Samstaða gegn her í landi - 01.02.1974, Blaðsíða 1

1
^HERSTÖÐVAMÁLIÐ
Þröst
ur
Ólafsson
ViÖ skulum sleppa öllum for-
málum og ganga beint til verks.
Af hverju er ísland aöili aö
NATO, og hvaÖa tilgangi þjónar
amerískur her í Keflavík? Hvað
er átt við með varnarbandalagi
og hverja er veriö að verja?
Ef okkur tekst aö svara þess-
um spurningum án allra undan-
bragöa, er auðvelt að færa rök
fyrir því, aö við gerum afnám
herstöðvarinnar á Miönesheiöi
aö meginmáli og tengjum dvöl
ameríska setuliðsins veru lands-
ins í NATO. Dvöl setuliðsins í
Keflavík er afleiðing af veru
landsins í NATO, sem aftur er
aflefðing ’þjóðskipulagsins á
íslandi og þeirra drottnunar-
hlutfalla, sem mynduðust í heim-
inum eftir lok síðustu heims-
styrj aldar.
PÓLITÍSKUR BAKGRUNNUR
í heiminum takast á tvenns
konar öfl. Annars vegar þeir,
sem afneita því þjóðskipulagi,
sem þeir búa við og stefna að
framþróun, sem getur ekki þýtt
annað en afnám stéttaþjóöfélaga
svo og sérhverra félagslegra
forréttinda,sem þjóðfélagshópar
hafa hrifsað til sín í valda- j
aðstöðu. Þetta eru í stórum
dráttum hin svokölluðu vinstri
öfl í austri og vestri.
Hins, vegar eru þáð þau öfl,
sem rembast við. að festa stétta-
samfélagið í sessi, auka félags-
legt misrétti, arðfán o'g kúgun
svo og öll forréttindi, hverju
nafni, sem þau nefnast. Þessir
hópar eru nefnd hægri öfl. Að
sjálfsögöu er hér um mjög grófa
skilgreiningu að ræða og er
feikilegur pólitískur munur á
einstökum hópum innan vinstri og
hægri aflanna. Oft er erfitt
að sjá fyrir, hvort sumir hóp-
ar .stefna í reynd að auknu
frelsi og sjálfsákvörðunarrétti
fremur en ófrelsi og undirokun
í breyttri mynd.
Hvernig líta þau samfélög
ut, sem barist er á móti og
hvaða aðilar hafa hagnað af
vexti þeirra og viðgangi?
Með nokkurri einföldun má
skipta^löndum heimsins í þrjá
meginhópa, sem hafa viss sam-
eiginleg þróunareinkenni inn-
byrðis.
Vestrænt auðvald
I fyrsta lagi vestrænu auð-
valdsþjóðfélögin, sem eru kom-
in lengst £ sögulegri þróun:
Þróun framleiðsluaflanna - sem
í grófum dráttum eru hin fram-
sæknu, lifandi og skapandi öfl
samfélagsins, einkum á sviði
hinnar efnalegu framleiðslu -er þar
komin lengst. Efnahagsleg fram-
leiðsla er komin á það hátt stig,
að forsendur stéttlauss samfélags
eru raunhæfar. Þessar forsendur
fela £ sér hátt framleiðslustig,
sem tryggir ^efnahagslegt sjálf-
- stæði, fr£t£ma, menntun og sam-
félagslega þátttöku £ það r£kum
mæli, að forréttindahópar eru
að verða óþarfir eða þegar orðnir
það. En allsnægtir auðvaldsþjóð-
félagsins eru ekki eingöngu af-
leiðing iðnbyltingarinnar. Þær
eru ekki bara afleiðing sérhæfðr-
ar framleiðslu og arðráns heima
fyrir, heldur byggjast þær ekki
s£ður á hverskonar arðráni á
heimsmælikvarða, einkum hvað
varðar auðlindir annarra háðra
þjóða. Á meðan verið var að nýta
þá framleiðslu- og gróðamögu-
leika, sem heimsmarkaðurinn bauð
upp á, voru við lýði r£kisherir
£ hverju landi til að tryggja
drottnunarstöðu þeirrar stéttar
(þj^óðlegrar borgarastéttar) , sem
knúði þróunina áfram £ krafti
yfirráða yfir auðmagni.
Þá var ekkert NATO til, enda
var innbyrðis barátta þeirra
þjóða, sem lengst voru komnar,
um yfirráð yfir hráefna- og sölu-
mörkuðum alltof óbilgjörn og
tillitslaus til þess að sl£k sam-
staða gæti tekist.
Einokunarhringir og NATO
Á siðustu tuttugu árum hefur
þetta gjörbreyst. Þjóör£kið er
að líða undir lok. Það er orðið
áframhaldandi þróun stéttaþjóð*
félagsins fjötur um fót. Vest-
rænu auðvaldsrikin stefna nú að
efnahagslegum-og pólitiskum sam-
runa. En a sama hátt og r£kis-
herirnir þjónuðu áður þv£ hlut-
verki að tryggja drottnunarað-
stöðu hinna þjóðlegu bórgara-
stétta innan hvers þjóðrikis , þá
hafa nú verið mynduð .hernaðar-
bandalög vfðsvegar um heim til
að auðvelda og tryggja drottnun
nýrrar borgarastéttar, sem
spannar yfir stóran hluta heims-
ins. Þar sem þróun framleiðslu-
aflanna er enn skammt á veg kom-
in - einkum vegna aldalangs arð-
ráns auðvaldsheimsins-þarf þessi
nýja borgarastétt á þjóðlegum
herjum að halda. Þeir standa £
þjónustu hennar, hvenær, sem
kallið kemur, eins og hefur sýnt
sig'£ Indókina, en þó enn skýrar
£ Chile, Indónesfu, Grikklandi,
Brasiliu og v£ðar.
Hin nýja alheimsborgarastétt
hefur skipulagt sig £ fjölþjóð-
legum fyrirtækjum. Þau bera
nafn sitt af þv£ að athafnasvæði
þeirra spannar yfir fjölmörg
lönd. Þessi fyrirtæki yfirtaka
nú £ æ r£kara mæli pólit£skt
hlutverk r£kisins, eins og skýr-
ast kemur fram £ hinni tilbúnu
ol£ukreppu og umfangsmiklum af-
skiptum þeirra af innanrikismál-
um annarra r£kja. NATO, SEATO,
CENTO og önnur sl£k hernaðar-
bandalög eru orðin til af þv£ að
þessi nýja borgarastétt þarfnast
alheimstryggingar fyrir drottn-
un sinni.
Vestrænt fyrirmyndanlýöræöi
Bandar£kin voru að lokinni
s£ðari heimsstyrjöld voldugasta
efnahagseining auðvalds-
heimsins og tóku þv£ forystuna
við að sameina hinar þjóðlegu
borgarastéttir £ eina alheims-
borgarastétt. Það er þessi stétt
sem stöðugt skerpir stéttabar-
áttuna ofan frá og beitir
hrottalegasta valdi og kúgun,
þegar hún ál£tur þess þörf. Við
megum £ þessu sambandi ekki láta
blekkjast af þv£, að hér og á
öðrum Vesturlöndum r£ki fyrir-
myndarlýðræði, sem við séum að
verja. Lýðræði Vesturlanda
byggist eingöngu á efnahagslegri
þróun þeirra, sem áður var skýrð,
enda er pólit£skt lýðræði nauð-
synlegt til að viðhalda þessu
efnahagsástandi. En bæði ný og
gömul reynsla kennir okkur, að
lýðræðisleg stjórn getur hven-
ær sem er breyst £ andstæðu
s£na - ef hagsmunir auðvaldsins
krefjast þess.
Þv£ er það, að sá einstakl-
ingur, sem styður auðvaldsskipu-
lagið og vill viðhalda þv£, hlýt-
ur l£ka að vilja fasisma. Auð-
valdaskipulagið gr£pur óhjá-
kvæmilega til fasisma, þegar
ástandið verður hættulegt fyrir
það.
Barátta gegn herstöðinni £
Keflav£k og NATO er þv£ óhjá-
kvæmilega barátta gegn auðvalds-
þjóðfélaginu og áframhaldi þess
fasismanum, þv£ að herinn er
trygging fyrir ákveðnu hagkerfi
og frelsi þeirra, eem á þv£
græða. Hann er hér ekki til
að verja hagsmuni þeirra, sem
verða að þola kerfið, jafnvel þó
á Islandi hafi um stundarsakir
tekist að sverfa sárustu brodd-
ana af þv£.
Austræn forréttindi
annan stað eru það komm-
ún£sku Austur-Evrópulöndin.
Þetta eru lönd sem af sjálfs-
dáðum eða með aðstoð rauða hers-
ins beittu "sós£al£skum" aðferð-
um til umsköpunar þjóðfélagshátta
sinna. Hér er ekki um að ræða
sós£al£sk lönd samkvæmt marx£sk-
um skilningi, þar sem allar for-
sendur sosialismans vantar, hvað
svo sem þróunin kann að bera £
skauti sér. Fremur hæfir að
kalla þau "eftir-auðvaldssamfé-
lög", sem gert hafa misjafnlega
velheppnaðar tilraunir til að
yfirvinna stéttasamfélagið.
Vegna skorts á efnahagslegum
forsendum hafa þv£ svipuð fyrir-
bæri verið innleidd £ þessum
löndum og £ auðvaldsskipulagi -
nú á grundvelli rikiseignar á
atvinnutækjum og félagslegrar
skipulagningar, sem byggist
á öflugu skrifstofuveldi. Fá-
mennur forréttindahópur beitir
fjöldann hörkulegu valdi til
þess að halda honum andlega
ófullveðja og efnahagslega
undirokuðum.
Þessir fámennu forréttinda-
hópar, sem nú ráða yfir kommún-
istaflokkum rikjanna £ austri,
vilja jafn ógjarnan afsala sér
forréttindum s£num oe1 vestræn
borgarastétt stéttaþjóðfélags -
ins. Að visu væri það röng
alhæfing að draga þá £ sama dilk
og vestræna drottnara vegna ó-
likrar sögulegrar stöðu og hug-
myndafræðilegs arfs. Báðum er
það þó sameiginlegt að vilja
viðhalda forréttindasamfélögum,
Varsjárbandalagið er nú ekki
s£st tæki til valdatryggingar
skrifstofuveldis Austur-Evrópu-
rikjanna, eins og berlegast kom
£ ljós £ Ungverjalandi og Tékkó-
slóvakiu.
Hér er ekki staður til að
rekja ól£ka sögu þessara tveggja
höfuðhernaðarbandalaga nút£m-
ans. - Vissulega voru þau á á-
kveðnu söguskeiði svarnir and-
stæðingar, einkum á meðan heims-
valdastefna bandariskrar borg-
arastéttar beindist að endur-
skipulagningu og sameiningu
borgarastéttar Evrópu, um leið
og ný lönd voru sett undir eft-
irlit hennar, þar á meðal Island.
Á meðan verið var að ganga end-
anlega frá áhrifasvæðum stór-
veldanna og staða hinnar nýju
stéttar fyrir austan var enn
nokkuð óljós, voru bein hernað-
arátök hugsanleg. Varsjárbanda-
lagið var þv£ vegna uppruna s£ns
fremur varnarbandalag nýrra
þjóðfélagshátta, jafnvel þótt
þeir hafi ekki verið sós£al£skir
nema að litlu leyti. NATO var
frá upphafi varnarbandalag borg-
arastéttarinnar og auðvaldssam-
félagsins, sem átti £ vök að
verjast eftir að hafa beitt fas-
isma sér til 'varnar. Stefna
endurskipulagðrar borgarastéttar
var ekki £ þv£ fólgin að una við
sitt, taka móralskri niðurlæg-
ingu str£ðsins sem ábendingu,
heldur hugði hún á umfangsmikla
landvinninga viðsvegar um heim,
sem henni og tókst að marki.
Nú þegar innri mótsagnir
beggja samfélagsmyndananna verða
skýrari, eykst samvinna þeirra
afla, sem vilja viðhalda for-
réttindum s£num, gegn þeim, sem
stefna að afnámi þeirra, sbr.
faðmlög Brésneffs og Nixons.
Andstæðan milli NATO og Varsjár-
bandalagsins er að l£ða undir
lok og eftir stendur barátta
allra þeirra, sem l£ta á afnám
stéttasamfélags og forrettinda
sem forsendu fyrir frjálsu og
öruggu l£fi. þv£ erum við á
móti öllum hernaðarbandalögum,
sem stofnuð hafa verið til að
innsigla núverandi drottnunar-
og valdahlutföll, hvaða nafn-
gift, sem þau annars bera.
Vanþróaðar hálfnýlendur
I þriðja o^ siðasta lagi
eru svo vanþrouðu löndin, þau
lönd, sem verið hafa nýlendur
auðvaldsr£kjanna, en hefur á s£ð-
usta árum tekist áð öðlast póli-
t£skt sjálfstæði. Sjálfstæði
þeirra er þó meira £ orði en á
borði, þv£ efnahagslega eru þau
hálfnýlendur auðvaldsr£kjanna.
Fjölþjóðafyrirtækin hafa skipu-
lagt heimsmarkaðina á þann veg,
að vanþróunin er eðlileg afleið-
ing r£kjandi ástands. Allar al-
frh. á bls. 3