Morgunblaðið - 19.11.1978, Blaðsíða 19

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 19. NÓVEMBER 1978
51
Sjötugídag:
Elsa Sigfúss
konsertsöngkona
Elsa er fædd í Reykjavík 19.
nóvember 1908. Foreldrar hennar
voru próf. Sigfús Einarsson tóa-
skáld og kona hans Valborg, fædd
Hellemann, sem bæði gerðu tón-
listina að ævistarfi sínu. Þau voru
gefin saman í hjónaband 17. maí
1906 í Kaupmannahöfn og fluttust
þá þegar til Reykjavíkur, þar sem
þau kenndu bæði söng, og auk þess
kenndi Valborg píanóleik, en
Sigfús á harmoníum og tónfræði.
Eins og gefur að skilja, hlaut
Elsa undirstöðumenntun í tónlist
hjá foreldrum sínum, píanóleik
hjá móður sinni og tónfræði hjá
föður sínum.
Elsa segir í viðtali í Morgun-
blaðinu 19. september 1958: „Sjálf
byrjaði ég að læra á celló. Eg hafði
alltaf þessa djúpu rödd og söng öll
lög áttund neðar en venja er til,
svo engum datt í hug, að ég gæti
orðið söngkona, nema Þórarni
Guðmundssyni fiðluleikara og
mömmu. Þau trúðu því, að eitt-
hvað væri hægt að gera úr svona
rödd. Á þeim tíma þótti altrödd
ekki „fín“. Engin þótti söngkona,
sem ekki hafði háa rödd. Það var
ástæðan til þess, að ég fór til
Danmerkur til að iæra cellóleik og
innritaðist í Konunglega tónlistar-
skólann í Kaupmannahöfn árið
1928. En það var heldur ekki gott,
því hendur mínar eru svo smáar,
að ég hefði aldrei orðið verulega
góður cellóleikari. Frú Dóra
Sigurðsson hvatti mig til að snúa
mér að söngnámi og varð hún
kennari minn en cellóið hafði ég
meðfram."
Árið 1932 útskrifaðist Elsa frá
Tónlistarskólanum með ágætis-
einkunn. Árið 1933 hélt hún sína
fyrstu tónleika í Oddfellowhöllinni
í Kaupmannahöfn og vakti þá
þegar almenna athygli með fram-
komu sinni, og eftir það var hún
oft nefnd „stúlkan með flauels-
röddina". Fyrir þessa tónleika
hlaut hún verðlaun frá Berlingske
Tidende, og sama ár hlaut hún
danskan styrk til framhaldsnáms í
Dresden. í Erlangen í Bayern var
hún valin til að syngja alt-hlut-
verkið í „Messiasi" eftir Hándel.
Islenzkan styrk hlaut hún 1946 til
framhaldsnáms í London. I Þjóð-
leikhúsinu í Reykjavík söng hún
hlutverk Prince Orlofskys í
„Leðurblökunni" eftir Strauss, en
það hlutverk er venjulega flutt af
altröddum.
Árið 1956 hlaut Elsa Tage
Brandt-styrkinn, en hann er veitt-
ur til utanfarar listakonum, sem
skara fram úr, sérstaklega í
meðferð danskrar tungu. Aðeins
tvær íslenzkar konur hafa hlotið
hann, þær Anna Borg og Elsa
Sigfúss. Þykir það einn mesti
heiður, sem konu hlotnast þar í
landi. Þessa atburðar var getið í
fjölda dagblaða og tímarita í
Danmörku. í Politiken segir í
þessu sambandi:
„Hin hljómmikla dökka
contraalt-rödd hennar er ef til vill
ekki svo mjög sterk, en það, sem
kann að skorta á raddstyrkinn,
bætir hún upp með afburða
tónnæmi og smekkvísi."
Þegar Elsa söng í fyrsta sinn í
danska útvarpið, vakti hún slíka
athygli, að með fádæmum má
teljast, og streymdu þá þegar
tilboð til hennar frá flestum
grammófónútgáfum í Danmörku.
Hún hefur sungið inn á plötur hjá
Pholyphon, His Masters Voice,
Columbia, Tóno, Fálkanum, Hljóð-
færahúsi Reykjavíkur o.fl. Plötur
hennar hafa selzt í þúsundatali.
Hún hefur sungið í útvarp í Osló,
Stokkhólmi, Helsinki, Haag og
London.
Naumast þarf að taka það fram,
að í hvert sinn er Elsa var hér á
ferð, hélt hún tónleika, ávallt fyrir
fullu húsi, svo voru vinsældir
hennar miklar. I „Utvarp Reykja-
vík“ kom hún sem velkominn
vinur, og er þar til fjöldi platna,
sem forráðamenn stofnunarinnar
hafa beðið hana að syngja inn á. í
danska útvarpinu var hún heima-
gangur.
Árið 1961 var Elsa sæmd
íslenzku fálkaorðunni fyrir kynn-
ingu á íslenzkri tónlist erlendis.
Fjöldi blaða og tímarita hefur
flutt greinar og viðtöl við söng-
konuna innan lands og utan. Skulu
hér birtar fáar línur úr nokkrum
þeirra frá Danmörku. í Radio-
bladet 22. september 1950 skrifar
Haagen Hetsch: „Ef spurt væri,
75áraídag:
Guðfinna Árnadóttir
75 ára er í dag frú Guðfinna
Árnadóttir, Gnoðarvogi 20, ekkja
Kristins Bjarnasonar frá Ásí.
Hún er fædd 19. nóvember 1903,
að Grund í Vestmannaeyjum,
yngst af 5 börnum hjónanna
Jóhönnu Lárusdóttur og Árna
Árnasonar er þar bjuggu.
Guðfinna giftist Kristni Bjarna-
syni frá Ási í Vatnsdal og bjuggu
þau að mestu í Eyjum til ársins
1940 að þau *hófu búskap að
Borgarholti í Biskupstungum, og
bjuggu þau þar í 10 ár, en fluttust
þá til Reykjavíkur, þar sem hún
hefur átt heimili síðan.
Þau hjón eignuðust 4 dætur, sem
allar eru giftar og afkomendur
nær þrír tugir.
Guðfinna missti mann sinn 12.
júlí 1968. Síðan hefur hún búið ein
í íbúð sinni og unnið úti af sínum
alkunna dugnaði þar til á þessu
ári, þrátt fyrir að hún hefur ekki
gengið heil til skógar að undan-
förnu.
Alia tíð frá því að ég kynntist
Guðfinnu hefur hún verið mjög
áhugasöm fyrir ferðalögum um
landið sitt og sem betur fer hefur
hún getað veitt sér það, þó hin
síðustu ár hafi hún ekki átt gott
með að hreyfa sig mikið um, þá
hafa niðjar hennar veitt henni þá
ánægju. Hún hefur ætíð verið
mikjð fyrir margmenni, enda alin
upp í fjölmennu sjávarplássi og
nýtur hún sín best í hópi ættingja
og vina.
Nú þegar hún á orðið svo erfitt
með að komast leiðar sinnar, þrátt
fyrir ótrúlega þrautseigju kemur í
hug mér máltæki það sem hún
viðhefur oft eftir gamalli sam-
ferðakonu sinni á lífsleiðinni, er
sagði: „Berið þig mig í skvaldrið
því þar uni ég mér best.“ Svo
sannarlega vona ég að Guðfinna
fái aftur sína fyrri heilsu, því
alltaf er hún jafn andlega hress.
Ég of fjölskylda mín óskum
henni allra heilla á þessum
afmælisdegi og í framtíðinni.
Guðfinna tekur á móti gestum í
félagsheimili AKOGES Brautar-
holti 6, eftir kl. 8 í kvöld.
Sigurður Axelsson.
hvaða söngkona ætti stærsta
hlustendahóp hér í landi, mundi
svarið án efa verða Elsa Sigfúss.
Hennar dökka og flauelsmjúka
rödd, ásamt sérlega fágaðri
meðferð ljóðs og lags, hefur hrifið
eldri og yngri, hvort sem hún
flytur háklassíska tónlist eða
dægurlög."
Erik Abrahamsen, prófeossr í
tónlistarvísindum við Kaup-
mannahafnarháskóla, skrifar um
hljómleika Elsu -í „Nationalti-
dende" 24. febr. 1937, m.a. þetta:
„Hendes Stemme er helt noget
for sig selv. Man horer ikke Mage
til flojelsblod og samtidig metall-
isk Timbre her i Kobenhavn, vist
heller ikke i det ovrige Europa.
Foredraget er en besynderlig
Blandning af Forbeholdenhed,
bunden Varme — og Varmen selv!
Det hele er forunderlig Enhed af
Tilbageholdenhed og Hengiven-
hed, af Sonoritit og Slorenhed,
Kunstnerisk Finhed over de klass-
iske Arier, Inderlighed over
Schubert og Brahms, Ungdom-
mens nære Indleven í den nyere
Tids Sange af Wolf, Heise og
Einarsson. Sidstnævnte er Elsa
Sigfúss Fader, Domorganisten i
Reykjavík, der beskedent var sat
sidst paa Programmet.
Maaske er det netop Island, der
taler til os igennem denne hede
Forbeholdenhed, som er Kende-
tegnet paa Elsa Sigfúss Kunst.
Der er Ensomhed i hendes Sang.
0boens Trang til Meddelelse, men
dog Angsten for at give af sig
selv.“
Elsa á kjördóttur, Eddu Sigfúss,
sem er fædd 4. desember 1941.
Þessi dóttir hefur fært Elsu mikla
lífshamingju, því að hún er í alla
staði vel af guði gerð. Ef til vill má
segja að það sé merkileg tilviljun,
hvað Edda hefur góða tónlistar-
hæfileika. Hún hefur ágæta
mezzosópran-rödd og hefur stund-
að söngnám árum saman við
ágætum árangri, þó hún hafi ekki
beinlínis ætlað sér að verða
söngkona.
Mér þykir ekki ólíklegt að
margur hugsi til Elsu í dag með
þakklátum huga fyrir alla fegurð-
ina, sem hún hefur gefið okkur
með söng sínum.
Heimilisfang hennar er:
Buddingevej 330 1. th., 2860
Seborg, Dánmark.
Sigrún Gísladóttir.
Sólvallagötu 33.