Lesbók Morgunblaðsins - 04.07.1981, Blaðsíða 7

AUSTURRIKI
Landshorna á milli með
Sinfóníuhljómsveit
Islands
3. og síðasti hluti eftir Gísla Sigurðsson
Fjöll
eins
.og
grænir
veggir
Bludens í Vorarlberg á regnþungum maídegi — og skömmu síöar snjóaöi niöur í miöjar hlíöar, en
efstu bæir eru einmitt á bak viö skýjatjásurnar. Neöri mynd: Hljómleikar Sinfóníuhljómsveitar íslands
í félagsheimilinu í Bludens.
22. maí. Gott var aö eiga ennþá
dagpart eftir í Graz; maöur fór þaðan
meö söknuöi, — og ákveöinn að koma
einhverntíma aftur.
Nú er alvaran framundan: Hljómleik-
ar í Judenburg — á aö gizka 100 km leiö
vestur í fjöllin frá Graz. Þegar þangaö
kemur opnast flóögáttir himins og sann-
ast enn einu sinni, aö fáir kunna sig í
góöu veðri heiman aö búa. Var þaö ráö
tekiö aö selflytja fólk undir þeim fáu
regnhlífum sem fyrirhyggjumenn höföu
tekið meö, — og bjargaöi þetta degin-
um hjá kaupmanni, sem seldi svo
næfurþunn plastkápuskæni, aö varla
mátti viö þær koma.
Vegna þessa steypiflóös af himnum
varö minna úr því aö líta á þann bæ, sem
kenndur er viö júöa — enginn, sem ég
spuröi, vissi heldur hversvegna bærinn
hefur fengiö nafn sitt af þeim. Móttöku-
nefnd haföi víst ekki veriö skipuð;
enginn úr hreppsnefndinni heldur til aö
taka á móti okkur, en húsiö var opið og
hafði aö því er virtist verið byggt áfast
viö gamla kirkju. Þar var konsertsalur-
inn, — hljómsveitin varö aö gera sér aö
góöu fremur naumt rými í kór, en allt fór
þaö vel og Páll gladdi innfædda meö
Sprengisandinum aö lokum.
Á heimleiöinni myrkur; gott aö geta
sofiö í bílnum og vaknaö viö niö árinnar
Mur utanviö Hótel Wiesler í Graz.
Fjöll eins og
veggir á báöa bóga
23. maí. Feröinni þennan daginn var
heitiö vestur til Bludenz og Feldkirch í
Vorarlberg; þaö héraö er einskonar
Vestfjaröakjálki Austurríkis, — háfjalla-
hérað og teygist í fremur mjórri totu aö
landamærum Sviss viö ána Rín. Leiöin
er um 650 km og sýnist vera allsherjar
reginfjöll, þegar litiö er á kortiö. En
Alparnir eru fellingafjöll eins og viö
læröum í barnaskóla og af þeirri merku
staöreynd leiöir, aö dalir veröa bæöi
djúpir og langir frá austri til vesturs.
Þótt ótrúlegt megi virðast, þarf aldrei
aö klífa fjöll svo heitiö geti á allri þessari
leiö; þeir þröskuldar, sem þar veröa í
vegi, hafa yfirleitt verið boraöir; lengstu
jarögöngin svo sem úr Reykjavík og
suöur í Straumsvík. Einu sinni var sagt,
aö menn skyldu sjá Napoli og deyja
síðan, — þaö var ef ég man rétt í
rómantíkinni á öld Byrons. Oftar en einu
sinni hef ég komiö til Napoli, en án þess
aö geta tekiö undir hin fleygu orö. En
satt aö segja finnst mér sú fegurð sem
auganu mætir á leiöinni frá Graz tii
Voralberg svo yfirþyrmandi, aö iíklega
dregst eitthvaö aö maöur sjái annaö
eins, — feröalangurinn gæti þessvegna
lagt sig og dáiö rólegur.
Ekki man ég gerla, hvort þessi ferö
tók 8 tíma eða 12, enda skiptir þaö ekki
máli. Meira máli skiptir, aö maður er
sífellt dolfallinn yfir feguröinni, sem aö
vísu má segja aö sé ekki framúrskarandi
marghliöa, en þeim mun meiri aö tign og
mikilfengleik. Kannski getur þaö flokk-
ast undir tilbreytingarleysi að aka svo
langa leið — og alltaf ofaní dal meö
tröllaukin fjöll á báöa bóga. Þaö er líkt
og leikin séu óteljandi tilbrigöi viö sama
stefiö. Þar fellur jökulfljót í höröum
streng í dalbotni; undirlendi oftast lítiö,
en bóndabýlin uppi í hlíöunum, þar sem
teknar hafa veriö skákir í dimmgrænt
skógarþykknið. Hver kannast ekki viö
slíkt jólakortalandslag; Bjálkahús í hlíö-
um, tignarleg grenitré og mjallhvítir
tindar. Nú sér maöur út um bílgluggann,
aö þessi bjálkahús eru um allar trissur:
örlitlar hlööur, þar sem vindar blása
greiölega í gegn og þurrka heyiö. Ekkert
er betra kennimark á Austurríki en
þessar litlu og rómantísku hlööur, sem
eru eins og hluti af náttúrunni sjálfri;
þakskífurnar mosagrónar, stundum jafn-
vel vallgrónar.
„Bláir eru dalir þínir...“
Svo kvaö Hannes um sína kæru dali
noröan heiöa. Bláir eru dalir Austurríkís
einnig, bláir í efra, þar sem skóginn
þrýtur í tvö þúsund metra hæö og viö
tekur Ijósleitt berg unz fannir hylja. Þaö
hendir jafnvel íslendinga aö finnast þeir
ekki hafa séö almennileg fjöll fyrr, enda
þess aö geta, aö víöa ber fyrir augu fjöll,
sem ná uppí 3500 metra hæö. Hæö
Öræfajökuls er aftur á móti þar sem
skóginn þrýtur.
Mér sýnist augljóst aö menn búi smátt
í þessum hlíðum; túnin eru þaö lítil. En
sumstaöar ná bæir uppí ótrúlega hæö
og veröur ekki séö aö vélabúskap veröi
viö komiö; hver blettur í snarhalla. í
annan staö sjást aö minnsta kosti
sjaldan vegir til þessara býla og þaö sem
er þó leyndardómsfyllst af öllu: ekkert
drasl er sjáanlegt í kring, engin vélalík,
sundurryöguð bílhræ, fjóshaugar sem
minna á skriöjökla og annaö slíkt sem
einkennir íslenzka sveitabæi á vorum
dögum. Væri ekki ráö aö skipuleggja
svo sem eina bændaför á þessar slóöir
til aö kanna leyndardóminn, hvar drasliö
er látiö?
Annaö veifið þrengjast þessir sam-
hangandi dalir og veröa svo þröngir, aö
FRH. BLS. 8.
7