Tímarit hjúkrunarfræðinga - 01.05.1996, Blaðsíða 39

Eftir Gudrun Simonsen
"?ávie*tce 'Wiyfaútysde
- Hver var hún?
1. Kafli - FÆDD MEÐ KOLLUN
Árið er 1820 og heimurinn sem nýr. íbúar Evrópu geta
andað léttar eftir langar og ógnvænlegar Napóleonsstyrjaldir-
nar sem um árabil héldu þjóðunum í járngreipum. Loksins
getur fólk tekið til við að ferðast á nýjan leik, farið yfir
landamæri, hitt gamla vini og drukkið í sig ný áhrif. Ekki síst
Englendingar, sem þau árin hafa orðið að halda sig heima á
eyjunni sinni, þeir fara nú hópum
saman yfir Sundið til að njóta lífsins
erlendis.
Þannig vildi það til að lítil ensk
telpa leit dagsins ljós einn fagran
vormorgun í Flórens á Ítalíu. Húsið
sem hún fæddist í, Villa Colombia,
prýðir enn þann dag í dag
minningarskjöldur með áletruninni:
„Hérfæddist Florence Nightingale
hinn 12. maí 1820.”
Allir þekkja nafnið og hafa
einhverja hugmynd um hvað hún tók
sér fyrir hendur. En vitum við í raun
og veru hver þú varst, Florence
Nightingale?
Ja, ég var sem sagt ensk
hjúkrunarkona og hef verið kölluð
„The Lady with the Lamp” eða
„Konan með lampann”...
„Engilinn frá Skutari” hafa víst
flestir heyrt nefndan. Og við vitum
líka að þú áttir þátt í einstæðum
aðgerðum til hagsbóta fyrir enska
herinn í stríðinu á Krímskaga.
... tilgangslausasta stríði allra
stríða ...
Ennfremur að þú lagðir grunn að nútfma hjúkrun, ekki
eingöngu á Englandi heldur í allri Evrópu, reyndar í öllum
heiminum. Og margt, margt annað sem fjöldinn veit ekkert um
Fólk vill gjarnan standa (þeirri trú að ég hafi verið einhvers
konar engill... Sagnaritarar hafa lagt mesta áherslu d að ég
vœri mild og góðviljuð, svona eins og konu beri að vera...
Það er ekki einungis glansmynd, heldur sannleikanum
samkvæmt. En þú ert miklu meira því að þú fékkst svo
ótrúlega miklu áorkað á langri ævi. Meira en einhver engill
gæti gert.
En mér tókst aldrei að afkasta því sem ég vildi. Það hefur
ásótt mig alla œvi að hafa ekki komið nógu miklu íverk ...
Enda þótt ég allra seinustu árin, eftir að ég öðlaðist meiri
sálarró, hafi hugleitt að ég gerði þó (það minnsta eitthvað.
Það hef ég þrdttfyrir allt skráð hjá mér eftir að ég var orðin
gömul...
Já, þú varst svo sannarlega orðsins manneskja, hins
ritaða orðs.
Það var mín leið til að lifa lífinu. Ég reit um allt sem ég
tók mér fyrir hendur, allt sem mér hugkvœmdist frá því ég var
sjö til átta ára gömul og þar til ég var komin hátt á
nírœðisaldur. Þá dapraðist mér sjón og ég varð að leggja frá
mér pennann. Ég skrifaði um sjálfa mig, fjölskyldu mína og
vini, hjúkrun, erfiðar ákvarðanir og þjóðfélagsaðstœður, um
stjórnmál og trúarbrögð. Líka um kettina
mi'na og um mat!
Um mat?
Já, matur skiptir miklu!
Reyndar skrifaði ég líka
skáldsögu þegar ég var ung. Hún hét
“Cassandra”. Sagan var aldrei gefin út
og fór áreiðanlega vel á þv( vegna þess
að égjjallaði þar um svo margt sem ung
og siðsöm stúlka hefði ekki átt að bera í
mál (þá daga!
En mest skrifaði ég þó um enska
liermanninn sem þoldi miklar þjáningar
af ósegjanlegri hugprýði. í mi'num
augum var hann persónugervingur sjálfs
mannkynsins.
*
Nightingale fjölskyldan hafði
dvalið tvö ár á ítali'u þegar Florence
litla fæddist. Henni var gefið nafn eftir
fæðingarbæ sínum. Florence var þá
alveg nýtt stúlkunafn en síðar hafa
þúsundir bama verið skírð í höfuðið á
henni. Foreldrar hennar áttu fyrir litla
dóttur, Parthenope, sem fæddist í
Napólí. Parthenope er gríska nafnið á
Napólí. Daglega var nafn hennar stytt í Parthe eða Pop og
Florence var kölluð Flo.
Foreldrar þeirra hétu Fanny og Wen. Fanny var kát og
glæsileg, hún naut þess að vera miðdepillinn og lifa hinu Ijúfa
lífi. Þegar tónlistin og veisluhöldin vom alls ráðandi fannst
henni lífið unaðslegt! Wen var sex ámm yngri en kona hans og
meiri ró yfir honum. Hann þráði kyrrð svo að hann hefði næði
til að lesa og sökkva sér niður í eigin hugsanir; hann hefði
mjög gjarnan viljað leggja fyrir sig vísindastörf. En hann var
afar ástfanginn af sinni fögm eiginkonu og lét hana ráða
ferðinni. Sjálfum fannst honum þægilegt að vera eilítið
baksviðs í tilvemnni.
Fanny og Wen vom bæði komin af fjölmennum,
auðugum og áhrifamiklum ættum; fjölskyldulífið var náið og
mikið um alls konar samkvæmi. Fjölskyldan okkar er
eiginlega „hópur af fjörkálfum” var Fanny vön að segja.
Florence Nightingale um þrítugt með ugluna
Aþenu. Teiknuð af systur hennar.
TÍMARIT HJÚKRUNARFRÆÐINGA 2 . tbl. 72. árg. 1996