðsíða 1

'^4 síður
50 árgangur
157. tbl. — Þriðjudagur 16. júlí 1963’
Prentsmiðja Morgunblaðsins
Rússar og Kínverjar
ásaka hvorir aöra
Talið að fundum á Leninhæð ljúki brátt
með algjöru ósamkomulagi
Moskvu 15. júlí — AP — NTB
•— Reuter
Fulltrúar kommúnistaflokka
Kína og Sovétríkjanna komu
saman til funda bæði á sunnudag
©g mánudag þrátt fyrir að að-
ilar hefðu veitzt harðlega hvor
að öðrum í blöðum í Moskvu og
Peking báða dagana. Á sunnu-
daginn réðist Pravda mjög að
kínverskum kommúnistum í
„opnu bréfi“ til leiðtoganna í
Peking. Izvestia fylgdi í kjöl-
farið í dag. í dag svöruðu Kín-
verjar ásökunum Pravda í mál-
gagni sínu í Peking þar sem því
var lýst yfir að ,títóista-liðhlaup-
ar“ væru að reyna að grafa und-
an fundunum í Moskvu. Er þess
nú talið vart langt að bíða að
endanlega slitni upp úr hug-
myndafræðiviðræðunum á Len-
inhæð, og hafi bilið milli Moskvu
©g Peking aldrei verið meira en
nú. Telja fréttaritarar að ein
helzta ástæðan til þess að kín-
versku fulltrúarnir séu ekki
farnir frá Moskvu, sé sú að Pek-
ingstjórnin vilji gera Krúsjeff
forsætisráðherra erfitt fyrir fyr-
ir á ráðstefnunni um bann gegn
kjarnorkuvopnatilraunum, sem
hófst þar í borg í dag. — Bú-
izt er við að sendinefndirnar
muni enn koma saman til fund
ar í dag.
Fundurinn á sunnudaginn hófst
laust eftir kl. 7 f.h. eftir ísl. tíma
Skömmu áður óku bifreiðir
sendinefndamanna að húsi því
á Leninhæð, sem fundirnir eru
haldnir í. Kom Suslov, formaður
rússnesku sendinefndarinnar, á
fundarstað 10 mínútum á undan
Kínverjunum, sem óku til fund-
arins í fjórum stórum bifreiðum.
Brugðust kínversku nefndar-
mennirnir hinir verstu við er
bíll vestrænna fréttaritara reyndi
að fylgja þeim, sem fremstur fór.
Tóku tveir bílar Kínverja sig út
úr lestinni, og neyddu bíl frétta-
ritaranna til þess að aka
upp á gangstétt. Á eftir bílum
Kínverjanna komu tveir rúss-
neskir bílar af nýjustu gerð, en
slíka bíla hafa aðeins æðstu
embættismenn Sovétríkjanna til
umráða. Ekki er þó vitað hvaða
embættismenn þar voru á ferð.
Að vanda var ekkert látið uppi
um hvað fram fór á fundi sendi-
nefndanna.
í dag komu fulltrúamir sam-
an á nýjan leik á Leninhæð, og
stóð fundur í 3% klst. Á sunnu-
dag réðist Pravda mjög harka-
lega á Kínverja og kvað þá reyna
að spilla fyrir því að samkomu-
lag næðist á fundunum. Komu
þessar ádeilur fram í „opnu
bréfi“ til kommúnistaleiðtoganna
í Peking. Bréfinu fylgdd síðan
þriggja dálka leiðari á mánudag.
í dag, mánudag, ritaði Izve.stia
einnig um deilu kommúnistaleið-
Framhald á bls. 2.
Krúsjeff, forsætisráðherra, brosir breitt milli þei rra Harrimans og Hailsham lávarðar í upphafi
ráðstefnunnar um bann við kjarnorkuvopnatilraunum í gær. „Ég er umkringdur heimsvaldasinn-
um“, sagði hann og hló.
Myndin símsend Mbl. frá Moskvu — AP.
Gamanyrði fjúka á kjarn-
orkuráðstefnunni í Moskvu
Talið áð vel horíi um samkomulag
— Kínverjar segja óhugsandi að semja
við „heimsvaldasinna“
Moskvu, 15. júlí — AP — NTB — Reuter
RÁÐSTEFNA Bandaríkjamanna, Breta og Rússa um bann við
kjarnorkutilraunum hófst með þriggja tíma fundi hér í dag. Krús-
jeff, forsætisráðherra Sovétríkjanna, mætti sjálfur á fundinum og
stýrði honum. Gott andrúmsloft ríkti á fyrsta fundinum, og skiptust
menn á gamanyrðum þann tima, sem blaðamenn fengu að vera
viðstaddir. Telja fréttaritarar fulla ástæðu til bjartsýni um árangur
af ráðstefnunni þegar eftir fyrsta daginn, og talið er að versnandi
samkomulag Rússa og Kinverja á hugmyndafræðifundum þeirra í
Moskvu kunni að verða til þess að Sovétstjórnin verði nú fúsari til
að undirrita samkomulag um tilraunabann. Pekingstjórnin sýndi í
gær ljóslega hvern hug hún ber til ráðstefnunnar, er útvarp hennar
í Peking réðist mjög harkalega að Kennedy Bandaríkjaforseta, sagði
hann þegar hafa gengizt fyrir nýju vígbúnaðarkapphlaupi og að ósk-
ir hans um tilraunabann væru „hræsnin uppmáluð“. Sagði útvarpið
að ekki væri hægt að setjast að samningaborði með „bandarískum
heimsvaldasinnum".
Svalbarðaslysið enn á dagskrá:
Námufélagsstjórnin ræðst á
r annsókn ar nef ndina
Ssgir hana ekki hafa aflað sönnunar-
gagna sem skyldi
Ösló, 15. júlí — NTB
STJÓRN Kings Bay kolanámufé-
lagsins hefur ráðist harkalega á
niðurstöður rannsóknarnefndar
þeirrar, er fjallaði um slysið er
varð í námum félagsins á Sval-
barða 5. nóvember 1962, en
nefndin komst að þeirri niður-
Btöðu að orsakir slyssins væri að
rekja til vanrækslu varðandi lög-
boðnar öryggisráðstafanir í nám-
unum. Segir stjórn kolafélagsins
nú, að rannsóknarnefndin hafi
ekki kannað málið niður í kjöl-
inn, og ekki uppfyllt þær kröfur,
sem til slíkrar nefndar verði að
gera varðandi öflun sönnunar-
gagna og að í skýrslu nefndarinn-
ar skorti á að hinar jákvæðu og
neikvæðu hliðar málsins séu
réttilega metnar. Segir stjórn
kolafélagsins að niðurstöður
nefndarinnar hljóði fremur sem
dómsniðurstaða en niðurstaða
hlutlausrar nefndar, og lýsir því
jafnframt yfir að vanræksluásak-
anir þær, sem komi fram í
skýrslu nefndarinnar, muni að
engu verða ef fram færi réttar-
rannsókn á tildrögum slyssins.
Flest Óslóarblaðanna í dag eru
á einu máli um að nú standi stað-
hæfing gegn staðhæfingu um mál
þetta, og að í yfirlýsingu stjórnar
kolanámufélagsins komi fátt nýtt
fram um hinar raunverulegu or-
sakir slyssins. — Arbeiderbladet
segir t.d. að upplýsingar félags-
stjórnarinnar gefi allt aðra
mynd af slysinu en niðurstöður
Framh. á bls. 23.
Áður en ráðstefnan hófst í
Moskvu í dag átti Krúsjeff nær
tveggja klst. fund með formanni
brezku samninganefndarinnar,
Hailsham lávarði. Sagði Hails-
ham að fundinum loknum að
viðræðurnar hefðu verið mjög
vinsamlegar og ekki fjallað um
hugsanlegt samkomulag um til-
raunabann, heldur ýmis önnur
va damál á sviði efnahags og
stjórnmála.
GAMANYRÐIN FJÚKA.
Fyrsti fundur ráðstefnunnar
hófst kl. 12 á hádegi í dag (ísl.
tími). Er fulltrúar gengu að
hinu 10 metra langa grænklædda
samningaborði sagði Krúsjeff:
„Eigum við ekki að byrja á
því að undirrita samkomulagið
þegar í stað?“
Averell Harriman, formaður
bandarísku samninganefndarinn-
ar ýtti þá pappir og penna i
áttina til forsætisráðherrans,
Skarst þá Gromyko. utanríkis-
ráðherra Rússa, í leikinn og sagði
vð Krúsjeff: „Skrifaðu undir; við
Framh. á bls. 23.
Segir Bandaríkin á
barmi borgarastríðs
Ríkistjóri Alabama ræðst á Kennedy forseta
Washington 15. júlí — AP
GEORGE Wallace, ríkisstjóri
Alabama, sagði í dag að stefna
Kennedy's Bandaríkjaforseta í
kynþáttamálunum hefði orðið til
þess að Bandaríkin væru nú
„þjóð sundrungar og átaka og
á barmi borgarastyrjaldar". Sagði
ríkisstjórinn að ef Bandaríkja-
þing samþykkti lög um jafnan
þegnrétt hvítra manna og svartra
„ætti að gera ráðstafanir til þess
að kalla heim hermenn okkar í
Berlín, Viet Nam og frá öðrum
heimshlutum sökum þess að
þeirra verður þá þörf í Ameríku“
Ummæli Wallace komu fram
í yfirlýsingu, sem hann flutti fyr
ir verzlunarnefnd öldungadeild-
arinnar. Sagði hann að Banda-
ríkjamenn myndu ekki „láta þess
konar lög sig nokkru varða“ og
lýsti öllum tillögum Kennedy's
forseta sem „jafn andstyggileg-
um“. Sagði hann einnig að sá
forseti, sem beitti sér fyrir þess
háttar löggjöfum 1963 ætti að
hverfa úr embætti. Wallace
sagði einnig að Suðurríkjamenn
myndu „taka forrustuna meðal
allra frelsiselskandi manna —
hvítra sem svartra — og reyna
að vinna bug á hverjum þeim
manni sem legði lið sitt nokkurri
grein mannréttindafrumvarpa-
IViartelli
sýknaður
London 15. júlí NTB-Reuter.
Kjarnorkufræðingurinn
GIUSEPPE MARTELH var
í dag sýknaður af öllum á-
kærum á hendur honum, en
Martelli var sakaður um að
hafa í fórum sínum tæki til
njósna og að hafa lært að
meðhöndla þau til þess að
stunda njósnir fyrir Rússa.
Kvað kviðdómurinn upp
sýknudóminn eftir að hafa
setið á rökstólum í 914 klst.
Fyrir réttinum hélt Martelli
því fram að hann hefði átt
viðskipti við Rússa 1 því skynl
einu að gera brezkum yfir-
völdum kunnugt um starf-
semi þeirra.