Teningur - 01.01.1989, Blaðsíða 50

DOUWE JAN BAKKER
Hollenski listamaðurinn Douwe Jan
Bakker ætti að vera vel kunnur
íslenskum listamönnum. Hann hefur
margsinnis heimsótt ísland og haft
mikið samneyti við íslenska listamenn
bæði hér og í Hollandi. Hann kom
hingað fyrst árið 1971 og sýndi þá í
Gallerí Súm. 1981 sýndi hann í Gall-
erí Suðurgötu 7 og 1985 í Nýlista-
safninu, en safnið á fjölda verka eftir
Douwe. Það var einmitt þá sem reynt
var að taka viðtal við Douwe fyrir
Tening, en það tókst ekki. Síðar voru
honum sendar spurningar sem enn er
ósvarað. Þær fljóta hér með. Þó má
kannski líta á það efni sem Douwe
hefur nú sent Teningi sem nokkurs
konar svör við spurningunum eða
spurningarnar sem svör við myndun-
um.
Douwe er fæddur í bænum Heem-
stede rétt utan við Haarlem árið 1943.
Hann nam við listaskólana I Eind-
hoven og Den Bosch. Hann hefur
búið og starfað í Haarlem frá 1968.
Verk Douwe eru oftast á einhvern hátt
tengd tungli og merkingu. Þau eru
rannsóknir á menningu og tungumáli.
Douwe vinnur með ýmis efni, verkin
eru skúlptúrar, umhverfisverk og Ijós-
myndir, einnig er margt af því sem
Douwe hefur unnið tengt arkítektúr.
Douwe hefur frá 1969 haldið fjölda
sýninga í Hollandi og víðar I Evrópu.
Hann hefur að auki átt verk á farand-
sýningum á hollenskri list.
Fyrstu tvær sýningar Douwe í
Haarlem og Amsterdam voru
umhverfisverk. Það voru verk af
seinni sýningunni sem hann sýndi
hér í Gallerí Súm 1971. Verkin á sýn-
ingunni voru ýmis konartæki og bún-
ingar og hún bar heitið: „A Portrait of
the Cultural Inventor as a Young Art-
ist.“
Douwe hefur aðallega helgað sig
langtíma viðfangsefnum. Á sama ári
og hann sýndi í Gallerí Súm hóf hann
að vinna að langtíma verkefni sem
hann nefndi: „Yfir 500 tungumáls-
verk“. Því verkefni er enn ólokið.
Nokkur tungumálsverkanna voru hér
á sýningu Súm á Listahátíð 1972.
Tungumálsverkin eru einskonar hlutir
sem sýna hlutverk tungumáls, hugs-
unar og atferlis. Þau ganga þó lengra
og fara yfir á það svæði sem stendur
utan við orðaforða okkar. Verkin
forma það sem ekki er hægt að tjá
með tungunni. Þau hafa sýnilega
vísun til hluta sem við þekkjum úr
okkar daglega umhverfi, en eru okkur
þó fullkomlega ný og hafa gildi sem er
okkur áður óþekkt.
Eitt tungumálsverkanna er verkið
„236 Pronounceables" (236 að-
kvæður). Að því vann Douwe á
árunum 1972 - ’74. Það saman-
stendur af 23 viðartöskum. ( hverri
tösku eru um 10 tréhlutir, um það bil
6x6 sm að stærð. Aftan á hlutunum
er trépinni sem stinga má í munn. Á
þann hátt er hluturinn „sagður”. Hlið-
arspor út frá einum kassanum er
verkið „Sentences on the Relative
Autonomy of Yellow and Grey“
(Setningar um hlutfallslegt sjálfstæði
guls og grás), unnið á árunum 1974 -
’76. Verkið skiptist í tvo aðalhópa:
„Glugga” og „Nafnlaust”, síðan er
undirflokkur sem nefnist, „Athuga-
semdir”.
í nóvember/desember hefti arkí-
tektúr tímaritsins Forum 1975 var birt
verkið „Um hið sérstaka framlag
íslands og íslensks samfélags til sögu
byggingarlistarinnar”. Ljósmyndaröð
af íslenskum sveitabæjum og lands-
lagi. Verkið sýnir rannsókn á
tengslum byggingarforms sveitar-
bæja og útihúsa við íslenskt landslag.
verKiö var tyrst sýnt á islandi í Gallerí
Suðurgötu 7, 1981.
Næst á eftir er verkið. „A Vocabul-
ary Sculpture in the lcelandic Lands-
cape”. Hugmyndin að verkinu er frá
1975. Ljósmyndirnar voru teknar hér
á landi sumarið 1976. í lok ársins
1977 var verkið loks fullfrágengið.
Verkið er samansafn 72 Ijósmynda af
atriðum í íslensku landslagi og til-
heyrandi heitum. Hvert Ijósmyndabrot
sýnir form þess heitis sem var Ijós-
myndað. Það er ekki ólíkt og í verkinu
„236 Pronounceables” þar sem form
þess sem „sagt” er verður sýnilegt. í
stað tungumáls kemur mynd, (image)
en tungumál mynda má aftur þýða til
tungumáls orða. Röð Ijósmyndanna í
verkinu gefur hugmynd um rými. Ef
verkið er skoðað í lestrarátt, færast
myndirnar sífellt ofar innan rammans,
frá láglendi til fjallstoppa. Verkið var
fyrst sýnt á íslandi á sýningu Douwe í
Nýlistasafninu 1985. Eftir „A Voca-
bulary Sculpture” varð hlé á „Tungu-
málsverkunum.” Á árunum 1979 -
’82 vann Douwe þrjú verk sem tengj-
ast innbyrðis: „Proceedings” (Fram-
vinda), „Preceedings” (Undanfari) og
48