Dagblaðið Vísir - DV - 20.05.2014, Blaðsíða 32

32 Menning Vikublað 20.–22. maí 2014
Þ
að er of bjart fyrir þessa tár­
votu bíógesti sem hraða sér
heim eftir sýningu á nýju
íslensku kvikmyndinni
Vonarstræti. Það er leik­
stjórinn Baldvin Z sem ber ábyrgð
á þessu tilfinningavotviðri.
Næmur leikstjóri sem hefur tek­
ist að færa íslenska kvikmynda­
gerð á nýjar og spennandi slóðir. Ís­
lenska tilfinningabyltingin er hafin
í bíó og hún er bara nokkuð vel
heppnuð. Einlæg og án stæla.
Heldur áhorfendum í gíslingu
Vonarstræti er örlagasaga nokkurra
Íslendinga á dögum góðæris.
Það er auðsjáanlegt að aðalleik­
arar myndarinnar, þá sérstaklega
leikarinn Þorsteinn Bachmann,
hafa gefið töluvert af sér við gerð
myndarinnar.
Þorsteinn fer með hlutverk
Móra, rithöfundar og bóhems sem
fer um götur borgarinnar lifandi
dauður. Kaupir sér frið með flösku.
Móri er þungamiðja myndarinn­
ar. Þýðingarmesta persóna henn­
ar og sú best heppnaðasta þegar
kemur að handritsgerð, sem var í
höndum Birgis Arnar Steinarsson­
ar, tónlistar manns og höfundar.
Móri er alls staðar nálægur í ís­
lensku samfélagi. Minnir okkur á
fallið sem er falið í okkur. Þjóðar­
meinið sem er drykkjan, afneitunin
og geðveikin sem felst í að gera
sömu mistökin aftur og aftur. Hann
er draugur í íslensku samfélagi sem
við hristum ekki svo auðveldlega af
okkur. Hann er breyskleikinn sem
við erum ekki búinn að gera upp.
Þorsteinn Bachmann á stór­
leik í hlutverki Móra. Hver einasta
tjáning er úthugsuð. Móri er kald­
hæðinn og seigur í hreyfingum og
heldur áhorfandanum í gíslingu
með augnatillitinu einu saman.
Þorsteinn sagði frá því í viðtali við
Morgunblaðið að hann hafi ímynd­
að sér að hann hafi verið fullur af
olíu. Þessi orð hans úr viðtalinu
voru blaðamanni hugföst þegar
Móri les upp ljóð sín á bar. Næsta
Bar. Þangað sem góðærið kom ekki.
Tilgerðarlaus og fallegur leikur
Í kringum Móra hverfast fleiri aðal­
persónur myndarinnar. Hera Hilm­
arsdóttir sýnir einnig stórleik í hlut­
verki sínu sem leikskólakennari
sem framfleytir sér og dóttur sinni
með vændi.
Samleikur hennar og Þorsteins
er tilgerðarlaus og fallegur. Falleg
þvoglumælt sena í slabbi eftir
djamm í Reykjavík er eftirminnileg.
Eins og Þorsteinn er Heru lagið að
leika með því að vera í stað þess að
gera. Nærveran er sannfærandi og
henni tekst að byggja hvert lagið á
fætur öðru á persónu sína án þess
að ofgera nokkru. Smám saman fær
áhorfandinn innsýn í sársauka og
leyndarmál Eikar sem slær hann út
af laginu í lok myndarinnar.
Þetta er bara leikur
Það er með sömu aðferðafræði sem
Þorvaldur Davíð sleppir sakleysinu
í hlutverki Sölva, fyrrverandi fót­
boltastjörnu sem fær frama í ís­
lenskum banka. Smám saman, eft­
ir því sem atburðarásinni hrindir
fram, færast mörkin til. Frá siðprýði
til siðleysis. Eins og í boltanum,
þá gildir það sama í bankanum. Ef
dómarinn sér það ekki, þá gerðist
það ekki. Og já. Þetta er bara leikur.
Þorvaldi Davíð tekst að færa skugga
yfir persónu sína hægt og rólega.
Smám saman sést sálin hverfa úr
augnsvipnum. Í stað hennar er
komin harka. Dýrsleg frekja. Ískalt
augnaráð Sölva er frábær andstæða
við sljótt olíublikið í augum Móra.
Mikilvægar aukapersónur
Þá er vert að nefna leikara í mikil­
vægum aukahlutverkum. Vel til
fundið að byggja upp svo sterkar
aukapersónur. Merki um metnað í
handritagerð. Valur Freyr Gunnars­
son vekur upp ógeð áhorfenda sem
„bankaspaði“. Mannfyrirlitningin
er svo stæk að þótt stundum reki
áhorfendur upp hlátur er það með
blendnum tilfinningum. Það sama
má segja um eiginkonu Vals Freys,
það hlutverk er í höndum Elmu
Lísu Gunnarsdóttur. Drykkfelld og
barnshafandi. Táknmynd þeirra
sem gáfu algjöran skít í framtíðina
með því að „leyfa sér“ og „fá sér“. Þá
birtist á tjaldinu ný og efnileg leik­
kona, Kristín Lea Sigríðardóttir, í
hlutverki eiginkonu Sölva. Hún fer
sér að engu óðslega í hlutverki sínu.
Minnir áhorfandann á það sem er
tapað og fæst alls ekki keypt aftur.
Ógleymanleg stúlkubörn
Stúlkubörnin þrjú sem leika í
myndinni eru sömuleiðis ógleym­
anleg. Eftir á að hyggja þá er leik­
stjórn Baldurs Z þar í hæstu hæð­
um. Senur ungu stúlknanna þriggja
eru ólíkar en allar vandmeðfarn­
ar. Ofbeldi, misnotkun, vanræksla.
Það eru þessi atriði sem rata í
undirmeðvitundina og sitja þar
sem fastast. Börnin sem gleymd­
ust, liðu fyrir græðgina og fylleríið.
Hvar er þetta „smekklausa
sexí“?
Eini galli myndarinnar í mínum
huga er sá að hún er fullmikið inn­
blásin af sönnum atburðum og
því hluti hennar fyrirsjáanlegur.
Hliðstæðan er svo nærri. Alræmt
útrásarvíkingapartí á snekkju sem
kallast The Viking, er senan þar
sem Sölvi missir sakleysið. Sóða­
legt partí þar sem siðrofið er algjört
í boði Geralds nokkurs.
Þá hefði ég viljað sjá meiri lúxus
og ofneyslu. Sjálf vann ég við það
að aðstoða fínar frúr og herra
bæjarins við að velja sér klæðnað
í alfínustu og dýrustu búðum
bæjarins árið 2006. Þangað komu
„víkingarnir“, eiginkonurnar og
jafnvel viðhöldin að dressa sig upp.
(Og súludansmeyjar líka hlaðnar
seðlum). Allir voru óaðfinnanlega
klæddir en ófrumlegir á sama tíma.
Í merkjafatnaði með merkjatöskur.
Þetta hefði ég viljað sjá. Einhverja
heildarmynd í útliti. Þetta „smekk­
lausa sexí“. Ég fann ekki fyrir því í
útliti að þetta væri mynd sem fjall­
aði um ákveðið tímabil.
Þó má sjá Sölva keyra um á ein­
kennisbíl góðærisins, svörtum
Range Rover. Bifreið sem fáir þora
að keyra um á eftir hrun nema
þeim sé sama um að stimpla sig inn
á jaðri samfélagsins.
Innihaldið sigrar
En kannski er þessi litla áhersla
á útlit einmitt styrkleiki hennar.
Erum við ekki einmitt komin með
nóg af því? Það er innihaldið,
stemningin og tilfinningarnar sem
skipta máli og því get ég staðið við
fyrri yfirlýsingu um að tilfinninga­
byltingin sé hafin í íslensku bíó. Er
ekki annars kominn tími á útrás í
íslenskri kvikmyndagerð? n
Móri er alls staðar
n Íslenska tilfinningabyltingin er hafin í bíó n Leiksigur Þorsteins
Áreynslulaus leikur Hera á góðan leik í
Vonarstræti. Þá er samleikur Heru og Þorsteins
tilgerðarlaus og fallegur. Falleg þvoglumælt sena í
slabbi eftir djamm í Reykjavík er eftirminnileg.
Móri Minnir okkur á fallið sem er falið í okkur. Þjóðarmeinið sem er drykkjan, afneitunin og
geðveikin sem felst í að gera sömu mistökin aftur og aftur. Hann er draugur í íslensku samfé-
lagi sem við hristum ekki svo auðveldlega af okkur. Mynd Úr sTIklu fyrIr VonarsTræTI
„Börnin sem
gleymdust,
liðu fyrir græðgina
og fylleríið.Vonarstræti
leikstjórn: Baldvin Z
aðalhlutverk: Hera Hilmarsdóttir, Þorsteinn
Bachmann, Sveinn Ólafur Gunnarsson,
Björn Hlynur Haraldsson, Theódór Júlíusson,
Elma Lísa Gunnarsdóttir, Lilja Guðrún Þor-
valdsdóttir, Þorvaldur Davíð Kristjánsson
kristjana Guðbrandsdóttir
kristjana@dv.is
Dómur
næmni Leikstjóri myndarinnar, Baldvin Z,
sýnir af sér fágæta næmni við leikstjórn.
Konurnar
í Cannes
„Skortur á kvenleikstjórum er
ekki í anda lýðræðis,“ sagði Jane
Campion, formaður dómnefndar
í ár, um stöðu kvenna í kvik­
myndaiðnaði. Íslenskar konur
úr kvikmyndaiðnaði fjölmenntu
þó til Cannes í ár. Allt konur sem
hafa afrekað fjölmargt í íslenska
bíóbransanum, helstar ber að
nefna Rakel Garðarsdóttur, fram­
kvæmdastjóra Vesturports og
kvikmyndaframleiðanda, Hrönn
Sveinsdóttur, framkvæmdastjóra
Bíó Paradísar, Ísold Uggadóttur
leikstjóra, Nínu Dögg Filippus­
dóttur leikkonu, Ásu Baldurs­
dóttur frá Bíó Paradís, Hlín Jó­
hannesdóttur, framleiðanda hjá
Zik Zak, og Ásu Helgu Hjörleifs­
dóttur kvikmyndaleikstjóra sem
vinnur að kvikmynd byggðri á
skáldsögunni, Svanurinn, eftir
Guðberg Bergsson. Það er því
ljóst að það er enginn skortur á
íslenskum konum í kvikmynda­
iðnaði og verður forvitnilegt að
fylgjast með framgangi þeirra.
Þróar kvikmynd í fullri lengd
Það voru ekki bara konur sem
mættu til Cannes. Á meðal
annarra Íslendinga var þangað
kominn, Guð­
mundur Arnar
Guðmunds­
son, sem var
valinn til þátt­
töku á Cannes
Recidence, sem
er nokkurs kon­
ar vinnustofa
tengd hátíð­
inni. Þar þróar
Guðmundur
Arnar áfram
sína fyrstu kvikmynd, Hjartastein,
í fullri lengd. Hjartasteinn hefur
hlotið vilyrði um framleiðslustyrk
upp á 90 milljónir króna hjá Kvik­
myndastöð Ísland.
Guðmundur arnar
Guðmundsson
Mengi og
Listahátíð í
samstarfi
Listahátíð í Reykjavík hefur hafið
samstarf við menningarhúsið
Mengi, sem var opnað í desem­
ber síðastliðnum. Mengi heldur
uppi fjölbreyttri dagskrá öll
fimmtudags­, föstudags­ og
laugardagskvöld klukkan 21.00,
sem ætlað er að endurspegla
líflegt menningarlíf Reykjavíkur­
borgar.
Á Listahátíð í ár verða sex tón­
leikar á vegum Mengis á Óðins­
götu þar sem fram koma Skúli
Sverrisson, Kippi Kanínus, DJ
flugvél og geimskip og síðast en
ekki síst norska söngkonan Sidsel
Endresen og Arto Lindsay sem
margir bíða með mikilli eftir­
væntingu, en Lindsay leikur á
tvennum tónleikum í röðinni.