Morgunblaðið - 19.05.1979, Blaðsíða 10

10
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 19. MAÍ 1979
Núverandi skólastjóri Einar
Hákonarson.
námsárin, — enginn frýjar Finn-
um íhaldssemi á listsýningum, og
það sem þeir gera í nýlist, er fram
borið af mikilli þekkingu á hand-
verkinu og skyldi ekki góð og
markviss skólun eiga hér hlut að
máli? í stað þess að verið sé að
tipla á milli ótal atriða, sem
nauðsyn þykir að troða í nemend-
ur, en sem þeir eiga sjálfir auð-
veldlega að geta tileinkað sér eftir
að málfræði listarinnar hefur
verið krufin og meðtekin?
Myndlista- og handíðaskóli
íslands lýkur um þessar mundir
fertugusta starfsári sínu, og af þvi
tilefni hefur verið stofnað til
mikillar sýningar á vinnu nem-
enda á liðnu kennsluári að Kjar-
valsstöðum og er allt húsið undir-
lagt. Jafnframt getur að líta sýn-
ishorn nokkurra mynda fyrsta
kennara skólans, yfirkennara og
seinna skólastjóra Kurt Zier, í
enda vestri hliðargangs. Það er vel
til fallið að halda slíka sýningu og
minnast þessara tímamóta á veg-
legan hátt í sýningarhúsinu að
Miklatúni. Sýningin er mjög fjöl-
breytt, enda gerir hún ðllum
þáttum skólastarfsins skil og sem
slík dregur hún skýrt fram ein-
hæfni hússins og þunglamaleika,
en á því má ráða nokkra bót með
fjölþættari gerð skilrúma og hlýt-
ur að koma að því, að það verði
gert.
Ég vil strax koma því að hér, að
nokkurra vonbrigða gætti hjá mér
við fyrsta innlit, því að hér er
fyrst og fremst um vetrarúttekt
að ræða og er þetta því ósköp
almenn og árviss skólasýning, —
ekki svo að hún standi ekki fyrir
sínu sem slík, því að hér er á ferð
með betri sýningum á ársstarfi
skólans, sem lengi hefur sést.
Heldur það, að ekki hefur verið
lagt í að sanka saman nokkru
úrvali skólavinnu eldri nemenda,
þannig að sýningin hefði að hluta
orðið eins konar sögusýning, svo
sem ærið tilefni var til. Gamlir
nemendur hljóta t.d. að luma á
myndum og hlutum, er þeir gerðu
í skóla eða utan skóla með nám-
inu, en margir þeirra eru meðal
þekktustu listiðnaðar- og mynd-
listarmanna þjóðarinnar. Þá hefði
mátt stækka ljósmyndir frá skóla-
starfinu og hafa til sýnis.
Slíkt hefði gert sýninguna mun
áhugaverðari og jafnframt undir-
strikað sérstöðu skólans innan
skólakerfisins enn frekar. Sú sér-
staða er jafnframt styrkur hans,
því að hliðstæðar stofnanir er-
lendis teljast hvarvetna með virt-
ustu menntastofnunum þjóðfé-
lagsins og brýn nauðsyn er á, að
skólinn fái sitt eigið sérhannaða
húsnæði og komist á háskólastig.
Gildi þessa skóla hefur aukist til
allra muna á undanförnum árum,
m.a. vegna þess að stöðugt verður
erfiðara að fá skólavist í hliðstæð-
um framhaldsstofnunum erlendis
vegna gífurlegrar ásóknar. — Það
hefur gengið dapurlega seint að
sannfæra ráðamenn þjóðarinnar
um gildi myndlistarfræðslu og
útbreiðslu almenns þroska á sviði
sjónmennta í landinu, vegna þess
að menntunin hefur ekki nema að
Módelteikning í Myndlista- og kennaradeild á Laugavegi 118 veturinn
1950-'51
liðinu', sem alltaf hefur verið
vanborgað, auk þess sem stór hluti
kennslustarfsins var iðulega unn-
inn í sjálfboðavinnu utan kennslu-
tíma og þá einkum, þegar verið
var að byggja upp nýjar deildir.
Það er kominn tími til að ráða-
menn skilji það, að þessum skóla
er ætlað að vera yfirbygging
allrar myndlistarfræðslu á land-
inu og að brýn þörf er á því, að ný
lög hans verði lögð fyrir Alþingi
og að lög hans á ekki að forma
með tilliti til laga annarra fram-
hal^lsskóla heldur með tilliti til
sérstöðu hans, þýðingu og gildi
fyrir þjóðfélagið. Það eru raunar
aðeins örfáir þættir hans, sem
skara annað framhaldsnám og
taka þarf tillit til í nýjum lögum
og ekki er rétt, að allir aðrir
þættir skólastarfsins líði fyrir þá.
— Þetta atriði með hagnýta
gildið og frjálsa sköpun á að fara
saman innan veggja slíkrar stofn-
unar og hvorugt atriðið á að ganga
á hluta hins. Það hefur á köflum
reynst dragbítur á heilbrigða þró-
un innan skólans, að ýmsir for-
ráðamenn hans hafa fallið í þá
gildru, eins og til að þóknast
ráðamönnum, að hygla hagnýtum
fögum á kostnað frjálsrar sköpun-
ar og jafnframt tekið undir þann
villandi framslátt, að menn þyrftu
ekki að læra eitt og annað í hinni
svokölluðu „málfræði listarinnar"
í hinni almennu myndmenntadeild
og kennaradeildum, vegna þess að
þeir hygðust ekki gerast skapandi
listamenn. Þetta er útlend tízku-
kenning, sem þegar hefur lifað sig,
enda var hún álíka djúprist og t.d.
að læra mætti húsagerðarlist við
teiknibrettið eingöngu, og teikna
svo hús eftir því sem nýjustu
tízkustraumar kenndu, án þess að
taka tillit til náttúrunnar, rann-
saka lögmál hennar, efla sjálf-
stæði og skapandi eiginleika.
Skyldi slíkt ekki vera þjónkun við
þá fáfræði, er skólinn hefur orðið
að berjast við frá upphfi, hvað
snerti misskilning á undirstöðu-
menntun? Markmiðið var skýrt í
upphafi, svo sem fram kemur í
ummælum forráðamanna hans:
Sitjandi fyrirsæta. Málverk úr málunardeild 1978—'79.
„Menn komu og vildu t.d. leggja
áherzlu á málun og fá að sleppa
alfarið við teikningu, slíkum var
gert ljóst að nærveru þeirra væri
þá ekki óskað innan veggja skól-
ans.“ Hér var grundvöllurinn rétt-
iegur fundinn og sé þetta íhalds-
semi, þá er þetta góð og gild
íhaldssemi.
I framhaldi af þessu skal þess
getið, að Listaháskólinn í Helsing-
fors kennir sem aðalgreinar öðru
fremur teikningu og málun út
hefð um kcnnsluhætti, ætti að
hugsa sig um tvisvar, áður en
hún varpar þeim fyrir róða
vegna einhverrar forvitnilegrar
allsherjarlausnar utan úr heimi.
Er allsherjarlausnin hefur lifað
sig, þá getur tekið langan tfma
að ná skólanum aftur upp.
Fyrir ári reit ég tvær greinar
um stöðu og eðli listaskóla (Mbl.
13. og 26. maí) og ætla mér ekki
að endurtaka annað úr þeim
Lúðvfk Guðmundsson stofnandi
og fyrsti skólastjóri Handfða-
skólans
litlu leyti sýnilegt hagnýtt gildi.
Þessi skóli á sennilega Islands-
metið í höfnuðum styrkbeiðnum
frá ríki og bæ og hefur margoft
verið á heljarþröm fjárhagslega.
Það var einungis dugnaður for-
svarsmanna hans og áhugi kenn-
araliðsins, sem oft hélt í honum
lífinu fyrstu áratugina og þá öllu
öðru fremur Lúðvíg Guðmunds-
son stofnandi hans og fyrsti skóla-
stjóri. Ekki má gleyma kennara-
Meðal leiknari teiknurum, er f skólann hafa komið, var Hringur
Jóhannesson. Hér sést hann að starfi og fylgjast þeir Sigurður
Sigurðsson, Lúðvíg Guðmundsson og Valtýr Pétursson með af lifandi
áhuga.
„Töfrar handrænna starfa og
hið mikla þroskagildi þeirra eru
fólgnir f þvf, að hvert handbragð,
sem unnið er, kveður jafnskjótt
upp dóm yfir þeim, sem verkið
vinnur, og flytur þann dóm á
máli, sem hann skilur" (Lúðvfg
Guðmundsson).
Hér mætti bæta við, að mynd-
listarskóli er stofnun, er seðja á
áleitið fróðleikshungur á hlut-
lægum grundvelli, og að sú stofn-
un, sem skapað hefur sér trausta
Bragi Ásgeirsson skrifar um myndlist
„Töfrar
hand-
rænna
starfa’ ’