Sjómannablaðið Víkingur - 01.06.2000, Blaðsíða 64

Ótrúlegar hrakningar sjómanna
Síldveiðiflotinn
í höfninni í Álasundi.
Margar hetjudáðir hafa verið unnar á höf-
unum sjö, en fáar jafn dramantískar og fórn-
andi og sú er 23 ára gamall sjómaður Perry
Opsal vann, þegar hann í stórsjó, stormi og
hörkufrosti, kastaði sér í Norðursjóinn, til að
synda með línu yfir í lífbát frá „Venusi“.
Hinn ungi Opsal, varð alls landsins Perry,
eftir þetta afrek. Blöðin fylltu dálk eftir dálk,
það voru ort kvæði honum til heiðurs og
jafnvel í skólalesbók var hans getið.
Auðvita fékk hann heiðursmerki, þau
æðstu voru hengd á hans brjóst. Þar var heið-
ursmerki konungs, fyrir göfugt afrek, heið-
ursmerki, björgunarfélagsins fyrir björgun
mannslífa, hvorutveggja gullmerki, auk þess
hetjumerki Loyds. Því er hann stoltastur af.
Skipstjórinn á Venusi, fékk einnig þetta
merki, en þá hafði það ekki verið veitt í 30 ár.
Þetta gerðist 1937. Nú að 22 árum liðnum
er Perry Opsal hafnarvörður í Álasundi og
segir sjálfúr frá sundför sinni í Norðursjón-
um.
í ÁLASUNDSHÖFN
Ursvalt hríðarkófið hvirflast um síldarflot-
ann, sem hefir hópast saman í höfninni í
Alasundi. Skipin liggja þétt, hlið við hlið.
Togbátar, herpinótabátar, reknetarar og ís-
hafsskútur, óreglulegur skógur af möstrum,
sem teygir sig flöktandi uppí hljóðlaust kófið.
Kyrrð yfir öllu síldin er enn of langt frá landi.
Hundruð skipa og þúsundir manna verða að
bíða.
En milli þessara farkosta, sem hvíla sig fyr-
ir orrustuna við silfur hafsins, heyrist öðru
hverju áraglam, jöfn áratog. Hljóðið skýrist
og dofnar á víxl, hljóðnar alveg í nokkrar
mínútur og heyrist svo á ný, frá báti til báts
berst það, klukkustundum saman.
Það er hafnarvörðurinn Perry Opsal sem
rær um höfnina og innheimtir hafnargjöld af
flotanum. Það kostar nokkrar krónur á dag,
að Iiggja í höfninni og það er hans verk að
sækja þessar krónur. Hann notar ekki vett-
Iinga og það kemur fyrir að honum er kalt á
höndunum, sem halda um árarnar, en því
skyldi hann hirða um það. Slíkt er aðeins
barnagaman fyrir þennan mann.
Það er 17. janúar 1959 og Perry Opsal er
45 ára gamall. Síðdegis sitjum við í stofu hans
og drekkum kafFi. Uti fyrir hefur snjókoman
aukist og vindinn hert. Það hvín um hús-
hornin og snjóflyksurnar dansa um gluggana.
„Það snjóaði einnig þann dag,“ segir Perry
Opsal, - og veðrið var ofboðslegt.“
„Eru ekki svo til nákvæmlega 22 ár síðan
þetta gerðist?“ „Jú, ég varð 23 ára á sunnudag,
en á miðvikudaginn í þeirri viku yfirgáfum
við Trym. „Segðu frá.“ „Jæja, vissulega get ég
þeð, en við skulum þá byrja á byrjuninni.“
TlL MÓTS V© HÆTTUNA
Eiginlega stóð það aldrei til, að ég yrði á
Trym. Ég var rétt að koma í land af bát frá
Þrándheimi, sem hét Einvík, og hafði ákveð-
ið að vera heima um tíma. Ég hafði verið á
sjónum alla tíð, frá því ég losnaði úr barna-
skóla, sva að mér fannst að ég ætti skilið að fá
almenniklegt frí.
En svo gerðist það um miðjan janúar, að í
höfnina kemur þrjú þúsund lesta skip, Trym,
á leið frá Kirkenes með kísil til Middles-
borough á Englandi. Þar vantaði háseta og
mér bauðst plássið. Það var úr að ég lét ofan í
pokann minn og fór um borð.
Við fyrsta tillit sá ég að skipið var gamalt og
illa farið, ryðkláfur, sem hvenær sem vera
vildi gæti orðið legt og farið á botninn. Það
var sem sé ekki af þeirri gerðinni, sem sjó-
menn kjósa að hafa undir fótonum á Norður-
sjónum að vetrarlagi. En um það var ekki að
sakast, ég hafði skrifað undir ráðningarsamn-
inginn og það var of seint að draga í land.
Að þetta myndi verða erfið ferð fyrir gamla
Trym og 19 manna áhöfn var okkur öllum
ljóst, áður en við leystum landfestar í
Alasundi. Það var stormur og snjókoma og
hafnsögumaðurinn átti fullt í fangi með að
komast út úr skerjagarðinum, enda var það
krókótt leið og vandrötuð.
Svo kynlega vildi til, að þegar við vorum
lausir af Kopervik, skánaði veðrið að mun,
þótt vissulega leggist gamla Trym þungt í út-
hafsöldurnar. Við töldum þessi veðrabrigði
góðs viti og kannske yrði ferðin yfir Norður-
sjóinn ekki svo bölvuð.
En fljótlega varð okkur ljóst, að veðurguð-
irnir höfðu aðeins verið að gabba okkur, að
þeir léku sér að okkur eins og köttur að mús
áður en hann stekkur, að þeir drógu að sér
andann og söfnuðu kröftum til að blása á ný,
villtari og ofsafengnari en nokkru sinni áður.
Ég fékk ofsaveður í afmælisgjöf. Það hafði
smáhert um nóttina og hélt áfram að herða
allan daginn. Sjórinn var orðinn eins og sjóð-
andi nornaketill, þar sem ekki varð lengur
greint í sundur himinn og haf, allt sem við
64
SJÓMANNABLAÐIÐ VfKINGUR