Morgunblaðið - 15.08.1989, Blaðsíða 27

MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 15. ÁGÚST 1989
27
Af tónleikum, böllum,
skröllum og skattlagningu
eftir Jakob Frímann
Magnússon
Höfundar og flytjendur íslenskr-
ar alþýðutónlistar hafa á undan-
förnum árum átt erfitt með að
sætta sig við að lifandi tónlistar-
flutningi hefur verið mjög mismun-
að eftir hegðan viðkomandi áheyr-
endahóps hverju sinni. Þannig hafa
t.d. flytjéndur ítalskra ástarsöngva
eða germanskra ljóða notið undan-
þágu frá söluskatti, svo framarlega
sem fólkið situr stillt á stólum
sínum. Kveði hins vegar við
rammíslenskan tón t.d. Megasar,
þá hefur verið innheimtur söluskatt-
ur, þ.e. ef áheyrendur leyfa sér
þann munað að dilla sér eftir hljóð-
fallinu.
Engum dytti í hug að kalla tón-
leika Rolling Stones eða Tinu Tum-
er sukkhátíð eða sveitaball þó að
áheyrendur sleppi fram af sér beisl-
inu og hreyfi sig eftir tónlistinni
eða skvetti jafnvel í sig áfengi.
Staðreyndin er sú að tónlist ungs
fólks í dag kallar á meiri og virk-
ari viðbrögð þeirra sem á hlýða en
áður tíðkaðist. Þess hafa íslenskir
tónlistarmenn orðið að gjalda og
hefur undirritaður staðið í því um
árabil að reyna að fá þessum lögum
breytt.
ÞESS verður minnst við messu í
Sauðaneskirkju sunnudaginn 20.
ágúst nk. klukkan 2 e.h. að um
þessar mundir eru liðin 100 ár
frá því að kirkjan var vígð.
Við messuna munu aðkomuprest-
ar þjóna fýrir altari og annast altar-
isgöngu ásamt sóknarprestinum
Ingimar Ingimarssyni. Séra Sigurð-
ur Guðmundsson vígslubiskup préd-
ikar og Margrét Bóasdóttir söng-
kona syngur einsöng. Kirkjukór
Margir ráðamenn hafa sýnt mál-
inu skilning og lýst vilja sínum til
að rétta hlut þeirra sem orðið hafa
fyrir barðinu á hinu gamla og úr-
elta kerfi, en meira hefur verið um
orð en efndir þar til nú. Gamla
kerfið tók sannarlega mun meira
mið af áheyrendum en nokkurn
tíma flytjendum og efnisskrá þeirra.
Þannig hafa íslenskar hljómsveitir
lent í því að flytja sína efnisskrá í
sama húsi tvö kvöld í röð og verið
rukkaðir um söluskatt af öðru
kvöldinu vegna þess hve áheyrend-
ur voru drukknir og órólegir. Þessu
varð að breyta.
Nú vita það allir sem kynnst
hafa að íslensk hljómplötuútgáfa
stendur mjög höllum fæti og oftar
en ekki er slík útgáfa rekin með
stórfelldum halla sem iðulega bitnar
á flytjendum sjálfum. Af hljómplöt-
um fær þó ríkið alltaf sitt í formi
söluskatts.
Einasta tekjulind flestra flytj-
enda alþýðutónlistar (popptónlistar)
hefur því verið að flytja sína tónlist
opinberlega, en jafnvel slík útgerð
hefur reynst mörgum bæði dýr og
misgjöful. Einkum hafa þær hljóm-
sveitir sem yngri eru átt erfitt með
að fóta sig úti á landsbyggðinni.
Ekki nærast flytjendur alþýðutón-
Sauðaneskiriq'u syngur. Organisti
er Vigdís Sigurðardóttir.
í sumar hefur verið unnið að við-
gerð á kirkjunni og hún máluð utan
sem innan. Einnig hafa sæti kirkj-
unnar verið endurbætt. Sóknar-
nefnd væntir þess að sóknarfólk,
bæði heimamenn og burtfluttir, fjöl-
menni til gömlu kirkjunnar þennan
dag.
Eftir messu er öllum viðstöddum
boðið til kaffídrykkju í Þórsveri,
félagsheimili Þórshafnar.
listar á opinberum styrkjum eins
og ýmsir aðrir listamenn og ekki
eru starfandi virkir hagsmuna-
gæslu og/eða þiýstihópar til að
tryggja hag stéttarinnar. Því hafa
íslenskir popptónlistarmenn orðið
að kyngja því að sitja hvorki við
sama borð og stéttarbræður þeirra
í nágrannalöndunum, né stéttar-
bræður úr öðrum tegundum tónlist-
ar hér á íslandi.
Sem fyrr segir hafa ýmsir ráða-
menn og þ. á m. ráðherrar sýnt
söluskattsmálum lifandi tónlistar
skilning, en Ólafur Ragnar
Grímsson fjármálaráðherra hefur
fyrstur þorað að taka af skarið í
þessu langvinna baráttu- og sann-
girnismáli íslenskra alþýðutónlist-
armanna.
Nú snýst málið ekki lengur um
hegðan gesta á tilteknum samkom-
um, heldur um efni og innihald
dagskrár og hvernig hún er kynnt.
Nú gefst þeim tónlistarmönnum
sem eitthvað leggja af mörkum til
íslenskrar tónmenningar kostur á
að skjóta sínum málum til fjármála-
ráðuneytisins og geti þeir sýnt og
sannað að eftir þá liggi íslensk tón-
list á hljómplötum, sem sé uppistað-
an í þeirri dagskrá sem flutt er á
tilteknum samkomum, þá eiga þeir
hinir sömu þess kost að njóta skatt-
frelsis án tillits til hegðunar áheyr-
enda, þann tíma sólarhrings sem
flutningurinn fer fram, hvort leikið
sé úti eða inni o.s.frv.
Ég hef á undanförnum misserum
og árum flutt mína tónlist í mörgum
löndum í 3 heimsálfum. Tónlistin
er flutt á nákvæmlega sama hátt
hvort sem það er í New York, Pek-
ing, London eða Reykjavík. Þegnar
hinna ólíku heimsálfa og þjóðlanda
bregðast við lifandi tónlist á mis-
munandi hátt og dregur hver dám
af sínu uppeldi og umhverfi.
Hefðu hljómsveitimar sem léku
í Húnaveri um verslunarmanna-
helgina verið að leika sína eigin
Sauðaneskirkja 100 ára
Kanínurækt vaxandi búgrein
eftirAuðun
Hafsteinsson
í Ieiðara Morgunblaðsins 2. ágúst
sl. er rætt um vanda hrossabænda
og ósk þeirra um að fá niður-
greiðslu á útflutning kjöts. í lokin
er kanínuræktinni blandað þarna
inní og spurt hvar ætlar þessi vit-
leysa að enda. Er það dæmigert
fyrir þá mistúlkuðu umfjöllun, sem
þessi unga búgrein hefur fengið.
Kanínubændur em ekki að biðja
um niðurgreiðslu á útflutta fram-
leiðslu heldur tímabundinn stuðning
til þess að komast yfir erfiðasta
„ Við sem stöndum í
þessu eigum vonandi
efitir að koma mörgum
á óvart, ef við fáum
starfsfrið í tvö ár.“
hjallann. Þegar því marki hefur
verið náð fær ríkið sitt væntanlega
til -baka. í sambandi við þær 20
milljónir, sem nefndar hafa verið,
hefur skattborgaranum enn á ný
verið komið inn í umræðuna eins
og það séu bara höfuðborgarbúar,
en bændur, kanínubændur og aðrir
eru líka skattgreiðendur.
Ég tel rétt að hinn almenni skatt-
borgari fái að vita að kanínurækt
er vaxandi búgrein utan við alla
fyrirgreiðslu, sem teljast mætti þó
eðlileg frá bönkum og öðrum. Við
sem stöndum í þessu eigum von-
andi eftir að koma mörgum á óvart,
ef við fáum starfsfrið í tvö ár, sem
þessi áætlun hljóðar upp á, og geri
aðrir betur.
Fyrir kanínubændur og aðra get
ég sagt að verðið er orðið mjög
gott á ullinni.
Höfumlur er kanínubóndi.
„Höfimdar og flytjend-
ur íslenskrar alþýðu-
tónlistar hafa á undan-
förnum árum átt erfítt
með að sætta sig við að
lifandi tónlistarflutn-
ingi hefur verið mjög
mismunað efitir hegðan
viðkomandi áheyrenda-
hóps hverju sinni.“
frumsömdu tónlist, t.d. á Hróars-
kelduhátíðinni í Danmörku eða á
Reading-hátíðinni í Englandi, hefði
blasað við þeim svipuð sjón og í
Húnaveri, nema hvað drykkjuskap-
ur er að líkindum ívið minni á Read-
ing og í Hróarskeldu en notkun
annarra vímugjafa sennilega meiri.
Aldrei hefur maður þó heyrt Hró-
arskeldu- og Reading-hátíðirnar
kallaðar sukkhátíðir eða sveitaböll
þar sem óumdeilanlega er um að
ræða tónleika virtustu og ástsæl- ,
ustu popptónlistarmanna hvers
lands fyrir sig.
í Húnaveri var þess vandlega
gætt að uppfylla þau skilyrði sem
sett voru af fjármálaráðueytinu í
reglugerð þann 19. júlí 1989. Rokk-
hátíðin Húnaver ’89 var m.a. aug-
lýst sem „tónleikar ársins“, að-
göngumiðar og armbönd voru-
greinilega merkt tónleikar og þær
hljómsveitir sem auglýstar voru
standa sannarlega í frerhstu röð
þeirra sem semja og flytja íslenska
tónlist á hljómplötum. Á ensku eru
slíkir tónlistarmenn kallaðir
„recording artists" en sambærilegt
nafn vantar á íslensku.
Á íslensku er því miður heldur
ekki til hugtak sem brúar bilið á
milli hins virðulega orðs „tónleikar"
annars vegar og hins gamla og
fremur niðrandi orðs „ball“ (skrall)
hins vegar, en hin óljósu mörk á
milli þessara hugtaka hafa gert
skattheimtumönnum mjög erfitt
fyrir til þessa. Einmitt á þessum
óljósu mörkum fer fram flutningur
meginhluta lifandi íslenskrar al-
þýðutónlistar um þessar mundir.
Á landinu eru nú starfandi á
annað hundrað hljómsveitir. Af
þeim eru einungis milli 20 og 30
sveitir sem semja og flytja sína eig-
in tónlist og hafa sitt lifíbrauð af
því.
Hin nýja reglugerð ætti því að
virka mjög hvetjandi á alla nýsköp-
un í íslenskri tónlist og verða til
þess að við eignumst hér fleiri fram-
bærilega og skapandi tónlistarmenn
sem og sönglög.
Gleymum ekki að margar af svo-
kölluðum dægurflugum dagsins í
dag eiga eftir að verða þjóðlög kom-
andi kynslóða.
Höfúndur er hfjónilistarmaður.
Seljum í dag og næstu daga nokkur
lítillega útlitsgölluð GRAM tæki 3
með góðum afslætti.
ára

GÓÐIR SKILMÁLAR
TRAUST ÞJÓNUSTA
iFOnix
HÁTÚNI 6A REYKJAVÍK SÍMI (91J-24420
VEIST ÞU HVAÐAN VINDURINN BLÆS?
Með nokkrum pennastrikum getur ávöxtun
sparifjáreigenda gjörbreyst. Til að geta ávaxtað
spariféð sem best, jafnvel við óhagstæð skilyrði er
nauðsynlegt að hafa alltaf nýjustu upplýsingar við
hendina og góða yfirsýn yfir fjármálin. Með
Verðbréfabók og Mánaðarfréttum VIB kemurðu
skipulagi á hlutina og fjármálunum í rétt horf.
VERÐBRÉFABÓK VIB HJÁLPAR
ÞÉRAÐ NÁ ÁTTUM
Hvemig standa skattamálin? Hvað áttu mikið
sparifé? Hvað hefur það vaxið mikið síðasta árs-
fjórðunginn? I Verðbréfabókinni geturðu geymt á
einum stað allar upplýsingar um verðbréfin og
lesið fróðlega kafla um spamað, verðbréf, o.fl..
I aðalhluta bókarinnar geturðu skráð verðbréfa-
eign þína og séð í einu vetfangi hvað þú átt.
Skráirðu líka í bókina aðrar eignir og skuldir færðu
auðveldlega yfirsýn yfir heildareign þína.
NÝJUSTU UPPLÝSINGAR í PÓSTI
Með Mánaðarfréttum VIB færðu inn um lúguna
nýjustu upplýsingar um skattamál, ávöxtun, teg-
undir verðbréfa og annað það sem efst er á baugi
í Ijármálum hverju sinni. Eigendur Verðbréfabók-
arinnar fá auk þess send ítarleg upplýsingablöð um
skattamál og gengisblöð fjórum sinnum á ári.
Komið við í afgreiðslu VIB að Armúla 7 og
skoðið Verðbréfabókina. Henni fylgir áskrift að
Mánaðarfréttum VIB tiLáramóta.
1
VIB
VERÐBREFAMARKAÐUR IÐNAÐARBANKANS HF
Ármúla 7, 108 Reykjavik. Sími 68 15 30