Vísir - 14.05.1964, Blaðsíða 8

8
V í SIR . Fimmtudagur 14. maí 1964.

VISIR
Útgefandi: Blaðaútgáfan VÍSIR
Ritstjóri: Gunnar G. Schram.
Aðstoðarritstjðri: Axel Thorsteinson
Fréttastjóri: Þorsteinn Ó. Thorarensen
Ritstjómarskrifstofur Laugavegi 178
Auglýsingar og afgreiðsla Ingólfsstræti 3
Áskriftargjald er 80 krónur á mánuði.
í lausasölu 5 kr. eint. — Sími 11660 (5 línur)
Prentsmiðja Vísis. — Edda h.f.
Vísitöluspjall
/\Hir munu sammála um að lausn verðbólgunnar er
stærsta verkefnið, sem framundan er. Hún hefir lengi
hrjáð hið íslenzka þjóðfélag, eins og reyndar fleiri lönd.
í útvarpsumræðunum gerði forsætisráðherra, Bjarni
Benediktsson, orsakir verðbólgunnar á síðasta ári að
umtalsefni. Hann gat þess, að af öllum þeim orsökum,
sem Hagstofan telur fyrir vísitöluhækkuninni, beri al-
mennar launahækkanir langhæst. Nemi þær 14 stigum
af 33. Forsætisráðherra benti á, að hækkanir kauptaxta
eru jafnframt bein eða óbein orsök hækkana margra
annarra liða, sem samtals nema 12 stigum, en þar ber
hæst hækkanir á landbúnaðarafurðum og ýmissi opin-
berri þjónustu. Eftir eru þá 7 stig af 33 stiga hækkun-
inni. Orsakir þeirra eru flestar þannig, að stjórnarvöld-
in hafa ekki haft tök á að ráða við þær. Hækkun á
heimsmarkaðsverði kaffis og sykurs hefir t. d. valdið
3 stiga hækkun og lagfæring á verðlagsgrundvelli
landbúnaðarafurða meira en 1 stigs hækkun.
þessar óyggjandi tölur sýna, að það er ekki ríkis-
stjórnin, sem magnað hefir verðbólguna, eins og stjórn
arandstöðunni er tamt að halda fram. Höfuðorsök henn
ar eru hinar miklu kauphækkanir, sem síðan hækka
sjálfkrafa verð landbúnaðarafurða og alls kyns þjón-
ustu. Þetta sýnir ljóslega, hver höfuðnauðsyn það er
að launþegar fari aðrar leiðir í kjarbótum sínum en
beinar kauphækkanir. Slíkar leiðir hafa verið farnar
á Norðurlöndum með mjög góðum árangri og inn á
þær brautir eigum við einnig að leggja. Þar kemur
margt til greina, ekki sízt stytting vinnudagsins, sem
ýtarlega var rætt um hér í blaðinu í gær. En vissulega
dugar ekki að karpa um orsakir verðbólgunnar. Allir
verða hins vegar að leggjast á eitt við að eyða þeim
vágesti úr þjóðfélaginu.
Lægri skattar og gjöld
gtjórnarandstaðan reynir þessa dagana mjög að telja
almenningi trú um að skattar hafi verið hækkaðir og
drápsklyfjar lagðar á þjóðina. Ekkert er fjær sanni.
Fjármálaráðherra, Gunnar Thoroddsen, skýrði frá því
nýlega, að tekjur hins opinbera hafi á síðasta ári nunwð
tæpum 27% af þjóðarframleiðslunni. Hvemig var sam-
bærileg tala síðasta ár vinslr' stjórnarinnar? Hún var
hærri, eða 28%. Gegn þessum tölum þýðir stjórnarand-
stöðunni ekki að mæla. Þær sýna ótvírætt, að minna
er nú lagt á almenning í opinberum gjöldum en áðu
var. Þrátt fyrir það hafa framkvæmdir hins opinbeiV
ekki dregizt saman. Þær hafa stóraukizt eins og allir
vita. Hvernig má það vera? Orsökin er sú, að þjóðar-
framleiðslan hefir aukizt, jafnframt því sem verulega
hefir verið sparað í rekstri ríkisins Hver króna nýtist
mun betur en áður. Það er rétt leið, en ekki röng.
Helgi Pálsson tónskáld
Mirmingarorð
JJvernig skal minnast látins
samherja? Skal telja óskir
hans, er ekki rættust? Skal
helzt láta í ljós koma um hinn
látna það sem er fæstum kunn-
ugt? Eða skal einkum tala um
það, sem hinn fallni samherji
hefði sjálfur viljað láta leggja
höfuðáherzlu á?
Allt þetta þarf í rauninni að
koma fram til fulls — og alit
jafn greinilega.
Helgi Pálsson, sem var einum
degi yngri en sá, er þetta ritar,
ólst upp með úrslitabaráttu
sjálfstæðis íslendinga. Þetta mót
aði skapgerð hans og óskir.
Hann vildi gera Island að heims
frægu landi. Hann vildi öllu til
þess fórna, — og hann vildi
engu síður að einhverjir aðrir
en hann sjálfur næðu að verða
landinu til sóma. Hann vildi öll-
um til þess hjálpa.
Tónlistin varð sterkasti mátt-
urinn í skapgerð hans. Hann
stundaði fiðlunám, en hjá dr.
Franz Mixa lærði hann tónsmiði.
Það var einmitt dr. Mixa, sem
hvatti nemendur sína til að
kynna sér íslenzk þjóðlög og
að semja tónverk í stíl þeirra.
Verk Helga Pálssonar bera þess
merki, og hann skrifaði einkum
fiðluverk og verk fyrir strok-
hljóðfæri. Hann hafði tileinkað
sér vandaðan hljómfræðilegan
og kontrapunktiskan stfl, en
hann átti einnig til að bera þá
tónagleði, sem náði umsvifa-
laust að hjarta hvers manns.
Smálög hans fyrir strokhljóm-
sveit gætu orðið vinsæl alþýðu-
Helgi Pálsson.
lög eigi síður en „húmoreska"
Dvoráks eða ,.menúett“ Boc-
cherinis. Af erfiðari verkum
hans má einkum nefna tvo
strengjakvartetta og verk fyrir
einleiksfiðlu og fyrir fiðlu og
píanó.
Um skeið dvaldi Helgi Páls-
son á Spáni og í Þýzkalandi.
Þrátt fyrir það hætti hann ekki
að vera hinn íslenzki maður
sveitanna, — stundum einrænn
og jafnvel sérvitur. Honum var
Ijóst, að hann fékk ekki að
njóta gáfna sinna og menntun-
ar. Á seinni árum var eins og
hann ætlaðist einkum til þess
að hans listrænu draumar
mættu rætast í list dóttur sinn-
ar Gerðar Helgadóttur mynd-
höggvara.
Helgi Pálsson var einn af
áhugamestum stofnendum Tón-
skáldafélags íslands 1945 og
Sambands tónskálda og eigenda
flutningsréttar 1948 og ákafw
forystumaður um alþjóðlega
samvinnu, enda þótt hann hefði
lftið kynnzt slíkum störfuni wg
lögmálum þeirra áður.
Það er enginn vafi á þvi, að
hann mundi ekki vera því mót-
fallinn, að í minningargrein um
hann kæmi greinilega í ljós hve
mjög honum sárnaði tómlæti
manna um stuðning við íslenzk-
ar iistir og útbreiðslu þeirra,
einkum tónlistar. Hann kallaði
forráðamenn útvarpsins
„skömmtunarstjóra" í tónlistar-
málum og taldi óhæfu að flytja
ekki sum íslenzk tónverk í út-
varpinu nema einu sinni á fimm
ára fresti eða jafnvel aldrei,
meðan alls konar útíendur
óþverri væri látinn hljóma í
eyru hlustenda daglega og jafn-
vel oft á dag sömu lögin og
sömu ómerkilegu fréttirnar allt
að fjórum sinnum á dag.
Ef það má teljast rétt, sem
oft hefir verið sagt, að frum-
skilyrði þess að tónhöfundi sé
verulegur gaumur gefinn, séu
einmitt þau að tónskáldið sé dá-
ið, — þá hefir Helgi Pálsson að
lokum uppfyllt þau skilyrði. —
Megi þá skilyrðin loks tryggja
fullan árangur.
< Reykjavík, 13. maí 1964.
Jón Leifs.

Norsk hljómsveit leikur í Reykja-
vík, Keflavík og á Akureyri
Sinfóníuhljómsveit norskra stúd-
enta kemur hingað til íslands nú
um hvítasunnuna, en hana ber nú
'-einmitt upp á þjóðhátíðardag Norð-
vmanna 17. maí. Hljómsveit þessi
er gömul og virðuleg stofnun. Ekki
er vitað nákvæmlega, hvenær hún
"’var sett á fót, en það mun hafa
Harald Brager-Nielsen
hljómsveitarstjóri
verið um 1886. í henni leika bæði
stúdentar, sem eru við nám í Oslú-
ar-háskóla og menn, sem lokið hafa
embættisprófi. Er þetta 60 manna
hljómsveit.
Norsku hljómsveitarmennirnir
hafa tekið flugvél á leigu til ís-
landsferðarinnar og munu þeir
lenda í Reykjavík árdegis á föstu-
daginn. Strax eftir hádegi munu
þeir hefja æfingar í Háskólabíói,
en þar ætla þeir að halda fyrstu
hljómleika sína um kvöldið.
Á hvítasunnudag halda þeir
hljómleika í Keflavík og á Akur-
eyri 19. maí. Söngskráin verður
sitt með hverju móti á hverjum
stað, en þar má m. a. nefna Sin-
fónískan dans nr. 4 eftir Edvard
Grieg, Sinfóníu í b-dúr, útsetning
á tveimur íslenzkum lögum fyrir
fiðlueinleik eftir Johan Svendsen.
Þá mun söngkonan Eva Prytz
syngja þrjár aríur úr óperum ’loz-
arts.
Stjórnandi hljómsveitarinnar er
Harald Brager-Nielsen og hefur
hann gegnt stjórnendahlutverki
með litlum hléum síðan 1926 -
Hljómsveitin hefur þ.‘ var farið í
hljómleikaf’ II út]-::da'til Kaup
mannahafnar, Lunds og Uppsala.

Óperusöngkonan Eva Prytz
Hún er með kunnustu söng-
konum Norðurlanda.