Íslendingaþættir Tímans - 31.03.1971, Blaðsíða 12

* MINNING
Halldóra Gunnlaugsdóttir
húsfreyja á Ærlæk í Oxarfirði
fákinn gaf Gunnlaugur syni mín
um ungum og veit ég ekki hvor
var gla'ðari, sá er þáði eða hinn
sem gaf. Mér er ekki Ijóst hvort
það iá í eðli Gunnlaugs, eða hvort
það leiddi af hinum þungu áföll-
um og missi, að honum hentaði
ekki að dvelja langdvölum á sama
hæ. Þá færðist yfir hann þung-
lyndi og raunablær, sem hvarf svo
eins og dögg fyrir sól, þá skipt
var um. Þetta vissu sveitungar
hans og var hann víðast velkom-
inn. Sérstökum vináttuböndum
batzt hann heimilunum að Vill-
ingadal, Þormóðsstöðum og Hrís-
um og fleiri mætti telja. Bóndi
einn kvaddi Gunnlaug með eftir-
farandi stöku, er hann hélt úr
garði:
Að þér syrti sorga él
samt þú aðra gleður.
Fylgi þér gæfan, farðu vel
fiðlu þína meður.
Fyrir allmörgum árum skapað
ist sá háttur og hélzt meðan Gunn-
laugur var ferðafæx-, að hann kom
hingað í Garðsvík á Þorláksdag
eða aðfangadag jóla og dvaldist
hjá okkur, og stundum um tíma
lxjá Margréti systur minni í Yztu-
vik, fram undir voxið, en hvarf þó
aftur til vina og kunningja ey-
firzkra. Eitt sinn ýtti ég við hon-
um að fara. Konxið var franx í íxiaí
og vinur nxinn orðinn þunglyndur
mjög en skorti hörku að di’ífa sig
af stað, enda þungfær orðinn nokk
uð. Ég færði í tal, hvort Snæbii’ni
á Þormóðsstöðum, með sitt stóra
fjárbú, mundi ekki koma vel að
hann aðstoðaði við sauðburðinn.
Það var sem kveikt væi'i Ijós, jú,
þarna gat hann orðið að liði og
gamli maðurinn var snar í heiman-
búnaði næsta nxorgun. Fjölskyldu
xxxinni þótti sem jólin væru þá
fyrst að konxa, þegar Gunnlaugur
birtist með stóru töskuna og „skip-
stjórahúfuna“ á höfðinu og við
söknuðum hans þegar þetta gat
ekki orðið framar. Þess er fyrr
getið, hversu börn hændust að
þessum góða nxanni. Hið sama var
unx dýrin. Hann var óþreytandi aö
laða þau að sér, tala við þau,
klappa og strjúka og þetta fékk
liann margendurgoldið með trún-
aði sinna mállausu vina. í Eyja-
firði ðtti hann um skeið brúna
hryssu. Margar sögur sagði hann
mér af samskiptum þeirra og all-
ar fallegar. Gunnlaugur geyixxdi
Fædd 11. okt. 1893
Dáin 6. ágúst 1970.
Fráfall húsfreyjunnar á Ærlæk
kom vist flestum óvart. Almennt
gerðu menn sér ekki grein fyrir
því, að hún var þegar nok'kuð við
aldur. Enn var hún virkur þátt-
takandi í lífsbaráttu og starfi fjöl-
skyldunnar í fararbroddí í félags-
málum kvenna, með óskertan
áhuga og orku til framdráttar góð-
um málum í nútíð og framtíð. Ný-
lega var hún heim kornin frá
Ameríku, úr heinxsókn til Oddnýj-
ar dóttur sinnar og fjölskyldu
hennar.
En bilið er stutt milli blíðu og
éls. Hún kennir lasleika að morgni
dags. Henni er ekið á sjúkrahúsið
á Húsavík. Að kvöldi sama dags er
hún látin.
Ljúft er mér að minnast Hall-
dóru á Ærlæk, svo löng var orðin
með sér flestunx betur viðhorf
barnsins og tók mönnum og mál-
efnum með jákvæðunx hug og opn-
um. Mér er ekki ljóst, hvort það
var afleiðing þessa, eða andstæða,
að lxonunx lét ekki að fyrirgefa.
Örfáir voru þeir menn, sem brugð-
izt höfðu honum um drengskap
fyrr á árum. Ávallt þyngdist brún
in, er hann nxinntist þeirra og
stundum hrutu köld orð. Hann átti
ekki í deilum, og stælur voru hon-
um fjarri skapi og orðahnippingar
og oft var hann glaður á góðri
stund. Þvx varð hann sjaldan fyr-
ir áreitni manna og alls ekki á'
hinni síðari helft ævinnar.
Fyi’ir löngu sagði Gunnlaugur
nxér draum sinn, er hann taldi
boða það, að hin síðari ár ævinn-
ar yrðu honum þau notalegustu.
Þegar aldur færðist yfir, bauðst
Gunnlaugi vist að Kristnesi. Það
þakkaði lxann Þorláki Hjálmars-
syni oddvita sem var mikill vin-
ur hans. Aö Kristnesi undi hann
vei hag sínum og eftir að liann
okkar kynning og ánægjuleg. Slík
merkiskona var hún, að viðeigandi
er, að hennar sé að nokkru getið.
Kona með hennar greind og getu
bæði til sálar og líkanxa skilar jafn-
an stóru hlutverki á langi’i starfs-
ævi. Og þegar við bætast veigaixxikl
ir eðliskostir svo sem áhugi, dugxx-
aður, fórnarlund og forystuhæfi-
leikar, getur naumast hjá þvi far-
ið, að slík persóna setur svip á sitt
umhverfi og veldur nokkru urn
viðgang þess. Ekki leikur á tveixn
tungum um ævistörf Halldóru og
afrek mörg og góð. Þó mætti segja
mér, að fyllri viðurkenningu eigi
hún í vændum, þegar tímar líða,
því unxdeild var hún nokkuð. Hall-
dóra og raunar þau Ærlækjarhjón
bæði, voru það sem kallað er á
undan sínum tíma, öðrum þræði.
Þess vegna áttu þau við brottför
ýmis áhugamál óleyst, er til al-
menningsheilla horfðu. Konur og
gat notið hvíldarinnar einn og sér
í herbergi, taldi hann sig ekkert
skorta. Hann var þakklátur hjúkr-
unarliði hælisins, og læknana taldi
hann í hópi sinna beztu vina. Bæk-
ur, blöð og útvarp voru honum til
dægi’advalar og ánægju og heim-
sóknir kærkomnar. Með hægum
og jöfnum þunga þokaðist öldung-
urinn að landamærunum alkunnu,
og hinn 8. júlí 1970 hætti gamla
tfygga lxjartað að slá. Ég er þess
fullviss, að nú hefur -Gunnlaugur
vinúr minn endurheinxt það sem
áður Var misst, og hann saknaði
mest og þá er allt gott.
Gunnlaugur Jóhann Sigurðssoix
var jarðsunginn að Saurbæ 17. júí|
af séra Bjartmar Kristjánssyni. Að
afstaðinni athöfn var kirkjuges^
txm boðið að veizluborði að Sólj
garði. Þannig kvaddi gott fólk i
Saurbæjarhreppi hinn aldna heið1-
úrsmann.
Ðlessuð sé minning hans.
Jón Bjarnason.
12
ÍSLENDINGAÞÆTTiR