Tíminn - 12.02.1943, Blaðsíða 2

70
/
18. hlað
£
fPmtrtn
Fiistudaginn 12. fchr.
,Þú ert með krabba4
Árni frá Múla hefir nýlega
komizt í tölu þeirra manna,
sem öðlazt hafa vitrun, er auk-
ið hefir skilning þeirra og víð-
sýni. Um langt skeið hefir
hann verið trúverðugasti þjónn
íslenzka peningaaðalsins og
fórnað hæfileikum sínum og
ritleikni á altari hans. Fyrir
þremur mánuöum síðan gekk
hann jafnvel enn lengra í
þjónustu við peningaaðalinn en
sjálft íhaldið í bæjarstjórn
Reykjavíkur.
En svo kom vitrunin. Árna
hafði í fyrsta sinn á ævinni orð-
ið það á að ganga í berhögg
við hagsmuni nokkurra þessara
aðalsmanna og einn þeirra
verður því til þess að sýna Árna
ofurlítið „innan í sig“. Sú sjón
hafði önnur áhrif á Árna en til
var ætlazt. Yfirlæti, ófyrir-
leitni og ofstopi peningaaðals-
ins blöstu við honum í sinni
nöktustu mynd. Þegar aðals-
maðurinn hrópaði að seinustu
í æði sínu: „Þú ert með
krabba, þú ert að drepast“,
ýar Árna nóg boðið. Hann
greip pennann og í innilegri
andúð sinni á peningaaðlinum
reit hann grein, sem ber langt
af öllu því, er hann hefir áður
skrifað. „Draumur aðalsins“ er
í röð þess bezta, sem frá ís-
lenzkum blaðamanni hefir kom-
ið. Þjónustan við peningaaðal-
inn lagði heldur ekki í það skipti
taumhald sitt á penna og innra
mann Árna Jónssonar. Hann
skrifaði eins og frjáls maður,
sem öðlazt hefir vitrun um hið
rétta innræti peningaaðalsins
og finnur til þeirrar helgu köll-
unar, að láta einnig aðra
njóta vitrunarinnar.
Margir þessara aðalsmanna,
segir Árni, hafi minni greind
og dugnað en aðalsmaðurinn,
sem ég talaði við. En samt held-
ur þessi aðall, sem yfirleitt
hefir öðlazt auð sinn af -ein-
skærri tilviljun og á óverð-
skuldaðan hátt, að hann eigi að
ráða þjóðfélaginu, sníða það
eftir sínum hagsmunum ein-
göngu. Þessi peningaaðall sér
ekki þróunina úti í heiminum,
þar sem forréttindi yfirstétta,
sem taka honum langtum fram,
t. d. enska aðalsins, eru að
hrynja. Hann heimtar þvert á
móti ný og meiri forréttindi.
Draumur aðalsins er „verra ís-
land“ fyrir alþýðuna til sjávar
og sveitar. Þjóðin verður að
vera á verði og hindra það, að
þessi draumur rætist.
Árni veit vissulegá, hvað hann
syngur, þegar hann er að lýsa
íslenzka peningaaðlinum og á-
formum hans. Hann þekkir allt
heimafólkið á þeim bæ. Hann
er búinn að vera nógu lengi
þjónn þar til að þekkja heim-
ilishættina. Þegar augu hans
loksins hafa opnazt, skortir
hann ekki sannanir fyrir hinu
nýja viðhorfi sínu.
Til munu þeir, sem lesa þessi
skrif Árna frá Múla með þeim
hugsunarhætti, að hér sé aðeins
á' ferðinni laglega samdar
skammagreinar og ekkert
meira. En því fer fjarri. Málið,
sem Árni Jónsson vekur hér
athygli á, er mál málanna í ís-
lenzku jDjóðlífi. Yfirgangur
peningaaðalsins, hin sterku
fjármálalegu áhrif hans og á-
form hans um aukin sérréttindi
eru málefni, sem enginn al-
þýðumaður má láta fram hjá
sér fara. Kosningaúrslitin á
Snæfellsnesi og í Barðastrand-
arsýslu sýna bezt, hvert leiðin
liggur, ef alþýðan er ekki á
verði.
Er það ekki tímanna tákn,
að stríðsgróðamaðurinn, sem
alþýðan í Barðastrandarsýslu
sendi á þing síðastl. haust í
von um risaframkvæmdir og
blómaöld, - hefir borið fram
frumvarp, sem raunverulega
bannar verkföll og skyldar
verkamenn til' að vinna fyrir
lægra kaup en atvinnurekend-
ur bjóða? Og blað peningaað-
alsins, Morgunblaðið, hefir kall-
að þetta frumvarp stríðsgróða-
mannsins „merkilegt mál“!
íslenzk alþýða verður að gera
TÍMITVIV, föstiidagiim 12. fchr. 1943
Steingrímur Steinþórsson
(Framh. af 1. síðu)
að með öðrum hætti verði eft-
irleiðis en hingað til.
Mér hefir veitzt það, sem ég
óskaði mér, að kynnast Stein-
grími Steinþórssyni. Það, sem
hér er ritað, mun bera þess
nokkur merki, hvern hug ég ber
til hans. Þó vil ég enn auka fáu
einu við vitnisburðinn. Stein-
grímur er maður gáfaður og
víðlesinn, enda elskur að bók-
um, einkum gömlum. Hann er
hóglátur og friðsamur að eðlis-
fari og vill gott eitt eiga við
aðra menn. En um hann má
segja líkt og Guðmund dýra, að
„ef hann ríss upp, þá er eigi
víst, hve lítt hann stígur fram“,
og hefir mörgum andstæðing-
um þótt þungt að búa undir
eggjum hans þá.
Allt eru þetta góðir kostir og
íslenzkir. Hitt þykir mér þó
skipta enn meira máli, að hann
er góður maður, gildur þegn og
öruggur um allan drengskap,
því að þessir kostir eru sjald-
gæfari en hinir og orka lengra
til bóta. Hin fyrstu - kynni
reynast oft óljúgfróð, og ekki
varð mér glapsýnt um Stein-
grím, er. ég sá hann á Hólum
hinn 23. júlí 1928. Og enn er
mér tamt að minnast hans
þannig í birtunni yfir Hóla-
stað þetta fagra kvöld. Vissu-
lega hefir hann reynzt traustur
liðsmaður við framfaramál
Skagafjarðar, traustur fyrst og
fremst. Þess vegna senda Skag-
firðingar honum hlýjar kveðj-
ur í dag og árnaðaróskir. —
Við hin fyrstu kynni var hann
veitandi en ég þiggjandi. Svo
hefir oft orðið síðan. Ég treysti
á þegnskap hans þá. Hann brást
ekki og hefir ekki brugðizt,
hvorki þegnskapurinn né vin-
áttan. Þess vegna flyt ég
Steingrími Steinþórssyni nú á
fimmtugsafmæli hans hjartan-
lega hamingjuósk og þökk.
Pálmi Hannesson.
Steingrímur Steinþórsson,
búnaðarmálastjóri, verður fimt-
sér Ijóst, að hún gengur með
hættulegan sjúkdóm, þar sem
peningaaðallinn er. Hún geng-
ur þar með krabba, sem er
langtum hættulegri en krabbi
Árna frá Múla. Þessi krabbi
hefir náð tökum á .stærsta
stjórnmálaflokki landsins,
Sjálfstæðisflokknum, og sýkir
stöðugt meira og meira frá sér.
Það verður að skera þennan
krabba burtu. Hann verður að
skila aftur öllu því, sem hann
hefir rænt íslenzka alþýðu.
Deilan stendur um það, hvort
krabbinn eða þjóðfélagið á að
tortímast. Þ. Þ.
ugur 12. þ. m. Víst mun mörgum
verða hlýtt til hans hugsað, víðs-
vegar um land, á þeim tímamót-
um. Það hygg ég þó, að héðan
úr Skagafirði verði eigi fæstar
þær hinar hlýju kveðjur, er
honum — og þeim hjónum —
verða sendar, þótt hljóðar verði
flestar og orðvana. Skagfirðing-
um hefir hann helgað eigi all-
lítinn hluta orku sinnar í hálf-
an annan tug ára. Þeim hefir
hann unnið, svo sem öruggur
vilji og mikill máttur entust til.
Þeim hefir hann tengt böndum
svo traustum, að trauðla munu
bresta. Og fer það mjög að von-
um. Hjá því verður eigi komizt
að leggja virðingu við manninn.
Allir, sem honum kynnast, kom-
ast fljótt að raun um, að þar
fer mikill drengskaparmaður,
glæsilegur, heill og óhvikull, —
höfðingi í sjón og raun.
Steingrímur Steinþórsson er
heitur hugsjónamaður. Og hug-
sjónir hans beinast allar í sólar-
átt. Sjálfur er hann sólskins-
barn, — fæddur til að fækka
skuggum. Hann er umbótamað-
ur af lífi og sál, — raunsær um-
bótamaður, laus við alla loft-
kastala. Honum er ekki nóg að
þrá umbætur og sjá þær í anda.
Hann verður að leggja þeim lið
með orði og athöfn, með lífi og
starfi. Hann er einlægur sonur
ættjarðar sinnar — og þó sveit-
anna fyrst og fremst. Ég þekki
engan þann, er heitara ann ís-
lenzkum sveitum en hann, né
heldur hefir glöggvari skilning
á því, hverja meginþýðingu
landbúnaður hlýtur að hafa í
hverju þjóðfélagi, því er standa
vill föstum fótum efnalega jafnt
sem andlega. En þó að Stein-
grímur sé fyrst og fremst sveita-
maður, í bezta skilningi þess
orðs, þá fer því víðs fjarri, að
sjón hans nemi staðar, þar sem
sveitunum sleppir. Hánn er
gæddur lifandi áhuga á umbót-
um atvinnuhátta og þjóðfélags-
mála á hverju sviði sem er. Og
hann er ótrauður baráttumað-
ur áhugamála sinna, markviss
og harðskeyttur í orðasennu —
og þó sáttfús og sanngjarn í
senn.
Hjá því gat eigi farið, að því-
líkur maður að skapgerð og á-
huga á almennum málum sem
Steingr. Steinþórsson skipaði
sér þegar í öndverðu undir merki
Framsóknarflokksins. Vegna
hæfileika sinna og glæsi-
mennsku, hlaut hann og fljót-
lega að ganga þar fram í
fremstu ýiglínu. Kom það og enn
til, að á hinum pólitíska orr-
ustuvelli er hann, þessi sann-
gjarni og sámvinnuþýði maður,
höfuðkempa til vopna sinna.
' Þegar Steingrímur fluttist í
Skagafjörð, var Framsóknar-
flokkurinn í sárum og lítils meg-
andi. Ollu því atvik, sem hér
verða eigi rifjuð upp. Nú er
skipt um all-greinilega, eins og
alþjóð ér kunnugt. Er það að
sjálfsögðu málefnabaráttu
flokksins að þakka, hversu mjög
honám hefir vaxið fiskur um
hrygg og fylgjendum hans
fjölgað hér um slóðir. En það
skal hiklaust fullyrt, að engum
manni, einum, á flokkurinn
jafn ríkar þakkir að gjalda fyr-
ir vöxt sinn og viðgang hér í
kjördæminu sem Steingr. Stein-
þórssyni — að mörgum öðrum
ágætum mönnum ógleymdum
þó.
í þessu héraði hefir baráttan
milli hinna tveggja höfuðflokka
verið harðari og óvægilegri,
ýmissa orsaka vegna, en víða
annars staðar. Og Steingrímur
var jafnan í brjóstfylkingu
sinna samherja. Haijn var jafn-
an þar, sem hríðin var hörðust,
svo sem títt er um sókndjarfa
menn. En þrátt fyrir það á hann
einlæga vini um endilangan
Skagafjörð, — einnig utan
flokkssamtaka Framsóknar-
manna. Af þv-í mundi nokkuð
mega ráða mannkosti hans og
drengskap.
Um leið og við Skagfirðingar
sendum Steingr. Steinþórssyni
afmæliskveðjur, verður okkur ó-
sjálfrátt að minnast konu hans,
frú Theodóru Sigurðardóttur.
Hún kom hingað ung og öllum
ókunn, þessi dóttir Reykjavíkur,
og gerðist húsmóðir á einu
mannflesta og umsvifamesta
sveitaheimili landsins. Það var
mikið í fang færzt af kornungri
konu, er aldrei hafði dvalizt til
langframa utan höfuðstaðarins,
— svo mikið, að trauðla munu
aðrir skilja til hlítar en þeir, er
til þekktu. En þetta örðuga hlut-
verk tókst henni að inna af
hendi með þvílíkum hætti, að
allir, er heimilinu kynntust, og
þeir voru æði margir, bundu við
hana órjúfandi vináttu og virð-
ingu — vaxandi með hverju
ári. —
Ferill Steingr. Steinþórssonar
er beinn og glæsilegur — eins
og maðurinn sjálfur. Hann er
fátækur sveitadrengur, gerist
vinnumaður, skólasveinn, síðan
vetrármaður við fjárhirðingu,
fer utan til frekara náms í bú-
fræði, vetður kennari, skóla-
stjóri, alþingismaður, búnaðar-
málastjóri.—Hér verða eigi rak-
in þau mál, er Steingr. hefir
sérstaklega látið til sín taka,
hvorki þau, er alþjóð áhræra né
heldur hin, er vita að okkur
Skagfirðingum sérstaklega. En
mörg eru þau mál og mikilsverð
flest. Veit ég þó vel, að enn er
fæst komið í kring af því, sem
Steingr. mundi vilja til vegar
koma. Það er víst, að ekkert er
honum ríkara í huga en að mega
verða íslenzkri þjóð að sem allra
mestu gagni. Hann stendur nú
á fimmtugu. Æskan er að baki
að vísu, — æskan, með sínum
undraheimum hillinga og vona.
En á eld hugsjónanna hefir eng-
um fölskva slegið. Ég held að við,
sem teljum okkur vini Stein-
gríms, mættum óska þess heit-
ast og bezt honum til handa, að
hann megi enn um langa hríð
vinna heill að framgangi hug-
sjóna sinna.
Gísli Magnússon.
Á 50 ára afmæli Steingríms
Steinþórssonar mundu áreiðan-
lega margir Skagfirðingar vilja
taka í hönd hans og óska honum
til hamingju í tilefni af afmæl-
inu og þakka honum hin mörgu
og vel unnu störf íþágu einstakl-
inga, féiaga, héraðsins og þjóð-
arinnar í heild.
Steingrímur kom til Skaga-
fjarðarsýslu sem skólastjóri
búnaðarskólans á Hólum. Kann
hafði ekki lengi þar verið, er
menn í héraðinu sáu, að þar var
kominn framsýnn og áhrifa-
mikill umbótamaður, og leituðu
því mjög á að fá hann til for-
ustu í ýmsum framfara- og
umbótamálum héraðsbúa.
Á meðan hann bjó í héraðinu,
var hann í stjórn Kaupfélags
Fellshrepps, í stjórn Búnaðar-
sambands Skagfirðinga og full-
trúi þess á Búnaðarþingi, ásamt
Jóni Sigurðssyni. og í ýmsum
fleiri trúnaðarstöðum. En þekkt-
astur og áhrifamestur er Stein-
grímur á sviði búnaðar- og
stjórnmálanna, sem búnaðai’-
málastjóri og alþingismaður.
Enginn einn maður í Skaga-
fjarðarsýslu hefir unnið jafn
einlæglega og markvisst að þ/í
að byggja þar upp starf þess
stjórnmálaflokksins, sem hann
taldi leysa bezt úr vandamálum
þjóðfélagsins, og þá ekki sízt
þeirrar stéttar, sem hann þá
þegar, og jafnan síðan, hefir
helgað krafta sína.
En hann kunni einnig að taka
tillit til annarra stétta, og ég er
þess viss, að aðrar vinnandi
stéttir, svo sem sjómenn, verka-
menn o ,fl., hafa ekki talið sig
eiga völ á betri umboðsmanni,
enda iwin hann ekki hafa
brugðizt vonum þeirra á neinn
hátt, því hann veit að samvinna
milli stétta þjóðfélagsins er ekki
einasta æskileg heldur lífsnauð-
syn, ef vel á að farnast.
Þegar Steingrímur kom á Al-
þingi, sem þingmaður Skagfirð-
inga, hlóðust brátt á hann marg-
vísleg vanda- og trúnaðarstörf
í þágu þjóðfélagsins og jafn-
framt óskuðu fjöldi Skagfirð-
inga, að hann annaðist ýmiskon-
ar umboðs- og trúnaðarstörf
fyrir þá, ekki einasta sem þing-
maður/ heldur einnig í ýmsum
einkamálum þeirra, og þrátt
fyrir það, að þetta skapaði hon-
um mikið aukið starf og erfiði,
var hann alltaf jafn fús á að
leysa hvers manns vanda, og
gerði það með þeirri samvizku-
semi, að almennt munu menn
sammála um, að málum þeirra
hafi verið vel borgið í hans
höndum. Aldrei' mun Steingrím-
ur hafa tekið þóknun fyrir þessi
mjög svo umfangsmiklu störf
sín, enda er hann með afbrigð-
um óeigingjarn maður.
Enda þótt Steingrímur fari
ekki með þingmennskuumboð
Skagfirðinga nú sem stendur,
veit ég, að fjölda Skagfirðingar
fela honum enn sem fyr að fara
með. ýms vandamál sín og óska
að mega um langa framtíð fá
notið framsýni hans og atorku
um framgang mála sinna.
Steingrímur er prúðmenni í
allri framkomu, jafnt í einkavið-
tölum sem á fundum. Enda þótt
hann sé atkvæðamikill funda-
maður og sterkur andstæðingur,
vegna rökfimi sinnar, mælsku
og skörungsskapur í ræðuflutn-
ingi, er hann laus við persónu-
lega áreitni við andstæðinga
sína, bæði á fundum og utan
þeirra, og fyrir það munu sann-
gjarnir andstæðingar virða
hann.
Hólar í Hjaltadal hafa jafnan
verið mannmargt heimili og
þangað hefir sótt fjöldi gesta,
bæði úr héraði og víðsvegar að,
bæði innlendir og útlendir. Sem
húsbændur á þessu stóra heimili
voru þau hjónin frú Theódóra og
Steingrímur annáluð fyrir
stjórnsemi, myndarskap, utan
húss og innan, og alúð og rausn
við gesti þá, er staðinn heim-
sóttu, og fannst því öllum, er
þangað komu, að þeir væru sem
heima, og létu þau því enn hald-
ast, að rettnefni væri hið forn-
kveðna: „heim að Hólum“.
Það er ekki að undra, þó að
maður með kostum slíkum sem
Steingrímur er gæddur, hafi
orðið vinmargur, enda er ég þess
viss, að allir þeir mörgu víðsveg-
ar um land, sem af honum hafa
haft kynni, hugsa hlýtt til hans
á þessum tímamótum í ævi hans.
En ég vil alvég sérstaklega fyrir
mína hönd og míns heimilis óska
Steingrími og heimili hans allr-
ar blessunar á ókomnum árum,
og ég veit, að ég mæli einnig fyr-
ir munn alls þorra Skagfirðinga,
er ég þakka honum margra ára
vel unnið samstarf og forustu í
héraðinu, og óska þess, að enn
eigi hann eftir að leysa af hendi
mörg nytjaverk, er verði honurn,
samferðamönnum hans og eftir-
komendum til gæfu og gengis og
að land og þjóð megi sem lengst
njóta krafta hans.
Hermann Jónsson, Yzta-Mói.
Steingrímur Steinþórsson er
fæddur og uppalinn í einum af
þeim byggðum hér á landi, þar
sem fólkið unir bezt hag sínum.
Litla-Strönd er ein af minni
(Framh. á 3. síðu)
Warrcn J. Cícan:
Japanski lierlun
í sfói* raun
(Síðari grein).
Þegar leið að höfuðæfingu,
voru menn undir beru lofti dag
og nótt að heita mátti. Yfirmenn
og óbreyttir hermenn sváfu á
bersvæði undir yfirhöfnum sín-
um. Matur var bæði lítill og lé-
legur. Japanska setuliðið fær
venjulega til morgunverðar litla
skál af hvítum, bragðlausum
soyabaunagraut. Til hádegis-
verðar eru hrísgrjón með nokkr-
um munnbitum af saltfiski, og
til miðdegisverðar hrár fiskur
með ögn af hrísgrjónum og syk-
urrófum.
Þetta er hátíðarmatur i sam-
anburði við það, sem skammtað
er við æfingar. Japanar eru
ekki að burðast með hitunar-
tæki. Við lifðum mest á köldu,
niðursoðnu kjöti og hörðu
brauði. Stundum fengum við
hrísgrjón eða bygg, og gátum
soðið það, ef unnt var að ná 1
vatn,
Loks reyndi til þrautar á þol-
gæði japönsku hermannanna, er
herdeildin var skyndilega kvödd
til langferðar kl. 3 að nætur-
lagi. Hver maður bar 20 kg. á
bakinu auk 150 hríðskotahylkja.
Rétt eftir að lagt var af stað,
tók að húðrigna. Vegurinn varð
að forardíki. Allur klæðnaður og
farangur varð gegnsósa af vætu.
Kaldur næðingur bætti ekki úr
skák um líðan manna. Allan
daginn og hálfa næstu nótt
böðlaðist herdeildin áfram. Um
miðnætti höfðum við gengið
röska 50 km. Þá var tekin hálfr-
ar stundar hvíld til að matast
og hagræða pínklunum. Kl. 8
kvöldið eftir, hafði herdeildin
arkað aðra 50 km. Þá var gefin
skipun um að búast til varnar á
árbakka einum.
Áður en hermennirnir gátu
fengið nokkra hressingu, urðu
þeir að grafa 600 m. langar
skotgrafir. Jafnskjótt og hver
hópur hafði lokið verki íúnu,
gleyptu menn í sig ögn af hrís-
grjónum og fleygðu sér að því
búnu til svefns í skotgröfun-
um.
Eftir tæpra 4 klst. svefn, fékk
herdeildin skipun um að flýta
för sinni sem mest þeir mættu
heim til höfuðstöðvanna.
Aftur var lagt af stað í myrkri
og gengið allan daginn í steikj-
andi sólarhita. Um miðaítanbil
komum við að borg nokkurri.
Borgarbúar stóðu í þyrpingu til
að hylla hersveitina. Skipun var
gefin. Hermennirnir réttu úr sér,
hagræddu byssunum og tóku að
sveifla vinstra handlegg meira
en góðu hófi gegndi. Svo gekk
herdeildin föstum,stuttum skref-
um fram hjá mannfjöldanum.
í útjaðri borgarinnar nám-
um við snöggvast staðar. Borg-
arstjórinn las upp skrautritáð
ávarp, en hermennirnir enduv-
guldu með því að raula lágri,
auðmjúkri rödd: „Hvort sem ég
á að velkjast sem liðið lík á
öldunum eða hníga í faðm mold-
arinnar, læt ég lífið með glöðu
geði fyrir keisarann.“
Tár hrundu af hvörmum
hinna eldri borgara. Jafnvel
börnin stóðu þögul og full lotn-
ingar.
„Af stað,“ var skipað.
Hin lifandi elfur seig áfram.
Klukkustundum saman hélt
hin þreytta fylking eftir vegin-
um í myrkrinu. Tvisvar veitt 20
mínútna hvíld um nóttina. Kl.
6 fengum við hrísgrjónalúku og
héldum svo áfram steinþögulir,
eins og jafnan vill verða, þegar
stritið er meir af vilja en mætti.
Sljóleiki féll yfir okkur. Einu
sinni stökk hundur út á veginn
með gjammi og glefsi. Liðsfor-
ingi einn þreif sverð sitt og hjó
af honum báðar framlappirnar.
Hin þreytta fylking rak upp
hlátur af að sjá hið limlesta
dýr kútveltast án þess að‘ geta
veitt sér nokkra björg.
Um hádegið var engin hvíld
veitt, enda sást nú til herbúð-
anna í fjarska.
Síðan kom fyrirskipun: „Tvö-
faldan gönguhraða!“
Ég ætlaði varla að trúa eigin
eyrum. Hvílík vitfirring. Menn-
irnir riðuðu af þreytu. Þeir
höfðu þrammað 200 km. á 82
klst. með byssu, skotfæri og 20
kg. bakpoka. Svefn höfðu þeir
fengið í 4 klst. Og nú áttu þeir
að tvöfalda hraðann!
Fylkingin tók að skokka við
fót. Bakpokarnir hossuðust upp
og niður á löðursveittum herð-
unum. Liðsforingi féll á grúfu
í dustið á veginum og lá sem
dauður væri. Framundan blasti
við hliðið að herbúðunum. Það
glumdi í steinstéttinni af hinu
þunga fótataki hermannanna.
Göngunni varjokið.
Yfirforinginn varð þess á-
skynja, að ég var argur yflr
harðneskjunni, er bitnaði á her-
mönnunúm við þetta síðasta
uppátæki. Svo fórust honum
orð:
„Menn eru aldrei svo þreyttir,
að þeir geti ekki gengið eina
mílu í viðbót til að taka óvina-
vígi. Þetta er eina ráðið til að
láta þá skilja það.“ Þegar ég
skaut inn í, að þetta væru aö-
eins æfingar, svaraði hann:
„Æfingar eru sama og stríð, að
svo miklu leyti, sem ég má ráða.“
Nokkrum dögum síðar frétti
ég, að liðsforinginn, sem gafst
upp, hefði andazt í sjúkrahús-
inu.
Þegar leið að lokaæfinguni,
var mikil áherzla lögð á aðferð-
ir til að brjótast gegnum gadda-'
vírsgirðihgar umhverfis fjand-
mannavígi. Áhlaupasveitin hafði
þá aðferð að bregöa handleggj-
unum fyrir augun og fleygja sér
svo flötum á gaddavírsflækjuna.
Næsta sveit striklaði svo yfir
búka félaga sinna sem lifandi
hengibrú. Deildarforinginn
sagði: „Það er auðveldara að
læra þetta hér, heldur en í
kúlnaregni á vígvellinum."
Einn daginn var herdeildinni
skipað að gera árás í björtu með
byssustingjum, sem er eftirlætis-
vopn Japana. Þeir réðust upp
hæðina með grimmilegu herópi,
ákallandi nöfn forfeðranná, sem
fallið höfðu í löngu liðnum orr-
ustum. Þegar þeir *nálguðust
vígi „óvinanna“,kom áþá hreinn
berserksgangur. Þetta var undir-
búningur að því, sem við feng-
um síðar að reyna 1 alvöru á
Bataan, þegar hver bylgjan eftir
aðra af djöfulóðum Japönum
réðist á var^arstöðvar okkar,
bæði dag og nótt.
Vélbyssur og rifflar spúðu
púðurskotum í þúsundatali. Gul-
ur mökkur af táragasihuldihæð-
arbrúnina. Jarðsprengjur þeyttu
upp moldargusum undir fótum
árásarliðsins. Upp geystust þeir
og áfram, unz byssustingir
beirra skullu á byssustingjum
verjendanna.Fjöldi manna særð-
ist alvarlega. Einn fékk byssu-
sting gegnum öxlina rétt undir
viðbeininu. Frh. á 4. s.