Tíminn - 18.08.1942, Blaðsíða 2

354
Tf>lI]V\, 18. ágúst 1942
90. blað
Jörundur Brynjólfgson, alpingísmaður
Valið tíl eírí deildar
‘gímtrrn
Þri&judayur 18. ág.
Ovinaíagnaður
Framsóknarflokkurinn er í
fullri andstöðu við þá ríkis-
stjórn og stuðningsflokka henn-
ar, er nú ætla að hrinda þjóð-
inni út í nýjar kosningadeilur
í stað þess að einbeita kröftun-
um til úrlausnar aðkallandi
vandamála.
Flokkurinn vill ekki taka þátt
í slíkum óvinafagnaði, en hann
mun veita aðstoð sína hverju
gagnlegu máli, sem fram kann
að koma, og að því leyti haga
andstöðu sinni á annan veg en
núverandi stjórnarflokkar hafa
áður gefið fordæmi fyrir.
Ef nokkrar líkur væru til
þess, að erlendur aðili hefði hug
á því að eignast varanleg ítök
hér á landi, mundi fátt gleðja
hann meira en öngþveiti það og
ráðleysi, sem nú einkennir
stjórnmál og stjórnarforustu
íslendinga.
Öll blöð stjórnarflokkanna
lýsa samróma þeim háska, sem
vofi yfir þjóðinni af upplausn
þeirri og ringulreið, er víða ger-
ir vart við sig í atvinnumálum
og þjóðlífi voru.
Það, sem einkum setur svip
sinn á þessa upplausn, er sú
staðreynd, að það eru ekki ein-
ungis fáeinir stóreignamenn,
sem hafa tekið stríðsgróðasótt-
ina, heldur virðist sjúkleiki
þessi vera að heltaka hinn heil-
brigða kjarna þjóðarinnar,
verkamenn í bæjunum og nokk-
uð af sveitafólki, þótt í sveitun-
um sé nú sem fyrr staðið fast-
ast gegn upplausnarstefnunni.
Forustumenn verkamanna
telja tímann einkar hentugan
til að stórhækka kaup, stytta
vinnutíma og skylda alla vinn-
andi menn til sumarleyfa —
nema vitanlega einyrkja í sveit-
unum. Þeir bjóðast til að semja
um hagnýtingu vinnukraftsins
til „framleiðslu- og landvarn-
arstarfa." En þegar að því
kemur, að þeir lofi því að halda
slíkan samning fyrir sitt leyti,
vilja þeir engar slíkar skuld-
bindingar.
Sjálfstæðisflokkurinn fer með
stjórn landsins. Hann veit,
hvert stefnir, en sér enga leið
úr ógöngunum. í stað þess að
leita samstarfs og úrræða í
öngþveiti því, sem hann lýsir
svo réttilega, hefir hann enga
lausn að bjóða nema breyting-
ar á kjördæmaskipun landsins,
sem mjög lítið mundi raska
styrkleikahlutföllum núverandi
þingflokka.
Þetta er að gefa steina fyrir
brauð.
Sjálfstæðisflokkurinn hefir
tekið forustuna í liði æsinga-
flokkanna í landinu til að
hnekkja áhrifum sveitanna.
Flokkurinn vinnur að því vit-
andi vits eða óvitandi, að efla
fylgi og svigrúm öfgaflokk-
anna, en rýra áhrif þess flokks,
sem traustasti, vinnusamasti og
sparsamasti hluti þjóðarinnar
hefir falið umboð sitt. Fram-
koma Sjálfstæðisflokksins er
rétt nefndur óvinafagnaður.
Framsóknarflokkurinn hefir
varað við og varar enn við hin-
um hættulegu afleiðingum af
langvinnum deilum og kosn-
ingabaráttu á þeim háskatím-
um, sem nú eru um heim allan.
Aðvaranir hans eru að engu
hafðar.
Og svo spyr Morgunblaðið,
hvað sé til fyrirstöðu því, að
heilbrigt samtstarf geti hafizt
á Alþingi milli flokka!
Það, sem er til fyrirstöðu, er
sá ömurlegi skrípaleikur þriggja
þingflokka, sem láta allt dank-
ast og drabbast niður af því,
sem sjálfstæði og virðing þjóð-
arinnar byggist á, en fara með
illvígan her á hendur sveita-
kjördæmunum til að traðka
ævafornum rétti þeirra. Fram-
sóknarflokkurinn telur það ó-
maklegt og þjóðhættulegt at-
ferli. Hann er andvígur því.
Með núverandi háttalagi ger-
ist Sjálfstæðisflokkurinn lyfti-
stöng stjórnleysisaflanna í
þjóðfélaginu, lyftistöng komm-
únista og nazista.
Hann veldur óvinafagnaði í
þeim herbúðum. +
Með stjórnarskrárbreyting-
unni 1934 og breyting á þing-
sköpum Alþingis 1936, var vali
til efri deildar Alþingis komið í
fastara horf heldur en áður
hafði tíðkazt.
Sú skipan, er með þessum
lagaákvæðum var gerð á vali
efri deildar, veldur því, að senni
legt er að oftast þurfi ekki að
kjósa til deildarinnar, heldur
nægi að flokkarnir tilnefni
menn af sinni hálfu til að taka
sæti þar. Ef flokkarnir gæta
skyldu sinnar í þessu efni, má
gera ráð fyrir, að skipan Al-
þingis verði oftast sú, að for-
seti sameinaðs Alþingis geti
séð, án þess að atkvæðagreiðsla
fari" fram, hvað marga menn
hver flokkur á að tilnefna til
efri deildar.
Ef um kosningabandalag um
val til deildarinnar er að ræða,
hvernig, sem því kann að vera
háttað, þarf forseti að fá vitn-
eskju um það frá þeim, er að
því standa, áður en valið fer
fram. Það er forseta nauðsyn-
legt vegna þess, að honum er
lögð sú skylda á herðar, sam-
kvæmt 6. gr. þingskapa, að
gæta þess að skipan deildar-
innar verði sem næst því, er
komizt verður, í samræmi við
skipan sameinaðs Alþingis. Ef
bandalag er milli flokka eða
manna, ber að taka tillit til
þess við valið til deildarinnar.
En þó að sennilegt sé, að lang
.oftast liggi ljóst fyrir, hvernig
efri deild skuli skipuð, þá getur
þó hæglega staðið svo á, að for-
seti geti ekki með fullri vissu
vitað fyrirfram um skipan
deildarinnar án þess að láta
kjósa. En um þær ástæður, er
því geta valdið, skal ekki fjöl-
yrt að þessu sinni. Að kosning-
unni lokinni, getur tæpast ver-
ið vafi á því, hvernig deild skuli
skipuð lögum samkvæmt. En
það er bert af ákvæðum 6. gr.
þingskapa, að fjarvera þing-
manns á engin áhrif að hafa
um kjör til efri deildarinnar.
En þó að forseti eigi sakir
starfa síns, að hafa fyrirfram
vitneskju um skipun efri deild-
ar, er allt öðru máli að gegna
um einstaka þingmenn.
Þeir hafa enga aðstöðu til að
vita fyrirfram, hver skipan
deildarinnar á að vera, nema
eftir flokkum, ef engin kosn-
ingabandalög eru milli þeirra
eða manna utan flokka, sem
kunna að taka þátt í vali til
deildarinnar, nema, ef forseti
tilkynnir áður en kjör fer fram,
hvort um nokkuð slíkt er að
ræða.
Sé slík vitneskja látin í té, á
hver þingmaður að geta séð
það fyrirfram, hvernig deildin
á að vera löglega skipuð, nema
hlutkesti ráði úrslitum.
Um það, á hvaða grundvelli
valið til efri deildar á að fara
fram, held ég að tæpast verði
deilt í alvöru. Ber afdráttar-
laust að hafa hlutfallskosningu
til deildarinnar (de Hondt að-
ferð, — listakosning), enda
hefir valið til deildarinnar far-
ið fram með þeim hætti eða á
þeim grundvelli fram að þessu,
síðan sú skipan var gerð um
val til efri deildar, er nú gildir.
Nú hefir risið ágreiningur á
Alþingi út af vali til efri deild-
ar, enda nú gert með öðrum
hætti en í hin skiptin, (1934
og 1937).
í byrjun þessa þings, þegar
velja skyldi til efri deildar,
komu fram 4 listar. Á þeim voru
samtals nöfn 17 þingmanna, en
til efri deildar bar að velja 16
þingmenn.
Á lista Framsóknarflokksins
voru 7 nöfn, á lista Sjálfstæð-
isflokksins voru 6 nöfn, á lista
Alþýðuflokksins 2 og á lista
Sósíalistaflokksins 2.
Ef ekki var um kosninga-
bandalag milli flokka að ræða
um val til efri deildar átti eft-
ir atkvæðamagni flokkanna í
sameinuðu þingi, hver þeirra
að fá þessa tölu þingmanna til
efri deildar:
Framsóknarflokkurinn .. .. 7
Sjálfstæðisflokkurinn ....... 5
6. grein
þíngskapannas
„Eftir kosningar þær, sem um
ræðir í 3. og 4. gr., skal velja
til efri deildar þá tölu þing-
manna, er þar skulu eiga sæti.
Skal hverjum þingflokki skylt
að tilnefna á lista þá tölu þing-
manna sinna, er honum ber í
hlutfalli við atkvæðamagn hans
í sameinuðu þingi. Ef tveir éða
fleiri þingflokkar hafa með sér
bandalag um kjör til efri deild-
ar, eða þingflokkur (eða flokk-
ar) og menn utan flokka, skal
talan á listanum miðuð við sam-
anlagt atkvæðamagn banda-
lagsins.
Ef atkvæðamagn tveggja eða
fleiri kjöraðilja er jafnt við
kosningu síðasta manns til efri
deildar, skal hvor (hver) þeirra
tilnefna mann í vafasætið, en
hlutkesti ráða úrslitum.
Nú skýtur einhver kjöraðili
sér undan skyldu um tilnefn-
ingu til efri deildar, og tilncfn-
ir forseti þá þingmann eða
þingmenn úr þeim flokki eða
bandalagi, í réttu hlutfalli við
atkvæðamagn. Ef þá er vafi um
eitt sæti, skal hlutkesti ráða.
Forseti tilkynnir síðan, hverjir
þingmenn þannig hafa verið
tilnefndir, og teljast þeir rétt
kjörnir eða skipaðir til efri
deildar (stjskr. 27. gr.).
Alþýðuflokkurinn ............ 2
Sósíalistaflokkurinn ........ 2
Sjálfstæðisflokkurinn hafði á
sínum lista einu nafni fleira
(6 í stað 5) heldur en hann
hefir einn atkvæðamagn til í
sameinuðu þingi til að fá kos-
ið. Forseti fyrirskipaði kosn-
ing til deildarinnar af því, eins
og hann sjálfur sagði, að stung-
ið var upp á fleiri þingmönn-
um en kjósa átti til deildarinn-
ar.
Engin skýring var gefin á
því, hvers vegna kosning til
deildarinnar var fyrirskipuð,
enda ekki eftir því gengið af
neinum.
Þegar atkvæði höfðu verið
talin kom það í ljós, að hver
flokkur hafði kosið sinn lista
og að um ekkert bandalag milli
flokka var að ræða við val til
efri deildar.
Framsóknarmenn eru 20 á
þingi (voru 19 á þessum fundi,
einn fjarverandi sakir veik-
inda á heimili hans). Sjálf-
stæðismenn 17, Alþýðuflokks-
menn 6 og Sósíalistaflokks-
menn 6.
Þegar forseti tilkynnir svo úr-
slit þessarar kosningar og tel-
ur að kosnir séu til efri deildar
6 Framsóknarmenn, 6 Sjálf-
stæðismenn, 2 Alþýðufl.menn
og tveir Sósíalistaflokksmenn,
þá benti ég samstundis á það,
að eftir því sem kosning hefði
fallið og atkvæðamagni flokks-
ins í sameinuðu þingi (alls 20
þingmenn), ætti Framsóknar-
flokkurinn rétt á 7 þingmönn-
um til efri deildar, en Sjálf-
stæðisflokkurinn ætti ekki rétt
á nema 5 þingmönnum til
deildarinnar. Forseti leit öðrum
augum á þetta mál, og tel ég
það miður farið.
Eins og áður er fram tekið,
er það atkvæðamagn hvers
flokks í sameinuðu þingi, sem
leggja á til grundvallar fyrir
vali til efri deildar. Þó að þing-
mann einhvers flokks vanti
á þann fund, er valið er til efri
deildar, á það engu máli að
skipta. Það er atkvæðamagn
hvers flokks í sameinuðu þingi
(öll þingmannatala flokksins)
sem valið til efri deildar bygg-
ist á. (Kosningabandalag auð-
vitað með talið).
Ef að atkvæðatala sú, er
fram kemur á fundi við val til
deildarinnar væri látin ráða,
hvað sem fjarveru þingmanna
liði, gæti slíkt leitt til hins
mesta ófarnaðar fyrir störf
þingsins.
Með þessu vali til efri deild-
ar, gæti einn flokkur, t. d. í
samráði við annan flokk, feng-
ið stöðvunarvald í deildinni, þó
honum bæri það hvergi nærri,
eða meira vald en hann ætti
rétt' á, en það gæti vel leitt
til þess að valdaaðstaðan
breyttist í þinginu. Væri það
einkar auðvelt að flokkur legði
lista fram með fleiri nöfnum
þingmanna, en honum ber. Sá
flokkur, er væri með í ráðum,
kæmi svo með sinn lista með
eins mörgum nöfnum þingm.
og hann ætti rétt á. Þegar svo
kosning færi fram, gæti hann
látið hæfilega marga af mönn-
um sínum vera fjarverandi, svo
að kosningin félli á þá lund,
sem þeir hefðu fyrirfram
ætlazt til. Væri með slíku vali til
efri deildar gersamlega brotið
í bág við ákvæði 6. gr. þing-
skapa.
Bjarni Benediktsson, borgar-
stjóri, telur í grein, er hann
hefir skrifað I Morgunblaðið 11.
þ. m., að við Framsóknarmenn
hefðum strax átt að mótmæla
því, er listarnir voru lagðir
fram og fleiri nöfn stóðu á
lista Sjálfstæðisflokksins held-
ur en við töldum að flokknum
bæri að fá til efri deildar, og
með þátttöku okkar í kosning-
unni hefðum við firrt okkur
réttinum til þess að mótmæla
henni eftir á. Þessar fullyrð-
ingar greinarhöf. held ég að
ekki fái staðizt, fremur en ým-
islegt annað í grein hans, sem
ég mun síðar víkja að. Hvaðan
átti okkur að koma vitneskja
um það, af hvaða ástæðum
Sjálfstæðisflokkurinn tilnefnir
einum manni fleira á lista sinn
(6 í stað 5) heldur en hann
hefir atkvæðamagn til að fá
kosinn, úr því forseti gaf enga
skýringu á því og skipaði að
kjósa. Gat ekki verið um kosn-
ingabandlaga að ræða við aðra
flokka án þess við hefðum vitn-
eskju um það? Að vísu báru
aðrir flokkar fram sína lista
með þeirri tölu þingm., er þeim
bar að velja til efri deildar, en
úr því að Sjálfstæðisflokkurinn
bar fram lista með nöfnum 6
þingmanna, var ekki ólíklegt
að hann hefði von um áð fá
þá löglega kosna. Annars hefir
forseti sérstaka skyldu til að
sjá um, samkv. 6. gr. þing-
skapa, að valið til efri deildar
fari fram lögum samkvæmt, og
einmitt fyrir þær sakir er ekki
undarlegt þó að þingmenn
hreyfi ekki andmælum fyrr en
beinlínis liggur fyrir að þeirra
áliti, að lögleysu eigi að fremja.
Samstundis og forseti til-
kynti niðurstöðu þá, er hann
komst að út af kosningunni,
mótmælti ég skilningi forseta
fyrir þessu vali til efri deildar,
og óskaði úrskurðar hans um
þetta mál, til þess að reyna að
fá sem skýrast fram, af hvaða
ástæðum Sjálfstæðisflokkurinn
fengi 6 menn til efri deildar.
Þær hefi ég fengið og tel þær
fráleitar.
Við atkvæðagreiðsluna, sem
fram fór, um val til efri deildar,
kom það í ljós, að flokkurinn
fær 17 atkv., sem er atkvæða-
magn flokksins í sameinuðu
þingi. Framsóknarflokkurinn
hefir 20, en einn þingmaður var
fjarverandi, svo að hann fékk
19 atkvæði. Ef reiknað er með
atkvæðamagni flokksins, 20 alls,
hefir 7. maður Framsóknarfl.
hlutfallstölu 2e/t, en 6. maður
Sjálfstæðisfl. hlutfallstölu 2* * * * 5 6/o.
sem er V4'2 hluti minna en 7.
maður Framsóknar hefir. Nú
var einn af þingm. Framsókn-
arflokksins fjarverandi, þegar
atkvæðagreiðsla fór fram, og þá
hefir 7. maður Framsóknarfl.
5/42 atkvæði minna en 6. maður
á lista Sjálfstæðisflokksins.
Á fjarveru eins þingmanns
Framsóknarflokksins er það því
byggt, að talið er, að Sjálfstæð-
isfl. fái 6 þingmenn kjörna til
efri deildar, Framsóknarflokk-
urinn 6 þingmenn i stað 7, ef
engan hefði vantað.
Atkvæðamagn Framsóknar-
flokksins í sameinuðu þingi er
því ekki lagt til grundvallar í
úrskurði forseta, heldur at-
kvæðatala þeirra, er á fundi
voru.
Við venjulegar atkvæða-
greiðslu var slíkt auðvitað rétt,
en í þessu falli tel ég þetta
rangt, og ég hefi hér að fram-
an bent á, sem dæmi, til hvers
þessi skilningur á lögum um
val til efri deildar Alþingis kann
að leiða, en fyrirfram er engin
leið að segja, hvaða afleiðing-
ar það kann að hafa fyrir störf
þingsins í framtíðinni, ef ekki
verður framvegis stranglega
fylgt ákvæðum 6. gr. þingskapa
um val til efri deildar.
í úrskurði. forseta er það tek-
ið fram, að Framsóknarflokkn-
um hafi borið að leggja fram
lista með nöfnum 7 þingmanna
og sjálfstæðisflokknum með
nöfnum 6 þingmanna, og hvað
um hina flokkana með nöfnum
tveggja þingmanna? Þetta eru
17 menn en 15 á að kjósa.
Nú er atkvæðamagn flokk-
anna þannig í sameinuðu þingi,
að ekki gat verið undir hlut-
kesti komið milli flokka að
þessu sinni um val til efri
deildar. En af hverju var þá
skylt að leggja fram lista með
nöfnum 17 þingmanna?
Það var kunnugt um, að allir
þingmenn voru viðstaddir,
nema einn af þingmönnum
Framsóknarflokksins. Ef átti að
nota sér fjarveru hans (eins og
síðar kom í ljós að var gert) til
þess að láta Sjálfstæðisflokk-
inn fá 6 menn kjörna til efri
deildar og að Framsóknarflokk-
urinn fengi aðeins 6 þingmenn,
finnst mér að forseti hefði
gjarna getað skýrt flokíknum
frá því, áður en kosið var. Hann
mátti gerzt vita, með hverjum
hætti stóð til að skipa deild-
ina, og hvernig hann myndl
líta á atkvæðagreiðslu um list-
ana, ef til hennar kæmi.
Forseti segir ennfremur í úr-
skurði sínum:
„En með því að þessar tölur
samanlagðar eru hærri en tala
þingmanna, sem skipa eiga efri
deild, bar að láta kosningu fara
fram um það, hverjir valdir
yrðu, og þar sem engin fyrir-
mæli eru að fínna í þingsköp-
um í gagnstæða átt, verður hér
um rædd kosning að fara fram
eftir almennum reglum þing-
skapa (sbr. einnig 48. gr.), enda
komu engin mótmæli fram um
það, eftir að listar höfðu verið
fram lagðir og áður en kosning-
in fór fram.“
Þessi ummæli eru á misskiln-
ingi byggð. í 6. gr. þingskapa
er einmitt mjög greinilega tek-
ið fram, á hvern hátt efri deild
á að vera skipuð, og hvað leggja
eigi til grundvallar fyrir vali til
hennar.
Það breytir 1 engu, þó fram
komi á listum fleiri nöfn þing-
manna en kjósa á til deildar-
innar. Hvernig atkvæði féllu
við kosninguna sýnir, að ekk-
ert kosningabandalag var um að
ræða, og þar sem nú að flokkur
forsetans sjálfs ber. fram lista
með einu nafni fleira, en hann
hefir atkvæðamagn til að
koma að, og það munaði ein-
mitt því á tölunni, sem kjósa
átti, og allir aðrir flokkar báru
fram lista með tölu þeirra
þingmanna, er þeir höfðu at-
kvæðamagn til að koma að,
hefði verið innan handar fyrir
hann að fá upplýsingar um, af
hvaða ástæðum fleiri nöfn
voru á lista flokksins, en þeir
áttu einir rétt á að fá til deild-
arinnar, og leiðrétta svo list-
ann með því að fella niður eitt
nafnið af honum. Því það er
sjáanlegt, að löglega gátu þeir
ekki fengið manninn kjörinn til
efri deildar. En sammála er ég
forseta um það, að þegar kosn-
ing þarf að fara fram, þá fari
hún fram eftir 48. gr. þingskapa.
(Að hlutfallskosning sé við-
höfð).
í sambandi við þetta val til
efri deildar og þann ágreining
er út af þvi hefir risið, hefir
komið fram nýtt atriði um val
til deildarinnar, sem ég full-
yrði að hefir aldrei komið fram
áður. Það er, að þegar að finna
á, hvað hverjum flokki ber að
velja marga þingmenn til efri
deildar, þá eigi (eða megi) við
þann útreikning styðjast við
heildartölu þingsins (nú 49) og
tölu hvers einstaks þingflokks
eða kosningabandalags, ef er.
Ég ætla, að Emil Jónsson hafi
manna fyrstur komið með þessa
hugmynd. Forseti sameinaðs
þings er líka með hana 1 úr-
skurði sínum, og kem ég ekki
auga á, að það bæti hann nokk-
uð, þar sem hann fer eftir á-
kvæðum 48. gr. þingskapa um
val til deildarinnar og sem
vissulega er allt annað mál.
Bjarni Benediktsson borgar-
stjóri vill líka nota þessa reikn-
ingsaðferð fyrir skipan efri
deildar. Mér skilst á grein hans,
að hann álíti, að það megi við-
hafa (það sé löglegt) hvora
regluna sem er, og þannig er
það nú sennilega með þessa
menn alla, og það mætti auð-
vitað, ef það leiddi til sömu
niðurstöðu um val til efri deild-
ar. En svo er alls ekki.
27. gr. stjórnarskrárinnar
ræðir um skipting þingsins í
deildir og hljóðar hún þannig:
„Alþingi skiptist í tvær deild-
ir, efri þingdeild og neðri þing-
deild. Á þriðjungur þingmanna
sæti í efri deild, en tveir þriðju
hlutar í neðri deild. Verði tala
þingmanna þannig, að ekki sé
unnt að skipta til þriðjungs í
deildirnar, eiga þeir þingmenn,
einn eða tveir, sem umfram eru,
sæti í neðri deild.“
Þessi grein stjórnarskrárinn-
ar ákvarðar algerlega skiptingu
þingsins milli deilda, tölu þing-
manna í hvora deild. Þegar
þingmannatalan er samtals 49
ákvarðar stjórnarskráin, að
16 þingmenn skulu eiga sæti í
efri deild, en 33 í neðri deild.
Um það, hvað hverjum flokki
er svo skylt að velja til efri
deildar, kemur talan 49 ekkert
við. Það ákvarðast af atkvæða-
magni hvers flokks (eða kosn-
ingabandalagi) í sameinuðu
þingi, miðað við þingmanna-
tölu efri deildar (í þessu falli
16).
Ef nota ætti þessa reglu,
þessi „óhrekjanlegu rök“ (E.J.),
gæti það leitt til þess, að styrk-
leikahlutföll flokkanna í efri
deild og sameinuðu þingi yrðu
allt önnur en ef farið væri
eftir ákvæðum 6. greinar þing-
skapa, um val til deildarinn-
ar, þar sem ætlazt er til að
hlutfallskosning sé viðhöfð
(Listakosning). — Valið til
dendarinnar með þessari að-
ferð, bryti því gersamlega í bág
við ákvæði 6. gr. þingskapa um
þá reglu, er fara ber eftir.
Með hlutfallskosningu til
efri deildar, hefði Framsóknar-
flokkurinn fengið 7 menn
kjörna (er þá miðað við þing-
mannatölu flokksins, 20), Sjálf-
stæðisflokkurinn 5, Alþýðu-
flokkurinn 2 og Sósíalista-
flokkurinn 2.
Ef Sjálfstæðisflokkurinn og
Alþýðuflokkurinn hefðu haft
kosningabandalag, hefðu þeir
fengið 8 kjörna, Framsóknar-
flokkurinn 6 og Sósíalistaflokk-
urinn 2.
Hlutfallstala (Sjálfst.fl. & Al-
þýðufl.) 8. manns þeirra væri
27A en 7. manns Framsóknarfl.
væri 2°/i, sem er Vso minna.).
En sé nú farið eftir þessari
nýju reglu (Emils Jónssonar)
um valið til deildarinnar, án
kosningabandalags milli flokka,
þá hefði Framsóknarfl. fengið 6,
Sjálfstæðisfl. 6, Alþýðufl. 2 og
Sósíalistafl. 2. (Hlutfallstala
flokkanna lítur þannig út:
Framsóknarfl. 62%o — 6 þm.
kjörna.
Sjálfstæðisfl. 52T/« = 6 þm.
kjörna.
Alþýðufl. 141/4o = 2 þingm.
kjörna, og
Sósíalistafl. 14V« = 2 þingm.
kjörna.
6. maður Sjálfstæðisfl. hefir
með hans aðferð +49 hærri
hlutfallst. en 7. maður Fram-
söknarfl.).
Ef nú Sjálfstæðisfl. og Al-
þýðufl. hefðu haft með sér'
kosningabandalag, eins og þeir
hafa talað um að þeir hefðu
getað gert, svo að þeir báðir til
samans fengju 8 þingmenn
kjörna, þá hefði kosningin far-
ið þannig, eftir þessari reglu:
Framsóknarfl. hefði fengið 7
menn kjörna, Alþýðufl. og Sjálf-
stæðisfl. 7, og Sósíalistafl. 2.
Hlutfallstala flokkanna lltur
þannig út:
Framsóknarfl. 62%» = 7 þm.
kjörna.
Alþýðufl. og Sjálfstæðisfl.
725/4o = 7 þm. kjörna.
Sósíalistafl. l4T/-io = 2 þm.
kjörna.
7. maður Framsóknarfl. hefir
V^o hlutfallstölu hærri en 8.
maður Alþ,- og Sjálfstisfl.).
Ef Alþýðufl. og Sjálfstæðisfl.
hefðu eftir þessari reglu ætlað
sér að fá 8 menn kjörna til efri