Tíminn - 15.10.1942, Blaðsíða 4

480
TÍMIM, fimmtndaginii 15« okt. 1942
121. MaO
haíið daglegt samband við ílokksskriistoiuna í Sambandshásinu
Nimar: 5099 os: 2151
Greínargerð Pálma Hannessonar
(Framh. u/ 1. ȒSu)
tæka tíð, ef þær tiefðu verið
notaðar.
2. Embætti rektors íylgir íbúð
að lögum, en árið 1936 var hún
tekin tii nota fyrir skólann, og
fluttist ég þá i leiguibúð. Siðast-
liðið vor var mér sagt upp hús-
næðinu frá 1. okt.,.og var upp-
sögnin réttmæt. Þann 13. júni
þ. á. ritaði ég ráðuneytinu bréf,
og æskti þess, að þaö sæi mér
fyrir sæmilegu húsnæöi og lagði
til, að húsameistara eða öðrum
yrði falið að annast þetta. Ekk-
ert svar fékk ég við þessari máia-
leitun. Um miðjan águstmán.
spuröist ég fyrir mn hana hjá
ráðherra. Viicii hann þá heizt,
að ég íengi aítur ibúð þá, er ég
hafði i skóiahúsinu. Eg talau
skóiann með engu móti mega
missa þetta hUsrúm, og leyiöi
ráöherra þá, að húsameisiari
leitaði fyrir sér um íbúð handa
mér. Þess er mér skylt að geta,
að fjármáiaráðherra, sem ég
leitaði einnig tii, tók þessu máh
með skilningi, og er mér kunn-
ugt um, að hann lagði á sig ó-
mök til að greiða úr þvi. En
kennslumálaráðuneytið gaf sig
litt að þessu, og varð niðurstað-
an því sú, að um siðustu mán-
aðamót var ég vegalaus og bjóst
við aö verða að flytjast úr bæn-
um. Varð það þá að ráði miUi
fjármálaráðherra og mín, að ég
tæki til afnota í vetur þrjú her-
bergi á miöhæð skólahússins,
þar sem áður var skrifstofa og
kennarastofa. Á þann hátt þurfti
ekki að skerða kennslupláss
skólans. Aftur varð að þrengja
mjög kosti kennaranna, en þeir
samþykktu það fúslega, er þeir
vissu, hvernig á stóð. Kennslu-
málaráðherra féllst svo á þessa
úrlausn. Ekki var þetta húsnæði
íbúðarhæft að sinni, en þann
4. þ. m. varð ég að flytja búslóð
mína í tvö herbergi i skólahús-
inu.og var hvorugu hægt að læsa
— Slík var forsjá ráðuneytisins
um þetta mál. Og mér virðist
það ekki óréttmæt krafa um
háttvísi af hálfu ráðuneytisins,
að það hefði óumtalað flutt
kosningaskrifstofuna burt úr
skólahúsinu, er hér var komið.
3. Undanfarin 3 ár hefir skól-
inn starfað skemmri tíma en á-
kveðið er í reglugerð hans. Af-
leiðingin er sú, að nemendur
eru skemmra komnir í náminu
en vera ætti. Þetta er einkum
tilfinnanlegt um 6. bekk og 2.
bekk, sem á að ljúka gagnfræða-
prófi næsta vor í samkeppni við
aðra Aemendur, sem betur eru
settir að þessu leyti. Auk þess
er hætt við, að kennslan kunni
að truflast meira eða minna í
vetur. Þess vegna er meira áríð-
andi nú en nokkru sinni, að
kennslan geti hafizt sem fyrst.
Þegar ég sá, hve viðgerðir á
skólahúsunum hófust seint,
taldi ég það skyldu mína að
herða á þeim sem mest. Lengi
fyrst var talið, að þeim mundi
lokið fyrir 1. október, og mátti
eftir atvikum una því, enda þótt
skólinn eigi að taka til starfa
20. sept.
Dagana 11.—18. sept. var ég
burtu úr bænum. Þegar ég kom,
frétti ég, að viðgerðirnar mundu
standa lengur en ætlað hafði
verið, meðal annars fyrir þá sök,
að eftir kröfu ráðuneytisins hefði
orðið að taka smiði frá þeim til
að smíða kosningakassa. Jafn-
framt var mér sagt, að ráðu-
neytið hefði í samráði við hr.
Björn Rögnvaldsson, ákveðið að
hafa kosningaskrifstofu í skóla-
húsinu. Þetta þótti mér tíðind-
um sæta og eigi sem beztum,
enda leið ekki á löngu áður en
mér varð ljóst af eigin sjón og
samtölum við þá menn, sem
unnu að viðgerðunum, að skrif-
stofunni fylgdi átroðningur, sem
tafði fyrir beint og óbeint. Þessi
skoðun mín hefir styrkzt síöan,
og haggast hún ekki af neinum
vottorðum. Ræddi ég um þetta
við skrifstofustjórann í ráðu-
neytinu og tjáði honum, að ég
teldi nauðsynlegt að skrifstofan
færi burt, enda mundi ég aldrei
hafa samþykkt, að hún væri
sett í skólann. Tók hann vel máli
minu, en lét sem skrifstofan
mundi litlum töfum valda og
taldi tormerki á að flytja hana
burt að sinni.
Þann 3. þ. m. var þó ákveðið,
að skrifstofan skyldi flutt þann
dag eða hinn næsta, af miðhæð
hússins á neðstu hæðina, þar
sem hún yrði síður fyrir, en þess
skal getið, að unnið var sam-
tímis á öllum hæðunum. Full-
trúi sá, er sá um skrifstofuhald-
ið, samþykkti þetta.
Næsta dag flutti ég búslóð
mina í skólann, eins og áður
segir. Sjálfur gat ég ekki búið
þar og varð að koma fjölskyldu
minni fyrir á fjórum stöðum í
bænum. Morguninn eftir, þann
5. þ. m., er ég kom’í skólann,
var skrifstofan enn á miðhæð-
inni.Spurði ég þá fulltrúann um
orsakir, en hann kvaðst enga
menn hafa fengið til flutning-
anna. Á skrifstofunni voru 2
borð og nokkrir stólar, en 3—4
fullhraustir karlmenn. Taldi ég
þá einfæra um flutninginn, en
fulltrúinn lét sem slíkt væri
ekki þeirra verk og vildi fá menn
frá viðgerðunum til þess. Ég
neitaði því og taldi þá hafa ann-
að að sýsla, en krafðist þess, að
hann stæði við gefin loforð.
Kvað hann sig þá ekki þurfa að
lúta mínum fyrirmælum.og varð
okkur þetta að orðum. Ég ásaka
fulltrúann ekki. Hann mun hafa
talið sig gæta hagsmuna skrif-
stofu sinnar eins og ég taldi mig
gæta hagsmuna skólans. En
hitt varð mér ljóst, að komin
var í skólahúsið önnur stofnun
með öðrum húsbónda, sem taldi
sig hafa þar jafnmikinn hús-
bóndarétt og ég. Ég taldi mér
ekki skylt að una þessu og ekki
í samræmi við hagsmuni skól-
ans né virðingu.
Kosningaskrifstofan hafði
tafið fyrir viðgerðunum og hlaut
þó að gera það enn meira, er
lengur liði. Kennsla átti að hefj-
ast innan skamms, jafnharðan
og kennslustofur voru tilbúnar.
Skrifstofan varð því að þoka
von bráðar, hvort sem var, ef
hún átti ekki að hindra skóla-
starfið sjálft. Þennan dag og
hina næstu átti að flytja í
skólahúsið þá muni, er skólinn
átti í húsi háskólans. Skrifstof-
an hlaut að trufla þessa flutn-
inga, því að oft varð naumast
komizt að skólanum fyrir þvargi
bifreiða, er fluttu kjósendur.
Loks þótti mér það allt annað
en góð hollusturáðstöfun að hafa
þessa skrifstofu í kennslustofum
sem fullbúnar voru, því að þang-
að var fært margt sjúkra
manna liggjandi í rekkjum. Ég
ákvað því að leggja ítrustu á-
herzlu á það, að skrifstofan
yrði flutt burt sem fyrst, og
gekk á fund skrifstofustjóra
ráðuneytisins, því að ekki náð-
ist til ráðherra, og krafðist þess,
að kosningaskrifstofan yrði
flutt úr skólahúsinu samdæg-
urs. Hann kvað slíkt ekki koma
til mála, og er ég hélt fast við
kröfu mína, lét hann mig vita,
að ráðuneytið en ekki ég réði
yfir skólahúsunum. Með þessu
færðist málið ýfir á nýtt svið.
Það varð skoðanarnunur milli
mín og ráðuneytisins um rétt-
indi og skyldur embættisins.
Kvaðst ég eigi geta gegnt em-
bætti mínu, ef ráðuneytið skerti
rétt þess frá því, sem verið hef-
ir, og lagði það við þá þegar, að
ég yrði að biðjast lausnar, ef
það yrði gert. Þetta staðfesti
ég svo með bréfi mínu, dags.
5. þ. m., er ég ritaði litlu síðar.
Þetta bréf mitt sætti nokkuð
óvenjulegri meðferð í hinu háa
ráðuneyti. Það virðist ekki hafa
verið lesið til enda eða þá ekki
skilið, enda var það tekið til at-
hugunar miklu fyrri en önnur
bréf, er ég hefi ritað ráðuneyt-
inu, því að þann 7. þ. m. birtir
Morgunblaðið þá fregn og stað-
festir hana með viðtali við ráð-
herra, að ég hafi beðizt lausn-
ar frá embætti. Ríkisútvarpið
birti þessa fregn sama dag eft-
ir heimild ráðherra.
Enda þótt ég telji bréf mitt
frá 5. þ. m. sæmilega ljóst og
hitt ekki hlutverk mitt að kenna
ráðuneytinu að lesa bréf, þótti
mér rétt að árétta það með
bréfinu frá 7. þ. m. Jafnframt
taldi ég mér nauðsynlegt, að
gefnu tilefni, að gera opinber-
lega nokkra grein fyrir afstöðu
minni. Engu að síður virtist
ráðuneytið halda fast við þá
skoðun, að um lausnarbeiðni
væri að ræða af minni hálfu,
og varð ég þess var, að það
lagði stund á að fá mann í em-
bættið í minn stað.
Þann 9. þ. m. barst mér svo
bréf ráðuneytisins, dagsett sama
dag, þar sem virðist reynt að
knýja fram lausnarbeiðni mína,
með frýjuorðum og átölum.
Næsta morgun birtir Morgun-
blaðið greinargerð um málið,
sem að orðfæri og stll sver sig
glöggt í ætt.
Af öllu þessu skilst mér það,
að bréf mitt hafi ekki verið tek-
ið til athugunar eftir venjuleg-
um starfsháttum, heldur hafi
átt að nota það eða öllu heldur
tvær setningar í þvi, slitnar úr
samhengi, sem átyllu til þess
að koma mér frá embætti. Ég
teldi það ofrausn af mér, ef ég
gerði slíkt til eftirlætis. Hitt er
mér ríkara í huga, að sam-
kennarar mlnir, nemendur og
fjölmargir aðstandendur þeirra
hafa látið mig skilja, að þeir
teldu varhugavert að skipta um
stjórn skólans nú.
Til
kennslumálaráðuneytísins.
Egill Sigiirgeirsson
' hœstaréttarmálaílutningsmaSur
Austurstrætl 3 — Reykjavlk
Hallir hafsins
(Framh. o/ 3. síOu)
irmynd nokkurra annarar sams
konar báta að stríðinu loknu.
Var, áður en ófriðurinn skall á,
unnið að fjársöfnun til shkra
björgunar- og varðbáta á 2—3
stöðum á landinu.
Andstæðingar Framsóknar í
Reykjavik og við Faxaflóa höfðu
fyrir sitt leyti safnað fé í björg-
unarskútu til bjargar við Suð-
urnes og Faxaflóa. Voru margir
lærðir skipstjórar i nefnd til að
ráða fram úr um gerð þessa
báts. Bátur þessi var nefndur
„Sæbjörg“. Fyrirmyndin var
norsk. Átti báturinn að hafa
mikinn seglbúnað, og fimm
smálesta blýkjöl til að halda
jafnvægi. Þegar til kom var bát-
urinn lítt hæfur til sjóferða á
Faxaflóa. Blykjölurinn var tek-
inn af honum og bætt úr ýms-
um smíðagöllum. Félagið gat
ekki, sem tæplega var von, stað-
izt reksturskostnaðinn. Leitaði
það þá til Aiþingis um fjár-
stuðning. Var því máli vel tekið,
báturinn vopnaður og starfar
síðan við hlið Oðins að björg-
un og strandgæzlu.
Nýja Esja.
Þegar komið var nokkuð fram
yfir 1930 tók Pálmi Loftsson að
hreyfa því við ríkisstjórnina, að
hagfellt myndi að selja gömlu
Esju, sem aldrei hefði verið
sterkt skip, væri dýr í aðgerðum,
og kolafrek, og láta í hennar
stað byggja nýtt vélskip til
strandferðanna. Tóku sumir
þingmenn máli Pálma vel, en
aðrir ekki. Fjárveitinganefnd
lagði eindregið til, að farið væri
að ráðum hans. Skúli Guð-
mundsson, er þá var atvinnu-
málaráðherra, studdi eindregið
mál Pálma. Sumarið 1938 fór
Pálmi utan með lítil fjárefni.
Hann hefði heimild til að selja
gömlu Esju, en var ekki með
handbært fé, nema 1000 krónur
í ferðakostnað. Pálmi fór á milli
margra skipasmíðastöðva á
Norðurlöndum og leitað eftir
hentugum tilboðum.Þóttihonum
beztu kostir hjá skipasmíðastöð
í Álaborg. Fékk hann þar góða
og hagkvæma samninga. Gömlu
Esju seldi hann ríki í Suður-
Ameríku fyrir 400 þús. krónur.
Ekki var vel beðið fyrir Pálma
við þetta vandasama verk frá
ýmsum andstæðingum á íslandi.
Ein tillagan var sú, að ríkið
skyldi kaupa Gullfoss til strand-
ferða, svo að Eimskipafélagið
ætti hægara með að koma sér
upp nýtízku sklpi tilDanmerkur-
ferða. Sást þar enn sem fyr van-
hyggjan fyrir íslenzku fólki i
strandsiglingum, sem eitt sinn
átti að fá að liggja í fisklest
gömlu Esju.Með lægni og heppni
tókst að sigla nýju Esju fram
hjá öllum blindskerjum. Skipið
kom fullbúið til landsins hlaðið
fólki og vörum, fyrstu daga
stríðsins. Síðan hefir Esja ílutt
fólk með ströndum fram svo að
skiptir tugum þúsunda. Ljúka
farþegar einum rómi upp um
það, að betra og fullkomnara
skip hafi aldrei siglt hér með
ströndum fram undir íslenzkum
fána. Svo vel er gengið frá skip-
inu, að reksturskostnaður þess
er furðulega litill. Myndi það
f■ ■ ———— GAMLA BÍÓ' i
Flóttamennirnir
(Strange Cargo)
Aðalhlutverkin leika:
CLARK GABLE,
JOAN CRAWFORD
Sýnd kl. 7 og 9.
Börn fá ekki aðgang.
Framhaldssýning 3Y2-6V2:
Hjá Rio Grande
Tim Holt — Cowboymynd.
Börn inan 14 ára fá
ekki aðgang.
-NÝJA BÍÓ ■
KVENNA-
HÓTELIÐ
(Hotel for Women)
Athyglisverð mynd sam-
kvæmt víðfrægri sögu með
sama nafni, eftir Elsa
Maxwell. — Aðalhlutverk
leika:
LINDA DARNELL,
ANN SOTHERN,
LYNN BARI
og höfundurinn
ELSA MAXWELL.
Sýnd kl. 5, 7 og 9.
Hraðsala.
Vegna breytinga á verzluninni á allt að seljast með góðum
afslætti næstu 6 daga. — Gerið góð kaup á:
Bollapörum frá kr. 1.10,
Tepottum,
Ritföngum margskonar,
úrvali af burstavörum,
Leikföngum og mörgu fleira.
Verzl. ffiatla
Langaveg 68.
hafa borið sig án ríkisstyrks, ef
friður hefði haldizt.
Framsóknarflokkurinn hefir
mikið látið til sín taka bygg-
ingamál landsmanna. En hann
hefir ekki gleymt sjónum. Fram-
sóknarmenn tóku við strand-
ferðum og strandgæzlu í neyð-
arástandi. Þeir hafa kippt báð-
um þessum starfsgreinum í rétt
horf. Hvert mannsbarn á land-
inu, jafnt í borg og sveit nýtur
þeirra stórfelldu endurbóta enn
sem Framsóknarmenn hafa á
aldarfjórðungi komið til leiðar
um landhelgisvarnir og strand-
gæzlu.
Hvernig’ verður krón-
an að íimmeyring?
(Framh. af 1. slBu)
byrjað sé á nýjum samningum
— til að hækka kaupið.
Verzlunarjöfnuðurinn fyrir
september sýnir hvert stefnir.
Hallinn margar miljónir króna.
Þetta er skiljanlegt, þar sem
vinnuaflið er orðið of dýrt til
að sinna framleiðslustörfum.
Þegar svo er komið, að dýr-
tíðin hefir stöðvað framleiðsl-
una, þá eru tveir vegir til. Ann-
ar er sá, að lækka kaup og inn-
Ient vöruverð niður f jafnhæð
við kaup og verðlag í Englandi.
þar sem er aðalmarkaður fyrir
íslenzkar útflutningsvörur. Viija
formæiendur dýrtíðarinnar
lækka kaupið bæði við fram-
leiðslustörfin og vinnu hjá ríki
og bæjarfélögum til bjargar
krónunni og sjóðeignum lands-
manna frá aigerðu hruni? Eft-
ir framkomu verkamanna hing-
að til er þetta ólíklegt. En ef
þeir vilja ekki snúa hjólinu til
baka, þá er aðeins ein leið opin
til að geta goldið mönnum tugi
þúsunda í kaup við framleiðslu-
störfin á sjó og landi, og það er
að viðurkenna, að krónan sé ná-
lega verðiaus, t. d. fimm aurar,
gagnvart doilar og pundi. Þá er
búið að þurka út allar innstæð-
Katrín
er eftirlætisbók ungra stúlkna.
BÓKAVERZLUN ÍSAFOLDAR
og ÚTIBÚIÐ LAUGAVEGI 12.
Dvöl
Draglð ekkl lengur aS
gerast áskrlfendur að
Dvöl, þessu sérstœða
tlmarltl I Islenzkum bókmenntum. —
Ykkur mun þykja vænt um Dvöl, og
þvf vænna um hana sem þið kynnizt
hennl betur.
ur og allt sparifé, en vetrar-
menn og embættismenn fá laun
fyrir störf sín, sem minna á
eymdartíma þýzku Weimar-
stjórnarinnar.
Framsóknarmenn hafa frá
byrjun stríðsins barizt móti
dýrtíðinni, og móti öilu því, sem
gat sett sparifé landsmanna í
hættu. Allir hinir þrír flokk-
arnir hafa brugðist í þessu efni,
en kommúnistar mest, því að
þeir hafa frá upphafi gert allt
sem í þeirra valdi stóð til að
eyðileggja íslenzku krónuna og
þá tryggingu, sem fátækt og
ráðsett fólk hefir í inneignum
sínum. Kommúnistar vilja gera
allt 'tii að auka örvætningu
þeirra. Það er takmark komm-
únista.