Morgunblaðið - 18.09.1971, Blaðsíða 10

10
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 18. SEPTEMBER 1971
BÓK^VIENNTIR - LISTIR
BÓKMENNTIR - LISTIR
BOKMENNTIR - LISTIR
Sýningar y f ir f er ð
Hringur •íöhannesson:
Bogasal.
Hallsteinn Sigurðsson:
Ásmundarsal.
Sig:iu-ður Örlygrsson:
Unuhúsi.
Patrice:
Gallerie Grjótaþorp.
Bat Yosef og:
Sigrríður Björnsdóttir:
Norræna húsinu.
Alþýð usamban dið:
Laugavegri 18.
Valgrerður Hafstað:
Mokka.
Don Rogers:
Bændahöllinni.
Það er óhætt að halda þvi
fram, að nú standi yfir mikill
darraðardans í myndlistarlífi höf-
uðborgarinnar, því að fyrir utan
haustsýningu Félags íslenzkra
myndlistarmanna i nýjum sal
Norræna hússins, sem nú er í
fullum gangi, stendur yfir fjöldi
myndlistarsýninga, sem vert er
að gefa gaum og mega mynd-
llstarunnendur borgarinnar
hraða göngu sinni, ef þeir ætla
ekki að missa af strætisvagnin-
um, einkum vegna þess að gæði
sýninganna eru á öllu hærra
stigi en maður á að venjast, er
jafn margir sýna samtímis. Ekki
eru ýkja mörg ár síðan það
þótti harla andstætt, ef sýning-
ar tveggja gildra myndlistar-
manna voru opnaðar á sama
tíma! — Og erfitt þótti fyrir
boðsgesti beggja að vera á tveim
stöðum samtimls og fjarska
mikið vandamál að gera upp á
milli þess, hvort boðið skyldi
þegið fyrr til að móðga hvorug-
an! En í dag, er fyrir kemur
að 4—5 sýningar opna um sömu
helgi, er slíkt vandamál ekki til
umræðu.
tíma virtist ætla að dofna yfir
þessum listamanni, og form
mynda hans þyngdust til muna.
Þetta tímabil virðist vera að
þoka með öilu fyrir leikandi og
sannfærandi mýkt og er form
mynda hans þó jafnóhagganlegt
og yfirvegað sem fyrr. Ég þyk-
ist finna þessum fullyrðingum
mínum stað í myndum svo sem
„Gola í grasi“, „Júlí 1971“,
„Bælt gras“, „Minning" og fleiri
líkum myndum.
1 Ásmundarsal kveður ungur
myndhöggvari sér hljóðs með
sinni fyrstu sýningu, Hallsteinn
Sigrurðsson að nafni. — Hann
hefur lengi lagt stund á högg-
myndalist eða skúlptúr líkt og
margir vilja nefna listgreinina.
Hallsteinn er enn við nám og
sýningin ber þess vott, að hann
sé um margt óráðinn um fram-
tíðina. Sýningunni má skipta i
tvennt, annars vegar „massíf“
form en hins vegar jafnvægis
víravirki, sem hefur hlotið nafn-
ið „Tension structure". Einlægni
þessa unga manns i viðleitni
sinni er auðsæ í öllu þvi, sem
hann tekur sér fyrir hendur, og
hraustlega gengur hann á vit
þess sviðs, sem hann hefur val-
ið sér innan myndlistarinnar.
Hringur Jóhannesson á sýningu sinni.
Starfsbróðir minn við blaðið í
þessu mikilvæga fagi er víðs
fjarri, svo að það fellur að öllu
í minn hlut að gera öllum þess-
um sýningafjölda einhver skil.
— og í stað þess að skrifa langt
mál um hverja sýningu fyrir
sig vel ég þann kostinn að fara
að dæmi starfsbræðra minna í
stórborgum erlendis og fara
fljótt yfir sögu. — Ella yrði
blaðið að gefa út aukablað um
myndlist, svo sem um íþróttir,
og er það raunar fagur en fjar-
lægur draumur. Ég hugga mig
við þá kenningu, að fjarlægðir
eru sagðar hverfandi á vorum
dögum, og það gefur draumum
og óskhyggju byr undir báða
vængi.
1 Bogasal sýnir Hringur
Jóhannesson enn einu sinni:
Þessi sýning hans tekur öllum
fyrri sýningum hans fram um
mýkt og sterkari persónuein-
kenni. Hringur hefur þroskazt
hægt en markvisst, enda bera
vinnubrögð hans vott um, að
hann sé ekki að flýta sér. — Um
Árangurinn er misjafn, en þar
sem honum tekst bezt upp, gef-
ur hann okkur vonir um, að hér
sé á ferð góður liðsmaður í frek-
ar fáskrúðugum en gildum garði
íslenzkrar höggmynda- og skúlp-
túrlistar. Ég vil nefna kveikju
að framtíðarþróun í myndum
eins og nr. 6 „Maður og kona“,
nr. 11 „Leikur með boga“, sem
sýnir einna mesta og þróaðasta
jafnvægistilfinningu og ennfrem-
ur stærri útimyndina, sem er að
mínum dómi sterkasta framlag-
ið til „Tension structure".
Að svo búnu hverfum við á
vit annars ungs listamanns, sem
einnig er með sína fyrstu sýn-
ingu og það í hinu viðkunnan-
lega sýningarhúsnæði bókaút-
gáfunnar Helgafells í Unuhúsi
við Veghúsastíg. — Sigurður Ör-
lygsson nefnist hann og hefur
víða komið við í menningarmál-
um borgarinnar þrátt fyrir ung-
an aldur. Hér er það strangt og
hnitmiðað form, sem ber fyrir
augu okkar, vægðarlaus við-
leitni ungs manns við að með-
höndla þrengstu takmörk mynd-
flatarins og gengur þar hik-
laust til verks vitandi vits um
lítinn samhljóm með þorra
þeirra, sem sýninguna skoða.
Hugrekki er gott veganesti, þeg-
ar mikið er um að vera á vett-
vangi myndlistarinnar, og sá
sem litlu vogar, uppsker sjald-
an stóran hlut. Þessi einföldu
og ströngu form leyna á sér
og verða síbreytileg við nánari
skoðun, og sýningin í heild er
sannarlega ekki jafneinhæf og
í fljótu bragði virðist, og þvi
álit ég að Sigurður Örlygsson
muni marka sinn veg til meiri
afreka.
Að nýtt sýningarhús sé tekið
í notkun, telst naumast lengur
til tíðinda í borg vorri en þó
nokkurs virði, ef sýningarhús-
næðið á sér framtíð og vona ég,
að svo verði með Gallerie Grjóta-
þorps. Hér er um að ræða lítið,
en mjög viðkunnanlegt sýning-
arhúsnæði. Patrice sá, er fyrstur
sýnir I þessu húsnæði, virðist
Bat Yosef við eitt verka siiina.
skrifar um
MYNDUST
ekki maður mikilla átaka á sviði
myndlistar, þótt hann sýni eng-
in vettlingatök í þróaðri tækni
sinni. Myndir hans virka likt og
iðandi sjávargróður og eru á-
hugaverðar og skemmtilegar í
viðkynningu, og nefni ég þá
einkum myndir eins og nr. 1
„Bakhluti" og nr. 10 „Gróður“.
í Norræna húsinu sýna þær
Sigrriðtir Björnsdóttir og Bat
Yosef margþætt myndlistar-
verk. List Sigríðar hef ég ný-
verið gert nokkur skil í list-
dómi vegna sýningar hennar 1
Bogasal, og vísa ég til hans
vegna mynda hennar, en bæti
þvi við, að hér er ótvírætt um
vaxandi listakonu að ræða. Bat
Yosef eða María Jósefsdóttir,
svo sem útleggst á tungu vorri,
er mér betur kunnug sem lista-
kona lýrískra málverka, en þau
sem hún nú sýnir eru málverk
og myndlistarverk furðulegra og
„exotiskra“ drauma, þar sem
„erotíkin“ slær á marga strengi.
Stundum virðist sem hún ofhlaði
myndir sínar, jafnvel „bróderi"
þær, en jafnan er þetta gert
markvisst, og nær hún árangri,
sem ber vott um sanna list-
sköpun.
Alþýðusambandið, Laugavegi
18. — Listasafn þessara samtaka
virðist ætla að verða geðþekkt
rjóður góðrar listar, en vanmet-
ið af þeim, sem gæðanna er
ætlað að njóta. Enn ein sýning
hefur verið sett upp í húsa-
kynnum þess og nýtur sín vel,
forráðamanni safnsins til mik-
illar reisnar, en áhugalitlum
meðlimum samtakanna hið gagn
stæða. Ég vil hvetja sem flesta
til að leita þess, sem þar er að
finna, fræðast og njóta fagurrar
listar. Með þeim hætti er tóm-
stundum sannarlega vel varið.
Á Mokka-kaffi sýnir Valgerð-
ur Hafstað myndir sínar. Frúin
sem dvalið hefur í höfuðborg
listanna, París, um langt árabil,
hefur oft sýnt okkur í myndum
sínum næma tilfinningu fyrir
hugþekkum ljósbrigðum — og
þar sem hún nær þeim bezt
fram, nær hún einnig mestum
árangri, og í því ljósi er sýn-
ing hennar á Mokka engin und-
antekning.
Kanadiskur prófessor í mynd-
list, Don Rogers, sýndi á dögun-
um 21 málverk i Bændahöllinni,
þar sem áður var Upplýsinga-
þjónusta Bandaríkjanna. Sýn-
ingar hans, sem er fyrir nokkru
lokið, hefur ekki verið getið
ýmissa orsaka vegna. En það er
skemmst frá að segja, að þetta
var mjög áhugaverð sýning, og
þau þrjú skipti, sem ég lagði
Don Rogers við eitt verka sinna.
leið mína þangað, urðu mér til
mikillar ánægju. Það var eftir-
tektarverð birta og heiðríkja í
myndum hans, næm tilfinning
fyrir lit ásamt óvenjulegri hug-
leiðslu gagnvart eilifðinni, tóm-
inu bak við ár og aldir. —
NORRÆNA HL’SIÐ —
Ivar okkar Eskeland, sem hef-
ur komið eins og óbeizlaður fjör-
kálfur inn í íslenzka menningu,
— lifandi blossi, sem lengi hefur
verið þörf á, og sem hefur unnið
frábært starf tU viðgangs norr-
ænni og alþjóðlegri menningu
í landi voru, — starf, sem
jafnan mun verða metið þakk-
látum huga allra þeirra, er við-
gangi hennar unna, — birti I
Morgunblaðinu nokkrar athuga-
semdir vegna viðtals, sem ég átti
við blaðamann þess á dögunum.
Mér þykir leitt, hafi ég farið
með rangt mál varðandi kjallara-
plássið, sem ég áleit, að hefði
átt að verða geymsla likt og
aðrir hlutar kjalLarans. Hér kom
fram getspeki min. Ég efast ekki
heldur um, að Ivar Eskeland
fari með rétt mál, þegar hann
segir, að aldrei hafi komið tU
tals milli hans og Alvars Alto.
og þeirra, er hafa með fjármál
hússins að gera, að reisa annað
hús. — En mig langar til að
upplýsa heimildir minar varð-
andi þetta atriði:
I mjög svo merku viðtali
Alvars Alto við Sjónvarpið, þar
sem hann var ómyrkur 1 máli,
sagði hann m.a.: „Ég hef ekki
hugsað mér, að hengdar yrðu
upp myndir til sýninga í þessu
húsnæði, réttu lausnina myndi
ég álíta þá, að byggt yrði sér-
stakt hús yfir sýningar." Annað
mál og ekki viðfelldið er það, að
landar mínir virðast á stundum
horfa of grannt á þann pening,
sem listgreinum er fórnað, en
fréttaþjónusta í þessu efni er
mér með öUu óviðkomandi.
Ég þakka þér, Ivar Eskeland,
fyrir að birta þarfa hugvekju
varðandi sýningarsal Norræna
hússins. Það er sannfæring mín,
að fé til þessa fyrirtækis hafi
verið vel varið, og hvort tveggja
þakkarvert, fórnfúst fjárframlag
bræðraþjóðanna og ágæt störf
þeirra, er að framkvæmd stóðu.
Deila mætti um upprunalega lýs-
ingu salarins, en þar hefur
ljósameistari Þjóðleikhússins
ráðið fyllstu bót á. Ég teldi það
æskilegan þakklætisvott landa
minna fyrir heillaríkt framtak
og ágæta forustu að tjá sig fúsa
til að inna af hendi greiðslu
þeirrar fjárhæðar, sem leiddi af
breyttri lýsingu sýningarsalar-
arins. —
Bragi Asgeirsson.