Norðurljósið - 06.10.1892, Blaðsíða 1

StœriV 24 arkir.
Verð: 2 krónur.
Borgist fyrir iok júli.
r
Vo'ð auglýsinga.
15 aura iíuau eóa
ÚOá.hve^ þmi. dáiks.
18. blnð. Akurcyri 6. október 1892. 1. ár.

Kolunibusar-veraldar-sýningiii í Chicago.
það er kynlegt livað vor fróðlegu sunnanblöð eru ófróð
ura petta mikla stórræði, sem nú er allra efst á tinians og
veraldarinnar dagskrá. Ein íslenzk frú í Chichgo (frú
Hólmfríður Stephensen Slnirpe) á þakkir skilið fyrir að
hafa sent oss hér á Akureyri óbeðið mánaðarblað mikið
og skrautlegt, seni eingöngu er út gefið til að fræða heiin-
inn um sýningu pessa jafnóðum og hun skapast. Blaðið heitir
World’s Columbian Exposition Illustrated,
og er ágætlega samansett og myndirnar meistaraverk
Sýning þessi skal, eins og kunnugt er, vera í minning
pess, að Columbus fann Ameríku 1492, og skal vígja hana
12. október næstkomandi, sama dag ársins og Columbus
steig á land á San Salvador ey. En fyrir pví að ekki
er nærri pví lokið öllum fyrirbúnaði, skal ekki opna sýn-
inguna fyr en 1. inaí 1893. Svo er allt stórkostlegt um
byggingar og allan viðurbúnað, að langt ber af öllu. sem
menn áður hafa heyrt eða séð eða gjört í lika stefnu;
ætla iiierin að pessi sýning muni kosta meir en tvær eða
prjár hinar mestu sýningar, er áður hafa haldnar rerið,
gizka menn á að viðurbúnaðurinn muni ekki kosta minna
en 25 millíónir dollara, en sýningarauðæfin nálega 100
millíónir. Borgin Cliicagc leggur sjálf fram 5 millíónir,
og alrikisstjórnin jafnmikið. Elest ríkin leggja og til stórfé.
Að auki er sá fyrirbúnaður, byggingar og skraut, sem ó-
tölulegar pjóðir og stjórnir, sein hluttöku kjósa að hafa,
láta gjöra. Sýningin er haldin á heljarstóru, fögru og
björtu svæði, er heitir Jackson Park, eigi skammt frá
borginni, við vatnið, og myudar hún par eins og heilan,
nýjan töfrastað, sem í einskis manns huga hefir komið —
fyr en í huga peirra völunda. og áræðismanna, sem byggt
hafa. Skal nú telja upp nokkrar helztu sýningarhallirnar,
en alls ekki nefna skrauthýsi pau, sem hin einstöku ríki
byggja út af fyrir sig, og sum eru afar merkileg, enda er
fiest byggt úr steini eða stáli og pví ætlað að standa
aneðan vill:
1. iðnaðar- og lista höllin 1687 fet á lengd og 787 á breidd,
kostar IVj mill. dollara.
2. alrikishöllin 415 og 245 fet, kostar 400,000 d.
3. fiskiveiðahöllin 365 og 165( f'et, kostar 224.000 d.
4. rafsegulhöllin 690 og 205 fet, kostar 400,000 d.
5. kvenniðnaðarskálinn 499 og 388 fet, kostar 138,000 d.
6. málmneinaskálinn 700 og 350 fet, kostar 265,000 d.
7. akufyrkjuhöllin 800 og 500 fet, kostar 618,000 d.
8. maskínaskálinn 550 og 490 fet, kostar nál. Vs uiill. d.
Yfirstjórnarmaður (Director-General) sýningarinnar
(The World’s Fair) heitir D a v i s, en með honum ræður
nefnd eða nefndir annara höfðingja (Directors), fulltrúar
alrikisstjórnarinuar í Washington (Commissioners), og full-
trúanefndir' frá hverju ríki fyrir sig, og er fjöldi kvenna
par á meðai. Allri niðurröðun og umsjónar-fyrirkomulagi
er svo margbreytilega fyrir komið, að menn út í frá botna
par lítið í. Sýningar-umdæminu fylgja öil pau hægindi og
pægindi, sem vel skipuð borg eða stórstaður við parf:
póstgreiðsla, járnvegir, áliöld hverskonar, skemmtiscaðir,
gestastálar. aldingarðar, lystitjarnir, goshverir, rafelda-
skraut, loptför, töfralistir o. s. frv.
Aumt og sorglegt er, að ping vórt íslendinga, sem
kora saman 1891, skyldi ekki ætla einn eyri afgangs, sem
landsstjórnin gæti gripið til, ef til orða kæmi, að ísland
tæki að einhverju leyti sinn pátt í sýningu pessari, — pó
aldrei væri í öðru en að borga farseðil eiiis eða annars
manns, sem að öðru leyti kynni að fara vestur sein prívat-
maður. ]pað gengur næst fyrirmunun og pjóðarminnkun, ef
vér íslendingar eigum par engan mann, sem ofurlítið gæti
par látið til sín heyra, mann, sem borið gæti par fram
í heyranda hljóði nálega allrar veraldarinnar: að pað
var EKKI hinn f r æ g i K o 1 u m b u s, s e m f y r s t u r
Evrópumanna sá landið mikla fyrir vestan
veraldarhafið, heldur var pað LEIFUR HINN
HEPPNI, og með honum margir aðrir menn,
bornir á ISLANDI, sagna-eyjunni, landinu fræga,
vöggu menntunarinnar í Norður-Evröpu!
Aineríkumenn sendu fjóra ágætismenn til pjóðhátíðar
okkar 1874, —• par á meðal tvo einhverja frægustu menn
hins mikla alríkis, skáldmæringinn Bayard Taylor og
sægarpinn Cyrus Fíeld; ættum vér pá, getum vér pá
verið peir vesalingar, að senda alls enga heillaósk til
sýningarinnar í Chicago 1893?
Matth. Jochimsxon.
DÓMUR f>JÓÐVERJA UAI GEST.
þekkingiu á landi voru, pjóð og bókmenntum er ávallt
að útbreiðast og fara í vöxt erlendis; einknin eru pað þó
fjjóðverjar, er eiga heiðurinn skilið fyrir áhuga þanu, er peir
hafa sýnt, og rækt þá er þeir hafa lagt, eigi að eins við vort
forna mál og bókmenntir, heldur einnig við hinar nýjusta
bókinenntir vorar. pjóðverjar, sem eiga svo margar fornar
sagnir með okkur, og eru oss í anda í rnörgu svo líkir, hafa
nn á hinuin síðari árum geíið nýíslenzkunni og voruin yngstu
skáldum meiri gauin eu nokkur önnur pjóð, og skáldsöguin
Thoroddse.is, Gests og Jónasar helir pegar verið snúið á pýzka
tuugu.
I snmar birtist í þýzku blaði «AIúncbener allgemeine
Zeitung» Iöng grein um Gest Pálsson og hans skáldsögur.
Er hún eptir þýzkan mann, dr. Otto Jiriczek, er i vetur sem
leið dvaldi í Höfn og nain þar íslenzku; varð hann brátt svo
fær í lienni, að hann skildi og talaði hana næstum lýtalaust
”enda eru þjóðverjar manua næmastir á mál vort. Lýkur
doktorinn lotsorði á skáldsögur Gests og kveður hann í inörgu
jafningja stórskáldanna hjá bróðurþjóðinni, Norðniöiinuin.
Lýsir hann skáldskaparstefnu Gests og kveður sögur hans,
pó að fáar sé og stuttar, vera svo íuUkomin listaverk realist-
iskrar frásagnar, að þær muni lengi lialda nafni lians á lopti
og pykir honum náttúrulýsingar hans stó-rkostlegar og af-
bragðsgóðar.
Hann kemst svo að orði á einutn stað: «Gestur er
pessímisti út í æsar; liann lítur á veröldina með sem svört-
ustu gleraugum; í henni er ekkert gott, allt göfugt verður
að lúta liinu vonda. j>eir sem hafa sætt sig við pessar skoð-
anir, hljóta að lesa rit lians með einstaklegri aðdíuii og jafn-
vel þó að menn ekki fallist á skoðanir hans, geta inenn samt
ekki annnð en viðurkennt þá kosti liáns, að hann vill keppa
■ að hinu sanna og liatar lýgi og liræsni, sérilagi liræsni fyrir