Morgunblaðið - 03.02.2000, Blaðsíða 54

54 FIMMTUDAGUR 3. FEBRÚAR 2000
MINNINGAR
MORGUNBLAÐIÐ
LÁRUS
SVEINSSON
+ Lárus Sveinsson
tónlistarmaður
fæddist í Neskaup-
stað 7. febrúar 1941.
Hann lést á gjör-
gæsludeild Sjúkra-
húss Reykjavíkur 18.
janúar síðastliðinn
og fdr útför hans
fram frá Bústaða-
kirkju 1. febrúar.
Mnntrompetþagnar,
þaðbersteihljómur
lengur.
Enfregninfólkiðslær,
fallinnvinurkær.
Brostinn æskustrengur, allt sem var í
gær, er sem minning tær.
„Ég heyri álengdar hófadyninn,
ég horfi langt á eftir þér.“ Pessi orð
Davíðs Stefánssonar hafa hljómað í
huga mínum, Lárus vinur, eftir að
þú kvaddir svo óvænt, og við hér fyr-
ir austan höfum rifjað upp minning-
ar úr Mosfellsbæ. Reyndar man ég
fyrst eftir þér þegar ég var smá-
strákur og þú varst að æfa þig á
trompetinn hér fyrir austan. Ég stóð
oft eins og dáleiddur þegar tónamir
bárust út um gluggann á litla húsinu
ykkar mömmu þinnar og hlustaði á
trompetinn sem gaf þá fyrirheit um
annað og meira. Tónlistarlífið á Nes-
kaupstað á þeim tíma naut mikils af
þinni snilld og hljómsveitir nutu
krafta þinna. Brátt varð Ijóst að í
tónlist bæjarins lifði einhver dul-
ræður Lárusartónn sem lifir enn í
vitund okkar heima. Svo liðu þín
námsár heima og erlendis og síðan
tók spilamennskan við hér heima.
Pú giftist Diddu og böm og heimili
þurfti að annast. Leið okkar lá sam-
an á ný þegar þú bauðst mér í heim-
sókn í Mosfellsbæinn í Lágholtið.
Ég var þá að læra í guðfræði fyrra
sinnið. Hestarnir vom þitt yndi og
þú kynntir mig fyrir þínum vinum,
sem vom þér svo kærir og nánir,
bæði hestamenn og söngmenn. Þar
varst þú fremstur meðal jafningja. Á
þeirri stundu varð ég heillaður og
reiðtúrarnir á Vopna þínum og Loft-
inum hans Stjána pósts réðu því að
ég vildi setjast að í Mosfellsbæ. Og
þegar við Ragga giftum okkur
komst þú og spilaðir í kirkjunni með
Jóni Sigurðssyni, góðum vini þínum
og okkar. Brátt vomm við farin að
búa í sveitinni góðu og hestarnir að
taka völdin. Árin í Mosfellsbænum
vom blómaskeið sem bauð svo
margt skemmtilegt. Ég naut þess að
syngja með þínum góðu félögum í
Karlakórnum Stefni og vera þátt-
takandi í svo mörgu sem sneri að
Persónuleg,
alhliða útfararþjónusta.
Sverrir Olsen, Sverrir Einarsson,
útfararstjóri útfararstjóri
Útfararstofa íslands
Suðurhlið 35 ♦ Sími 581 3300
Allan sólarhringinn. www.utfararstofa.ehf.is/
hestamennsku, söng,
tónlist og hreinni gleði.
Síðustu árin voru
námsárin mín í guð-
fræðinni á ný eftir
langt hlé og hesta-
mennskan lögð á hill-
una. Þín ár vora líka ár
erfiðra breytinga en
vináttan hélst áfram.
Áherslur breytast og
tímabil renna sín skeið.
Við gengum báðir í
gegnum þroskatímabil.
Alltaf verð ég þér
þakklátur fyrir fyrstu
heimsóknina í Mos-
fellssveitina. Mesta gleðin var þó að
geta sent son sinn í trompetnám hjá
þér. Heyra hann svo ná valdi á Lár-
usartóninum, sem á svo sterk ítök í
þeim sem þú hefur kennt að blása á
trompet. Dóttirin Katrín fékk einig
að njóta leiðsagnar þinnar og styrkj-
ast í leikni á trompetinn. Mér þótti
gaman að geta boðið þér fallega fol-
ann hann Lilla frá Ártúnum, sem þú
áttir og hafðir yndi af. Marga hesta
fallega hefur þú átt og duglega sem
hafa borið þig um langan veg, en ég
held að Vopni hafi verið þinn besti
hestur. í Lilla fannst þú marga kosti
hinna sem þú hafðir átt. Hann var
þér samboðinn höfðingi. Sá grái var
glæsilegur líka sem þú áttir löngu
áður. Ekki má heldur gleyma
Bjössa, litla brúna klárnum. Ég man
oft eftir því að öll kippan var á ferð.
Minningin um samverastundirnar
á fyrstu árum hestamennskunnar í
Mosfellsbænum verður okkur hjón-
um ævarandi ánægja um liðna tíð og
samfélag sem var. Þannig minnumst
við þess að hafa verið þátttakendur í
svo mörgu, án þess að falla um of inn
í myndina, en áttum fyrir vikið sam-
leið í svo mörgu. Fyrir þetta viljum
við þakka við leiðarlok. Nú er Guð
hlutskipti okkar beggja. Vegir hans
em órannsakanlegir og í hans hendi
er vort hjálparráð.
Karlakórinn saknar og ég sendi
þeim samúðarkveðjur í huganum, er
ég hugsa til þess hve Stefnisfélag-
arnir vom samstilltur hópur, en hafa
misst mikið. Ég heyri hljómþýðan
sönginn berast yfir landið er Stefnir
syngur: „Þú komst í hlaðið". Nú
syngja þeir fyrir þig en Halldóra frá
Mosfelli fagnar þér handan við og
þakkar fyrir öll lögin sem Stefnir
söng henni til heiðurs. Við heyram
laglínuna berast ómþýða og tökum
undir; „Og bjart er ávallt um besta
vininn, og blítt hans nafn á vöram
mér“. Ómur af söng, lýðraþyt, hófa-
dyn og lífsgleði rennur í eitt. Lengi
má rekja gömul spor. En minning
okkar er þrangin og vinahópurinn
fyrir austan sendir saknaðarkveðj-
ur, mamma Stína, Nonni og Gréta,
skrifa undir kveðjuna ásamt okkur
Röggu, Ragnari Árna og dætranum,
til þín og ástvinanna sem bera sinn
harm í hljóði. Það er huggun að
heyra og vita að tónninn lifir áfram á
vöram nemendanna þinna. Guð
blessi minningu þína og gefi þér frið
í eilífu ríki hins miskunnsama föður
á himnum. Jesús segir: „Sá sem hef-
ur séð mig, hefur séð Guð.“
Sigurður Rúnar Ragnarsson.
Það var á útmánuðum 1967 að
kynni okkar Lárasar hófust. Ég var
að æfa mig í Hljómskálanum þegar
dyrnar opnuðust og inn kom fallegur
og hraustlegur maður sem heilsaði
með hýrlegt bros á vör. Við voram
Áralöng
tl/JdJBl baf ©ú llöiJ dl
Útfararstofan annast meginhluta allra útfara á höfuðborgarsvæðinu.
Þar starfa nú 15 manns við útfararþjónustu og kistuframleiðslu.
Alúðíeg þjónusta sem þyggir á langrí rejmslu
f
Utfararstofa Kirkjugarðanna ehf. ^ /|gjs
Vesturhlíð 2-Fossvogi-Sími 551 1266-www.utfarastofa.com
fljótir að kynnast og hann var strax
ákveðinn í að drífa mig í nám við
Tónlistarháskólann í Vínarborg, en
þaðan var hann nýútskrifaður. Hann
náði í nauðsynleg gögn, útvegaði
húsnæði og ekki síst, sannfærði for-
eldra mína, en ég var ekki nema sau-
tján ára. Þegar út kom naut ég í rík-
um mæli góðs af þeim vinsældum og
virðingu sem Láras hafði áunnið sér.
Margir vina hans urðu mínir vinir.
Eftirminnilegastur þeirra er Maria
Wagner eða „Tante“ Wagner sem
Láras leigði hjá um tíma. Þessi kona
hafði lifað báðar heimsstyrjaldirnar
og tvo eiginmenn sem hétu Dvorák
og Wagner. Hún var liðtækur pían-
isti og kunni vel meðleikinn í tromp-
etkonsert Haydns sem hún hafði oft
spilað með Lárasi. Hún kallaði Lár-
us uppáhaldsson; ég fékk titilinn
varauppáhaldssonur.
Lárus fylgdist vel með framvindu
náms míns. Hann var eins konar
guðfaðir þessara minna fyrstu
manndómsára og vissulega mikill
örlagavaldur í jákvæðustu merkingu
þess orðs.
Samstarf okkar í Sinfóníuhljóm-
sveit íslands varaði í rúm 26 ár með
einhverjum hléum þó. Undanfarin
níu ár höfum við verið nágrannar
hér í Mosfellsbænum.
Ég sakna Lárasar. Ég mun sakna
breiða fallega trompettónsins og ag-
aðrar spilamennsku hans í hljóm-
sveitinni. Mun sakna fallega bross-
ins, vináttu hans allrar. Farðu heill
Láras, Guð geymi þig, og hafðu
þökk fyrir allt.
Sigurður Ingvi Snorrason.
„Skjótt hefur sól bragðið sumri“
er hending sem kemur í huga við
sviplegt fráfall Lárasar Sveinsson-
ar, kærs starfsfélaga í Sinfón-
íuhljómsveit íslands í aldarþriðjung.
Það var einhverntíma um miðjan
sjöunda áratuginn að fregnir bárast
af ungum manni austan af fjörðum
sem væri að læra á trompet úti í Vín-
arborg.
Svo var hann allt í einu kominn,
fullmótaður rétt eins og Pallas
Aþena þegar hún stökk úr höfði
Seifs, hávaxinn, fallegur og glæsi-
legur trompetleikari. Láras vakti at-
hygli hvar sem hann fór fyrir atgervi
sitt. Hann var einkar skemmtilegur
félagi, nokkuð fyrirferðarmikill og
hávær eins og trompetleikarar
gjarnan era, hann var líka góður
liðsmaður í félags- og baráttumálum
hljóðfæraleikara, stéttvís með af-
brigðum. Allt sem Láras gerði eða
festi hug á var stórbrotið. Hann átti
stóra og fallega hesta, hann stjórn-
aði kröftugum karlakór og hann lék
oftar en nokkur annar einleik með
Sinfóníuhljómsveitinni eða á 45 tón-
leikum bæði innanlands sem utan og
geri aðrir betur. Láras var mjög
elskur að sínum æskuslóðum og
þegar hljómsveitin, á tónleikaferð-
um sínum um landið, kom til Nes-
kaupstaðar var Láras í essi sínu og
það var eins og hann stækkaði að
mun. Minnisstæður er september-
dagur í Neskaupstað árið 1972.
Veðrið var eins og best varð á kosið
glampandi sól og fjörðurinn lygn,
svo lygn að eftir tónleika í félags-
heimilinu þar sem Láras var að
sjálfsögðu einleikari var hljómsveit-
in flutt niður á bryggju þar sem hún
lék fyrir bæjarbúa við mikinn fogn-
uð. Það var ekki niðurlútur maður
þar sem Láras fór þann daginn. Að
Lárusi gengnum hefur dofnað yfir
SÍ, liturinn ekki jafnsterkur og fyrr.
Ég kveð Láras með söknuði. Hann
lifði hratt, hann lifði sterkt og alltof
stutt.
Helga Hauksdóttir.
„Ungir tónlistarmenn vilja kom-
ast í bestu hljómsveitirnar en þegar
þeir eldast og þroskast vilja þeir
helst af öllu eiga góða kollega."
Þetta er ein af þeim gullvægu setn-
ingum sem trompetleikarinn Láras
Sveinsson hafði eftir kollegum sín-
um í Vín og var ólatur við að miðla til
okkar hér heima. Láras átti val.
Hann var farinn að spila með bestu
hljómsveitum í Vínarborg í lok
námsferils síns og átti þess kost að
setjast þar að og starfa. Það var hins
vegar tónlistarlífinu hér til mikils
happs að hann kaus að koma heim er
honum bauðst starf í Sinfóníuhljóm-
sveit íslands árið 1967.
Ég kynntist Lárusi fyrst sem
nemandi hans einn vetur og lærði að
spila Haydn-trompetkonsertinn
samkvæmt Vínarhefðinni sem nær
víst óslitið til Antons Weidinger og
framflutningsins 1796. Þá fylgdu og
með ýmsar sögur og upplýsingar um
hin stóra nöfn tónlistarsögunnar
sem ekki era skráðar á bækur en
gengið hafa í Vín mann fram af
manni. Mér fannst á eftir sem ég
þekkti ögn persónulega þá Strauss,
Bruekner, Mahler og íleiri mið-
evrópsk tónskáld svo og hljómsveit-
arstjórana og hljóðfæraleikarana
sem framfluttu meistarastykkin
þeirra.
Síðar þegar ég kom frá námi og
settist við hlið Lárasar í Sinfón-
íuhljómsveitinni naut ég reynslu
hans og þekkingar á tónbókmenn-
tunum. Öryggi hans og rólyndi smit-
aði út frá sér þegar erfíðar sólóar
skutu mönnum skelk í bringu. Þetta
var í lagi, hann var þarna til að
bjarga málum ef eitthvað ætlaði að
fara úrskeiðis. Sem betur fer gekk
það nú oftast vandræðalaust, en gott
var að geta beðið Láras að spila fyr-
ir sig stöku veika og djúpa nótu sem
hann gerði betur en nokkur annar.
Enginn hefur blásið pianissimo bet-
ur en hann. Við félagarnir sögðum
honum gjarnan að hann væri því
betri sem minna heyrðist í honum!
Samstarf okkar var eins gott og
hægt er að hugsa sér og gott er nú
að hafa ekki gleymt að segja honum
frá þvi og þakka, en málið bar reglu-
lega á góma í spjalli okkar herberg-
isfélaganna á tónleikaferðum.
Ingibjörg, Þórann og Hjördís El-
ín: Við eigum ekki eftir að heyra aft-
ur í kvartettinum ykkar, en ef ég
má, langar mig til að minna ykkur á
og breyta örlítið setningu sem faðir
ykkar fór oft með: „Man kann auch
Trio schön spielen.“
Láras var mér góður vinur og
betri kollega er ekki hægt að hugsa
sér. Hans er sárt saknað.
Ásgeir H. Steingrímsson.
Eins og hendi sé veifað og langt
um aldur fram er nú fallinn frá góð:
ur félagi og vinur til margra ára. I
hraða og amstri daganna sér maður
ekki hlutina í því ljósi sem lýsir upp
góðar minningar. Og þá rennur svo
skýrt upp fyrir manni að enginn veit
hvað átt hefur fyrr en misst hefur.
Leiðir okkar Lárasar Sveinssonar
lágu fyrst saman fyrir 20 áram, þeg-
ar við fóram ásamt félögum í Hesta-
mannafélaginu Herði ríðandi vestur
í Dali. Við tengdumst þá böndum í
sameiginlegu áhugamáli okkar þar
sem hestamennskan er og áttum við
í henni margar ljúfar stundir, hvort
sem farið var á feti og náttúrannar
notið eða geyst á yfirferð. Eitt leiddi
af öðra og samverastundirnar urðu
fleiri þar sem söngurinn í karlakóm-
um Stefni varð samveravettvangur
okkar. Þar leiddi Láras okkur kórfé-
lagana inn í nýjar víðáttur, áður
óþekktar, og þar nutum við fag-
mennsku hans og styrkrar stjórnar.
Hann gerði til okkar kröfur en þó
ekki síður til sjálfs sín. Hann var
hreinskiptinn í allri framgöngu
sinni, vinnusamur og ákveðinn. Lár-
us var tíður gestur á heimili okkar
og mikill aufúsugestur. Aldrei þraut
umræðuefnin, enda óendanleg þar
sem hestar og söngur era annars
vegar.
Ég og fjölskylda mín söknum nú
góðs vinar, en trúandi því að annað
líf taki við af jarðlífinu, er Láras vís-
ast farinn að takast á við ný verkefni
og stilla saman nýja strengi og radd-
ir. Við vottum ástvinum Lárasar öll-
um okkar dýpstu samúð. _
Birgir Hólm Ólafsson.
Hestamir fallegir, knapinn ennþá
glæsilegri. Margir til reiðar og
beygt inn í Faxabólið. „Þetta er allt-
af það besta,“ sagði hann, um leið og
hann stökk úr hnakknum, hár,
myndarlegur og Ijós yfirlitum.
„Ég hef svo sannarlega fengið að
kynnst öllu því besta, ást og fegurð,
tónlist og hestamennsku." Hann
spretti af og hestarnir rötuðu í töð-
una.
„Manstu þegar þú varst með Ró-
berti í Fílharmóníunni? Níunda sin-
fónían var nú aldeilis stórkostleg hjá
ykkur. Hundrað fimmtíu og sex kór-
söngvarar, fjórir einsöngvarar, Sin-
fóníuhljómsveit íslands og allur
skarinn skjálfandi. Svo lyf'ti Róbert
augabrúnunum og allir önduðu létt-
ara.
Eða, þegar þú varst í Pólýfón og
Ingólfur kom með Jólaóratoríuna í
Kristskirkju, þvílík tónlist."
„Enda trompetarnii’ ekkert smá-
vegis,“ skaut ég inn í.
„Manstu Pavarotti í Laugardals-
höllinni? Þvflík rödd og resonans. Sá
hafði nú ekki mikið lyrir því. Við í
hljómsveitinni vorum eins og á
fyrsta bekk fyrir framan hann, þótt
við væram auðvitað langt fyrir aftan
og spiluðum eins og við gátum.
Það er svo gaman að stjórna
karlakórnum í Mosfellsbæ, að það er
bara næstum því eins og að vera á
tónleikum. Raddirnar fínar, mikið
músíkalitet og andinn alveg stór-
kostlegur. Ég er bókstaflega endur-
nærður eftir hverja æfingu."
„Þeir era nú líka aldeilis stoltir af
stjórnandanum," sagði ég og fékk
hið fræga bros trompetistans að
launum. „Svo era hestamenn í hópn-
um, þannig að þið hafið nú sitthvað
að tala um í hléum.“ „Já, það er ekki
eitt, það er allt,“ sagði hann og
strauk gæðingnum sínum um makk-
ann.
„Láras minn,“ sagði ég, „hún
mamma er látin. Mig langar svo
mikið að ákveðið stef sé spilað á
trompet við útförina.“ „Ekkert mál,
elsku vinur, raulaðu bara lagið iyrir
mig, ég kann svo margt. - Auðvitað
þekki ég þetta, ég mæti.“
Upphafstónn trompets í stóram
sal er eins og sólarapprás í heið-
ríkju. Allt fyllist af birtu og fegurð,
lífið vaknar og hamingjan. Við slíkar
aðstæður getur tónlistin verið allt í
senn, huggun og algleymi, sam-
kennd og friður.
„Nú ætla ég að leggja á og fara
heim. Um grænar grandir og geisl-
andi leirar, fjallasal og eyjaband, ið-
andi mannlíf og blómstrandi byggð,
glaður og reifur. Hestarnir þekkja
leiðina, þeir vita hvert við eram að
fara, þeir rata heim. Vertu blessað-
ur, kæri vinur.“
Guðlaugur Tryggvi Karlsson.
Fallinn er fyrir aldur fram góður
vinur, Láras Sveinsson trompetleik-
ari. Mér brá mikið þegar ég frétti
frá Islandi að Láras væri allur. Viku
áður hringdi hann hress og kátur og
var að tilkynna mér að hann kæmi til
Austurríkis með kórinn sinn í júní.
Honum var ætlað annað ferðalag.
Við kynntumst Lárasi hér í Vín
1965 og síðan hefur verið vinátta á
milli okkar sem hefur verið okkur
mikils virði. Ógleymanlegur hápun-
ktur var þegar hann kom með karla-
kórinn Stefni sem flutti hér sálum-
essu Franz Liszts stórglæsilega
ásamt, einsöngvuram og hljómsveit
og er hér ennþá minnst á þessa tón-
leika.
Við vinir hans hér í Vínarborg
minnumst hans með þakklæti og
virðingu og vottum fjölskyldu hans á
Islandi innilega samúð.
Sá sem lifir
deyr þeim sem deyr
en hinn dáni lifir
íhjartaogminni
manna sem hans sakna.
Þeireruhimnamir
honum yfir.
(HannesPét.)
Marín Gísladóttir og Helmut
Neumann, Vínarborg.
Mig langar til að minnast þessa
látna vinar með örfáum orðum. Við
Lárus áttum ýmislegt sameiginlegt
þrátt fyrir nokkum aldursmun. Báð-
ir fæddir Norðfirðingar, samstarfs-
menn í Sinfóníuhljómsveitinni og
loks Mosfellingar undir það síðasta.
Ég var svo lánsamur að hefja tónl-
istamám hjá sama kennara og Lár-
us, Haraldi Guðmundssyni. Þar á
bæ var oft minnst á Láras og hans
sigra bæði úti í Vín og í Reykjavík.
Það var stórviðburður fyrir mig sem
og aðra Norðfirðinga þegar Lárus
kom heim og spilaði einleik annað-
hvort með píanói eða Sinfóníunni.
Trompettónn hans og músíkalitet