Morgunblaðið - 22.05.2001, Blaðsíða 30

LISTIR
30 ÞRIÐJUDAGUR 22. MAÍ 2001 MORGUNBLAÐIÐ
UM helgina birtist í Morgunblaðinu
auglýsing frá Sinfóníuhljómsveit
Norðurlands, þar sem auglýstar
voru stöður framkvæmdastjóra
hljómsveitarinnar og konsertmeist-
ara. Að sögn Guðmundar Óla Gunn-
arssonar, hljómsveitarstjóra Sinfón-
íuhljómsveitar Norðurlands, er starf
framkvæmdastjórans ekki nýtt, þar
er einungis um að ræða að ráða
manneskju í stað Þuríðar Vilhjálms-
dóttur sem lætur nú af störfum
framkvæmdastjóra. Staða konsert-
meistara er hins vegar ný staða, en á
liðnum árum hefur það verið ákveðið
fyrir hvert verkefni, eða hvert
starfsár hljómsveitarinnar, hver
gegndi stöðu konsertmeistara.
Framtíðarsýn
„Það er framtíðarstefna hjá okkur
að vera með sinfóníettu, fjórtán
manns, strengjakvintett, einfalda
blásara og slagverksleikara í hluta-
starfi; þetta er framtíðarsýnin. Þeg-
ar við endurnýjuðum samning okkar
við ríkið og Akureyrarbæ settum við
upp líkan af því hvernig við sæjum
fyrir okkur að hljómsveitin myndi
vaxa og starfa í nánustu framtíð, og
þá gerðum við ráð fyrir því að ráða
svona sinfóníettu í um það bil 40%
starf, og það yrði framvarðasveitin í
hljómsveitinni. Þessi hópur yrði leið-
arasveit hljómsveitarinnar eins og
hún hefur starfað og myndi leika um
fimm til sjö tónleika með stærri
hljómsveit. Fyrir utan þetta myndi
þessi hópur starfa sem sinfóníetta og
sinna bæði skólatónleikahaldi sem
við höfum verið að byggja upp og
halda eigin tónleika, en þannig tón-
leikar eru ráðgerðir í haust bæði hér
á Eyjafjarðarsvæðinu og á norðaust-
urhorninu, á Raufarhöfn og á Kópa-
skeri. Svo er einnig hugsanlegt að
þessi fjórtán manna hópur starfi í
minni hópum sem strengjakvartett
eða blásarakvintett til dæmis og
myndi líka halda tónleika þannig.
Þetta yrði til þess að skapa þessum
tónlistarmönnum tækifæri til að
vinna meira við spilamennsku og líka
til þess að styrkja þennan kjarna og
þar með hljómsveitina alla; því betur
samspilaður sem kjarni hljómsveit-
arinnar er, því betra samspils er að
vænta af hljómsveitinni.“
Hljómsveitin í mótun
Að sögn Guðmundar Óla verður
ekki auglýst eftir fleiri hljóðfæra-
leikurum að svo stöddu, enda ekki
afráðið hvernig að þeim ráðningum
verður staðið. Fyrsta skrefið verður
því fastráðning konsertmeistarans.
Guðmundur Óli segir konsertmeist-
arann verða þriðja hjól undir vagni,
ásamt sér og framkvæmdastjóran-
um. Hann segir starf hljómsveitar-
innar í mikilli mótun, og verið sé að
leita að fólki sem hafi áhuga á að
byggja hljómsveitina upp á þeim for-
sendum sem þar eru fyrir hendi.
„Þetta er að mörgu leyti spennandi,
en þetta er kannski ekki eins og neitt
annað sem til er. Það verður ekki
bara sest inn í hljómsveit og byrjað
að spila; hér þarf að ákveða hvernig
við notum það fjármagn sem við höf-
um, hvernig tónleika við viljum
halda, og hvar, hvernig við setjum
prógrammið saman, hverjir eigi að
vera sólistar og jafnvel stjórnendur;
við erum að móta framtíð hljómsveit-
arinnar.“ Guðmundur Óli segir að
þegar sé hafin vinna við að láta út-
setja tónverk fyrir hljóðfærasam-
setningu sinfóníettunnar, þar sem
verk fyrir þá hljóðfæraskipan séu
ekki mjög mörg nema frá tuttugustu
öld, en það sé ekki sú tónlist sem
hljómsveitin muni leggja mesta
áherslu á. „Á skólatónleikum í vetur
spiluðum við Pétur og úlfinn, sem er
hljómsveitarverk. Ég lagaði það að
sinfóníettustærðinni og það virkaði
bara fínt. Það er mikið af hljómsveit-
artónlist sem er vel hægt að flytja
með svona vasahljómsveit með því
að aðlaga verkin; – á jólatónleikum
til dæmis höfum við flutt þætti úr
Hnotubrjótnum eftir Tsjaíkovskíj;
reyndar ekki með svona lítilli hljóm-
sveit en það hefði vel verið hægt.
Maður hefur þarna nánast öll hljóð-
færin, en bara ekki eins þykkan
hljóm.“
Skipt um rúmföt kauplaust
Með fastráðningu hljóðfæraleik-
ara verður brotið blað í sögu hljóm-
sveitarinnar, því hingað til hafa
hljóðfæraleikarar ekki verið á föst-
um launum. Guðmundur Óli segir að
starfsemi hljómsveitarinnar hafi
byrjað þannig að áhugasamir hljóð-
færaleikarar tóku sig saman um að
spila og hringdu kannski í vini sína
til að kítta í götin. Þá var þetta
hljómsveit kennara og nemenda við
Tónlistarskólann á Akureyri. Næsta
skref var að gera sveitina aðeins fag-
mannlegri með því að fá hljóðfæra-
leikara annars staðar frá til að spila
með. „Þá voru hljómsveitarmenn æt-
íð reiðubúnir að sækja aðkomuspil-
arana á flugvöllinn, hýsa þá og fæða
og setja utan um sængurnar fyrir þá,
en fólkið fékk ekki neitt fyrir þessa
vinnu. Seinna var farið að borga þús-
undkall fyrir hverja tónleika, og
smám saman hefur þetta verið að
þokast í rétta átt. Við höldum því
fram að þetta sé atvinnumanna-
hljómsveit hvað spilamennskuna
varðar, en skipulagslega þarf að
koma hljómsveitinni af áhuga-
mannastiginu og gera að minnsta
kosti þennan kjarna að atvinnu-
mannasveit til að byrja með.“
Sinfóníuhljómsveit Norðurlands ræður framkvæmdastjóra og konsertmeistara
„Erum að móta
framtíð hljóm-
sveitarinnar“
Morgunblaðið/Kristján
Sinfóníuhljómsveit Norðurlands og hljómsveitarstjórinn, Guðmundur Óli Gunnarsson.
SÖNGMENNTAÐIR listamenn
hafa á undanförnum árum verið
mjög áberandi í íslensku tónlistar-
lífi en fyrir nokkrum árum var
hægt að telja starfandi og lærða
söngvara á fingrum annarrar hand-
ar. Nú er hópur söngvara orðinn
slíkur, að fjöldi þeirra starfar við
ýmis óperuhús í Evrópu. Sú stund
hlýtur að vera nærri að íslenskum
söngvurum verði tryggð sambæri-
leg starfsaðstaða og leikhúsfólki.
Starfsemi Íslenskrar óperu þarf að
binda í lög, enda er aðstaða söng-
fólks nú lík því sem var hjá leik-
húsfólki í kringum 1950, er starf-
semi leikhúsa blómstraði ekki
aðeins í Reykjavík heldur úti um
allt land. Uppfærslur á stærri tón-
verkum eru orðin viðfangsefni
starfshópa úti um allt land, svo að
ljóst er að til er í landinu sér-
menntað söngfólk er vel getur stað-
ið fyrir flutningi allra óperuverka,
svo sem þegar hefur verið sannað
með starfsemi Íslensku óperunnar.
Í raun þarf ekki aðeins að byggja
tónlistarhús til tónleikahalds heldur
og óperuhús – tvö hús frekar en
eitt – því sambýli í slíku húsi hefði
óhjákvæmilega í för með sér tak-
mörkun á olnbogarými fyrir stöð-
uga starfsemi er annars vegar
tengdist uppfærslum á óperum og
hins vegar vegna tónleikahalds.
Davíð Ólafsson bassasöngvari er
nýjasta dæmið um ungan og efni-
legan söngvara, sem í raun hefur
fátt eitt að starfa við hér á landi ut-
an að halda einsöngstónleika, svo
sem hann og Ólafur
Vignir Albertsson pí-
anóleikari gerðu sl.
föstudag í tónleika-
salnum Ými. Davíð er
„mikill raddmaður“,
eins og sagt var forð-
um, og vel á vegi með
að verða frábær flytj-
andi, bæði sem
„buffa“-söngvari og
dramatískur túlkandi.
Fyrstu sex viðfangs-
efnin voru þjóðlög frá
Norðurlöndunun, tvö
frá Íslandi, Stökur og
Grafskrift, og eitt frá
hverju hinna land-
anna; Äck, Värmeland
frá sænskum, Det var
en lørdag aften frá dönskum, Ola
Glomstulen frá noskum og Finnar
lögðu til Karjalan kunnailla. Það er
svo með þjóðlög, að sé gerð of mikil
breyting á stíl og hljómumhverfi
laganna er hætta á að sjarmi og
þjóðleg einkenni týnist, svo sem
átti sér stað með finnska lagið, þar
sem útsetjarinn var að „taka sig út“
með ópassandi skringileik. Hin ein-
falda og stílvissa útsetning Rauters
á Grafskriftinni er t.d. dæmi um
einfalda en áhrifaríka útfærslu.
Bestur var söngur Davíðs í Ola
Glomstulen og bæði sænska og
danska lagið voru vel flutt en það
vantaði nokkuð á hrynskerpuna í
grafskriftinni.
Sex næstu viðfangsefni voru nor-
ræn söngverk eftir Sibelius, Grieg,
Nielsen, Sjöberg og Nordquist, er
öll voru vel flutt, sérstaklega Jeg
elsker dig eftir Grieg, Tonerna eftir
Sjöberg og Till havs eftir Nord-
quist. Eftir hlé söng Davíð sex
frægar bassaaríur, þrjár úr óperum
eftir Mozart, aríur Bartolosar úr
Brúðkaupinu, Sarastros úr Töfra-
flautunni og Ósmins úr Brottnám-
inu, tvær eftir Verdi,
aríur Fiesco úr Bocc-
anegra og Bancos úr
Macbeth, og síðast
slaðuraríuna úr Rakar-
anum eftir Rossini,
sem lögð er í munn
Don Basilio. Þarna fór
Davíð á kostum og
gefur söngur hans fyr-
irheit um að hér sé við
upphaf ferðar frábær
bassasöngvari, sem
bæði verði góður
„buffa“-söngvari og
eigi sitthvað til að
leggja með sér í flutn-
ingi dramatískra
verka.
Fjögur síðustu söng-
verkin voru úr safni íslenskra söng-
laga, Heimir eftir Sigvalda Kalda-
lóns, Vögguvísa eftir Jón Leifs,
Nirfillinn eftir Karl O. Runólfsson
og Tröllaslagur eftir undirritaðan.
Davíð tókst að ná fram sérlega
áhrifaríkri stemmningu í Vögguvísu
Jóns Leifs og Jóhanns Jónssonar
og í Heimi og Nirflinum var túlkun
Davíðs við mörk þess að vera frá-
bær. Það er ljóst, að hér fer sérlega
efnilegur söngvari sem spá má
glæstri framtíð, og verður fróðlegt
að fylgjast með hversu honum tekst
að slípa söng sinn og feta sig upp
þrepin til Parnassum, þar sem vel
má hugsa sér að örlaganornirnar
hafi ætlað honum pláss. Það jók
töluvert á hversu vel Ólafur Vignir
lék á píanóið, sérstaklega í aríun-
um, og hann átti og einnig nokkuð í
áhrifaríkri túlkuninni á vögguvísu
Jóns Leifs.
TÓNLIST
T ó n l i s t a r s a l u r i n n
Ý m i r
Davíð Ólafsson og Ólafur Vignir
Albertsson fluttu þjóðlög, ljóða-
söngva og aríur eftir innlend og er-
lend tónskáld. Föstudaginn 18. maí.
EINSÖNGSTÓNLEIKAR
Jón Ásgeirsson
Við upphaf ferðar
Davíð
Ólafsson
JÓNÍNA Magnúsdóttir, Ninný, hef-
ur opnað sýningu á verkum sínum í
Galleríi List, Skipholti 50d.
Sýningin ber yfirskriftina Lífsins
braut og eru myndirnar unnar á ár-
unum 2000 og 2001. Verkin eru unnin
með olíu og akríllitum á striga. Hér
veltir Ninný fyrir sér lífinu og tilver-
unni og í sýningarskrá segir: „Líf
okkar er ferðalag sem heldur sífellt
áfram. Stundum gengur allt í haginn,
stundum gengur ekki eins vel. Sorg
og gleði eru systur sem vitja okkar á
víxl.“
Ninný lauk námi frá Myndlista- og
handíðaskóla Íslands árið 1978. Hún
stundaði einnig nám við Myndlista-
skóla Reykjavíkur og hjá dönsku
listakonunni Elly Hoffmann.
Þetta er sjötta einkasýning Ninnýj-
ar en auk þess að hafa sýnt hér heima
hefur hún sýnt í Danmörku og Nor-
egi. Árið 2000 fékk Ninný heiðurslaun
úr menningarsjóði Garðabæjar.
Sýningin verður opin alla virka
daga kl. 11–18 og laugardaga kl. 11–
14 frá og stendur til 8. júní.
Ninný sýnir í
Galleríi List
MENNINGARNEFND Ár-
borgar efnir til ráðstefnu í dag,
þriðjudag, kl. 18 á Stað á Eyr-
arbakka. Ráðstefnan er liður í
stefnumótun sveitarfélagsins í
menningarmálum. Meðal fyrir-
lesara er Ágúst Einarsson pró-
fessor sem mun fjalla um um-
fang menningar í hagkerfinu,
Rögnvaldur Guðmundsson
ferðamálráðgjafi ræðir um
stefnumótun í ljósi rannsókna
sem hann hefur gert fyrir sveit-
arfélagið og Guðrún Helgadótt-
ir, kennari á Hólum, fjallar um
menningarmál á landsbyggð-
inni. Þá verða frjálsar umræður
og ráðstefnunni lýkur í pall-
borði. Ráðstefnan er öllum opin.
Ráðstefna um
menningar-
mál Árborgar
HORNLEIKARAFÉLAG Íslands
(HornÍs, félag áhugamanna um
hornleik) efnir til tónleika annað
kvöld, miðvikudagskvöld, kl. 19 í sal
FÍH, Rauðagerði 27. Tónleikarnir
eru í tilefni af útgáfu hornsögu Ís-
lands en þar er rakin saga hornleiks
á Íslandi frá upphafi og fram á okkar
daga, bæði í máli og myndum; er
þetta í fyrsta sinn á Íslandi sem rak-
in er sú saga sem tengist einni teg-
und hljóðfæra. Bókin ber heitið Lát-
um hornin gjalla og er alls 90
blaðsíður.
Útgáfutón-
leikar
Hornleikara
♦ ♦ ♦
TÓNLEIKAR tveggja kóra verða í
sal Varmárskóla í Mosfellsbæ annað
kvöld, miðvikudagskvöld, kl. 20.
Annars vegar er það unglingadeild
Skólakórs Mosfellsbæjar og hins
vegar Söngfélagar SVR sem er hefð-
bundinn karlakór.
Söngfélagar SVR hófu æfingar
haustið 1957 undir stjórn Hallgríms
Jakobssonar og hefur kórinn starfað
að mestu óslitið síðan.
Söngfélagarnir eru á förum til
Stokkhólms í næsta mánuði til að
taka þátt í söngmóti norrænna
strætisvagnakóra, en slík mót eru
haldin á 4 ára fresti til skiptis á
Norðurlöndunum. Síðasta mót var
haldið í Reykjavík 1997.
Söngstjóri beggja kóranna er
Guðmundur Ómar Óskarsson.
Kórtón-
leikar í
Varmárskóla