Lesbók Morgunblaðsins - 18.09.1982, Blaðsíða 8

Lesbók Morgunblaðsins - 18.09.1982, Blaðsíða 8
Fyrri hluti samtals við Torfa Bryngeirs- son, einn fræknasta íþróttamann íslend- inga fyrr og síðar og Evrópumeistara f langstökki 1951 Evrópumeistarinn á þakinu. Torfi er sérfræöingur í viðgeröum og lagningu á pappaþökum og eins og fyrr mjög líklegur til stórræða, þegar hann er kominn í tjörugallann og búinn aö setja upp hjálminn. Þess minnist ég vel, að síð- sumars á því herrans ári 1950, var hlustað á útvarpsfréttir með óvenjulegri athygli. Þá stóð yfir Evrópumeistaramót í frjálsum íþróttum í Briissel og Islend- ingar höfðu þá sent mikla garpa til leiks; annað eins lið og þá stóð uppá sitt bezta hefur ekki orðið til síðan og kynni að verða bið á því enn um sinn. Menn fylltust gleði og stolti, þegar Gunnar Huseby varð Evrópu- meistari í kúluvarpi með yfirburð- um. Og ekki þótti það síður fréttnæmt og aðdáunarvert, að TorFi Bryngeirsson gerði sér lítið fyrir og varð Evrópumeistari í langstökki, sem var þó ekki uppáhaldsgrein hans, heldur stangarstökk. En stangarstökkið fór fram á sama tíma og Torfi varð að velja. Þarna þótti heldur vasklega að verki staðið og áhuginn og aðdáunin náðu langt út fyrir raðir þeirra, sem fylgd- ust með eða komu nærri íþrótt- um. Þeir íþróttamenn okkar , sem gerðu garðinn frægan í Brussel 1950 og stóðu ef til vill á hátindi getu sinnar árið eftir, sögðu flestir skilið við strangar æf- ingar og keppni skömmu síðar. Lífsbaráttan tók við; nám, stofnun heimilis, byggingar og annað slíkt, se'm ekki samræm- ist þeirri miklu tímafórn, sem afreksmaður í íþróttum verður að láta í té. Þessir garpar okkar frá 1950 hafa líka staðið sig vel í lífsbaráttunni og að sjálfsögðu höfðu aðdáendurnir í litlu landi pata af því fram eftir árunum, að Torfi var í lögreglunni og síð- ar fréttist af honum í útgerð úti í Eyjum, — að Örn var orðinn lögfræðingur, en Haukur tann- læknir, — að Ásmundur var eitthvað viðriðinn útgerð, að Magnús Jónsson var farinn að syngja úti í Kaupmannahöfn og að Pinnbjörn var hjá Loftleið- um. En keppnisferli þeirra lauk að segja má skyndilega. Svo hafa áratugirnir liðið og núna, 32 árum eftir að ég lá með eyrað upp við útvarpstækið til að hlusta á fréttirnar frá Brúss- el, bar fundum okkar Torfa Bryngeirssonar saman. Tilefnið var ekki stórvægilegt. Eg bý við flatt þak, sem fór að leka eins og slík óheillaþök gera undantekn- ingarlaust, en sá í blaði, að fyrirtæki, sem heitir Búi, taki að sér viðgerðir. Og litlu síðar var Búi sjálfur kominn og það var þá enginn annar en Torfi Bryn- geirsson. Hann var enn ótrúlega líkur þeim Torfa, sem margir þekktu frá Melavellinum gamla; geislar af óhemjulegri orku, kvikur í hreyfingum og líklegur til stórræða — ekki sízt þegar hann er kominn í tjörugallann og uppá þak — með papparúllur og kraumandi tjörupott sér við hlið. Á rigningardegi síðar í sumar, þegar engar gæftir voru til þakviðgerða, tókum við Torfi tal saman og hurfum í huganum aftur til Vestmannaeyja og þeirra sælu daga, þegar Torfi var að alast upp þar. Hann fæddist í Eyjum 11. dag nóvembermánaðar 1926 og verð- ur því 56 ára í skammdegisbyrj- un. Faðir hans, Bryngeir Torfa- son, var Stokkseyringur, en móðir hans, Lovísa Gísladóttir, var innfædd í Eyjum og meðal síðustu kvenna, sem yfirgáfu Heimaey, þegar gaus. „Ég var ekki tiltakanlega bráðþroska," segir Torfi, „og vann langt í frá alla stráka í áflogum eða átökum. En ég þótti snemma fljótur að hlaupa og var snar í snúningum. Pabbi var við sjómennsku og útgerð og 15 ára gamall fór ég að vera til sjós; meðal annars á síld, — en ég var alltaf sjóveikur. í Vestmannaeyjum var mikið líf og fjör á þessum árum og gaman að vera strákur þar. Ég var 9 ára, þegar fram fóru Ólympíuleikarnir í Berlín 1936 og meðal íslenzkra keppenda var Sigurður Sigurðsson þrístökkv- ari úr Eyjum, sem nú er nýlega látinn. Ætli þessir rómuðu Ólympíuleikar hafi ekki fyrst vakið verulega áhugann á hlaupum og stökkum. Ég átti heima í þeim hluta bæjarins, sem nú er undir þykku hrauni. Leiksvæði okkar og að- staða til að stökkva var einmitt á Móhúsaflötum, þar sem gosið hófst; það var skammt að heiman.“ „Tókstu ungur ástfóstri við stöngina?“ „Vestmanneyingar höfðu lengi iðkað stangarstökk og þeir Friðrik Jesson og Jónas Sigurðs- son frá Skuld voru þar braut- ryðjendur og báðir áttu Is- landsmet. Og Friðrik var reynd- ar fyrsti kennari minn í frjáls- um íþróttum. Af einhverjum ástæðum var ég hneigðari fyrir einstaklingsíþróttir; var þó að- eins í knattspyrnu, en meiddi mig oft og kom þá draghaltur heim. Ég tók ungur ástfóstri við stöngina og hef líklega byrjað að stökkva á hrífuskafti innan við 10 ára aldur. Þá gat verið nógu erfitt að útvega góð hrífusköft; auðvitað urðum við að fá þau lánuð og svo vildu þau brotna. En ég man ekki eftir neinu slysi af því, enda fallið þá ekki mjög hátt. Svo var farið að nota bambusstengur, sem voru nær- tækar, því útgerðarmenn notuðu þær í baujustengur og þeir tóku okkur alltaf vel, þegar við báð- um um stöng til að stökkva á. Eins og nærri má geta, var það stórt framfaraspor frá hrífu- sköftunum og um fermingu var ég farinn að stökkva nálægt þremur metrum. Á þjóðhátíðinni í Eyjum var stangarstökkið meiri háttar íþróttaviðburður og voru þá oft sett Islandsmet. Ég tók vel eftir og sá þá, hvernig þeir beztu fóru að þessu. Frá byrjun reyndi maður að færa hendurnar sam- an og hanga á meðan stöngin sveiflaði manni upp á við — og að öðru leyti að útfæra tæknina rétt yfir ránni og koma niður á fæturna í sandgryfjuna, sem stundum gat verið hörð. Nú þarf ekkert um slíkt að hugsa; svampdýnur komnar í staðinn fyrir sandinn og óhætt að koma niður á bakið þessvegna. Á unglingsárunum í Eyjum tók ég líka þátt í spretthlaupum; náði þá 11,5 í 100 metrunum, en síðar, þegar ég var uppá mitt bezta, gat ég hlaupið á 10,8 og tiltölulega betur á ennþá styttri spretti. Ég man vel, að fyrsta alvöru íþróttakeppnin, sem ég tók þátt í, var bæjakeppni á milli Hafnarfjarðar og Vest- mannaeyja og fór fram í Firðin- um. Ég keppti þar í stöng, en man nú ekki árangurinn. En þá var maður orðinn 17 ára og stígvélafullur af áhuga og lét ekki staðar numið, heldur var einnig keppt á meistaramóti ís- lands í Reykjavík. Árangurinn varð ekki lakari en svo, að ég var númer tvö á eftir Þorkatli Jóhannessyni úr Hafnarfirði, en svipaðir voru einnig Kolbeinn Kristinsson frá Selfossi og Bjarni Linnet úr Eyjum, lang- tíma keppinautur þaðan." „Hvernig samræmdist þetta sjómennskunni í Eyjum?“ „Engan veginn. Sjómennskan setti strik í þennan reikning. Til dæmis var ég svo til alveg á sjó árið 1945 og nánast búinn að af- skrifa keppnisíþróttir þá. Reyndar var ég alveg sáttur við að leggja stöngina á hilluna eft- ir að hafa sett drengjamet uppá 3,33 m. í það sama skipti stökk Guðjón Magnússon úr Eyjum 3,53 m sem var þá nýtt ís- landsmet. Hann bætti það síðar í 3,67 og stóð það met unz ég tók það árið 1947 og stökk þá 3,70. Síðar það ár fór ég uppí 3,85 og það án þess að æfa að ráði og ekki var nú vinnan beint hag- stæð til þess að ná íþrótta- árangri. Við vorum tveir með tíu hjóla trukk í Reykjavík og unn- um við malarakstur í akkorði. Við ókum til skiptis og mokuð- um sjálfir mölinni á bílinn með skóflum; annað þekktist ekki þá. En það liggur í augum uppi, að eftir þesskonar vinnudag, er maður ekki endilega upplagður til að hella sér í æfingar og stökkva á stöng. En ég var þá alveg fluttur til Reykjavíkur." „Þú hefur þá ekkert verið með Ólympíuleikana í sigli?“ „Jú, maður lifandi. Þeir áttu að verða í London á næsta sumri, 1948, og þá um veturinn var fyrst farið að æfa kerfis- bundið og reglulega undir hand- leiðslu Benedikts Jakobssonar og sænskur þjálfari var einnig ráðinn; Olie Ékberg hét hann og var með okkur framyfir Ólympíuleika. En þennan vetur og um vorið var æft stíft og mikil eftirvænt- ing í sambandi við Ólympíuleik- ana. Það þætti víst ekki gáfu- legur undirbúningur núna, en ég hélt áfram að aka trukknum og moka mölinni þar til farið var, og þetta var alveg fáránlega erf- itt með öllum æfingunum. Ég hristi samt af mér alla þreytu 8

x

Lesbók Morgunblaðsins

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Lesbók Morgunblaðsins
https://timarit.is/publication/288

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.