Fram - 19.06.1920, Blaðsíða 1

Rúgmjöl, Sætsaft, Rjól
og Munntóbak.
versl. Páls S. Dalmar.
tekteksk
k±± ±x
ir l
Nýkomnir
Hollenskir vindlar
áreiðanlega þeir bestu í bænum
versl. Sig. Sigurðssonar.
IV. ár.
Siglufirði 19. júní 1920.
25. blað.
Deilur.
Bannmáliö.
—oo—
Niðurl.
í þessum kafla seg-
ist höfundurinn engar
deilur vilja og er það
síst að lasta. Hann segist ennfrem-
ur ekkert ætla að blanda sér í deil-
ur B. Líndals við Pétur eða Pál og
enga afstöðu ætla að taka til kosn-
inga í Eyjafjarðarsýslu haustið 1919.
Loks tekur hann það fram, að
skoðun sín í bannmálinu, hafi ver-
ið hin sama í haust og hún sé nú!
Urn þessi atriði er það að segja,
að það er ógnar hægt fyrir þann
mann að segjast engar deilur vilja,
sem svo er ástatt fyrir, að hin ó-
lýgna reynsla getur ekki sannfært
harm um hin siðspillandi áhrif bann-
laganna á þjóðina og einstaldinga
hennar, en ber höfðinu við steininn
og segir að bannlögin séu ekki til
í framkvæmdinni, þrátt fyrir það, að
flestum skynbærum mönnum hlýt-
ur að vera orðið ljóst, að slíkum
lögum, hversu ströng sem væru,
verður aldrei hægt að framfylgja,
svo Iengi sem þau koma í bága
við réttarmeðvitund fólksins og heil-
brigða skynsemi. Um slíka menn
má með sanni segja: »Sjáandi sjá
þeir ekki og heyrandi heyra þeir
ekki né skilja.«
í deilur B. L. við Pétur og Pál,
eins og höfundurirín kemst að orði,
mun enginn hafa beðið hann að
blanda sér, og virðist því óþarft
fyrir hann að vera að taka það fram,
að slíkt ætli hann ekki að gjöra.
Að hann enga' afstöðu ætli sér að
taka til kosninganna í Eyjafjarðarsýslu
1919, ber aðeins vott um áhuga-
leysi hans á landsmálum og þar á
meðal bannmálinu. Um það, að hann
ekki hafi skift um skoðun í einu
máli (bannmálinu) frá því haustið
1919 og þar til í febr. 1920 að hann
skýrir frá þessum viðburði, bendir
aðeins á, að hann annaðhvort hafi
enga skoðun haft á þessu máli þar
til um haustið 1919, eða þá að hún
hafi verið alt önnur fyrir þann tírha,
en hvort heldur sem hefur verið,
þá bendir það alls ekki á nokkra
grobbsverða staðfestu á því máli.
Hér hefur höfundur-
inn orð á því, að tím-
inn sé stuttur, líði fljótt.
Lífið stutt.
Segir »að hann renni eins og vatn
úr brotnu keri.« Álítur mestu list
lífsins að nota tímann rétt og eyða
honum ekki í agg og þrætur. Petta
er nú alt gott eg blessað, þó ekk-
ert af því sé nýtt, en gefur samt í
skyn að deiiur B. L., við Pétur og
Pá|, sem höfundinum virðast vera
svo kunnar, séu ekki þarfar. Fáir
aðrir sem til þekkja og satt vilja
segja, munu hafa þá skoðun að B.
L. sé að fyrrabragði í óþarfa deil-
um við nokkurn mann, heíur ekki
einusinni svarað lokleysum höfund-
arins; einnig munu fáir álíta B. L.
mann að verri fyrir þá sök, að hann
»ekki þolir órétt« né tekur með
þökkum rógburð annara eða útskit
að ástæðulausu. Allir sem B. L.
þekkja verða að viðurkenna, að
hann sé hinn mesti dugnaðarmaður
í hvívetna og góður búhöldur. Hann
hefur bæði drifið síldarútveg og
landbúnað með framsýni og dugn-
aði, svo að fáir hér um slóðir hafa
betur gjört, enda er hann, — sem
fyrir fáum árum, til þess að gera,
var bláfátækur, — orðinn efnaður
maður. Mun því enginn, sem hann
rétt þekkir, álíta, að hann hafi ekki
notað tíman rétt og hyggilega, nema
ef til vill einhverjir bannmenn sem
óskandi væri að létu eftir sig liggja
annað eins til framfara og þjóðþrifa
eins og þegar liggur eftir Líndal.
Hvað þeim ágreiningi viðvíkur,
seni höfundurinn segir að sé milli
sín og B. L., nl. þeim, að B. L.
vilji leyfa aðflutning á léttum vín-
um, en hann ekki, þá munu flestir
af hinum skynsamari mönnum þjóð-
arinnar vera þar á Líndals máli en
móti höfundinum, enda er reynsla
annara þjóða, t. d. Noregs, að stað-
festa réttmæti þeirrar skoðunar. Samt
sem áður spyr höfundurinn >alla
hugsandi menn á landinu«, »hvort
þeim sýnist heppilegt að stofna til
fjandskapar og flokkadeilu út af
þessu ágreiningsefni.« Álítur síðan
réttast að jafna málið, en á þann
hátt, að minni hlutinn, sem hann
kallar, slaki til, sleppi allri mótstöðu
og leggist á eitt með bannmönnutn
o. s. frv. Hér eins og víðar geng-
ur höfundurinn út frá því sem sönn-
uðu, sem hann á sjálfur að sanna.
Pað hefur áður verið sýnt fram á
það með rökum, að miklu meiri
líkur séu fyrir því, að bannmenn
séu í minnihluta hér á landi. Pessar
líkur hafa bannmenn sjálfir staðíest
með því, að vilja ekki bera málið,
eins og það nú liggur fyrir, undir
þjóðaratkvæði. Á þann eina hátt
fengist að nokkru leyti sönnun fyrir
því, hvorumegin meiri hlutinn er, að
minsta kosti kosningabærra manna.
Meðan slík atkvæðagreiðsla fer ekki
fram, virðist höfundurinn enga heim-
ild hafa til þess, að telja bannmenn
í meiri hluta, heldur þvert á móti að
álíta, að þeir séu í miklum minni
hluta. En vilji höfundurinn vera
sjálfum sér samkvæmur, þá ætti'
hann að vera fús til þess, að fylgja
þessum meirihluta til þess að af-
nema bannið, f það minsta svona
fyrst um sinn á hinum léttari vfn-
um, eins og Norðmenn hafa gjört,
og vinna með frjálslyndum og góð-
um andbanningum að upplýsing
einstaklinganna og þjóðarinnar í
heild sinni, svo að þeim og henni
þar af leiðandi eflist svo siðferðis-
þroski og menning, að þeir kunni
að fara með vínið sem hverja aðra
gjöf Drottins, án þess að misbrúka
það sér og þjóðinni til skammar
og skaða. Petta er takmarkið sem
við eigum að stefna að og reyna
að nálgast sem allra mest, og ó-
neitanlega væri það miklu dásam-
legra, ef oss auðnaðist það að ná
takmarkinu á þennan hátt, en að
kúga þjóðina með þrælabanni, sem
flytur oss, eftir þeirri reynslu sem
fengin er, æ lengra og lengra frá
nefndu marlci.
Niðurlag.
Höfundurinn endar
með því, að hann vilji
ekki fylgjast með þeim
mönnum, sem vilja gjöra sem mest
úr ágreiningi manna og flokka. Seg-
ist vilja stilla til friðar og auðvitað
vera með í því að »kveða sufidr-
ungardjöfulinn í kútinn.« Petta lætur
óneitanlega vel í eyrum og virðist
benda á mann, sem nokkru vilji, ef
til kemur, offra til samkomulags í
málum. En þegar betur er að gáð,
á allur sá friður og samkomulag,
sem hann fæst til að vera með, —
að minsta kosti í bannmálinu, - að
byggjast á því, að hann og bann-
menn fái allar sínar kröfur uppfylt-
ar, auðvitað á kostnað andbanninga.
Með öðrum orðum, vill ekkert sam-
komulag. —' Er ails enginn friðar-
maður og þar af leiðandi, að hans
eigin sögn, lítið efni í leiðtoga þjóð-
arinnar. Friðar og samkomulags-
orðin eru því ekkert annað en: »orð,
orð innantóm.«
Takmarkið er, að landsmenn læri
að stjórna sjálfum sér bannlagalaust.
Pá — en ekki fyr — mun eins og
H. Hafstein að orði kemst:
»Drottinn hjálpa lýð að læra
líf, sem hæfir frjálsri sveit.
Framtak, hófsemd, heill og æra
hefja og göfga landsins reit.«
Andbanningur.
Vert er þess að geta, sem
vel er gert.
—oo—
Nú síðastl. vor 1920, var eitt með
þeim verstu hér í Fljótuni, eins og
öðrum útkjálkasveitum norðanlands.
Máttu heita óslitin illveður og jarð-
bönn til hvítasunnu. Lentu þá marg-
ir bændur í stórkostlegri heyþröng,
svo til vandræða horfði. Urðu þá
úrræði margra, að leita til Einars B.
Guðmundssonar á Hraunum, sem
þá hafði nokkur hey, enda þó að
hann mætti ekki heysterkur kallast.
En hann sýndi þar þá einstöku
hjálpfýsi, sem bæði eg og fleiri
munu lengi minnast. Mun hann hafa
hjálpað öllum, sem til Itens leituðu,
að meira eða minna léiti, fyrst með
hús og hey meðan til vanst, og
svp með beit er það þraut.
Voru um tíma um 360 fjár á húsi
og heyi aðkomandi, Miðlaði hann
heyinu svo vel og samviskusamlega
að eg dáist að. Sparaði hann eng-
an tíma, ómök né fyrirhöfn, að alt
kæmi að sem bestum notum, og
skepnunum liði sem best, ei-da öll
afkoma svo góð, sem frekast var
hægt að vonast eftir.
Auk þessa veitti hann fæði og
húsnæði um lengri og skemmri
tíma 6—10 manns með þeirri rausn
og alúð, sem því heimili mun jafn-
an viðbrugðið fyrir. Fanst öllum,
sem þeir væru þar heimamenn. Par
á ofan var aldrei mannlaust aföðr-
um, er gættu fjár, og rnunu engir
hafa komið svo heim á heimilið að
þeim ekki væri veittur einhver beini
og að þeim hlúð.
Fyrir alla þessa miklu hjálp, alúð
og gestrisni þakka eg af heilum
hug, bæði mín vegna og allrahlut-
aðeigenda — ekki aðeins húsráð-
anda, lieldur og einnig þeim góðu
hjónum hrst. Guðm. Davíðssyni og
og húsfrú Ólöfu Einarsdóttur, sem
ekkert létu til sparað að öllum liði
sem best, svo og öllu heimilisfólki,
sem alt var samvalið í því, að rétta
okkur hjálparhötid og taka á sig
ómök okkar vegna.
Og þess vil eg óska, að höfuð-
bólið Hrauti blómgist ætíð sem best
bæði í nútíð og framtíð, og að hr.