Morgunblaðið - 05.01.1916, Blaðsíða 1

Miðvikud.
5.
]an. 1916
HORfiDNBLADID
3. árgangr
62.
lölublað
Ritstjórnarí.imi nr. 500 j Ritstjóri: Vilhjálmtir Finsen.
ísafoldarprentsmiðja
_________
Afgreiðslusími nr.
500
Á refilstigum.
(Junglen)
Lærdómsrík skáldsaga í 5 þátt-
um 200 atriðum eftir hinn mikla
jafnaðarmannaforingja
Upton Sinclair.
Upton Sinclairs bók >The
iungle« er eigi á röngu bygð,
og engin bók og engin mynd
hefir hingað til talað betur máli
jafnaðarmanna en þessi gerir.
Til þess að myndin njóti sin
sem ailra bezt verður hún sýnd
öil i einu lagi.
Betri sæti tölusett kosta 60 a.
Alm. sæti 35 aura.
Börn fá ekki aðgang.
Islenzkt söngvasafn I. bindi
hjá öllum bóksölum bæjarins.
Kostar kr. 4.00.
Bókaverzlun
Sigfúsar Eymundssonar.
Hérmeð tilkynnist að móðir okkar
elskuleg, Petrina Regína Rist, andað-
'st 3. jan.
Jarðarförin verður ákveðin siðar.
Börn hinnar látnu.
iarðarför frú Jörginu Sveinbjörnsson
,er að öllu forfallalausu fram föstu-
daginn 7. þ. m. Húskveðjan byrjar
12 á hádegi á heimili hennar.
^iúkrasaml. Reykjavíkur
^e't'r meðlimum sinum ókeypis lyf,
*öishjálp, spítalavist og dagpeninga
11111 taftgan tíma. Allir, sem geta,
**** að ganga í það sem allra fyrst.
Record
Bkilvindan, sænska, er vanda-
minst i meðförnm, og end-
ingarbezt. Skilur 125 litra
á klukkustund, og kostar
að eins kr. 65,00. , Pæst
hjá kaupmönnnm. ,iC'
6llai»5 Dnplicators iptlK
vélritun, bvo og allar tegundir
farfaböndum og öðru til-
beyrandi ritvélum, ávalt fyrir-
''ggjandi hjá
^^oðsm. fyrir ísland,
G. Elríkss,
Reykjavik.
Nathan & Oisen
hafa á lager:
Rúgmjöl, Hveiti 2 teg., Hrísgrjón.
Melis höggvinn og steyttann, Púðursykur, Flórmelis.
Kaffi, Margaritte, Eldspítur.
Vindla, „Maggi“-Súputeninga, Blýhvítu.
Þurkaðar Julienne jnrtir og Grænkál í íausri vigt.
Súrkál Í lausri vigt.
Carbid.
Með e.s. Gullfoss er væntanlegt:
Exportkaifi tkafíikannan).
Hafragrjón — völsuð —
Kerti, Spil.
Bíó-bann.
ísland er stundum nú orðið kall-
að bannlandið. Það er ekki að ófyrir-
synju. Síðan svo vel tókst að koma
aðflutningsbanninu á, ris á fætur
hver af öðrum þeirra manna, er telja
sig sjálfsagða og sjálfkjörna til þess
að vera einskonarforráðamenn hinna,
og vilja láta »banna* allan þremil-
inn. í sjálfu sér ,má segja, að sumt
af þessu sé þannig, að ákjósanleg-
ast væri að menn iðkuðu það ekki,
eða minna. En að banna mönnum
að nota frjálsræði það, er skaparinn
hefir gefið þeim, á þó auðsjáanlega
aldrei að gera, nema brýn þörf þjóð-
félagsins heimti. Annars yrði þjóð-
in öll eins og skepnur ávalt í taumi
eða tjóðri, er aldrei lærði að rata
rétta leið af eigin ramleik.
Við erum nd orðin svo vön þessu
bann-ofstæki, eða ímyndun manna
um að þeir geti kipt öllu i lag, þvi
sem þeim þykir miður fara, ein-
göngu með >opinberu« banni, að
okkur blöskrar fátt í þvi efni. En
þó er það víst, að undirstaðan er
sii, að reyna að láta hvötina til að
laga eitthvað glæðast hjá einstak-
lingunum bannlaust, en nota þving-
unina aðeins sem neyðarúrræði, þeg-
ar þjóðfélaginu í heild sinn stafar
hætta af ella.
En þó að vér — eins og áður er
sagt — séum farnir að venjast mörg-
um bann-hugmyndum hér i þessum
bæ, þá verðum vér að játa, að varla
hefir oss þótt annað af þessu tagi
meira vanhugsað en tilraunir sumra
nú á síðustu tímum (aðallega verka-
mannafélagsins »Dagsbrún«) til að
stöðva kvikmyndasýningar hér í bæn-
um, með banni bæjarstjórnar, bæjar-
fógeta, eða guð veit hverra það á
að vera gjört, vegna þess að almenn-
ingur, sem ekki hafi ráð á slíku,
noti altof mikið fé »núna i dýrtið-
inni« til þess að fara á myndasýn-
ingarnar. Með öðrum orðum: Þessir
»bannvinir« þykjast skipaðir fjárfor-
ráðamenn almennings og vilja — í
heilagri einfeldni — fá að ráða því
hvað menn kaupa fyrir aurana sína.
Að þeir ekki hafa gert sér neina
skynsamlega grein fyrir þessari uppá-
stungu sinni, er svo sem auðvitað.
Og að þeir ekki einusinni eru færir
um það, er jafnvel liklegast. Hvar
væru takmörkin, ef út i svona lag-
aðar bann-öfgar ætti að halda? Á
ekki að banna að selja brjóstsykur
»núna í dýrtiðinni* ? Ern sveskjur
ekki óþarfi ? Og rúsinur ? Og jóla-
kerti, og öll þessi ótætis jólakort,
sem held eg narra margan skilding
út úr fátækiingunum, og jafnvel
börnunum þeirra ? »Á ekki að loka«
konfektbúðum ? Á ekki að »banna«
kaupmönnum helzt að verzla með
annað en það, sem ómissandi er til
þess að fleyta fram tilverunni ? —
Þetta væri alveg i sama anda, og
ekkert vitlausara en að banna mönn-
um að kaupa sér bílæti í Bió. Og
hver veit nema það verði það næsta, er
bann-ofstopar þessir hamast að, verði
þeir ekki stöðvaðir af þeim vitrari
mönnum.
En mál þetta á lika aðra hlið.
Allir vita að skemtunarþrá býr i öllu
fólki og að sú þrá vcrSur að fá ein-
NÝ J A BÍ 6
Cleopatra
Fegursta mynd heimsins.
Mynd þessi er tekin og leikin
af hinu sama félagi, er lék og
tók »Quo vadis?«, en af svo
mikilli list er allur frágangur
þessarar myndar ger, að hún er
hinni miklu fremri. Auk þess
sem hún er bæði fögur og
skemtileg, er hún og fræðandi
og bregður upp ljósi um háttu
og siði hinna fornu Rómverja.
Síðari hlutinn
verður sýndur í kvöld
frá kl. 9—xo.
Leikfélag ReykjaYíkur
Hadda Padda
Leikrit í 4 þáttum
eftir Guöm. Kamban
Prettándann kl. 8 síðd.
(fimtudag 6. jan.)
í Iðnaðarmannahúsinu.
Tekið d móti pöntunum i Bókversl. í»a-
foldar nema þd daga »em leikið er, Þd
eru aðg.miðar eeldir i Iðnó. — Pantana »é
vitjað fyrir Tcl. 8 þann dag »em leikið er.
hverja saðning. Það þýðir ekki að
rökræða það hvort þetta sé eins og
það á að vera, eða hvort þetta sé
heppilegt. Það þýðir ekkert að
»banna« mönnum að langa til að
skemta sér. Þessi þrá er nú einu-
sinni hjá öllum mönnum, og frá
þjóðfélagslegu sjónarmiði á takmark-
ið að vera, að seðja hana á þann
hátt, er þjóðfélaginu er minst hætta
af. Með öðrum örðum: á sem sið-
ferðislegastan hátt. Hér á landi og
einnig hér í bæ eru skemtanir fá-
breyttar. Og það er óhætt að full-
yrða, að sé aðeins haft ofurlitið eftir-
lit með því sem sýnt er, þá eru
kvikmyndasýningar engir eftirbátar
annara skemtana hér í siðferðislegu
tilliti, og geta jafnvel oft verið fræð-
andi. En svo mikið er víst, að
væru þær heftar, þá er alls ekki að
vita hvort skemtanafýsn almennings
fyndi betri og hreinni svölunarlyndir.
Vér teljum hitt líklegra, að þá mundi
reynt að skemta sér á einhvern ann-
an hátt, er miður væri. En svo
mikið er víst, að fólk reyndi eins
að skemta sér og eyða peningum í
skemtanir eftir sem áður. Þetta
bann kæmi því aldrei að tilætluðnm
notum, heldur mundi vafalaust stafa
af því meiri hætta en gagn.
Ank þessa má líka drepa á það,