Ísafold - 02.09.1914, Blaðsíða 2

264
IS AFOLD
Khöfn 29. ág. kl, 11 f. h.
Orusta hefir nú staðið i 4 daga í Lothringen.
Úrslitafregn enn ókomin.
London 29. ág. kl. 6 síðd.
Brezka flotanum hefir tekist ágætlega. Hann kom að
óvöru að þýzri flotadeild í nánd við Helgoland, sökti þrem
beitiskipum og tveim tundurbátum, en skemdi nokkra aðra
tundurbáta.
Þetta var geysilegt hreystiverk þar sem sjórinn alt i
kring var fullur af þýzkum tundurduflum og hefir vakið
feikilega aðdáun og eftirtekt.
Fiéttastofa brezku stjórnarinnar tilkynnir að Belgar hafi
á þriðjudaginn rekið á flótta þýzkar hersveitir, sem hörfuðu
undan á ringulreið til Löven (á belgisku Louvain, bær skamt
fyrir austan Brussel).
Þjóðverjaher í Löven skaut á landa sina, sem á flótta
höfðu lagt, af þvi þeir viltust á þeim og Belgum.
Að því búnu létu Þjóðverjar eins og íbúarnir hefðu
skotið á flóttamennina og brendu bæinn.
Þar brann meðal annars hin mikilfenglega dómkirkja og
háskólabygging.
Margir þjóðkunnir menn voru skotnir.
Rússar hafa unnið orustu við Romanoff. Þeir eru nú
20 mílur frá Lemberg. Hafa þeir tekið Allenstein, en ráku
Þjóðverja áður á flótta.
I dag hafa ekki borist neinar mikilfenglegar fréttir af
viðureign Frakka og Pjóðverja og er svo að sjá sem þeir
hafist ekkert að sem stendur.
R e u t e r.
Romanoff er lítill bær í Galiciu, um 25—30 mílur frá Lember^. En
sá bær er höfuðborgin í Galiciu og hefir um 170 þúsund íbúa. Allenstein
er bær í Austur-Prússlandi og liggur við Allefljótið. Bærinn hefir 25
þúsund ibúa og afarmikið setulið.
Khöfn 29. ág. kl. 9 e. h.
Sjóorusta hefir staðið við Helgoland. Fjögur þýzk her-
skip sukku en ekkert brezkt skip.
Þjóðverjar hafa lagt Louvain i eyði undir því yfirskyni
að íbúarnir væru þeim fjandsamlegir.
London 30. ág. kl. 3 e. h.
Fréttastofa brezku stjórnarlnnar tilkynuir, að
staðið hafi fjögra daga orusta, frá 23. til 26. ágúst.
hafi liðiS friðþægingardauða í vorn
stað eins og Jesús sjálfur og lærisvein-
ar hans kendu, þvl það getur víst eng-
um dulist, nema J. H. eða þeim sem
ekki vilja skilja, að þegar Jesús segir,
að hann sé kominn til þess að gefa
líf sitt til »lausnargjalds fyrir marga«
(Matth. 20, 28), þá meinar hann, að
hann láti líf sitt f vorn stað, svo vér
hinir seku mættum lifa. Sjálft orðið
»lausnargjald« ber það með sór. Og
aftur sagði Jesús: »Þetta er blóð mitt,
blóð sáttmálans, sem er úthelt fyrlr
marga, til syndafyrirgefningar« (Luk.
26, 28 — ekki 26, 17, sem þó skal
játað að benda til hins sama). Hór
er skýringin á orðunum »fyrir marga«
þessi, að það er »til syndafyrirgefn-
ingar« a.ð hann líður eða blóði hans »er
úthelt«.
J. H. telur þessa kenningu um »frið-
þægingardauða Krists« fara í bága við
þá hugsun, að Guð só »m i s k u n n-
samur faðir« og hafi verið það
frá eilífð; og hann byggir svo aftur á
því, að sú skýring á orðum Jesú, sem
beldur því fram, að hann telji sig
muni líða friðþægingardauða, só röng.
Þetta er það sem kallað er að ganga
út frá því sem á að sanna, eða fara
í hring. Fyrst er að skilja og skýra
orð og kenningu Jesú og svo að álykta
hvílíkur guð só, en ekki að hugsa sór
fyrst hvernig guð só og álykta þar af
hvað Jesús hefir sagt. Orð Jesú standa
föst og óhögguð hvað sem mig eða J.
H. »langar til að byggja á þeim«.
En svo fáfróður er eg eða sljór, að
mór finst það engin óvirðing á guði, að
hugsa sór að hann só róttlátur
og krefjist þess, að þeir sem koroa til
hans sóu róttlátir; annars skilst mór
að syndin og spillingin gætu komist
inn í sjálft guðsríkið, svo hið illa gæti
þá einnig tekið sór þar bólfestu. Og
á hinn bóginn finst mór það ekki bera
vott um harðýðgi eða kærleiksleysi og
grimd, að guð gaf oss soninn sinn til
þess að líða það sem oss bar að líða,
samkvæmt öllu róttlæti, og það þótt
það kostaði hann dauða á krossi. Þvert
á móti er mór það skýrasta, og jafn-
framt einasta áreiðanlega sönnun þess,
að guð elskar oss, er og hefir ver-
ið oss miskunsamur faðir,
sem »ekki vill dauða syndugs manns,
heldur að hann snúi sór og lifi«.
Hitt á eg bágt með að »melta«
hvers vegna Jesús var krossfestur og
svo margir af lærisveinum hans ofsótt
ir og líflátnir, fyr og síðar, vegna þessa
fagnaðarerindis, ef það er þýðingar-
laust fyrir sáluhjálp mannanna, virðist
sem það væri undarleg ráðstöfun hins
allsráðanda guðs. Ef guð fyrirgefur
alt skilyrðislaust fyndist mór þetta
vera tilgangslítill en hálf hroðalegur
leikur.
J. H. gerir sér mikinn mat úr því,
að eg sagði að Páll postuli og »hinir
tólf« hefðu haft þá skoðun, að Jesús
hefði liðið friðþægingardauða f vorn
stað, af því að vór höfum að eins rit
eftir þrjá af þessum tólf fyrstu læri-
sveinum Krists.
Vel má vera að eg hafi orðað þetta
illa, en eg bjóst ekki við að J. H.
þyrfti að nota hártoganir og útúrsnún-
I»ar mistu Bretar 5—6 þúsunxl, en mannfall Þjóöverja
var afskaplegt.
Fyrirliði Belga tilkynti fréttastofu stjórnarinnar,
að vígin í Namur gætu ekki staðist skothríð þrjátíu
þýzkra stórskotaliðsflokka, sem hefðu 11 þumlunga
fallbyssur.
Belgisk herdeild varði borgina, en áður en þeir
gáfust upp, höfðu belgískar hríðskotabyssur unnið
í»jóðverjum ógurlegt tjón. I»eir sóttu að í þreföldum
fylkingum og voru ágætt skotmark.
200 þýzkir fangar og særðir frá Helgoland-sjóor-
ustunni hafa verið fluttir til Engiands.
I»eir, sem komust lífs af, segja að ensku failbyss-
urnar hafi verið hræðilega beinskeytar og harðskeyt-
ar. Flestir menn á þiljum þýzku skipanna fórust.
Setuliðið í köstöluuum í Thorn og Graudenz tóku
þátt í ófriðnum í Austur-Prússlandi.
Rússar hafa umkriugt Köningsberg alla vegu (á
landi) með mörgum umsáturstallbyssum.
R e u t e r.
Thorn og Graudenz eru við Weichselfljót.
London 31. ág. kl. 6 síðd.
Samkvæmt skýrslu stjórnarinnar um Helgolands-
orustuna, er það fullsannað að Bretar hafa betra
púður og sterkari tundurbátaspilla.
Skipshafnir á þeim 5 þýzku skipum, sem sukku,
voru samtals tólf hundruð manns, þar af fórust 870.
Skýrsla Kitcheners um fjögra daga bardagann
sýnir að Bretum tókst að hindra tilraun I»jóðverja
að umhringja þá. Skýrsla Kitcheners hefir og eytt
tröilasögum urn aðstöðu (heranna) á Frakklandi.
Bandamenn hafa nú góða aðstöðu. Ennfremur
eru Þjóðverjar neyddir til að senda talsverðan her-
afla frá vestur-landamærunum austur á bóginn til
þess að verjast árás Rnssa.
Menn eru nú enn þá öruggari en áður um það,
að bandamenn muni sigra að lokum.
I»jóðverjar á Samoa-eyjum hafa gefist upp (tyrir
Ástralíuflota).
Reuter.
Samoa-eyjar eða Skipstjóra-eyjar heyra til Astralíu-eyjanna í Kyrra-
hafinu, í norðaustur írá Fidji-eyjum. Eyjarnar eru margar, en flestar
smáar mjög. Eru þar um 40 þús. íbúar. Árið 1899 var þeim skift
milli Bandaríkjamanna og Þjóðverja, en áður höfðu orðið töluverðar
skærur þar í landi milli ibúanna og Þjóðverja.
Khöfn 31. ág. kl. 9 síðd.
Köningsberg er umkringd.
Þjóðverjar hafa sent töluvert at liði sínu frá Belgiu
til Austur-Prússlands gegn Rússum.
Bretar hafa rnist 5000 manns síðustu viku.
|
inga ti) þess að verja sig ög skoðanir
sínar með. Annars kemur það oft fyr-
ir — þótt það só máske ekki alveg
rétt —, að þegar aðalleiðtogar ákveð
ins hóps manna, sem starfa fyrir sama
málefni, halda einhverju fram, er öll-
um hópnum tileinkað það; og vana-
lega hneykslast enginn á því.
Auk þess getum vór farið nærri um,
þótt vór höfum ekki rit eftir fleiri en
þrjá af »hinum tólf«, að skoðanir
þeirra voru ekki mjög ólíkar um þetta
atriði, annars mundi, að öllum líkum,
getið um það í postulasögunni, ekki
síður en þess er getið þar, að postul-
arnir og öldungarnir hafi komið saman
til að ræða um umskurn heiðingja og
hvort þeim bæri að halda lögmál
Móse.
Allir elztu söfnuðirnir virðast enn
fremur hafa verið á sömu skoðun um
það, að Jesús kom i heiminn, leið og
dó vor. vegna og í vorn stað, svo þeir
hafa því naumast kent sitt hvað um
það þessir »tólf«.
Ef þetta er of veikur grundvöllur
til þess að byggja á, þá fer grundvöll-
ur nýguðfræðinga að vera hrörlegur,
er þeir tala um hugsun Jesú og
k e n n i n g u, sem nokkuð alt annað
en sagt er í guðsspjöllunum eða Nýja-
testamentinu. Fáir munu þekkja þau
rit, sem þeir byggja þá á nýguðfræð-
ingarnir.
Þá neitar J. H. því, að Páll postuli
og þeir þrír af hinum »tólf« sem vér
höfum rit eftir, kenni það, að Jesús
hafi dáið friðþægingardauða í vorn stað,
og lætur samt í veðri vaka að hann
telji eitthvað af Nýjatestamentinu á-
byggilegt. — Gaman þætti mór að
vita hvað það er, sem hann telur alveg
áreiðanlegt úr þessu. —
Að Mattheus hafi trúað því og kent
það, sem hann segir að Jesús hafi sagt
(Mt 20, 28), er sannarlega engin
ástæða til að efast um, og þar táknar
þó víst »fyrir marga«, sama og
staðinn fyrir marga«, því þar er not-
uð forsetningin antí.
Jóhannes segir: »Vór höfum árn-
aðarmann hjá föðurnum, Jesúm Krist
hinn róttláta, og hann er f r i ð þ æ g-
ing fyrir vorar syndir, og
ekki einungis fyrir vorar syndir, held-
ur líka fyrir allan heiminn« (I. Jóh.
2, 2). »í þessu er kærleikurinn: ekki
að vór elskuðum guð, heldur að hann
elskaði oss og sendi son sinn til þess
að vera friðþæging fyrirvor-
a r s y n d i r (I. Jóh. 4. 10).
Þetta virðist nægja til þess að sýna
fram á kenningu Jóhannesar um frið-
þægingardauða KristB.
Pótur segir: »Því að Kristur leið
líka einu sinni fyrir syndir, róttlátur
fyrir rangláta, til þess að hann mættl
leiða oss til guðs« (I Pót. 3, 18). Hór
meinar Pótur auðvitað fyrir vorarsynd-
ir mannanna eða í vorn stað; annars
væru þessi orð melningarlaus.
Páll segir: »Kristur elskaði yður,
og gaf sig sjálfan út fyrir oss sem
fórnargjöf og sláturfórn,
guði til velþóknunarilms« (Ef. 5, 2);
»í honum (þ. e. Kristi) höfum vór
endur1ausnina fyrir blóð
h a n s, fyrirgefningu afbrotanna, eftir
Frá styrjöldinni.
Erlend blöð, sem hingað hafa bor-
ist til 26. ágúst, segja fátt tíðinda
fram yfir það, er símskeytin hafa
þegar hermt.
Þá áttu Þjóðverjar ófarnar 150
enskar mílur að Parísarborg, en
Rússar 180 enskar mílur að Berlín-
arborg.
Þetta eru engar úrslitaorustur sem
enn segir af. Þær bíða þess, er
Bretar, Rússar og Frakkar hafa kom-
ið sér svo vel fyrir með herafla sinn,
sem þeitn líkar.
Hingað til hefir Þjóðverjum vafa-
laust veitt betur yfirleitt en banda-
mönnum og brezk blöð verða jafn-
vel við það að kannast, en þau bæta
við, að skamt muni að bíða þess,
er blaðinu snúi við.
Annars mun í næsta blaði reynt
að gefa heildarlegt yfirlit yfir gang
ófriðarins, aðalorustur og landvinn-
inga fram að þessu.
Úr Rangárvallasýslu
er ísafold skrifað á þessa leið:
Héðan úr bygð ekkert sérlegt að
frétta. Sláttur alment byrjaður í 14.
sumarviku. Tún talin með lakara
móti sprottin, en dágóð von um
va'llendisengi, enda er það að spretta,
og heldur áfram að spretta í hentugri
tíð fram í septbr. Og tíðin hefir
verið mjög góð hér yfirleitt síðari
hlutann af júlí og það sem af er
ágústmán. Og oft mjög mikill hiti,
yfir 2o° C. norðan í móti, Mikil
hey hefir fólk enn ekki fengið í
garð, en ágætlega gott er það, sem
komið er. Og verði sláttartíðin eftir
þetta hin sama sem hingað til, eru
beztu vonir um góðan og sæmilega
mikinn heyafla. Skiftir þá miklu um
nú eða í fyrrasumar.
Heilsufar fólks er alment gott, og
peningur gerir dágott gagn.
Bjargræðishorfur því dágóðar yfir
höfuð fvrir sveitir hér, og góðar
vonir um fljóta viðreisn og bót eftir
síðustu vetrar- og vor-harðindi, ef
ekki ber neitt nýtt eða annað óáran
til. En nú eru margir uggandi og
iðandi útaf styrjaldarhorfum um alla
álfu vora.
ríkdómi náðar hans« (Ef. 1, 7). »Þann
sem ekki þekti synd, gjörði hann að
synd vor vegna, til þess að vór skyld-
um verða róttlæti guðs í honum« (II
Kor. 5, 21). »En guð auðsýnir kær-
leika sinn til vor, þar sem Kristur er
fyrir oss dáinn meðan vór enn vorum
í syndum vorum« (Róm. 5, 8). Hór
getur »fyrir oss dáinn« eins vel tákn-
aðístaðinn fyrir ossdáinn
eins og dáinn »0 s s til heill a« eða
»b 1 e s s u n a r«, enda bendir síðari
hlutinn á að svo só, yrði annars mein-
ingarlítill.
Annars skal þess getið J. H. til at-
hugunar að forsetningin hýper getur
vel þýtt: í s t a ð i n n f y r i r, og er
lögð þannig út í brófi Páls til File-
mons f 13. versi, í nýju bibliuþýðing-
unni útg. 1912, svo það er ekki ann-
að en vanaleg nýguðfræðileg fullyrðing
þegar J. H. segir, að orðin »fyrir oss«
þar sem þau eru notuð í sambandi við
dauða Krists geti a 1 d r e i táknað* »í
vorn stað«; eða hvers vegna mætti
ekki einnig þar nóta þessa forsetning
í sömu merkingu og hún er notuð
annarstaðar, þegar hugsun og sam-
hengi málsins krefst þess? Að eins
þetta getur maður sagt, að þar eð hin
umrædda forsetning getur haft þá
merkingu, sem J. H. eina tekur gilda,
og sýnilega hefir hana í 2. Kor. 5,
15, þá væri friðþægingarkenningin um
dauða Krists í vorn stað ekki fullsönn-
sönnuð með þeim ritningarstöðum ein-
um, þar sem orðin »fyrir oss« eru not'
uð í sambandi við dauða Krists, ef
það fyndist hvergi skýrara kent í bibl'