Líf og list - 01.10.1951, Blaðsíða 33

GENÍALITET! — GUÐLAST?
FRÉTTIR -
KOM INN! heitir nýr einþáttungur eftir hinn
nafnkunna norska rithöfund Helge Krog og hef-
ur vakið mikla athygli og umtal á Norðurlönd-
um að undanförnu. Eftir frumsýningu í Drama-
ten í Stokkhólmi í ársbyrjun 1950 taldi einn
sænskur leikgagnrýnir, Ebbe Linde KOM INN!
„tvímælalaust meðal hátindanna í norrænum
leikbókmenntum.“ Síðar var leikurinn fluttur í
útvarp í Svíþjóð við góðan orðstír.
Nú í haust fengu landar höfundarins að heyra
leikinn í útvarp, og þá skipti mjög í tvö horn um
orðstírinn. „Dagbladet“ í Osló birtir 12. okt. mjög
lofsamlegan dóm eftir Finn Hourevold. En á sömu
síðu segir frá „kristnum andmælum“, sem leitt
geti til guðlastsákæru á hendur höfundi — og
útvarpinu. Hin „kristnu andmæli" koma frá
„Várt land“, málgagni kristilega þjóðflokksins, og
er höfundur þeirra fasteignasali, sem leggur til
að komið verði á fót „kristnu ritskoðunarráði“,
svo að þessu líkt ókristilegt athæfi endurtaki sig
ekki. Leikhússtjóri norska ríkisútvarpsins hafði,
þegar síðast fréttist, góða samvizku af málinu og
var allsendis ósmeykur.
HANS EGEDE
HANS EGEDE (1686—1758), norskur prestur
oig trúboði, brautryðjandi evangelíska trúboðsins
á Grænlandi. Egede hóf starf sitt á Grænlandi
1721 í sambandi við verzlunarfyrirtæki, sem hann
átti frumkvæði að, „Det Bergenske Compagnie“,
í því skyni að stofna nýlendur og reka trúboð.
Trúboðsstarfið var miklum ei'fiðleikum bundið í
fyrstu, bæði vegna tortryggni landsmanna og
hinnar vandlærðu tungu þeirra. Smám saman
tókst Egede þó að mynda dálítinn kristinn söfn-
uð, og með víðtækum ferðalögum lærðist honum
að þekkja þjóðina til hlítar og ávinna sér traust
hennar. Árið 1736 yfirgaf hann Grænland til þess
að takast á hendur forstöðu grænlenzks kennara-
skóla í Kaupmannahöfn. Hann varð þó eftir sem
áður yfirmaður trúboðsstarfsins. Starfsemi Hans
Egede markar ótvírætt merkileg tímamót í sögu
Grænlands. Hann skrifaði talsvert um Græn-
landsmál og var óþreytandi við að bæta hag
grænlenzku þjóðarinnar, jafnt andlega sem efna-
lega, og var þá ekki ævinlega sammála valda-
mönnum í kóngsins Kaupinhafn.
DARSKAPENS HUS
HASSE EKMAN kvikmyndaleikstjóri (sonur
Gösta Ekman) er í alvarlegri klípu um þessar
mundir. Hann réðst í það glannalega fyrirtæki
að gera nýja mynd, „Dárskapens hus“, á þann
hátt að klippa kafla úr myndum, sem hann hafði
áður stjórnað töku á, og skeyta saman í eina.
Nokkrir þekktir kvikmyndaleikarar, þeirra á
meðal Lars Hanson, Inga Tidblad og Sonja Wi-
gert, hafa verið látnir leika í „Dárskapens hus“
að þeim forspurðum og þykjast hafa verið gerðir
hlægilegir og notaðir á niðurlægjandi hátt án
eyris endurgjalds fyrir þessa ófrjálsu þátttöku í
leiknum. Þetta athæfi Ekmans mælist mjög illa
fyrir í Svíþjóð, og búizt er við að leikhúsasam-
bandið hefji málsókn á hendur honum og krefjist
skaðabóta fyrir brot á lögum um verndun hug-
verka. — „Ekki eru allar ferðir til fjár“, eins og
kerlingin sagði!
LÍF og LIST
33