Þjóðviljinn - 23.08.1945, Blaðsíða 5

Fimmtud. 23. ágúst 1945. *• - W Ó Ð V I L J I N N -" -y .§
Jón Rafnsson: -SíMveiðisainningarnir II.
#r
Otrúlegt en satt
% \
Hvað verður um Japan
gNSKUR útvarpsfyrirlesari ræddi það nýlega að
þar í landi væri nokkur ótti út af því, hve margt
væri líkt um uppgjöf Japana nú og uppgjöf Þjóð-
verja 1918.
1918 hefðu Þjóðverjar gefizt upp áður en nokkrir
erlendir herir voru komnir inn í Þýzkaland. — Nú
gæfust Japanir upp áður en nokkur erlendur her-
maður hafði sett fót sinn á Japan.
1918 hefðu Þjóðverjar búið til áróðurssöguna um
„rítingsstunguna í bakið“, til þesá að reyna að halda
því fram að þeir hefðu aldrei verið sigraðir. — Nú
væru Japanir að reyna að búa til slíka sögu: Það
væri sagan um að atombomban, en ekki herstyrkur
Bandamanna hefði knúið fram frið, en Japanir væru
í rauninni ósigraðir.
þESSI enski útvarpsfyrirlesari minnti síðan á þær
staðreyndir að japanski flotinn hefði verið svo að
segja gereyddur, að japanski flugflotinn hefði vart
verið lengur til, — og að Japanir hefðu verið farnir
að biðja um frið hálfum öðrum mánuði áður en
atombomban kom til sögunnar. Herstyrkur Banda-
manna, eftir að Rússar bættust í hópinn, hefði ger-
sigrað Japana á skömmum tíma, — þó atombomb-
an hefði ekki komið til sögunnar.
Það, sem nú þyrfti að gera, væri að koma japanska
hernum í skilning um að hann hefði verið sigraður
— og það gæti orðið all-erfitt verk.
JJUGLEIÐINGAR þessa B.B.C.-manns eru eftirtekt-
arverðar — og því verður fylgt af mikilli at-
hygli um víða veröld, að gerðar verði nógu harðvít-
ugar ráðstafanir til þess að fyrirbyggja árásir Jap-
ana framar. En til þess þarf ekki aðeins að þurrka
út japanska hervaldið, heldur líka afnema yfir-
drottnun keisara og aðals, þjóðnýta japanska iðnað-
inn að svo miklu leyti sem hann fengi að vera til,
og svipta japanska aðalinn jörðunum, til þess að
skipta þeim upp á milli bændanna. Aðeins með slík-
um harðvítugum þjóðfélagslegum ráðstöfunum er
hægt að rífa yfirdrottnunarstefnu Japana upp með
rótum.
Á fundi miðstjórnar Al-
þýðusambands íslands 18.
maí s.l. var- undirrituðum á-
samt forseta sambandsins
Hermanni Guðmundssyni og
Kristjáni Eyfjörð formanni
Sjómannafélags Hafnarfjarð-
ar og miðstjórnarfulltrúa fal-
ið að annast undirbúning
áð kjarasamningum á síld-
veiðum, af hálfu sambands-
ins. — Undanfarið hafði skrif
stofa sambandsins gert nokkr
ar undirbúningsráðstafanir.
Um svipað leyti hafði formað
ur landssambands íslenzkra
útvegsmanna vakið máls á
hugmyndinni um heildar-
samninga, við forseta Alþýðu
sambandsins:
Méð því að sambandsþing
hafði tjáð sig eindregið fylgj-
andi samræmingu sjómanna-
kjaranna á síldveiðum sem
í öðrum greinum fiskveiða og
vitað var að samræmingin
hafði lengi verið almennt á-
hugamál sjómanna, einkum
við Faxaflóa, og annars stað-
ar, þar sem kjörin á síldveið-
um höfðu verið um all langt
skeið lélegust, þá þótti sam-
bandsstjórn bæði rétt og
skylt að taka hugmyndinni
um samíæmingu og heildar-
samninga vel. —
Við tjáðum því útvegsmönn
um, að við værum reiðubún-
ir að reyna samningaumleit-
anir og vinna að heildarsamn
ingum, þó því aðeins að sam-
bandsfélög vor væru þess
fylgjandi, og að samningar
þessir gætu farið fram í
beinu samráði við þau.
Það að stjórn eins elzta og
stærsta sjómannafélags lands
ins hafði ákveðið að taka nú
loksins rögg á sig og sam-
ræma kjör reykvískra sjó-
manna beztu kjörum annars
staðar á landinu og lýst því
opinberlega yfir að hún
mundi taka sér til fyrirmynd-
ar samning Sjómannafélags-
ins Jötun í Vestmannaeyjum,
hlaut að styrkja frekar líkurn
ar fyrir því, að sæmileg skil-
yrði væru nú fyrir því, að
koma á samræmingu síldveiði
kjaranna um nær allt land,
því til þessa hafði þetta á-
hugamál sjómannanna aðal-
lega strandað á hinum stóra
bróður við Faxaflóa, stjórn
Sjómannafélags Reykjavíkur.
Þá átti það ekki að geta spillt
framgangi málsins að einmitt
þeir, forystumaður Sjómanna
félags Reykjavíkur Sig. Ólafs
son og sálufélagi hans Hanni-
bal Valdimarsson höfðu, á-
samt fleiri áhugasömum
mönnum í því máli, flutt á
síðasta þingi Alþýðusam-
bands íslands ályktun, sem
þingið samþykkti einróma,
um að unnið skyldi að sam-
ræmingu síldveiðikjaranna.
„Tekst þá tveir vilja.“
Það ségir sig sjálft, að tals-
vert starf liggur í þvi', að
undirbúa frá einni skrifstofu
lífrænt samstarf dreifðra fé-
laga á fjarlægustu stöðum.
Hér kemur ekki aðeins það
til greina, að. kröfurnar séu
raunhæfar fyrir hvern stað
jafnframt því sem þær eru
samræmdar svo sem kostur
er, til að forðast ■ hin hvim-
leiðu undirboð, heldur einnig
það, að samræma aðgerðir af
hálfu félaganna, ef til þarf að
taka, Þegar um þetta er að
ræða getur hið fjarlæga smá
félag oft og tíðum haft sína
miklu þýðingu um úrslit
mála.
Um það bil sem Sigurjón
telur að stjórnir sjómanna-
félaganna í Reykjavík og
Hafnarfirði hafi haft tilbúið
samningsuppkast sitt eða
þann 25. maí s.l. var undir-
búningi sambandsins það á
veg komið, að tímabært var
að hugsa til sameiginlegs
fundar'hér í Reykjavík með
fulltrúum hinna ýmsu sjó-
mannasamtaka, nær og fjær
á vegum sambandsins. til að
ljúka öllum nauðsynlegum
undirbúningi að skynsamleg-
um vinnubrögðum sjómanna-
samtakanna að fyrirhuguðum
samningaumleitunum. — Full
ur mánuður var enn til
stefnu, til umræðna við gagn-
aðilann. — Þó veldur það
ekki mestu til giftusamlegrar
lausnar í kaupgjalds og kjara
málum, að byrja sem allra
fyrst að þjarka við mótherj-
ann, heldur hitt, að undir-
búningurinn sé góður og haf-
inn í tíma.
Einmitt þennan dag mun
það hafa verið (25. maí) er
formaður Sjómannafélags
Hafnarfjarðar, sem einnig er
í miðstjórn Alþýðusambands-1
ins, kom til mín í sambands-
skrifstofuna. — í samtali okk
ar, sem snerist um síldveiði-
kjörin innti ég Kristján eftir
því hversu ganga mundi um
undirbúning þessara mála hjá
sjómannafélögunum 1 Reykja
vík og Hafnarfirði. — Kvaðst i
hann þá einmitt hafa fyrsta |
uppkastið vélritað í vasa sín-
um og taldi líklegt að sam-
bandsskrifstofunni yrði bráð-
lega sent það til umsagnar,
svo sem öllum sambandsfé-
lögum er skylt að gera við
slík tækifæri, áður en kröfur
eru lagðar fyrir vinnuveit-
andann. Eftir ósk minni lán-
aði Kristján mér þetta plagg.
Daginn eftir, það mun hafa
verið 26. maí, hitti ég ráðs-
mann og stjórnarfulltrúa Sjó
mannafél. Reykjavíkur Sig-
urð Ólafsson, tók upp úr vasa
mínum nefnt samningsupp-
kast og baðst skýringa á
nokkrum atriðum þess.
Kvöldið-áður hafði ég lesið
plaggið .yfir, — og þótt af
svip þess mætti ráða að Vest-
mannaeyjasamningar hefðu
verið teknir hér til hliðsjónar
mátti gjörla sjá, að uppkastið
var í nokkrum atriðum lak-
ara en gildandi kjör í Eyjum
og að það fundust atriði sem
vægast sagt mátti misskilja.
Til þess að komast strax að
kjarna málsins baðst ég skýr-
inga á sérstöku atriði, en mér
til nokkurrar furðu brást ráðs
maðurinn illa við. Fannst hon
um nú mest um vert að deila
á Kristján Eyfjörð, formann
Sjómannafél. Hafnarfjarðar
og sambandsstjórnarfulltrúa,
fyrir að hafa lapið svona mál
í Alþýðusambandið!! — Eg
spurði þá Sigurð hvort þetta
hefði átt-að vera leyndarmál
fyrir Alþýðusambandinu, —
en þar eð honum var meira í
mun að skútyrða sambands-
stjórnarfulltrúann fyrir að
hafa ljóstað upp leyndar-
máli en að svara spurningum
mínum beint, lét ég þetta nið-
ur falla að sinni.
Á öðrum degi hér frá eða
28. maí s. 1. berast stjórnum
sjómannafélaganna í Hafnar-
firði og Reykjavík, eins og
Garðar Jónsson hefur rétt
skýrt frá, fyrstu bréflegu til-
mælin frá Alþýðusamband-
inu um sameiginlegan undir-
búning og samstarf um hags-
munamál síldveiðisjómanna.
■— Þótt þetta margumtalaða
bréf hafi áður birzt í Þjóð-
viljanum leyfi ég mér að láta
það fylgja hér á eftir sem lið
í sögu þessa máls:
Alþýðusamband íslands
Reykjavík
28. maí 1945
Heiðruðu félagar!
Þar eð til tals hefur komið,
að gerður verði heildarsamn-
ingur um kjör sjómanna á
síld fyrir komandi vertíð,
milli Alþýðusambands ís-
lands og Landssambands ísl.
útvegsmanna, viljum vér
gjarnan vita, hvað stjórn
Sjómannafélags Hafnarfjarð-
ar hefur að segja um þessa
hugmynd, og hvort hún
mvndi vilja f. h. félagsins
gefa Alþýðusambandinu um-
boð til að fara með slíka
samninga, ef til þess kæmi.
Vér viljum strax taka það
fram, að sambandsstjórn mun
ekki fara fram á slíkt umboð
frá félögunum, nema líkur
þættu fyrir sæmilegum samn-
ingum og að sjálfsögðu haga
þannig vali manna í samn-
inganefnd, að viðkomandi
sjómannafélög gætu sem flest
tilnefnt fulltrúa í hana.
Vér erum þeirrar skoðunar,
að með góðu samstarfi séu e.
t. v. betri skilyrði nú en
nokkru sinni áður til þess, að
samræma kjör sjómanna á
síldveiðunum, um allt land,
en þess hefur vissulega verið
mikil þörf.
Vér leggjum til að þér til-
nefnið ú.r 'hópi yðar 1—2
menn til frekari viðræðna við
oss um þessi mál föstudag-
inn 1. júní n. k. kl. 8,30 í
skrifstofu sambandsins, og
óskum að hafa fengið heiðrað
svar yðar skriflegt við þessu
bréíi fyrir þann tíma.
Með félagskveðju
Sjómannafélag Hafnarfjarðar
Hf.
Með þessu bréfi hefjast dag
legar tilraunir, sem standa
yfir í heilan mánuð, ýmist
munnlegar eða skriflegar af
hálfu sambandsins, til að
sannfæra stjórn Sjómanna-
félags Reykjavíkur um svo
sjálfsagðan hlut sem það, að
sjómannafélögin innan Al-
þýðusambands íslands ættu
að vinna saman að kjaramál-
um meðlima sinna. Ótrúlegt,
en því miður satt. Stjórn Sjó-
mannafélags Hafnarf jarðar
sýndi þann sjálfsagða þegn-
skap gagnvart heildarsam-
tökunum, að senda fulltrúa á J
þennan sambandsstjórnar-
fund, en það lét stjórn S. R.
sig ekki henda. — í stað þess
að gera skyldu sína, svara
bréfi - sambandsins á jákvæð-
an hátt, styttir 'hún sig sú
gamla, töltir svo til atvinnu-
rekenda, fær þá til að halda
með sér fund, dagir.n eftir að
henni berst bréfið frá Alþýðu
sambandinu og fær útvegs-
menn til að taka við flaust-
ursverki því, sem hún kallar
samningsuppkast S. R. og S.
H. — Næsta dag þar á eftir
svarar stjórn S. R. bréfi Al-
þýðusambandsins út í hött,
en getur þess hvérgi í því,
að hún sé byrjuð á samninga-
umleitunum við útgerðar-
menn. — Af þessu má sjá, að
þetta samningabras hennar
átti að veda leyndarmál og að
hún þóttist hafa eitthvað
meira en lítið að fela fyrir
Alþýðusambandinu og sjó-
mannastéttinni í heild, enda
reyndist svo.
Hér er þetta bréf stjórnar
S. R.
„Reykjavík, 30. maí 1945.
Alþýðusamband ísland,
Reykjavík.
Sem svar við bréfi yðar
dags. 28. þ. m. viljum við tjá
yður eftirfarandi:
Sjómannafélag Reykjavík-
ur hefur aldrei falið umboð
samninga öðrum en sínum
Framhald á 8. síðu.