Þjóðviljinn - 18.12.1954, Blaðsíða 7

----Laugardagur 18. desember 1954 — ÞJÓÐVILJINN — (7~^
Þuríður Friðriksdóttir var ein
af þeim forystukonum íslenzkr-
ar verkalýðshreyfingar, seni æ-
tíð munu minna oss á íslenzka
kvenskörunga fyrri tíma, þá,
er við dáurn mest fyrir ein-
beittni og' órofa tryggð. Það
sópaði að henni hvar sem hún
fór. Það stóð stormur um hana
þar sein hún barðist. Það þurfti
enginn að efast um hvar hún
skipaði sér í flokk. Hálfveigja
og lúk var ekki til í liennar
huga.
Það er skarð fyrir skildi í ís-
Ienzkri verkalýðshreyfingu, er
slík kona er svo skyndilega
hrifin á brott, skarð fyrir skildi
jafnt hjá Þvottakvennafélag-
inu Freyju, þar sem hún ætíð
var foringinn sem og í forustu-
liði verkalýðssamtaka Reykja-
víkur og í miðstjórn Samein-
ingarflokks alþýðu, Sósíalista-
flokksins, sem hún átti sæti í.
Við kveðjum þig að kveldi
þíns langa, erfiða og storma-
sama vinnudags, Þuríður. £>að
rökkvaði skjótar en oss varði.
Sá baráttukjarkur og kraftur
þinn, sem gerði reykvískri al-
þýðu vinnudag þinn svo giftu-
drjúgan, fylgdi þér til síðasta
andardrátts.
Við, félagar þínir í Sósíal-
istaflokknum, þökkum þér sam-
fylgdina og sainstarf þitt allt,
ekki sízt hreinskilnina, svo
liressandi sem fjallablæiun, og
atorkuna, svo örvandi sem
heitrar sannfæringar óbugandi
máttur. Þíns mikla dagsverks
í frélsisbaráttu reykvískrar al-
þýðu njóta fyrst og fremst þær,
sem skarðastan hlut báru frá
borðí, þvóttakonurnar, sem þú
fylktir til sigursællar sóknar.
En alþýða öll nýtur þess verks,
er þú vannst með afdráttar-
lausri baráttu þinni fyrir ein-
injgu hennar og sósíalisma.
Þ>;í geynúr íslenzk alþýða
minningu þína og þakkar þér.
En við vitum líta að mættir þú
mæla til vor sjálf, þá mundir
þú flytja oss enn eina hvatn-
inguna, ef til vill með orðum
einnar þeirrar forustukonu ís-
lenzkrar sögu, sem þú sórst þig
. andlega í ætt við: Eigi skal
gráta, heldur safna liði.
í þeim anda var líf þitt allt,
barátta þín öll. í þeim anda
kveðjum við þig, félagar þínir,
um leið og við vottum manni
þínum og bönmm innilegustu
samúð.
Einar Olgeirsson
*
Við fráfall Þuríðar Frið-
riksdóttur er vandfyllt skarð
höggvið í raðir forystuliðs ís-
lenzka verkalýðsins. Um
margra ára skeið stóð hún
þar í broddi fylkingar, á-
valt vigreif og framsækin.
Persónulega kynntist ég
Þuríði fyrst eftir stofnun
Sósíalistaflokksins og í fyrstu
valt á ýmsu um samkomu-
lagið. En kynning okkar var
ekki orðin löng þegar mér
lærðist að meta hina mörgu
kosti hennar, sérstaklega
; hreinlyndi hennar og dreng-
skap.
. Égr sem hefi átt því láni
að fagna að vera um margra
ára skeið samherji hennar að
þeim áhugamálum er hún að
mestu helgaði krafta sína,
utan heimilisins, votta minn-
ingu hennar virðingu mína
og þakklæti.
Björn Bjamason.
★
Það þarf mikið þrek og ein-
lægan vilja, til þess að standa
um árpraðir í fylkingarbrjósti
islenzki;^. verkalýðssamtaka, svo
sundurieitir .. og sérhagsmuna-
sinnaðir, sem við Islendingar
yfirleitt erum. Mín persónulega
skoðun er sú, að slíkt sé
ekki öðrum henf, én þeim, sem
eru einiægir sósíal-istar. Jkfn-
vel þó menn með aðrar skoð-
anir, geti um stundarsakir, í
vissum tilfellum, bjargað á-
kveðnum málum í höfn, venju-
lega þá vegna þess, að persónu-
legir hagsmunir, eða metorð,
voru driffjöður athafna þeirra,
— þá er hitt þó staðreynd, að
það eru leiðtogar eins og Þur-
íður Friðfiksdóttir, sem upp úr
standa, ávallt eru reiðubúnir,
og öruggastir og beztir, þegar
mest liggur við.
Á samleið minni með Þur-
íði Friðriksdóttur dáðist ég oft
að þessari dugmiklu konu,
starfsþreki hennar og fórnfýsi.
Nú þegar persónulegt lífs-
ljós Þuriðar er slokknað, ber að
þakka henni af heilum hug það
ljós, sem hún hélt.hátt á lofti
í íslenzkri verkalýðshreyfingu
og mannúðarmálum. Fordæmi
hennar gefur þá örvun og
þær skyldur, sem þarf til þess,
að það Ijós mun loga hreint og
bjart.
G. K.
★
Þuríður mín. — Ekki óraði mig
fyrir því s.l. sunnudag þegar
við vorum saman eins og svo
oft áður við félagslegt starf
á heimili míhu, að þetta yrði í
síðasta sinni sem við fengjum
að vera saman, — og ekki ór-
aði mig þá fyrír því, er þú
kvaddjr .mig, g}öð . og hress í
anda, að þetta yrði þín síðasta
kveðja. Já svona getur skref-
ið verið skammt milli lifs og
dauða. Við vorum einmitt sam-
an að þessu sinni, nokkrar kon-
ur úr Þvottakvennafélaginu
Freyju, við þess konar starf, er
stóð jafnan hjarta þínu næst,
en það er að rétta hjálparhönd
þeim sem öðrum fremur þurfa
liðsinnis við. Við vorum að út-
hluta úr styrktarsjóði stéttarfé-
lags okkar í tilefni jólanna.
Nú, þegar ég horfist í augu
við þann veruleika, að þín ekki
nýtur lengur við, vakna í huga
mér margar dýrmætar endur-
minningar, sem ég ekki fæ
komið á pappírinn nema að
litlu leyti. — Ég átti því láni
að fagna að kyhnast þér í starfi
og vinna undir félagslegri leið-
sögn þinni í fullan hálfan ann-
an áratug. — Þú varst hin
mikla örugga forystukona,
hrein og bein, fórst aldrei
neinar krókaleiðir gagnvart
persónum, hver sem í hlut
átti. — £>ú gerðir eins og bera
var kröfur til félagskvenna,
en þó mestar kröfur til sjálfrar
þín og lagðir hart að þér í
starfi fyrir félag þitt og hug-
sjónir. Einmitt þetta var einn
styrkasti þáttur persónuleika
þíns og kostur þinn sem for-
ystukonu. — Frá stofnun félags
okkar eða í 25 ár samfleytt
varst þú formaður og aðalleið-
togi Þvottakvennafélagsins
Freyja, sivakandi um hag fé-
lagskvenna og félagsins í heild.
Enginn vissi betur en þú hvar
skórinn kreppir í lífi vinnandi
fólks, — og enginn eyddi tíma
sínum og kröftum af meiri
fórnarlund og ósingirni til að fá
kjör þess bætt heldur en þú.
Ég veit að ég mæli fyrir
munn hverrar einustu félags-
konu í Þvottakvennafélaginu
Freyju og allra alþýðukvenna,
er af þér höfðu góð kynni, þeg-
ar ég nú flyt þér í fátæklegum
orðum kveðju og hjartans
þakkir fyrir þína dáðríku bar-
áttu, þitt fórnfúsa starf, þína
djarfmannlegu forystu, fyrir al-
úð þína og hjartahlýju í lífi
þínu og starfi.
Þitt sæti er vandskipað, svo
sérstæð varstu að atgjörvi og
mannkostum. Hið sviplega frá-
fall þitt er því okkur sam-
starfskonum þínum og félagi
okkar í heild mikil reynsla.
En við reynum að láta ekki
hugfallast og gera skyldu okkar
við minningu þína með því að
halda uppi merki þínu eins og
kraftar leyfa.
Að lokum vil ég ’flytja þér
mínar persónulegu þakkir fyrir
tryggð þína og vináttu, sem
ég hefi notið frá fyrstu okkar
kynnum, og tjá eiginmanni
manni þínum og fjölskyldu
mína innilegustu hluttekningu
á þessari rdhnastund.
Áslaug Jónsdóttir
'k
Verkalýðssamtökin á íslandi
hafa jafnan átt því láni að
fagna að eiga á hverjum tíma,
innan sinna vébanda afburða-
menn og konur, sem með ó-
trauðu starfi, vitsmunum og
dugnaði hafa skipað sér í fylk-
ingarbrjóst í frelsisbaráttu ís-
lenzkrar alþýðu fyrir jafnrétti
allra þegna þjóðfélagsíns. Við
kveðjum i dag þá konu sem nú
um margra ára skeið hefur bor-
ið hátt í samtökum verkalýðs-
ins hér í bæ, Þuríði Friðriks-
dóttur, og er það að verðleik-
um. i nærfellt 40 ár hefur hún
átt ríkan og farsælan þátt í
sköpun og þróun íslenzkra
verkalýðssamtaka. Af öllum
þcim margvíslegu störfum sem
Þuríður hefur innt af hendi á
vettvangi stjórnmála, líknar og
menningarmála, verður hér að-
eins minnzt starfa hennar i
Þvottakvennafélaginu „Freyju,
en hún átti frumkvæðið að
stofnun þess félags árið 1933
og var formaður þess til dauða-
dags. Við, sem lengri eða
skemmri tíma unnum með
henni i „Freyju“, vitum gjörzt
hvílíkt feikna starf hún innti
af hendi fyrir þennan félags-
skap, sem fyrir margra hluta
sakir hefur átt erfiðar upp-
dráttar en ýms önnur stéttar-
félög, en verður ekki rakið hér.
En það er mála sannast að það
sem áunnizt hefur til hagsbóta
fyrir þessar konur, sem vissu-
lega áttu við lakari kjör að búa
á þeim tíma en flestir aðrir
launþegar, má að verulegu
leyti þakka Þuríði Friðriksdótt-
ur, sem nú um nærri aldar-
fjórðungsskeið hefur með ó-
þreytandi elju, kjarki og
bjartsýni háð sleitulausa bar-
áttu fyrir kjarabótum þvotta-
kvenna í þessum bæ. Eg vil
með þessum fátæklegu orðum
öakka Þuríði Friðríksdóttur
fyrir hönd Freyju-kvenna
störf hennar. í þágu þess fé-
lags og óska þess að minning-
in um hana megi á komandi
tímum verða félaginu ljós i
stafni og hvatning til að
sækja fram til sigurs þeirri
hugsjón, sem hún helgaði
krafta sína til æviloka, jafn-
rétti allra manna.
Mér er ekki síður Ijúft að
minnast Þuríðar á vettvangi
einkalifsins. Eg átti því láni
að fagna að njóta vináttu
hennar um 30 ára skeið. Þeg-
ar í æsku fannst mér mikið
til um þessa stórbrotnu og
gáfuðu konu. Um hana lék
hressandi gustur og glaðværð,
sem laðaði að sér jafnt unga
sem gamla, en skaphitinn gat
líka, ef því--var að skipta,
skotið manni skelk í bringu
— og man ég' að faðir minn
kallaði hana stundum forn-
konu. Eg skyldi það ekki þá,
en síðar, við lestur íslendinga-
sagna, varð mér ljóst hversu
mjög hún líktist um alla skap-
höfn, iýsingum sagnaritara
okkar á kvenhetjum söguald-
ar. Og hún líktist þeim um
fleira en heita skapsmuni og
hetjulund — hún var líka
„drengur góður“. Til Þuríðar
sótti' ég margan fróðleik enda
frásagnargáfa hennar sérstæð
og heillandi. Undraðist ég
mjög allan þann sæg af stök-
um, sem hún alltaf hafði á
takteinum, en hún var kona
ljóðelsk og enda hagmælt sjálf
svo sem hún á kyn til. Og hún
átti meira í fórum sínum. Þes»|»»
norðlenzka kona, sem fyrir fá-
t’æktar sakir aldrei fékk notið
menntunar á skólavísu, sem
hún þráði svo mjög, bjó yfir
ótrúlegum forða þekkingar og
fróðleiks sem hún með lestri
góðra bóka, skörpum gáfum
og gerhygli hafði aflað sér.
Sem að líkum lætur steig
Þuríður oft í ræðustól urn æv-
ina. Var hún snjöll ræðukona,.
Rgisn og djörfung einkenndi
málfar hennar í sókn og vörn.
Hún var svarinn fjandmaður
hræsni og yfirdrepsskapar og
ósmeyk að túlka skoðanir sín-
ar afdráttar- og umbúðalaust
hvar og hvenær sem var, og
var að vonum að um þessa að-
sópsmiklu konu stæði jafnan
styr nokkur meðal andstæð-
inga. En allir þeir sem henni
kynntust, komust brátt að raun
um að undir þeirri hrjúfu skel.
sem hún bar jafnan þá henni
var nokkuð í hug, sló hlýtt
hjarta og rík réttlætistilfinning
sem gerði uppreisn gegn hvers-
konar ranglæti og kúgun í
þjóðfélaginu og henni var ekki
nóg að finna til og' sitja hjá.
Hún vissi þegar á ungra aldri
hvar hún átti að hasla sér völl.
Verkalýðshreyfingin sem •» þá
var enn vanmáttug og veik
kallaði á „öreiga allra landa'*
og Þuríður varð við því kalli
og starfaði fyrir hugsjón. sTna.
sósíalismann, til hinztu stund-
ar með þeim eldmóti, kjarki og
dugnaði sem hún átti svo mik-
ið af.
Eg vil að endingu þakka
Þuríði dýrmæta vináttu og
tryggð, og íslenzkum verkalýðs-
samtökum vildi ég mega óska
að þau ættu eftir að eignast
margar slíkar konur sem var
Þuríður Friðriksdóttir.
P. P.
timfiieeús
si&uumaRrausoa
| Minningarkortin
eru til sölu í skrifstofu Sósralistaflokksins, Þórs-
| götu 1; afgreiðslu Þjóðvilj'ans; Bókabúð Kron; Bóka-
búð Máls ög( nienningar, Skólavörðustíg 21 og í
j Bókaverzlun Þorvaldar Bjarnasonar í Hafnarfirði.