Óðinn - 01.11.1913, Blaðsíða 5

ÓÐINN
61
Síra Bjarni Þorsteinsson,
prestur á Siglufirði, er fæddur 14. okt. 1861 á Mel
í Hraunhreppi í Mýrasýslu. Hann er af bænda-
fólki kominn í báðar ættir. Foreldrar hans voru
Þorsteinn Helgason og Guðný Bjarnadóttir; bún
var alsystir sra Jóns Straumfjörðs, er dó sem prest-
ur í Meðallandsþingum 1890, en kunnastur var
fyrir ást sína á ritum og minningu Jóns biskups
Vídalíns. Þau Þorsteinn og Guðný fluttust til
Reykjavíkur nokkru fyrir aldamótin, þá er börn
þeirra fóru að komast upp og bert var, að þau voru
öll mjög meðtækileg fyrir alla menning og mann-
dáð. Þau dóu bæði í Bakkabúð
í Reykjavík lijá Þorsteini syni
sínum, hann 1908 en hún árið
eftir.
Við mikla fátækt og jafnvel
sult og seiru voru börnin fædd
og uppalin, en kjarkur og áhugi
mentafýsn og framfaraþrá kom
bráðlega í ljós hjá þeim öllum.
Þar hafa einnig verkin sýnt merk-
in. Þeir bræður sra Bjarna,
Þorsteinn, Halldór og Kolbeinn,
hafá nú um allmörg ár verið
skipstjórar og fiskimenn með af-
brigðum, og verið taldir hinir
fengsælustu og kjarkmestu botn-
vörpunga-skipstjórar.
Sra Bjarmi kom í lærða skóla
Reykjavíkur 1877 og varð upp
frá þeim tíma að spila mest eða
eingöngu upp á eigin spýlur, og
nota frístundirnar til þess að
vinna sjer fyrir fötum og fæði.
Hann stundaði námið kappsamlega, þótti latínu-
maður hinn frægasti, unni mjög öllum söng og
hljóðfæraslætti, var gleðimaður og vinsæll, fjörug-
ur og leikfimur, og útskrifaðist 1883 með besta
vilnisburði. Árin næstu var hann hjer í Rvik við
ýms skrifstofustörf og kenslu; þráði hann mjög að
geta siglt til háskólans og nema málfræði (latínu),
eða þó öllu helst leggja stund á músík, því að
hún náði æ meir og meir tangarhaldi í huga hans.
En fátækt og fjeskortur lokaði öllum sundum;
varð prestaskólinn eini úrkostur hans. Tók hann
þar próf 1888, varð jafnskjótt prestur á Siglufirði,
þá um haustið, og hefur nú þjónað því prestakalli
í 25 ár samfleytt.
Músikin hefur orðið líf og yndi sra Bjarna,
enda hefur hann lagt til hennar mestan tíma sinn
og krafla. Hann vann að því í 25 ár að safna
íslenskum þjóðlögum um land alt og úr fornum
skjölum innan lands og utan. Hin mikla og einkar
merkilega bók, íslensk þjóðlög, sem Carlbergssjóð-
urinn gaf út 1906—9, er árangurinn af því starfi hans.
Það verk verður sra Bjarna aldrei fullþakkað, því
að þar er geymdur og varinn gleymsku og glötun
stórmikill og einn merkasti þáttur hins andlega
lífs þjóðar vorrar um mörg hundruð ára skeið.
Þar er sú náma, sem fræðimenn og tónskáld geta
grafið upp"úr hverja perluna annari skærari, hvern
demantinn öðrum fegurri, eins
og líka hr. Sigfús Einarsson hef-
ur gefið oss svo mörg fægð og
fáguð og yndisleg sýnishorn af
í hinum ágætu Alþýðu-sönglög-
um sínum á siðustu árum.
Sra. Bjarni gaf út 1892 »XX
Sönglög« eftir ýmsa höfunda, út-
sett fyrir 4 karlmannaraddir og
með íslenskum teksta öll nema
eitt, sem hefur gamlan latnesk-
an teksta.
Árið 1899 gaf hann út »Sex
sönglög«, eftir sjálfan sig, sum
útsett fyrir fjórraddaðan söng,
en sum einrödduð, með fylgi-
nótum fyrir hljóðfæraslátt; öll
með íslenskum teksta.
Árið 1904 komu út á kostn-
að Sigurðar Kristjánssonar eftir
sra Bjarna »Tíu sönglög«; eru
9 þeirra einrödduð, en hið 10.
er tvísöngslag, öll með fylginót-
um fyrir hljóðfæraslátt og með íslenskum og dönsk-
um tekstum. Ennfremur komu út í fyrra »Þrjú
sönglög« eftir hann, útsett fyrir 4 ósamkynja radd-
ir. Ýms fleiri lög eftir hann hafa verið birt á prenti
til og frá, útsett fyrir 4 raddir. Þykja lög hans flest
einkennileg og frumleg, áhrifarík og alvöruþrungin.
Þá er það ekki hvað síst kirkjusöngurinn, sem
á sra Bjarna stórmikið að þakka. Hann safnaði
til og bjó undir prentun Kirkjusöngsbók, prentuð
1903, með yfir 170 sálmalögum, og viðbætir við
hana er prentaður 1912, með 80—90 lögum.
En þó á sra Bjarni langmestar þakkir skilið
af kirkju og kristindómi fyrir Hátíðasöngva sína,
sem komu út 1899.
Sr. Bjarni Þorsteinsson.