Bergþór - 01.05.1963, Blaðsíða 1

T t
ol
1. árgangur
tJtgefandi: Umf. Biskupstungna
Maí 1963 1. tölublað
Ritnefnd: Sr. Guðmundur Ó. Ólafsson, Róbert Róbertsson, Arnór Karlsson (ábm.)
Um mannfjölda, kirkjusókn og fleira
Elztu ársskýrslur Torfastaða-
prestakalls, sem enn eru hár
heima, eru frá 1930. Það ár er
fólksfjöldi í ársbyrjun talinn
420, en í árslok 412. Skiptist
hann þannig eftir sóknum:
alls fermdir
Bræðratungusókn 72 47
Haukadalssókn 77 59
Úthlíðarsókn 59 39
Torfastaðasókn 115 80
Skálholtssókn 89 61
Fjórtán ungmenni eru fermd
á árinu. Messur eru 8 í Bræðra
tungu, 6 í Haukadal, 7 á Torfa
stöðum, 5 í Skálholti og 1 á
Vatnsleysu.
Árið 1935 er mannfjöldi í árs
byrjun 393, en í árslok 392, og
heimili í prestakallinu eru þá
aðeins 60. Enn færra verður þó
á manntali í árslok 1937 eða
385 manns. Hefur sennilega
sjaldan verið færra fólk í Bisk-
upstungunum frá fyrstu árum
Islandsbyggðar eða frá því að
biskupsstóll var stofnaður í
Skálholti. Árferði virðist hafa
verið hið örðugasta 1937, því að
þá eru í skýrslum þessar at-
hugasemdir um messuföll:
„— Fjögur vegna þess að
Tungufljót -að Bræðratungu og
Hvítá -að Skálholti voru lítt
eða alveg ófær. Sjö vegna stór
hríða eða slagveðurs. Veturinn
var óslitin harðindi frá jóla-
föstukomu til páska, svo að oft
var ófært bæja á milli og sum-
arið ómuna rigningasamt, svo
að löngum varð vart farið út
úr dyrum. — Sjö vegna sam-
komubanns út af inflúenzufar-
en 413 í árslok. Þá skiptist
hann þannig eftir sóknum:
alls fermd.
Bræðratungusókn 66 52
Haukadalssókn 104 63
Úthlíðarsókn 54 40
Torfastaðasókn 125 88
Skálholtssókn 64 48
Árin 1955 og 1960 yrði sams
konar yfirlit þannig:
1955 alls fermd.
Bræðratungusókn 55 41
Haukadalssókn 107 67
Úthlíðarsókn 58 44
Torfastaðasókn 141 97
Skálholtssókn 81 50
samt. 443 299
1960 alls fermd.
Bræðratungusókn 57 41
Haukadalssókn 89 66
Úthlíðarsókn 64 43
Torfastaðasókn 159 106
Skálholtssókn 100 60
samt. 469 315
Samkvæmt nýfengnum upp-
lýsingum frá Hagstofunni hef-
ur fólksfjöldi í prestakallinu
verið 461 í des. s.l. Sú tala er
þó óendurskoðuð. — Eins og
sjá má af framanrituðu, hefur
byggðin þó nokkuð breytzt að
fólkstali á síðustu þrjátíu ár-
um. Frá 1950 hafa Torfastaða-
sókn og Skálholtssókn einkum
tekið við fjölguninni, enda býr
nú talsvert meira en helmingur
íbúa sveitariAnar í þeim tveim
tveim sóknum. Allmikið hlýtur
Fylgt úr hlaði sjá bls. 4.
að vera um flutninga fólks úr
sveitinni, því að þau tæp átta
ár, sem ég hef verið hér sókn-
arprestur, hef ég skýrt um 90
börn, en á sama tíma hafa að-
sins dáið 19 manns, er áttu
hér heimili.
Oft er ég spurður um kirkju
sókn í prestakallinu og hef ég
þá jafnan svarað því, að hún
mundi fremur góð. Ekki hef ég
þó haft neinar tölur við að
styðjast. Þær eru hvergi til í
skýrslum. Hins vegar ber öllu
eldra fólki saman um, að
kirkjusókn hafi mjög hrakað
frá því, sem var á síðustu öld
og framan af þessari. Það er
þó hyggja mín, unz annað reyn
ist, að hvergi á landinu muni
kirkjusókn betri en í Árness-
og Rangárvallaprófastsdæmum.
Nokkrir prestar hafa tekið
upp þann sið á síðari árum, að
láta sóknarnefndina færa skýrsl
ur um kirkjusókn. Sá ég í
fyrra vetur slíkar skýrslur i
Odda, og sýndu þær mjög góða
kirkjusókn að mínum dómi.
Vaknaði þá hjá mér löngun til
að gera talningu hér í presta-
kallinu og byrjaði ég á því á
skírdag í fyrra. Set ég hár yfir
lit yfir þá talningu fram aö
skírdegi þessa árs:
aldri. —“ Bræðrat. Haukadalur Úthlíð Torfastaðir Skálholt Barnask.
Árið 1940 eru 396 manns í 45 12 38 20 45 30
prestakallinu í ársbyrjun, 415 24 x(Bænad.) x(Bænad.) 25 7 32
í árslok. Fjöldinn í einstökum 15 x(Visi- x(Visi- 23 22 X -
sóknum er svipaður og 1930. Þó tasia bisk.) tasia bisk.)
er nokkur fjölgun í Haukadals 22 x(Hópferð 8 38 35(Orlofs-
sókn. Karlar í sveitinni eru 212 á hestum) konur)
en konur 203. Eftir aldri skipt 37 25-30 (Skóli) 8 x(Ferm.) x(Orlofs-
ist fólkið þannig: konur
14 14 22 18 35(Orlofs-
Innan 10 ára 87; 10—15 ára 39; konur)
15—20 ára 44; 20—30 ára 75; 15 32 35—40(Orl.)
30—50 ára 91; 50—60 ára 26; 78(Barnag.) 21
70—90 ára 24 og yfir 90 ára 2. Árið 1945 er fólksfjöldi í árs LÁNDoCu inAúAí íi 90 Oól) 20 52(JÓ1) 9
byrjun 415, en 411 í árslok, og 248981 31
1950 er hann 410 í ársbyrjun, ÍSLANDS
Tölurnar sýna fjölda kirkju-
gesta við hverja guðsþjónustu.
Stafurinn x táknar, að ekki
hafi verið talið. Geta má þess,
að á þessari töflu eru heldur
færri guðsþjónustur í Bræðra-
tungu og Haukadal en venju-
legt er, en hinsvegar öllu fleiri
í Skálholti, vegna þess að or-
lofskonur frá Laugarvatni sóttu
þangað messur í sumar, og var
tvívegis messað þar beinlínis
að ósk þeirra. Yfirlitið er í
heild sinni of ónákvæmt til
þess, að unnt sé að draga af
því ályktun. Þó virðist ljóst, að
kirkjusókn í Bræðratungu sé
mjög góð, rúmlega 45% miðað
við manntal í sókninni 1960. Og
s.' gert ráð fyrir, að 100 manns
hafi verið við fermingarmessu
aö Torfastöðum, en það mun
varla ofætlað, þá verður kirkju
sókn þar um 34—35%. Þó ber
þess að gæta, að bæði við ferm
ingu og önnur tækifæri er all-
margt utansóknarfólk í kirkju
á Torfastöðum.
Lýk ég svo þessu talnaspjalli
með því að vitna í gamalt skáld
er sagði: „Ég varð glaður, er
menn sögðu við mig: Göngum
í hús drottins." Davíðss. 122,1.
G. Öl. Öl.
Aratunga
x(17. jún.)
x(Barnask.)