Ísafold - 27.02.1915, Blaðsíða 2

2
ISAFOLD
Bókaverzlun ísafoldar.
Nýkomið:
Blek í sjálfblekunga.
Hringbækur (vasabækur með lausum blöðum, sem má taka úr
og setja í eftir vild).
Skrifborðsalmanök (blöðin leggjast afturfyrir, til geymslu).
Pappírsserviettur o. m. fl.
Altaf eru fyrirliggjandi birgðir af pappir, umslögum, bleki, blokkum,
reikningsfærslubókum og allskonar nýtízku skriffærum og skrifstofu-
áhöldum.
eyðilögðu Frakkar nokkur bjálkahús
fyrir övinnnum.
Skýrsla Þjóðverja um það að þeir
hafi yfirgefið Norry í Lothringen
er aigerlega ósönn, því að Frakkar
unnu alt það 'svæði þann 18. þ. m.
Þann 19. hrundu Frakkar tveimur
fjandmannaárásum nálægtBonhomme
og sóttu fram norðan og sunnan
við bóndabæinn Sudelbe í Elsass,
sem þeir náðu á sitt vald þann 17.
þessa mánaðar.
Þ. 19. náðu óvinirnir fótfestu á
607. hæðinni i þessu héraði, en voru
hraktir þaðan með gagnáhlaupi, og
þrátt fyrir ákafar árásir þeirra héldu
Frakkar þar velli.
Öll brezku og frönsku loftskipin,
sem skutu á Ostende og Ghistelles
komu aftur heil á húfi.
Hellusunds víyín í voða.
Herskip Frakka og Breta skjóta vægðar-
laust á þau.
London 20. febr.
Flotamálastjórnin tilkynnir, að einn
brezkur bryndreki, nokkur brynvarin
beitiskip og tundurbátar, ásamt öfl-
ugri frakkneskri flotadeild, alt undir
stjórn Cardons flotaforingja, hafi
hafið skothríð á varnarvirkin við
Helleshöfða og Kum Kali i mynni
Hellusunds í gær.
Skothríðin var hafin á löngu færi
með þeim árangri, að tjón varð mik-
ið á tveimur virkjum og kúlurnar
hæfðu oft önnur tvö virki. Tjónið
vita menn ekki.
Kl. 2.45 síðdegis var þaggað nið-
ur í virkjunum og gátu þau ekki
lengur svarað skothríðinni. Nokkr-
um hluta herskipanna var nú skipað
að hætta skothríðinni, halda nær
varnarvirkjunum og hefja skothríð á
þau með minni fallbyssum. Skot-
hríð var nú hafin úr landi á skipin,
frá virkjunum báðum megin við
sundið. Herskipin »Vengeance«,
»Cornwall«, »Triumph«, »Saffren«,
»Gaulois« og »Bouvel« skutu á
virkin á stuttu færi, en skipin »In-
flexible« og »Agamemnon« á löngu
færi. Nú var algerlega þaggað nið-
ur í virkjunum Evrópumegin við
sundið og aðeins skotið frá einu
virki Asiumegin. Herskipin hættu
nú skothríðinni, því myrkur var
komið.
Engin kúla hæfði nokkurt skip
bandamanna. Skipin hafa hafið skot-
hrið að nýju í morgun, eftir að loft-
far hafði verið sent til njósna. Loft-
skipið »Arc Royal« er með flotan-
um og fjöldi loftbáta og flugvéla.
Frá Bretum.
London 23. febr.
Skýrsla French hershöfðingja:
Óvinirnir eru talsvert á ferli hjá
Ypres og hafa herirnir gert áhlaup
á víxl. 21. þ. m. eyðilögðu óvin-
irnir eina skotgryfju fyrir oss með
sprengivél. Önnur skotgröf var
gerð þar skamt fyrir aftan og sett-
ust vorir menn í hana. Óvinirnir
gerðu aftur /hlaup en unnu ekkert á.
Hjá Givenchy tók fótgöngulið vort
eina skotgryfju af óvinunum og
sprengdu hana í loft upp. Stór-
skotalið vort hafði áður beint skot-
um sínum á skotgryfjuna.
Stórskotalið vort hamlaði fram-
sókn Þjóðverja hjá La Bassée skurð-
inum.
Fyrir sunnan Lys hefir borið
meira á fallbyssuskotum. Lið vort
hefir borið hærra hlut í þeirri viður-
eign.
Hellusnnds-vígin.
London 23. febrúar.
Flotamálastjórnin tilkynnir að óhag-
stætt veður, suðvestan ofsastormur
og dimmviðri, háfi truflað árásina á
Hellusunds-vigin.
Yztu vigin voru stórskemd með
skothrið þ. 19. þessa mánaðar.
Skothriðin á Hellusundsvigin.
London 26. febrúar.
Fiotamálastjórnin tilkynnir:
Vegna þess að veðrið hefir batn-
að, hefir skothrið á ytri Hellusunds-
vígin verið hafin á ný kl. 8 í rnorgun.
Deild orustuskipa skaut á vígin á
löngu færi 25. febr. og síðar um
daginn á styttra færi.
Öll vígin við mynni sundsins,
hafa verið lögð í eyði. Skothriðin
heldur áfram.
Hafnbannið og siglingar.
London 26. febr.
Flotamálastjórnin tilkynnir:
Vikuna frá 18.—24. febr. söktu
þýzkir kafbátar alls 7 brezkum skip-
um. Á sama tímabili hafa alls kom-
ið og farið frá brezkum höfnum
7381 skip.
Síðan í ársbyrjun hafa að jafnaði
1413 skip komið og farið frá brezk-
um höfnum á viku hverri.
Það er ósatt, sem Þjóðverjar segja,
að brezkum herflutningaskipum hafi
verið sökt.
London 26. febr.
Skýrsla French hershefðingja.
Undanfarna daga hafa herirnir ekki
ázt við sökum þess að niðaþoka hefir
verið á og rigningar.
Engar fótgönguliðsorustur hafa
orðið nema smáskærur við Ypres-
skurðinn. En þær hafa ekki breytt
afstöðu herjanna.
Tveggja brezkra hermanna er sér-
staklega getið. Þeir vörðu þvergröf
alllengi einir síns liðs.
Vélbyssuflokks er og sérstaklega
getið er vann óvinunum mikið tjón.
Erl. simfregnir
frá fréttarit. ísafoldar og Morgunbl.
Kaupmannahöfn 24. febr.
Þjóðverjar hafa lýst því yfir, að
Orkneyjar og Shetlandseyjar séu
innan ófriðarsvæðisins.
Þýzkur kafbátur sökti norsku skipi
i gær fyrir framan Dover.
Kaupm.höfn 26. febr.
Þjóðverjar hafa tekið Przasnysz
með áhlaupi.
Þýzkir kafbátar halda áfram að
skjóta tundurskeytum á hlutlaus skip.
Mannalát.
Hinn 10. ágúst 1914 andaðist í
Hafnarfirði, Hróbjartur Jónsson, fyrr-
um bóndi í Arpessýslu. Hann var
fæddur hinn 11. des. 1846 á Syðra-
Seli í Hrunamannahreppi. Foreldrar
hans voru heiðurshjónin, )ón Jóns-
son og Guðrún Jónsdóttir frá Hörgs-
holti, af hinni velþektu Hörgsholts-
ætt. Ólst hann upp og dvaldi hjá
foreldrum sínum til 25 ára aldurs,
og giftist þá Elínu Jónsdóttur frá
Auðsholti í Biskupstungum. Þau
byrjuðu búskap við lítil efni þar í
tungunum og fluttust 4 árum síðar
í Hraungerðishrepp í Flóa, og bjuggu
þar síðan um 30 ár í Oddgeirshóla-
hverfi og Oddgeirshólum. Þau eign-
uðust 13 börn, sem öll komust upp,
utan 1 er dó í æsku, og eru öll
þau systkin mannvænleg, dáðrík og
fjörmikil, sem ættfólk þeirra. 1. af
þeim, Gísli, efnispiltur á bezta aldri,
druknaði fyrir fáum árum. Hin 11
sem lifa, eru Guðjón bóndi á Stokks-
eyri, Guðmundur, bóndi, járnsmiður
í Hafnarfirði, Jón, bóndi, vélstjóri í
Reykjavík; ógiftir eru Geir, járnsm.
í Hafnarf., Guðmann, sjómannaskóla-
nemandi og Þorsteinn, í Vesturheimi;
Ingibjörg, kona Guðmundar bónda í
Reykjanesi í Grímsnesi, Elínbjört,
ekkja í Hafnarfirði; ógiftar eru:
María-Elín, Vilborg og Guðlaug.
Þessum hóp sínum kom Hróbjartur
sál. vel fram án nrnara tilstyrks, og
er slík afkoma fágæt af efnalitlum
einyrkja, enda var hann hygginda-
og kappsmaður hinn mesti og af-
kastamaður með afbrigðum til allra
verka. Kona hans, sem enn lifir
við allgóða heilsu, var honum einnig
mjög samhent í öllu, leysti hún með
sníld af hendi hinar mörgu og stóru
móður — og húsmóðurskyldur sínar,
var hún táps- og fjörkona hin mesta,
enda efldist hagur þeirra hjóna'eftir
því sem börnin komust úr ómegð,
og stóð bú þeirra i góðum blóma á
síðari árum og báru þau byrgðar
hárra útgjalda. En er yfir þau færð-
ist aldur og þreyta, minkuðu þau
við sig bú og fluttu til Hafnarfjarðar
árið 1908. Nokkru síðar kendi hann
sjúkdóms þess er að lokum dró
hann til dauða, sem var lifrarveiki.
Holskurður var gerður á honum og
gekk hann með það sár sitt opið í
3^/2 ár, gekk hann meslan þann
tíma að smíðum, oft með veikan
mátt, því viljaþrekið var þá enn
ólamað, og undruðust menn hörku
hans og þolgæði og eigi æðraðist
hann um ástand sitt.
Hróbjartur sál. var harðger að
upplagi, enda mátti lesa úr orðum
hans og svip óblandaða hreinskilni,
óbilugan kjark og staðfestu, en vin-
sæll var hann, hjálpfús og hjarta-
góður, fastlyndur og matina trygg-
astur, og spilti kona hans ekki kost-
um þeim.
Hann var smiður góður, og þótt
hann ætti sjaldan heimangengt, þurftu
nágrannar hans og sveitungar oft
á verkum hans að halda, var hann
þá stundum seinn til að lofa en
þess fljótari til að efna, því aldrei
gekk hann á gefin loforð að gamni
sér. Varkár var hann mjög í því að
gjöra eigi á hluta annara ^ð fyrra-
bragði, en rösklega varði hann rétt
sinn og hendur ef á hann var leit-
að að ósekju, tjáði fæstum að etja
við hann ofurkappi og mat hann
þá litils manngreinarálit. Eigi var
hann margmáll hversdaglega en glað-
beittur og ræðinn gat hann verið ef
honum féll viðtalandi vel í geð,
hann elskaði sannleik og réttlæti,
hreysti og hugprýði. Ráðvandur var
hann i fylsta skilningi og jafnan vel
þenkjandi, og er það ekkert oflof,
sem hér hefir um hann sagt verið,
og lifir minning hans í blessun
meðal vina og vandamanna, og i
heiðri og virðingu meðal allra þeirra
er skildu rétt og þektu skapsmuni
hans og mannkosti.
Kunnuqur.
Um Þorstein Erlingsson
hefir mjög mikið verið ritað vest-
an hafs, bæði í bundnu máli og
óbundnu, svo að eigi mun um nokk-
urn íslenzkan mann hafa verið skrif-
að annað eins. í menninqarjélaqinu
i Winnipeg var einn fundurinn helg-
aður alveg minningu hans. Flutti
síra Rögnv. Pétursson aðal-erindið
um æfistarf Þorsteins og skáldskap.
Einn ræðumanna þar fann að því,
að yfir Þorsteini var sungið hið gull-
fallega sálm erindi Haligrims: »Af
því að út var leiddur*. En hann
hefir eigi vitað hversu vænt Þorsteini
þótti um kveðskap Hallgríms og
einkum þetta vers, og að það var
einmitt með það fyrir augum, að
það var sungið við jarðarför hans.
Svii einn, sem hér var fyrir nokk-
um árum, Vigqo Zadig, hefir ritað
einkar fallega um Þorstein látinn í
eitthvert helzta blaðið í Stokkhólmi,
Dagens Nyheter, og lætur þar fylgja
sænska þýðing af kvæði Þorsteins:
M y n d i n, eftir sjálfan sig.
1.
2. löjlur.
t a f 1 a. Aðfluttar vörur (verzlsk.
bls. XX—XXIX..
2
<
fí
0 ~ a '-r
> ™ g o? ^
I—• <JZT £0 D C—■
Yi ^ O* 3Q. 5;
O'
o
c
*“!
r-+
rt>
CfQ
c
o
O-
fD
7T
PT*
o-
►—<
00
00
Ni
o
N) *-h
H |0 IO \D
*-• o ^ K>
ON'sO ON
-4- >-< OS
4- tO ^ QO
K>
ON
NO
CO
>
co i j K>
h-1 Jv> on JO 3
4^ 4^ "ON 4^ fiJ
<] o\ K> vA) E3 D
cr
►H >
O v-w K> 0
OO 3
4^ b b b b b <J w
4» KD KD fí D
0 D

►H ►H
N> ►H ON 4*. VD nf ^
OO ►H ON
C\ v» vW 3 3
O 0 VO *-* * fiJ rr: a D u*
2. tafla. Ársgjöld embættismauns
} sveit, 5 menn.
1. Útlend matvæli 1 211,00
2. Munaðarvara j
3- Fatn. og vefnaður 210,00
4- Glysvarningur og lyf 5,oo
5- Isl. matur (ekki mjólk) 273,00
6. Mjólk 84,00
7- Ljósmeti 38,00
8. Kol (eldiviður) 105,00
9- Húsgögn 160,00
10. Ferðakostnaður 20,00
11. Húsaleiga 300,00
12. Bækur, tímarit og blöð Ábyrgðargjöld 87,00
n- 150,00
i4. Opinber gjöld 100,00
15- Félagagjöld 8,00
16. Vinnulaun 80,00
17- Rentur af skuldum 25.00
18. Óviss gjöld 70,00
Alls kr. 1926.00
3. Athugasemdir við reikninginn.
1. og 3. liður. Matvæli útlend og
munaðarvara er á reikn. 211 kr.,
en samkv. skýrsl. (1. tafla) er mat-
væli og munaðarvara á 5 manna
heimili, með búðarverði (þ. e. aðfl.
verð + 25 °/0) kr. 337,70. Reikn.
er með öðrum orðum þriðjungi
lægri.
3. liður. Fatnaður og vefnaður er
er 210 kr., en samkv. skýrsl. á
5 manna heimili kr. 165,45. Þegar
þess er gætt, að embættismenn
þurfa að eyða meiru i klæðnað, en
yfirborð alþýðu, að töluvert er unnið
í landinu sjálfu, og að hér með er
talið fiður í sængurföt og sauma-
laun, þá er það ljóst. að liðurinn er
að miusta kosti ekki óeðlilega hár.
4. liður. Glysvarningur og lyf er
í reikn. 5 kr., .og er upphæð sú
samkv. verzlunarskýrsl. 8—10 kr.
á meðalheimili. Það er lítið í lagt.
y. liður. íslenzkur matur, auk
mjólkur. Hér er talið kjöt, sldtur,
fiskur, smjör o. s. frv., en brauð-
meti talið í útlendri matvöru. Til
sveita skakkar það minnu, en i
kaupstöðum tjáir ekki að reikna
þannig, þar sem bökunarlaun eru
goldin.
6. liður. A. þe?su heimili eru
ekki ungbörn, en þar, sem þau eru,
þarf meiri mjólk, og má gera ráð
fyrir 2J/2 pt. á dag, en það er með
16 au. verði á pt. 146 kr. á ári.
Nú er að líta á, hvort ekki yrði
ódýrara, að hafa kú, og heyja og
kaupa hey handa henni. Ef henni
eru ætlaðir 15 hestar af töðu á
150 pd., og pundið er 4 au. heim
komið, þá verður taðan 90 kr. Ger-
um ráð fyrir að heyja 25 hesta af
útheyi í viðbót. Til þess þarf 1
mann í viku (auk vinnukonu embættis-
mannsins)á2o kr. með fæði; slægju-
leigu má ætla 6 kr. og hesta til
heimflutnings 4 kr. Útheyið kostar
þá 30 kr., en heyið alt 120 kr.
Svo er gert ráð fyrir að ký in komi
að gagni í 10 ár, og verður þá verð
hennar, með rentum, um 15 kr. á
ári, eða mjólkurkostnaður alls 13 5 kr.
Hér er ekki reiknaður hagi og hús,
en ætla mætti, að 5. liður yrði ef
til vill nokkru lægri, vegna mjólkur-
innar (minna kjöt).
7. liður. Um ljósmeti er ekki
hægt að fara eftir verzlunarsk,,
þar sem vitanlega er eytt miklu
minna af olíu til sveita, en emb.-
maður getur komist af með. Ekki
heldur hægt að miða við kaupstaðina,
þar sem mikið af olíu fer til annara
nota.
8. liður. Kolum er slept í töfl-
unni hér að framan, og eru til þess
gildar ástæður. Mikið af kolum er,
svo sem kunnugt er, notað til ým-
issar framleiðslu, einkum kol flutt
til Rvk. Sé nú slept kolum, er
flytjast til Rvk, og fólkstala hennar
dregin frá, þá eru aðfl. kol til lands-
ins utan Rvk 736740 kr. og mann-
fjöldi utan Rvk 73583; verður búð-
arverð þá 12,50 á mann, eða 62,50
á 5 m. heimili. En alþýða brennir
miklu af innlendum eldivið og kola-
verð hefir hækkað síðan. Þá er
verð á skpd. úti um land 1 kr. hærra
en í Rvík og má þá reikna, að úti
um land verði kolaskpd. um 6 kr.
Ef áætlað er af kolum 16 skpd. til
ársins, þá er það 96 kr., og eru þá
9 kr. eftir fyrir öðru eldsneyti, sam-
kvæmt reikningnum.
9. liður. Hér er auðsjáanlega ekki
hægt að fara eftir verzl.sk. þar sem
þau eru eru aðeins 15—20 kr. á
meðal heimili, enda vita allir, að lít-
ið er um aðflutt húsgögn upp til
sveita. Gjörum ráð fyrir, að emb.-
maður kaupi húsgögn fyrir 1500
kr. í byrjun, og greiði vexti og af-
borgun af því láni; það verður með
8 °/0 leigu í rentu og afborgun 120
kr. á ári. Vitanlega minka þessar
afborganir, en húsgögnin fyrnast, og
kaupa þarf í skarðið. Við það bæt-