Morgunblaðið - 15.01.1959, Blaðsíða 18

18
1U O R C V JV B L 4 Ð I Ð
■Fimmtudagur 15. jan. 1959.
Eggert Arnbjarnarson
Stóra-Ósi — Minning
Tveir erlendir skíðakennarar kenna
hér á vegum Skíðasambandsins
AKUREYRI, 14. jan. — f dag átti
tíðindamaður blaðsins tal við Her
mann Stefánsson, formann Skíða
sambands fslands, og innti hann
tíðinda um framkvæmdir á veg-
um sambandsins. Kvað hann þær
talsverðar og mætti meðal ann-
ars nefna að í gær hefði hingað
til Akureyrar komið finnskur
skíðakennari, Ale Laine, og mun
hann kenna stökk og göngu. Hér
dvelur hann nokkra daga, en
heldur síðan til ísafjarðar, og
þaðan til ýmissa annarra staða,
en alls mun hann dveljast hér á
landi í fjóra mánuði.
☆
Þá hefur Skíðasambandið ráðið
hingað Egon Zimmerman, sem er
frægur austurrískur skíðamaður,
og einn af beztu svigmönnum í
sínu heimalandi. Er hann talinn
ganga næst Toni Sailer, heims-
meistara í svigi hvað stíl snertir.
Austurríkismaðurinn mun þjálfa
hér á landi fámennan hóp úrvals
skíðamanna (landslið), til keppni
í Alpagreinum. Er nú þegar búið
að velja nokkurn hluta liðsins,
en hinn hlutinn verður valinn að
loknu landsmóti skiðamanna.
Zimmerman mu» kenna hér á
landi í aprílmánuði og er reikn-
að með að nemendur hans verði
10—15 talsins.

f þessu sambandi má geta þess
að á næsta ári munu fram fara
vetrar Olympíuleikar í Kali-
forníu. Ókunnugt er um hvort
íslendingar geta tekið þátt í þeim
leikum. Erlendis eru nú tveir ís-
firðingar við skíðaiðkun í Aust-
urríki, þeir Kristinn Benedikts-
son og Árni Sigurðsson. Æfa þeir
þar Alpagreinar og hyggjast
keppa á ýmsum mótum þar í
vetur. Einn Akureyringur, Matt-
hías Gestsson, stundar æfingar í
göngu og stökki í Noregi. Ýmsir
aðrir skíðamenn munu hafa í
hyggju að fara til keppni erlend-
is í vetur á ýms mót, en ókunn-
ugt er nánar um það. — vig.
Skautasvellið á íþrótta-
vellinum mjög vel sótt
GOTT skautasvell hefur verið
undanfarna viku á íþróttavellin-
um við Suðurgötu. Hefur fþrótta
bandalag Reykjavíkurbæjar séð
um að koma því upp og halda
því við á vegum bæjarins. Þar
hefur verið stöðugur straumur
ungra sem gamalla frá því kl. 2
síðdegis til 10,30 á kvöldin, og á
morgnana hafa komið heilir
Pétur Rögnvaldsson
fer fil Bandaríkjanna
— til bóklegs náms og iþróttaœfinga
EINN úr hópi beztu og fjölhæf
ustu frjálsíþróttamanna landsins,
Pétur Rögnvaldsson KR, er nú
á förum til Bandaríkjanna. Slík
urinn frá 1932 alveg við há-
skólasvæðið.
Meðal þekktra íþróttamanna,
sem stunda nám við þennan há-
skóla, má nefna þann sem senni-
lega allir er hér að íþróttum
huga þekkja, en þa ðer Charles
Dumas, sem setti heimsmet í
hástökki og vann þá grein á
Melbourneleikunum.
bekkir úr barnaskólunum undir
stjórn kennara sinna, þ. e. a. s.
þegar ekki hefur þurft að yfir-
fara svellið, sprauta það eða ýta
af því.
★
Fyrir þremur árum var hætt
að halda við góðu skautasvelli
á Tjörninni í frostum á veturna,
og þessi háttur tekinn upp í stað-
inn. Þykir af ýmsum ástæðum
heppilegra að hafa skautasvell á
íþróttavellinum. Á Tjörninni eru
oft vakir, það er erfitt að fara
út á hana með þung verkfærí,
eins og traktor, og þegar hún
botnfrýs, koma oft sprungur í
svellið þvert og endilangt. Á
íþróttavellinum er líka skjól-
betra, og þar er alltaf hafður
fullorðinn maður til taks, ef eitt-
hvert óhapp hendir og skauta-
fólk þarf á aðstoð að halda.
★
Komið hefur til tals að koma
upp öðru svelli austar í bænum,
og hefur verið athugað svæði
skammt frá íþróttavellinum nýja
í Laugardalnum, en ekki hefur
orðið af því enn sem komið er.
ENN er mér minnisstæð hin bú-
sældarlega sveit, nyrsti hluti
Miðfjarðarbyggðar, og það mynd
arlega fólk, sem þar bjó, er ég
fyrir um 50 árum var þar fyrst
á ferð.
Þannig stóð á því ferðalagi, að
faðir minn var beðinn að jarð-
syngja aldraða konu, Salóme að
nafni, er hafði fyrir stuttu flutzt
Norsk skipshöfn
vann
STOKKHÓLMI 14 jan. — Skips-
höfnin á norska skipinu „Talis-
man“ unnu knattspyrnukeppnina
sem staðið hefur frá í sumar milii
skipshafna á noræænum skipum.
Alls tóku 859 lið þátt í keppninni
en keppt er eftir vissum útsláttar
reglum. Skipshöfnin á „Talis-
man“ hlaut 30,5 stig. Næst kom
sænsk skipshöfn með 30 stig og í
þriðja sæti var einnig áhöfn
sænsks skips.
Raflögn til Vest-
mannaeyja og vega
kerfi á Þingvöllum
í GÆR var útbýtt á Alþingi eftir
farandi fyrirspurnum:
1. Til ríkisstjórnarinnar um
framkvæmd þingsályktunar um
rafveitulínu frá Hvolsvelli til
Vestmannaeyja.
Frá Jóhanni Jósefssyni. Hvað
líður framkvæmd þingsályktunar
frá 16. apríl 1958 um lagningu raf
veitulínu frá Hvolsvelli til Vest-
mannaeyja?
2. Til ríkisstjórnarinnar varð-
andi vegakerfi á Þingvöllum.
Frá Jóhanni Jósefssyni. Hvað
hefur verið gert til að framfylgja
ályktun Alþingis frá 30. maí 1958
um að láta breyta vegakerfi á
Þmgvöllum?
Útlendur áburður hækkar um
40% á þessu ári ef ékkert verður
Pétur Rögnvaldsson
í grindahlaupi, þar sem hann
á íslandsmet.
för er alltaf dálítið ævintýraleg
fyrir íþróttamenn, því óvíða eru
aðstæður góðra og efnilegra
íþróttamanna betri til æfinga
en þar og íþróttamenn ýmissa
landa, t. d. Svía, leggja mikið
upp úr því að komast vestur um
haf til æfinga'um einhvern tíma.
För Péturs er ekki beint og
einungis í sambandi við íþrótta-
iðkun. Hann stundaði um eins
árs skeið nám við University of
Southern California. Stundaði
hann nám undir BA-próf, m. a.
í ensku og verzlunarfræðum. —
Pétur gat þá ekki lokið náminu,
en hefur haldið áfram lestri hér
heima og mun geta lokið próf-
um sínum vorið 1960. Hefur hann
mikinn hug á slíku, þó hann
fyrst um sinn verði ekki nema
til vorsins fyrir vestan.
Pétur sagði Mbl. í gær, að
hann yrði mjög að halda sér að
lestrinum, en að sjálfsögðu myndi
hann eftir föngum iðka íþrótt
sína. Aðstæður við háskólann til
íþróttaiðkana eru mjög ákjósan-
legar, t. d. er Olympíuleikvang-
að gert
Ræða Jóns Sigurðs-
sonar á Alþingi í gær
í GÆR var tekin til umræðu í
sameinuðu Alþingi þingsályktun-
artillaga þeirra Jóns á Reynistað
og Ingólfs á Hellu um niður-
greiðslu á innfluttum áburði. Til-
lagan er á þessa leið.
Alþingi ályktar að fela ríkis-
stjórninni að greiða niður verð á
innfluttum áburði árið 1959,
þannig, að verðið til bænda verði
sem líkast því, sem það var árið
1958.
Fyrri flm., Jón Sigurðsson
fylgdi tillögunni á hlaði og mælti
á þessa leið:
Þegar lögin um útflutnings-
sjóð frá s.l. vori gengu í gildi, var
búið að kaupa til landsins það
magn af fosfórsýru- og kalíá-
burði, sem áætlað var að bænd-
ur mundu nota á því ári. Að
svona heppilega vildi til bjarg-
aði bændum frá að reksturkostn-
aður þeirra vegna kaupa á útlend
um áburði stórhækkaði þá þegar.
Nú verður þessi hækkun ekki
lengur umflúin. Fosforsýru- og
kalíáburður sem bændur nota á
yfirstandandi ári mun hækka um
a.m.k. 40% ef ekkert er að gert,
miðað við söluverð þessara
áburðartegunda s.l. ár.
Þessi mikla hækkun veldur
mörgum bændum tilfinnanlegum
j erfiðleikum. Vel getur svo farið
að hækkunin knýi bændur til að
| draga stórlega úr notkun þessara
áburðartegunda en það væri síð-
ur en svo æskilegt. — Áburðar-
tilraunir víðs vegar um land hafa
leitt í ljós að víða er skortur á
þessum efnum í jarðveginum og
að margir bændur hafa ekki gætt
þess sem skyldi að sjá jarðvegin-
um fyrir þessum áburðarefnum.
Þar sem mikil brögð eru að þessu
veldur það minni sprettu og lé-
legri. uppskeru en ella. Engu að
síður er hætt við að úrræði
bænda sem erfitt eiga með
greiðslu verði það að draga úr
þessum áburðarkaupum.
Þegar verð á innfluttum fóður-
bæti var stóhækkað s.l. vor,
var því haldið fram af talsmönn-
um þeirrar hækkunar að hækk-
uninni á fóðurbæisverðinu væri
beinlínis ætlað að koma því til
leiðar að bændur drægju stór-
lega úr fóðurbætiskaupum frá út-
löndum.
í þess stað áttu bændur að afla
meiri og betri heyja og spara sér
þannig kjarnfóðurkaupin frá út-
löndum. En eins og þegar hafa
verið færð rök að eru horfur
á, að sú hækkun á útlenda áburð
inum sem nú kemur til fram-
kvæmda, verki alveg í þveröf-
uga átt.
En hér kemur fleira til greina.
40% hækkun á innfluttum
áburði, áburði, hækkar rekstrar-
útgjöld bænda, og kemur til að
verka með fullum þunga næsta
haust þegar verð á landbúnaðar-
vörum verður ákveðið. Talið er
að þessi hækkun muni valda tals
verðri vísitöluhækkun, en hvert
vísitölustig er áætlað að kosti um
6 millj. kr. í auknum útgjöldum.
— Við flutningsmenn leggjum
því til að verðið á innfluttum
áburði verði greitt niður svo það
verði sem líkast því er það var
s.l. ár.
Með þeirri ráðstöfun vinnst
þrennt: Það mundi létta bændum
áburðarkaupin. Stuðla að betri
ræktun og minni kjarnfóðurkaup
um frá útlöndum. Og koma í veg
fyrir hækkun vísitölu með þeim
afleiðingum sem allir þekkja.
Loks má benda á að yfirfærslu
gjald af áburði 55% sem lagt var
á s.l. vori kom ekki til tekna á
því ári. Þetta gjald sem nú verð-
ur innheimt í fyrsta sinn af inn-
fluttum áburði mundi nægja til
þeirrar niðurgreiðslu sem þings-
ályktunartillagan gerir ráð fyrir.
Og allt er þetta í raun og veru
sami sjóðurinn útflutningssjóð-
urinn og ríkissjóðurinn þó pen-
ingum sé stungið í tvo vasa.
Að lokum vil ég leggja til, að
tillögunni verði vísað til fjárveit
inganefndar.
Fleiri tóku ekki til máls og var
tillagan samþykkt til 2. umr. með
28 samhljóða atkv. og til fjár-
veitinganefndar með jafnmörg-
um atkvæðum.
vestur að Söndum í Miðfirði til
þeirra mætu hjóna, Jón Jónsson-
ar og Salóme Jóhannesdóttur,
og látizt þar. Var ég fylgdar-
maður, því að færð var slæm og
ár illar yfirferðar. Er mér enn
minnisstætt ýmislegt frá þeirri
ferð, eins og hinar ágætu við-
tökur og vinátta fólksins. Þá
einnig hin mörgu vel setnu
bændabýli, eins og Sandar og
Stóri-Ós, svo að nokkur séu
nefnd.
Síðar, er árin færðust yfir og
sjóndeildarhringurinn varð
stærri, urðu fleiri byggðir mér
kærar, en þó héldust ætíð þessi
kynni mín við líði og urðu meiri,
er ég kynntist systkinunum á
Stóra-Ósi.
Heimilið á Stóra-Ósi var af
öllum, sem til þekktu, talið
ágætis heimili, sem tók öllum
ferðamönnum, sem að garði
komu, tveim höndum og veitti
ríkulegan beina, og hvort sem
komið var að nóttu eða degi.
Vosklæðin voru dregin af ferða-
manninum, og þau vel þurrkuð.
Glaðværð ríkti á heimilinu, sam-
ræður hinar ánægjulegustu, í
senn greindarlegar og blandnar
kímni og skarplegum athugun-
um.
1 framhaldi þessara ummæla
minna vil ég með nokkrum orð-
um minnast hér eins bræðranna
frá Stóra-Ósi, sem er Eggert, er
andaðist hinn 22. des. 1957.
Eggert Arnbjarnarson var
fæddur að Stóra-Ósi hinn 1. maí
1883. Hann var kominn af gagn-
merku fólki í báðar ættir. Voru
foreldrar hans Sólrún Árnadótt-
ir og Arnbjörn, hreppstjóri,
Bjarnason, stúdents og bónda,
Friðrikssonar, prests á Breiða-
bólstað í Vesturhópi, Þórarins-
sonar, sýslumanns á Grund, Jóns-
sonar.
Voru þeir bræðrasynir, Bjarni
stúdent Friðriksson, afi Eggerts,
og Bjarni, amtmaður og skáld,
Thorarensen. Er þessi ætt lands-
kunn að dugnaði og gáfum.
Eggert sál. var greindur mað-
ur, fróður og minnugur vel.
Hann var ræðinn, mælskur og
hrókur alls fagnaðar í glöðum
félagsskap. Eggert var góður
hestamaður og átti ætíð góðhesta
vel alda, enda var hann ferða-
maður góður og fljótur í ferð-
um.
Er mér vel minnisstæðar
gangnaferðir í gamla daga suð-
ur heiðar og sanda fram til jökla.
Þar hittumst við nokkrum sinn-
um við Réttarvatn, en þar komu
saman fjárleitarmenn úr Þingi,
Vatnsdal, Víðidal, Miðfirði og úr
Borgarfirði — á annað hundrað
manns. Var sauðfénu smalað af
hálendinu að Réttarvatni og rétt-
að í Réttarvatnstanga, og þar fór
fram sundurdráttur á milli lands-
byggðanna. Menn voru léttir í
skapi, frjálsir í fjallasal og á
heiðum uppi, en þó vitandi þess
að vera að gegna miklu ábyrgðar-
starfi langt frá byggð á haust-
nóttum.
Gat stundum hitnað í hamsi og
orðið harðar deilur og nokkur
átök, ef því var að skipta, en
allajafna enduðu viðskiptin í sátt
og samlyndi, og vinátta batzt á
milli manna.
Eggert sál. var einn af þess-
um góðu og ágætu félögum, einn-
ig fram á heiðum og suður við
jökla. En heima á Stóra-Ósi, -er
mér Eggert minnisstæðastur.
Ég þakka honum ómetanlegan
greiða, sem hann gerði mér, og
alla hans vináttu. Það er góður
greiði, að lána óbeðinn hest sinn
með reiðtygjum, ferðamanni að
vetrarlagi í langa ferð, sem af
óviðráðanlegum ástæðum kemst
í vanda, en þarf óumflýjanlega
að halda ferð sinni áfram.
Ýmislegt fleira gæti ég sagt
um hjálpsemi og vináttu Eggerts
sál., sem öllum er til þekktu, er
mjög kunnugt um, en læt hér
staðar numið.
Ég minnist þessa ágæta félaga.
Blessuð sé minning hans.
Ólafur Bjarnason.