Tímarit lögfræðinga - 01.03.1979, Blaðsíða 7

miAiín ——
L<H.iKi:m\(.\
1. HEFTI 29. ÁRGANGUR MARS 1979
Á AFMÆLI STJÓRNARRÁÐSINS
Hinn 1. febrúar s.l. voru 75 ár liðin, síðan Stjórnarráð islands hóf starfsemi
sína. Var þess minnst eins og vert var, m.a. með birtingu frásagna um ráðu-
neytin í blöðum. Hafi eitthvað verið sagt um framtíð stjórnarráðsins í tilefni
afmælisins, hefur það ekki farið hátt, a.m.k. veitti undirritaður því ekki athygli.
Þó efast enginn um, að stjórnarráðið á sér framtið. Ef að er gáð, er ástæða
til að staldra við og hugleiða æskilegar endurbætur á starfsemi þessarar
mikilvægu stofnunar.
Líklega eru flestir sammála um, að vissar gæðakröfur beri að gera til þess,
sem í stjórnarráðinu fer fram. Má hafa 3 atriði til skilnings á því máli: 1) í
stjórnarráðinu þurfa að starfa menn með nægilega málefnaþekkingu. 2) Beita
þarf sem hagkvæmustum starfsaðferðum. 3) Réttaröryggi þarf að virða bæði
vegna borgaranna og annarra greina opinberrar sýslu.
En hvaða verkefnum á að sinna í stjórnarráðinu almennt talað? Um það
eru skoðanir sennilega skiptar og e.t.v. stundum ómótaðar. Á þessu sviði
hefur ekki ráðið glögg heildarstefna, og má finna dæmi um gagnólík nýmæli
í nýlegum lögum: Með útvarpslögum nr. 19/1971 var ákvörðunarvald útvarps-
stjóra mjög aukið, t.d. um stöðuveitingar, en vald ráðherra skert að sama
skapi. Með lögum nr. 5/1968 var hins vegar ákveðið, að rótgróin ríkisstofnun,
fræðslumálaskrifstofan, skyldi verða deild I menntamálaráðuneytinu.
Ef reynt er að flokka helstu verkefni, sem unnið er að í stjórnarráðinu,
má fara þannig að: 1) Ráðuneytin eru einkaskrifstofur ráðherra, til aðstoðar
þeim við störf þeirra á Alþingi, í hvers konar stjórnsýslu og þegar þeir koma
fram opinberlega í embættisnafni. 2) Ráðuneytin hafa umsjón með og vinna
sjálf að könnunum, áætlanagerð og lagaundirbúningi. 3) Ráðuneytin sjá um
setningu reglugerða og annarra almennra fyrirmæla. 4) Ráðuneytin fram-
kvæma stjórnarathafnir, þ.e. taka ákvarðanir um einstök mál. 5) Ráðuneytin
hafa samvinnu sín í milli. —Ekki er auðvelt að gera sér grein fyrir því, hvernig
verkefni skiptast milli t.d. 1. og 2. verkefnaflokks, og sem fyrr segir er torvelt
að setja fram almenna reglu um, hvort tiltekið mál á heima t.d. í 2. eða 4.
1