Tíminn - 09.10.1941, Blaðsíða 3

100. lilað
TÍMINX, finiintudagmii 9. okt. 1941
399
aniAll
Dánardægnr.
Jónas Jónasson frá Húki and-
aðist hinn 16. sept. á heimili
sínu, Hringbraut 182, í Reykja-
vík. Hafði hann síðastliðið ár
þjáðst af ólæknandi sjúkdómi,
svo andlát hans kom ekki á
óvart.
Jónas heitinn var fæddur 29.
jan. 1866. Bjó faðir hans á Húki
í Miðfirði langa hríð og þótti
merkur bóndi. Framan af æfi
dvaldi Jónas mest á æskustöðv-
unum, einkum með föður sín-
um. En er hann eltist, sótti
hann sjó suður á land á vetr-
um. Ungur reisti hann bú á
heiðarbýli í Miðfirði og bjó þar
nokkur ár. Þá brá hann búi og
stundaði nokkur næstu árin
ýmis störf, bæði i sveit og við
sjó. Flutti hann síðan til Bol-
ungarvíkur og setti þar á stofn
verzlun. Fáum árum síðar
brann verzlun hans. Varð hann
þar fyrir milclu tjóni.
Ekkert var þó fjær J.ónasi en
að leggja árar í bát. Réðist
hann þá til vesturfarar ásamt
síðari konu sinni. Naut hann
þá sem oftar eigin áræðis og
atorku og aðstoðar góðra vina,
einkum mágs síns, Ásmundar
P. Jóhannssonar í Winnipeg.
Þetta var árið 1913.
Þegar vestur kom gerðist Jón-
as bóndi og vegnaði nú hið
bezta. Aldrei festi hann þó yndi
í Ameríku, en þráði ávallt að
komast heim aftur.
Tvisvar kom hann til íslands
á meðan hann dvaldi vestra.
1921 og 1930. Voru þær ferðir
honum til óblandinnar ánægju.
Það eitt skyggði á, að þurfa að
hverfa aftur til fjarlægs lands
og vita ekki, hvort hann fengi
ísland aftur augum litið.
Árið 1934 kom Jónas til ís-
lands alfluttur. Dvaldi hann í
Reykjavík síðustu árin og var
starfsmaður í Viðtækjaverzlun-
inni, þar til heilsa hans þraut.
Taldi hann sjálfur árin eftir
heimkomuna beztu ár æfi sinn-
ar. Vitundin um að vera kominn
heim fyllti huga hans innilegri
gleði. Nú gat hann á hverju ári
heimsótt æskustöðvarnar, kom-
ið á bæina, þar sem hann var
gainalkunnugur og heilsað upp
á gömlu vinina. Enginn nema
sá, er var gagnkunnugur Jónasi
heitnum vissi, hve mikil ham-
ingja þetta var fyrir hann á
efri árunum. Og eftir að hann
var lagztur í rúmið fyrir fullt
og allt, lét hann oft hugann
reika um fornar slóðir. Þessar
hugfarir veittu honum þreytt-
um og þjáðum frið og gleði.
Jónas var góðum gáfum
gæddur og dugnaðarmaður
hinn mesti. En það sem sér-
staklega er minnisstætt okkur
vinum hans, er glaðlyndi hans
og velvild. Efast ég um, að
nokkur muni hann öðruvísi en
glaðan í anda og hlýjan í við-
móti. Hitt var þó víst, að hann
hélt hlut sínum gegn hverjum,
sem við var að etja, og þurfti
þar ekki annað til en fastlyndi
sitt og viljastyrk. Veittist hon-
um þetta auðveldara af því, að
hann var sáttgjarn og óáleitinn.
Þessir höfuðkostir Jónasar
heitins sköpúðu honum bæði
vinsældir og virðingu. Hvar sem
hann fór, var hann kunnur sem
glaðlynda prúðmennið, en þó
,,þéttur á velli og þéttur í lund.“
Jónas átti 2 börn frá fyrra
hjónabandi, Sigurð forstjóra
Tóbakseinkasölunnar og Helgu,
gifta í Los Angeles í Bandaríkj-
unum.
Þegar allt um þrýtur verður
ekki annað sagt, en að Jónas
hafi verið gæfumaður. Hann
var það engu síður, þótt tekið
sé fullt tillit til margvíslegra
erfiðleika og nokkurs mótlætis
er var á leið hans um dagana.
Lífið bar hann líka æ meir í
sólaráttina. Hann eignaðist
ágæta konu, mannvænleg börn
og fjölda góðra vina, beggja
megin hafs. — Og hann fékk
að vera heima um það er lauk.
En allt þetta átti hann marg-
faldlega skilið sakir glaðlyndis
síns og trúlyndis. Hann átti það
skilið vegna átthaga- og ætt-
jarðarástarinnar.
----Og enn hefir hann færzt
nær sólu. Ástvinir og vinir óska
honum faraheilla — og þakka
ágæta samfylgd. E. G.
Tvísöngur Sjáli-
stæðisflokksins
(Framh. af 2. siOu)
dýrtíðarmálsins. Þá kom
skyndilega annað hljóð í Mbl,-
strokkinn. Það voru talin alls
konar tormerki á frumvarpinu.
Það kom nefnilega í Ijós, að
ekki var hægt að lækka dýrtíð
ina, án þess að færa þyrfti ein-
hverjar fórnir. Þegar umræður
hófust um skatta á ýmsan
gróða, færðist mikil deyfð yfir
Sjálfstseðismenn. Þeir héldu
að vísu áfram umræðunum um
að lækka þyrfti dýrtíðina, en
vildu sem minnst tala um úr-
ræðin.
Alþingi afgreiddi loksins lög
um dýrtíðarmálin. Sjálfstæðis-
flokkurinn gerði bandalag við
Alþýðuflokkinn og réði því
mestu um efni laganna. Það
hefði mát ætla, að Sjálfstæðis-
flokkurinn myndi ekki sporna
gegn framkvæmd þeirra. En
þegar viðskiptamálaráðherra að
loknu þingi leggur fram tillög-
ur í ríkisstjórninni um lausn
dýrtíðarmálanna á grundvelli
laganna, þá færist sama deyfð-
in og sinnuleysið yfir ráðherra
Sjálfstæðisflokksins. Þeir þótt
ust að vísu vilja lækka dýrtið-
ina — en aðeins ekki heimta
fórnir í því skyni.
Þess vegna hefir ekki verið
gert neitt í þessum málum enn
sem komið er. Blöð Sjálfstæð-
þó að glata tilfinningu sinni
fyrir því, sem ekki ef af þessum
heimi? Á eftir að verða úr hon-
um heilbrigður maður, sem get-
ur skilið helgi mannlífsins og
guðdómieik tilverunar, en er
þó jarðneskur og mannlegur,
gæddur holdi og blóði? Og á
hvert hátt mun þetta ske?
Úr þessum spurningum og
öðrum svipuðum mun höfund-
ur leysa, þegar þar að kemur.
Ég hefi trú á því, að Guð-
mundur sé fær um að skapa
myndir og lífsþætti heilbrigðs
fólks, engu síður en Gísla og
séra Gylfa, eins og hann er nú.
Og sé það rétt, að menn hafi
misjafnlega gott af félagsskap
og umgengni við aðra, gildir
það jafnt í bókmenntum sem
mannlífinu sjálfu. Liggur þá í
augum uppi, að þjóðin hefði
gott af að fá inn í bókmennt-
irnar, engu síður en í þjóðfé-
lagið, það fólk, sem sýnir á
sjálfu sér manndóm og heil-
brigði til anda og líkama.
Enginn kemst hjá að veita því
athygli, að Guðmundur er nú
farinn að temja sér nokkuð
annað form en það, sem venju-
legast hefir verið á skáldsög-
um á síðari árum. Hann gríp-
ur til dæmis fram fyrir sig i
frásögninni og gefur sumstaðar
í skyn fyrirfram, með nokkurs-
konar innskotshugleiðingum,
hvað verða muni. Þessu er vel
fyrirkomið af því að það fer
ekki út í öfgar, og eykur áhuga
á lestri sögunnar. Aftur á móti
hefir höfundur farið út fyrir
heppileg takmörk i útskýring-
um sínum á persónum sögunn-
ar. Eigin útskýringar á þeim
frá höfundar hendi, bera vott
um hálfgert vantraust á les-
andanum eða sinum eigin hæfi-
leikum til að láta persónurnar
lýsa sér með orðum og athöfn-
um. Þetta kemur fyrir t. d. á
bls. 125 og stöku sinnum endra-
nær.
Það væri freistandi að rifja
upp einstakar myndir, sem
dæmi um frásagnarlist Guð-
mundar. En út í það skal ekki
farið, aðeins bent á að honum
sýnist vera jafn-sýnt um að
gefa frásögn sinni geðblæ, við-
kvæmni skáldlegrar hrifning-
ar, áhuga og alvöru, léttúðar og
lamandi óhugnaðar. Fjölbreytni
í atburðum og áhrifum er einn
! af höfuðkostum bókarinnar.
Útgefandi er Þorsteinn M
! Jónsson, einn hinn mikilvirk-
| asti útgefandi landsins. Frá
gangur bókarinnar og prentun
er hvorttveggja í bezta lagi.
Ef síðari bindi. skáldsögunnar
„Af jörð ertu kominn“, verða
jafngóð þessu, verður safnið
eitt af merkustu ritverkum síð
ari ára, og haldi Guðmundur á-
fram að vaxa, svo sem hann
hefir gert, verður hann fyrir
ýmsra hluta sakir stórmenni í
bókmenntasögu þessarar aldar
isflokksins halda því fram, að
tillögur viðskiptamálaráðherra
eða réttara sagt dýrtíðarlög-
m — hafi verið svo meingöll-
uð, að ófært hafi verið að
framkvæma þau. Þó er þetta
lagasmíð að verulegu leyti verk
Sjálfstæöisflokksins. Sér til
sönnunar vitna þau í álit
nefndar, en svo óheppilega vill
til, að álit nefndarinnar sýnir,
að mjög vel mátti framkvæma
lögin og að þau gátu orðið að
talsverðu gagni. Það eina, sem
hefir stöðvað þau, er ótti
Sjálfstæðisflokksins við óvin-
sældir, sem flokkurinn gæti
hlotið af framkvæmd þeirra
fyrst í stað, því að hann yrði
3á að ganga í berhögg við sum
af loforðum sinum.
Nú hefir viðskiptamálaráð-
herra undirbúið nýjar tillögur.
Mbl. lætur mjög vel af þeim og
vil'l gjarna eigna þær sínum
mönnum i ríkisstjórninni. Þing-
ið hefir nú verið kvatt saman
til að ræða þær. Þar verður
skorið úr því, hvort Sjálfstæð-
isflokkurinn fæst endanlega til
3ess aö taka afstöðu til dýr-
tíðarmálanna, eða hvort hann
vill áfram syngja tvísönginn —
segja þeim, sem. dýrtíðin er
pungbærust, að það eigi að
lækka hana, en hinum, sem
mest hafa grætt og eiga að
færa fórnirnar, að það sé Sjálf-
stæðisflokknum að þakka, að
þær verði ekki lagðar á þá.
En þá fyrst verður tvísöng-
ur Sjálfstæðisflokksins dýr
þjóöinni. Þá fáum við fyrir al-
vöru að eygja þá framtið, sem
„tvísöngur“ stj órnmálaf lokk-
anna í Frakklandi hefir leitt af
sér þar.
Lítið sýnishorn.
Til gamans þykir rétt að
birta. hér eitt af ótal dæmum
um frásagnarhætti Morgun-
blaðsins, sem er helzta tví-
söngsblaðið.
í Mbl. 2. okt. á bls. 5 segir
svo:
„Morgunblaðið hefir átt kost
á að kynnast þeim uppástung-
um um lausn dýrtíðarmálanna,
sem stjórnin hefir nú á prjón-
unum.........“
En í Mbl. 3. okt. á bls. 3 segir:
„Stjórnin hefir algerlega
haldið lendu hverjar þessar til-
lögur eru, en hlerast hefir, að
hér sé um að ræða alveg nýja
stefnu um lausn á dýrtíðar-
málunum."
Annan dagins negist blaðið
hafa „át kost á að kynnast“
þessum tillögum, en strax
næsta dag segir það, að þeim
hafi • veriö „algerlega haldið
leyndum.“
Þannig er málflutningur
Sjálfstæðisblaðanna. Þannig er
tvísöngur Sjálfstæðisflokksins.
Kopar,
aluminium og fleiri málmar
Jakob Jónsson. keyptir i LANDSSMIÐJUNNI.
Sendid oss
kó|iaskinn yðar og lambsklnn
— Vér kaupum pau hæsla verði. —
MAGNI H. F., Reykjavík.
Áheit
á Strandarkirkju.
frá 20. apríl 1940 til 28. septem-
ber 1941. (Afhent féhirði).
Frá XXX kr. 10.00, G. G. 1.00,
ávísun D,vík 10.00, Ó. S. Butru
21.00, Ón. 10.00, Gamalt áheit
1.00, L. Ó. Hj.eyri 13.00, Sami
10.00, Gísla og E. 7.00, Ón. 3.00,
Huldu 11.00, Ón. 5.00, N. N. 10.00,
Ón. 2.00, Ón. 5.00, Ón. 4.00, Frá
2 bændum 15.00, Gamalt áheit
10.00, Ón. 2.00, Ón. 5.00, E. K. S.
50.00, XXX 10.00, Þ. Þ. 3.00, N.
N. 10.00, Ón. 5.00, Guðrúnu 1000,
Jóni 5.00, H. E. Grafningi 5.00,
Ón. 1.00, Árna 20.00, Geira 10.00,
frá börnum í Grímsnesi 5.00,
G. Jóh. 10.00, frá Skaftfelling
10.00, G. V. S. ísafjarðars. 5.00,
N, N. Norðf. 5.00, S E. Sigluf.
10.00, Geira 5.00, frá Sveini
ferðalang 10.00, Áheit 20.00, frá
3 54.00, S. E. ávísun 30.00, frá
Akureyrar stúdent ávísun 40.00,
Áheit 10.00, Óskari 5.00, frá 2
börnum 0.50.
Með beztu þökk og bróður-
kveðju til ykkar allra.
Bjargi 28. sept. 1941.
Sveinn Halldórsson
féhirðir.
Tapasl heflr
frá Miðdal í Mosfellssveit bleik-
álóttur hestur. Mark: Biti
framan hægra, biti aftan
vinstra.
Finnandi beðinn að gera að-
vart í símastöðina á Geysi í
Haukadal.
Bókbindara-
hnífttr
óskast til kaups.
Lithoprent.
Skrifstofa
Framsóknarflokksins
er á Lindargötu 9 A
Framsóknarmenn utan af
landi, sem koma tll Reykja-
vikur, ættu alltaf að koma
á skrifstofuna, þegar þeir
geta komið þvl við. Það er
nauðsynlegt fyrir flokks-
starfsemina, og skrifstof-
unni er mjög mlkils virði
að hafa samband við sem
flesta flokksmenn utan af
landi.
Tilk.v nniiig.
í dag opnum við undirritaðir raftækjavinnustofu
á Óðinsgötu 13, undir nafninu
Tökum að okkur allskonar rafmagnsvinnu, ný-
lagnir og breytingar í verksmiðjum, húsum og skip-
um. Ennfremur uppsetningar og breytingar á lyft-
um og eftirlit með þeim.
Holgeir P. Gíslason,
Gísli Jóh. Sigurðsson.
Sími 2915.
Advörim.
llúseigendur og húsráðendur í Reykjavík eru
alvarlega aðvaraðir um að tilkynna
tafarlaust
til inanntalsskrifstofu hæjarins, Pósthús-
stræti 7 eða lögregluvarðstofunnar, ef fólk
hefir flutt úr húsum þeirra eða í þau.
Vauræksla varðar sektum.
BORGARSTJÓRHVIV.
Reykjavík. Sími 1249. Simnefni: Sláturfélag.
Reykhús. - Frystihús.
Viðursuðuverksmiðja. - Bjúgnagerð.
Framleiðir og selur í heildsölu og smásölu: Niður-
soðið kjöt og fiskmeti, fjölbreytt úrval. Bjugu og alls-
konar áskurð á brauð, mest og bezt úrval á landinu.
Hangikjöt, ávallt nýreykt, viðurkennt fyrir gæði.
Frosið kjöt allskonar, fryst og geymt í vélfrystihúsi, eftir
fyllstu nútímakröfum.
Verðskrár sendar eftir óskum, og pantanir afgreiddar
um allt land.
Egg frá Eggjasölusamlagi Reykjavíkur.
208 Vieíor Hugo:
orð af vörum, sem hann hafði numið á
drykkjukránum eða í herbúðunum.
Hann gat gert sér í hugarlund, hvaða
áhrif slíkt myndi hafa.
Hann gerði sér þó allt far um að
vera hinn háttprúðasti og klæðast
tízkufötum.
Hann hallaði sér upp að arininum
um stund í þungum þönkum, enda
þótt hugsanir hans væru mjög á reiki.
Skyndilega sneri Fleur de Lys sér að
honum og ávarpaði hann. Vesalings
stúlkan hafði ekki mælt gremjuorð
sín í fyllstu alvöru.
— Hefir þú ekki sagt okkur frá
ungri Tataratelpu, sem þú frelsaðir
úr höndum stigamanna fyrir nokkrum
mánuðum síðan?
— Jú, það minnir mig, fagra mey,
svaraði hann.
— Jæja, hélt hún áfram máli sínu.
— Það er ef til vill sama Tatarastelp-
an og er að dansa þarna á torginu.
— Komdu og sjáðu, hvort þú þekkir
hana, elsku Föbus minn.
Dulin þrá eftir að láta liðsforingj-
ann nálgast sig kom fram í orðum
þessum.
Föbus de Chateaupers liðsforingi gekk
hægum skrefum út á svalirnar.
— Sjáðu, mælti Fleur de Lys og lagði
hönd sína á arm liðsforingjans. —
Esmeralda 205
legum samræðum og varð að orði:
— Hvílík ást!
Liðsforinginn áræddi að gera hann-
yrðirnar að frekara umræðuefni, þrátt
fyrir mistök sín.
— Þetta er dásamlegt handbragð,
hrópaði hann. Hin ljóshærða og hör-
undsfagra blómarós, Colomba de Gaille-
fontaine hagnýtti nú tækifærið og
beindi spurningu að Fleur de Lys í von
um, að liðsforinginn svaraði.
— Gondelaurier, mælti hún. — Hefir
þú tjöldin frá Roche-Guyon-gistihús-
inu við hendina?
— Er það ekki i garðinum hjá
Louvre? spurði Diana de Christeuil
hlæjandi. Hún hafði mjög fagrar
tennur og var kvenna hláturmildust.
— Þaðan getur að líta turn gömlu
borgarmúranna, bætti Amelotta de
Mont-mikel við. Hún var yndisfögur,
jarphærð stúlka. Það var siðvenja
hennar að andvarpa, þegar flestum
öðrum hefði orðið á að hlæja.
— Kæra Colomba, anzaði frú Aloisa.
— Eigið þér við gistihúsið, sem herra
de Bacqueville átti á dögum Karls VI.?
Þar voru mjög haglega ísaumuð vegg-
tjöld.
— Karl VI., Karl VI., tautaði ungi
liðsforinginn fyrir munni sér og strauk