Skólavarðan - 01.09.2006, Blaðsíða 5

5
GESTASKRIF
SKÓLAVARÐAN 6.TBL. 6. ÁRG. 2006
Í minni heimasveit ku barnaskólinn
hafa verið mörg ár að ná sér eftir að
skólagöngu okkar Laugarásvillinganna
lauk, minni, Gríms á Lindarbrekku og
Ragga Sverris. Það er því síst á bæt-
andi að ég skuli svo nú áratugum síðar
ætla að skrifa um þennan skóla sem
heitir nú Grunnskóli Bláskógabyggðar.
Hét í minni tíð einfaldlega Barnaskólinn
í Reykholti eða Reykholtsskóli eftir því
hvernig lá á mönnum. Nafnbreytingin
ein sér er efni í grein sem ég vonandi
skrifa síðar.
En ég ætla að skrifa um þennan skóla sem
mig minnir að hafi verið stofnaður árið 1925.
Ekki þó svo að ég muni svo langt aftur.
Man það aðeins af bókum. En man þá tíð
að í honum voru um 100 börn á aldrinum
frá sjö ára og upp í fjórtán og skólastjórinn
var einhentur Vestmannaeyingur. Hann
hét Þórarinn Magnússon og sannaði fyrir
okkur krökkunum að með viljastyrk og
dugnaði var allt hægt. Kenndi teikningu
með sinni vinstri hendi sem hann hafði
þjálfað upp eftir að hafa misst þá réttu.
Og það var gott fyrir okkur krakkana. Þessi
leiðsögn sem ekki var sögð heldur túlkuð
með raunverulegri hegðun í raunverulegu
lífi varð okkur mikilsverðari en mörg orð.
Ég nefni Þórarinn hér einan því hann
stendur á vissan hátt upp úr þegar ég
hugsa til þessara barnaskólaára en aðrir
kennarar sem voru við þessa góðu stofnun
eru alls góðs maklegir. En það eru samt
ákveðnir hlutir í þeirri sögu sem voru
uppeldislega ekki eins hollir og skrifast
fráleitt á reikning þeirra sem tóku við af
Þórarni og hans áhöfn heldur á almenna
tilhneigingu í samfélaginu. Mér hefur
samt á þeim árum sem liðin eru lærst að
sýna örlitla varkárni og ætla því svolítið
í kringum þetta umfjöllunarefni eins og
köttur í kringum heitan graut.
Það sem er sagt og það sem er gert
Seinna lá nefnilega fyrir mér að setjast á
skólabekk að Laugarvatni þar sem Kristinn
Kristmundsson veitti menntaskóla forystu
og þótti um margt farast það vel úr hendi.
Það er mér samt eftirminnilegt að hafa
sem hálffullorðinn lært að skólameistari
þessi væri nokkuð gamaldags og talinn
þar efra sá seinasti í röð embættismanna
sem alveg misskildi sitt hlutverk þegar kom
að samskiptum við ríkisvaldið. Kristni var
nefnilega keppikefli að sýna aðhaldssemi
og gætni í sínum rekstri, halda í við allar
tilhneigingar til aukinnar eyðslu og gerði
ekki meiri kröfur á ríkissjóð heldur en
hann nauðsynlega þurfti. Þetta þótti þá,
á áttunda áratug síðustu aldar, giska
úreltur hugsunarháttur og ekki vænlegur
til þess að efla hag skólans sem hann veitti
forstöðu.
Það sem er sagt og það sem er gert.
Það er þetta tvennt sem hefur mest
áhrif á óharðnaða barnssálina og það
fór auðvitað ekki hjá því að um skóla
væri talað í bændasamfélaginu þar sem
ég ólst upp. Og þó svo að það hafi alls
ekki verið orðið almennt á þeim árum
að hnjóða í kennara, enda að mestu fyrir
tíma kennaraverkfallanna, þá hafði fólk
eðlilega skoðun á því sem gerðist í þessum
stofnunum og ekki síður hinu sem ekki
var gert. Um það leyti sem ég gekk fyrir
gafl man ég eftir að hafa heyrt um það
talað að nú þyrfti að fjölga starfsfólki við
skólann og eitt með öðru að ýmis smá
viðvik sem tengdust rekstrinum kölluðu
nú á starfskrafta sem kennarar höfðu
sjálfir haft á sinni hendi, einni eða tveimur
eftir ástæðum. Fullorðna fólkið dæsti yfir
að kennarar gætu nú ekki sjálfir séð um að
skipta um perur á göngum heldur þyrfti í
það verk sérstakan starfsmann!
Og það læddist inn hjá mér að þær
dygðir sem skólinn annars var duglegur
að innprenta okkur í ræðu og riti næði
ekki nema að takmörkuðu leyti þar inn.
Slíkar efasemdir urðu samt aldrei mjög
íþyngjandi þar eð skólamennirnir sem
við Tungnakrakkarnir umgengumst voru
undantekningalítið vammlausir menn.
En tíðarandinn lagði þeim nauðugum
viljugum í hendur að gera í vaxandi
mæli kröfur á aðra og þá einkum hið
opinbera fremur en sjálfa sig. Slíkur andi í
uppeldisstofnun er óheppilegur að ekki sé
dýpra í árinni tekið.
Tvöfaldað og þrefaldað
Og það var í þessum anda sem fundið
var upp á því að skólahúsið í Reykholti
hlyti að vera alltof lítið enda var svo
komið þegar ég lauk grunnskólanámi
að síðasta veturinn vorum við í læri hjá
Heimi heitnum Steinssyni í Skálholti og
hans fólki. Nær ómögulegt var að koma
þessum síðasta bekk skólans fyrir í gamla
skólahúsinu í Reykholti sem byggt var
um miðja öldina og við þær þrengingar
AF SÓUN OG RÁÐDEILD
Kristni var nefnilega keppikefli að sýna aðhaldssemi og
gætni í sínum rekstri, halda í við allar tilhneigingar til
aukinnar eyðslu og gerði ekki meiri kröfur á ríkissjóð
heldur en hann nauðsynlega þurfti.
LJ
ó
sm
yn
d
f
rá
h
ö
fu
n
d
i