Félagsbréf - 01.03.1962, Blaðsíða 62

54
FÉLAGSBRÉF'
Torfhildur Hólm.
Hólm var ærið torsótt. Bækurn-
ar fengu misjafna dóma, þó að sum-
ar yrðu vinsælar meðal almenn-
ings, svo sem Brynjólfur biskup. —
Og smátt munu ritstörfin hafa gefið
í aðra hönd, oft orðið fremur að
gefa með þeim. Meðal víðsýnni
manna hefur Torfhildur þó stund-
um notið brautryðjandastarfa sinna
sem kvenrithöfundur, en oftar hef-
ur henni þó fundizt liún gjalda þess,
að hún var kona. „Ég var sú fvrsta,
sem náttúran dæmdi til þess að
uppskera hina beisku ávexti gam-
alla, rótgróinna hleypidóma gegn
litterærum dömum,“ sagði hún einu
sinni í bréfi.
Síðustu árin var hagur Torfhild-
ar Hólm sæmilegur, þó að vart
ætti hún það ritstörfum að þakka.
Þó að Torfhildur Hólm væri á
ákveðnu sviði boðberi nýs tíma og
brautryðjandi í menningarbaráttu
íslenzkra kvenna, her hinu ekki að
neita, að hún var á margan hátt
gamaldags rithöfundur. Dr. Finni
Sigmundssyni farast svo orð um
þetta í inngangi sínum fyrir Þjóð-
sögum og sögnum: „Skáldverk Torf-
hildar Hólm hera vitni góðum gáf-
um og miklu ímyndunarafli. En
jafnvel meðan þau voru ný af nál-
inni, voru þau í anda eldri kynslóð-
ar og ósnortin af nýjum stefnum
samtímans. Frásagnarháttur og stíll
er um sumt skyldari 18. öld en síð-
ustu áratugum 19. aldar.“
Vilhjálmur Þ. Gíslason, sem kynnt-
ist Torfhildi Hólm á efri árum henn-
ar, ritar um hana í inngangi fyrir
ritsafni hennar, sem Norðri byrj-
aði að gefa út 1949 og kom í þrem-
ur bindum. Hann segir á þessa leið:
„Hún var elskuleg og virðuleg göm-
ul kona og naut vinsælda og álits.“
Hin nýja bók Torfhildar Hólm,
Þjóðsögur og sagnir, hefur legið
ósnert í handriti í rúm 80 ár.
Ástæðan er sú, að mönnum var eigi
kunnugt um, að handritið væri til,
fyrr en í fyrra að það barst Lands-
bókasafninu.
E.H.F.