Lesbók Morgunblaðsins - 07.11.1948, Blaðsíða 15

Lesbók Morgunblaðsins - 07.11.1948, Blaðsíða 15
Lfc&tíók MuhÓULiiLALtíJLlslS 491 í garöiaum sínum, eða saumar ílík- ur á sig og börnin. Saumavjelar eru taldar sjálfsagðar á hverju heimili, Jeg hygg að þetta sje arfur frá dögum landnemanna, þegar alt varð að sauma heima. Nú gerist þess ekki þörf lengur, en konurn- ar setja metnað sinn í það að sauma sjálfar sem mest fyrir heimilin. Ný-Sjálendingar eru heimilis- ræknir og þykir vænt um heimili sín. Einstaka sinnum fara f jölskyld- ur á bíó, leikhús eða hljómleika, en sitja annars heima öll kvöld. Þegar yngstu börnin eru sofnuð og eldri börnin eru að lesa námsgrein- ÞAÐ var ítalskur læknir, dr. A. M. Fiamherti, sem fann upp á því að lækna geðveikt fólk, með því að stinga á heilanum. Og fyrir for- göngu Dr. Waltcr Freeman, pró- íessor við læknadeild George Was- hington-háskólans í Bandaríkjun- um, eru nú ýmsir læknar þar í landi farnir að nota þessa lækninga aðferð, sem á þeirra máli er nefnd „transorbital lobotomy". Lækningaaðferð þessi byggist á þeirri reynslu, aó lun mismunandi geðhrii hafa sinar sjerstöku stöðv- ar i heilauum. Þunglyndi gctur þannig stafað af því að >,kvíða“- stöðvarnar verða ofvirkar og lil þess að bæta úr þessu er að nokkru rofið sarnþand þeirra við aðrar geð stöðvar heilans, og eftir það hafa „kvíöa“-stöðvarnar eigi vald a hugsunum mannsins. — Þessar ,.kviða“-stdðvar eru framan : heil- anuír- a5 rAemv víssí þetta. ig a*ur hiía verið not^ð^r tvær »5rar aðieríir til Imkrþnjjrr- ónnuf þeirr» pefn- ift .^Pfefo^tal loþoín^ry“ og e# þanniá að borað er-gat á höfuð- ir sínar, er sest að útvarpinu Þar hlusta menn t. d. á umræður í þinginu, því að öllum þingræðum er útvarpað, svo að hver maður geti heyrt hvað þar fer fram---- Hjer hef jeg lauslega lýst kjör- um húsmæðra hjer. Jeg vildi að húsmæður um allan heim gæti kom ið saman til þess að ræða um alla þessa smámuni, sem eru okkar dag- lega líf. Á þann hátt mundum vjer betur skilja hvor aðra, og rjettur skilningur er, þegar alt kemur til alls, hinn sanni grundvöllur að „einum heimi.“ skelina til þess að komast að því að rjúfa sambandið milli „kvíða“- stöðvanna og annara stöðva heil- ans. Hin aðferðin er nefnd „topect- omy“ og er hættulegur uppskurð- ur. Höfuðkúpan er opnuð og num- ið framan af heilanum. Báðar þessar aðgerðir eru vanda- samar og hafa þann ókost, að opna þarf höfuðskelina til þess að kom- ast að heilanum. Og þeim fylgir eimiig sú liætta, að of mikið sje að gert, þvi að ef samband „kvíða“- stöðvaima er algjörlega rofið, er hætta a að sjúklingurinn verði skynskiftingur og svo kærulaus að hamx geti orðið hættulegur. Hin nýa aðferð, „transorbital lobotomy", er alt öðru vísi, því að hún gerir ekki annað en draga úr starísemi „kvíöa“-stöðvanna. Og venjulegast er það alveg nóg, tjukluigurimi er ekka svæíóur helÞur er harm látinn f» tvö saí- rc4£-'4áfölj með pvíaútif eí» Þ-eggja jxínútni nvilliipili. Cíg á meðaii haan er maðvitunáii-aus er augna- lokum hans lyft og mjór prjónn rckirui upp í ge*n uns augn^tóttin^ og svo langt að hann náx að skerða sambönd „kvíða“-stöðvanna. Þetta er gert við bæði augun og öll að- gerðin stendur yfir svo sem tíu mín útur. Einni klukkustund eftir aðgerð- ina má sjúklingurinn fara á fætur. Og stundum hafa sjúklingar verið farnir að stunda vinnu sína innan hálfs mánaðar. Dr. Freeman telur að þessi að- gerð muni bera tilætlaðan árangur ef menn hafa ekki gengið með sjúk dóminn lengur en hálft ár. En hafi þeir gengið með hann nokkuð leng ur, þá sje lítil batavon, og þá þurfi að grípa til uppskurðar. Það er stutt síðan farið var að nota þessa aðgerð í Bandaríkjun- um, en þó hefur hún verið reynd á rúmlega 100 sjúklingum. Árangur- inn befur farið nokkuð eftir því hve lengi sjúklingarnir liafa verið veikir og hvernig þunglyndi þeirra eða ímyndunarveiki hefur verið varið. En yfirleitt er talið, að þriðji hver sjúkhngur hafi orðið albala. ^ ^ ^ ^ 1. Skrifaðu númerið á laúsinu þínu. 2. Margfaldaðu það með 2. J. Bættu 5 við. ‘ 4. Margfaldaðu með 50. 5. Bættu við aldri þínum. 6. Bættu við 365. 7. Dragðu frá 615. Talan, sem út kemur, er húsnúm- cr þitt að framan og aldur þinn að aftan. 4 4 4 4 4 Sá maður sem lætur undan þegar hann sjer að hann hcfir rangt fynir.sjer, r. vituf. Sá, scm lætur ^tvian þeg,jj hann hefur rjett fyr:r sjer, er .giftur. * t*0**''

x

Lesbók Morgunblaðsins

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Lesbók Morgunblaðsins
https://timarit.is/publication/288

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.