Vera - 01.04.1986, Blaðsíða 36

„Dýrmætum árum
vel eytt í almennt
undirbúningsnám“
í Veru 1/86 er grein er ber
yfirskriftina „Réttmætar kröf-
ur eða kúgun?“. Þar er varp-
að fram þeirri spurningu
,,hvort réttmætt sé að gera
þær kröfur til fullorðins fólks,
sem hefur hug á einhverri
ákveðinni starfsmenntun, að
það eyði mörgum dýrmæt-
um árum í almennt undir-
búningsnám og hlýti sömu
skilyrðum og fari í gegnum
nákvæmlega sama nám og
óreyndir unglingar innan við
tvítugt". í efniskynningu
greinarinnar er síðan bent á
að kvennahreyfingin hljóti
,,að taka þetta mál til gaum-
gæfilegrar íhugunar og
marka stefnu í þvf' því að
það séu konur sem mest
sæki í slíkt síðbúið nám.
Þegar byrjaö var aö starf-
rækja öldungadeildir fyrir
u.þ.b. hálfum öörum áratug
flykktust konur til náms. Þetta
varð konum kærkomin leiö til
aukinnar menntunar sem sést
best á því aö enn er ekkert lát
á aðsókninni í slíka skóla.
Þessi áhugi kvenna á námi á
sér margar orsakir. Sumar rek-
ur hrein fróöleiksfýsn, aðrar
stefna í nám í háskóla og enn
aðrar sjá í námi í öldungadeild
góða tómstundaiðju.
Stúdentspróf er lykillinn aö
námi í háskólanum og í fyrr-
nefndri VERU-grein er deilt um
hvort þaö sé yfirleitt rétt að
konur sem æskja þess aö
stunda háskóianám næli sér í
þennan lykil eöa hvort þeim
eigi aö standa allar dyr opnar
á grundvelli aldurs þeirra og
,,þroska“.
Einn karlmaöur ræðir þetta í
blaöinu og vil ég hér gera skoö-
anir hans aö umtalsefni því í
þeim gætir mikilla ranghug-
mynda um stööu kvenna og
getu þeirra og vilja til náms.
Spurningin sem lögö er fyrir
karlmanninn er þessi: ,,Er nám
í öldungadeild góö lausn fyrir
konur sem vilja Ijúka starfs-
námi?“
Og hann svarar: „Þaö getur
vel verið, ef hægt er aö Ijúka
starfsnáminu, sem stefnt er aö
í slíkri deild. Annars ekki.“ Síö-
an lýsir hann þeirri skoðun
sinni aö meö því aö fara í þetta
nám séu konur í raun aö
beygja sig undir „úrelt og
ranglátt kúgunarkerfi“. Hann
bætir því við aö þaö sé „hvorki
sanngjart né viturlegt að
krefjast þess af fullorðnu fólki
aö þaö Ijúki einhverju skyldu-
námi, sem skilgreint er af
gömlum skólaspekingum, til
þess aö fá réttindi til aö spreyta
sig á háskólanámi. Hver full-
oröin manneskja er fullfær um
aö ákveöa sjálf hvort hún vill
eyða tíma sínum í slíkt — og
hve lengi.“ Síöan segir hann
þaö „vita tilgangslaust aö
krefjast einhverra 135 punkta
úr menntaskóla eöa fjölbrauta-
skóla sem inntökugjalds. Því
fylgi ömurleg sóun á fé, tíma
og kröftum. Hver og ein ætti
að vera fullfær um aö finna út
hvaö hún þarf til undirbúnings
því háskólanámi sem hugurinn
stendur til og getur sótt þá
þjálfun eöa þekkingu til öld-
ungadeildar — eins og hvert
annað og byrjaö svo háskóla-
námiö þegar hún er reiðubúin
aö eigin mati, hvaö sem öllum
punktum líöur.“ (Leturbreyt-
ingar eru mínar).
Hér fellur margt vanhugsaö
oröiö. í fyrsta lagi er þaö lítiö
heillandi að fá dregna upp
mynd af konum sem láta
gamla skólaspekinga kúga
sig. Ýmsislegt má segja um
skólakerfið og galla þess en sú
umræöa verður aö fara fram
undir þeim formerkjum aö skil-
greint sé til hvers sé ætlast af
skólanum. Svona sleggjudóm-
ar út í loftið skýra ekkert. í ööru
lagi er þaö mjög nöturlegt að fá
þaö framan í andlitið aö nám sé
„ömurleg sóun á fé, tima og
kröftum“.
Mér er málið skylt. Ég fór
þessa leið að fara í öldunga-
deild og síöan í háskóla. Á báö-
um þessum skólastigum hef
ég kynnst mörgum konum og
engin þeirra hefur upplifaö sig
svínbeygða undir kúgunarkerfi
eða telur sig hafa sóaö fé sínu,
tíma og kröftum á ömurlegan
hátt. Þvert á móti. Þaö sem var
erfiðara en annað í mennta-
skólanáminu var skemmtileg
ögrun viö kraftana og árin í
menntaskóla eru dýrmætari en
mörg önnur ár, sem notuð hafa
verið í annaö og hér á ég bæöi
við konur sem hafa ekki haldið
áfram aö loknu stúdentsprófi
og þær sem hafa farið út í fram-
haldsnám.
í háskólanum er starfandi
félagsskapur sem kallar sig
„Stúdentsgengið". Þaö eru
samtök eldri nemenda. Flestir í
þessum félagsskap eru konur
og eitt aðalmarkmiðið er aö
halda utan um hver aöra í nám-
inu, ef svo má aö orði komast.
Gefa hver annarri stuðning í
löngu, tímafreku og oft erfiðu
námi. Þaö hefur nefnilega sýnt
sig aö nám kvenna á miðjum
aldri stendur á mjög veikum
grunni. Það þarf bókstaflega
ekkert aö koma fyrir til þess aö
þær séu hættar námi. Og eitt
er víst, ekki myndi sá grunnur
styrkjast ef konurnar skorti
fræðilega undirstööu í námi
sínu. Þaö er yfrið nóg fyrir þær
að slást viö ýmsa aöra þætti í
lífi sínu sem gera þeim erfitt
fyrir í námi — eins og til dæmis
erfiða stööu gagnvart lána-
sjóönum, vandkvæöi meö
barnagæslu og fleira. Einnig
má nefna þaö viðhorf aö þaö er
ekkert sjálfsagt að konur á
miðjum aldri fari allt í einu í
nám. Þetta viðhorf skilar sér á
ýmsan hátt inn í vitund kvenna
og getur gert þeim skólavistina
erfiða. Því getur þaö aldrei orð-
iö baráttumál kvenna aö þaö
eigi að vera á valdi hverrar og
einnar hvort hún telur sig færa
í háskólanám. Þaö er of dýru
veröi keypt aö byrja á slíku
námi án þess að hafa til þess
nægan undirbúning og þurfa
að reka sig á. Þá er ég sann-
færö um aö margar konur
myndu missa móöinn og hætta
í staö þess aö fara þá aö afla
sér undirbúningsmenntunar-
innar.
Þaö er alls ekkert athugavert
viö þaö að gera sömu kröfur til
kvenna í námi og gerðar eru til
allra annarra. Mér er óskiljan-
legt af hverju sumir halda því
fram aö þaö þurfi sérstaklega
að hlífa konum í því sambandi.
Konur geta vel lært.
Jórunn Sörensen
nemi á ööru ári viö Félagsvís-
indadeild Háskóla íslands.
Verum virkar og látum í okkur
Día ætlar aö hætta hjá Veru, heyra
húnhefurséðumauglýsingar, Hvetium konur til að skrifa okk- /Q
tjármál og dreitingu. vera vm ur oq koma með huqmyndir
j því ráða aðra konu til þessara um efni í blaðið. [\Ofl jfn \
f starfa. Þær sem hafa áhuga
setji sig í samband við ritnefnd VERA — blað kvenfrelsisbar- / ~~I \J \
fyrir 15. maí 1986. áttu. /'K '
36