Tíminn - 25.05.1943, Side 2

222
TlMlM. þriðjMdaglim 25. maí 1943
56. blað
‘gínxinn
t»rið§udag 25. maí
Um hvað er deilt í
raímagnsmálínu?
Eitt af málum þeim, ^em ekki
náðist samkomulag um í nefnd-
inni, er fjallaði um myndun
vinstri stjórnar, var rafmagns-
málið. Sósíalistar risu þar önd-
verðir gegn þeirri lausn máls-
ins, sem Framsóknarmenn
héldu fram. Alþýðuflokkurinn
virtist eiga samstöðu með
Framsóknarflokknum, a. m. k.
kemur það fram í hinni ræki-
legu grein, sem fulltrúi hans í
rafmagnsmálanefndinni, Sig-
urður Jónasson, hefir ritað um
þetta máj.
Það, sem ágreiningurinn snýst
um, er þetta:
Framsóknarmenn vilja, að
ríkið eigi og reki allar helztu
rafveitur landsins.
Sósíalistar vilja, að kaup-
staðirnir og sveitafélög þau,
sem kunna að hafa bolmagrKtil
þess, eigi og reki rafveiturnak
Það ætti ekki að taka langan
tíma fyrir neinn að gera sér
þess grein, hvor þessara stefna
er heillavænlegri. Tökum t. d.
símann og vegamálin til sam-
anburðar. Segjum að hvert bæj-
arfélag og sveitarfélag hefði
þurft að annast símalagningu
og vegarlagningu fyrir sig.
Hvað halda menn að símakerfið
næði þá víða um landið?
Hvernig halda menn að vega-
málunum liði þá? Það mun á-
reiðanlega hver einasti maður
svara því játandi, að það hafi
verið vel ráðið, þegar tekin var
sú stefna, að ríkið hefði aðal-
forgönguna í þessum málum en
ekki einstök bæjar- og sveitar-
félög. Með þeim móti hafa
framkvæmdirnar orðið skipu-
legri og stórstígari. Söm verður
vitanlega niðurstaðan í raf-
magnsmálinu. Með því að láta
sameinaða krafta þjóðarinnar,
en ekki sundraða, standa að
framkvæmdinni, mun nást bæði
skjótari og betri árangur.
Það má kannske segja, að
engu skipti fyrir þá staði, er
bezta hafa aðstöðuna, hver leið-
in sé heldur farin, leið Fram-
sóknarmánna eða Sósíalista.
Þessir staðir séu búnir að fá
rafmagnið eða fái það hvor
leiðin, sem sé farin. En er það
ekki líka til hagsbóta fyrir þessa
staði, að aðrir fái rafmagn? Er
það t. d. ekki til hagsbóta fyrir
Reykjavik, að sveitirnar og sjó-
þorpin fái rafmagn, svo. að
fólksflóttinn stöðvist?
Það viðurkenna vafalaust all-
ir, að til eru ýmsir staðir á land-
inu, sem beinlínis er nauðsyn-
legt frá sjónarmiði heildarinn-
ar að láta biómgást og eflast.
Má t. d. nefna sveitir, þar sem
aðstaða er góð til nýbýlafjölg-
unar, og sjávarþorp, þar sem
bæði er góð aðstaða til ræktun-
ar og sjósóknar. Meðan þessir
staðir eru að eflast, geta þeir
ekki útvegað sér rafmagn af
eigin ramleik, en rafmagnið er
þó eitt höfuðskilyrðið fyrir efl-
ingu þeirra. Hér verður því rík-
ið að koma til sögunnar. Til þess
að ríkið geti hjálpað þessum
stöðurn í rafmagnsmálunum er
nauðsynlegt fyrir það að eiga
rafveiturnar.
Það er og viðurkennt af öll-
um, að ríkið þurfi innan
skamms að láta reisa ýmsar
stórverksmiðjur, t. d. lýsis-
herzlustöð og áburðarverk-
smiðjú. Þessi fyrirtæki þarfnast
mikillar raforku. Til þess að
geta reist þær þar, sem skilyrði
eru bezt, er mikilvægt fyrir
ríkið að ráða yfir rafveitunum.
Þessi dæmi sýna bezt, þótt
mörg fleiri mætti nefna, að frá
sjónarmiði heildarinnar er það
Aagkvæmast, að ríkið eigi raf-
veiturnar.
Það má kannske ' segja, að
einstaka bæjarfélög, t. d.
Reykjavík og Akureyri, geti
reist það stór orkuver, að þau
geti miðlað einhverju til ann-
arra. Segjum t. d., að Keflavík,
Sandgerði, Grindavík, Stokks-
eyri, Eyrarbakki og nokkrar
sveitir geti fengið rafmagn frá
orkuveri Reykjavíkur. En
Hamies Hauuesson, Melbreið:
Fréttabréf úr Fljótum
Um eríída veðráitu, svikin í síldarmjölsmálinu, lélega vegalagningu,
Fljótaárvirkjunína, tillögur rafmagnsmálanefndar o.fl.
Bréf þetta er ritað snemma í apríl, þótt skammt sé síðan að
það kom til Tímans. Sýnir það bezt, að póstsamgöngurnar eru
ærið lakari en skyldi, a. m. k. víða á landinu. í bréfinu er því
eigi skýrt frá hreti því hinu mikla, seni var fyrir skömmu síðan
óg vafalaust hefir komið hart við Fljótamenn.
Tíminn er mjög þakklátur fyrir að fá bréf eins og þetta úr
sveitum og kauptúnum, þar sem sagt er frá högum manna þar,
áhugamálum o. s. frv. Væntir hann þess, að fleiri verði til að
skrifa honum slík bréf.
Síðastliðið vor og sumar mátti
kalla það alversta, sem komið
hefir i Fljótum, að öllu saman-
lögðu í heilan mannsaldur eða
meir. Vorið var svo kalt og á-
fallasamt og gróðurleysi svo
mikið, að ám varð að gefa hey
og fóðurbót um sauðburð. Kýr
fóru út með seinna móti, og
varð þó að gefa þeim með beit-
inni alllengi. Heyskapur byrjaði
ekki almennt fyr en um og eftir
miðján júlímánuð.
Óþurrkar voru svo miklir, að
hey hrökktust og urðu hálf-
ónýt. Ekki kom nema ein
þurrkvika frá miðjum júlí til
höfuðdags, og þó ekki heil. Úr
höfuðdegi versnaði tíðin enn,
svo ekkert strá náðist fyr en
17.—20. september, gerði þá þrjá
þurrkdaga og bjargaði það mik-
ið.
Um síðari réttir, — í 23. viku
sumars — gerði svo mikinn
snjó, að jarðlaust varð með öllu
til fjalla, og síðari gangnadag
— þriðjudaginn í 23. v. sumars
— varð fé varla komið til rétta
eftir byggðinni.
Heyskapur varð með minnsta
móti og eftír þvi lélegur. Ekki
bætti haustið úr, sífelldar hríð-
ar og slagveður.
Sumir bændur frusu inni með
sláturfé, sem fara átti til
Siglufjarðar. Varð að slátra því
á Haganesvík, en það er eins
og allir vita, neyðarúrræði, sök-.
um hafnleysis.
Hálfum mánuði fyrir vetur
lagðist að með hina mestu ó-
tíð, fönn var svo mikil, að hest-
um varð ekki komið um sveit-
ina nema með illhleypum, veg-
urinn frá Haganesvík hálfófær
og alveg ófær úr því kom fram
í Mið-Fljót. Það var því sann-
arlega ekki álitlegt fyrir bænd-
ur í Fljótum um þetta leyti.
Bústofninn mátti ekki skerða,
ef mögulegt var, því ekki var
hann ofmikill fyrir, meðáltal
35—-40 ær á býli.
Bændur treystu á fóðurbæt-
inn — síldarmjölið. — Velflestir
bændur höfðu pantað síldar-
mjöl hjá kaupfélagi sínu, eins
og að undanförnu. Bændur
höfðu og fyrirfarandi vetur
getað fengið síldarmjöl síðara
hluta vetrar, frá verksmiðjun-
myndi. ekki vera betra fyrir
bessa staði, að ríkið ætti orku-
verið en óviðkomandi bæjarfé-
lag? Vissulega. Það er því al-
veg sama, hvernig litið er á þetta
mál. Rökin mæla alltaf með því,
að ríkið eigi orkuverin.
Sósíalistar reyna að spilla
fyrir þessu máli með alls konar
blekkingum, eins og þeim, að
rafmagnið yrði dýrara í kaup-
stöðunum, ef ríkið ætti rafveit-
urnar. Slíkt er vitanlega
‘-leggjudómur út í loftið. Það er
engin haldbær rök hægt að
færa fyrir því, að ríkisrafveit-
ur verði ver reknar en bæjar-
rafveitur.
Rafmagnsmálið er tvímæla-
laust eitt stærsta framtíðarmál
sveita og sjávarþorpa. Það þarf
að leggja allt kapp á að hraða
því sem mest. Fyrsta sporið er
að ákveða skipulega og mark-
vissa heildarlausn. í kjölfar
hennar koma framkvæmdirnar.
Framsóknarmenn benda á á-
kveðna skipulega lausn málsins.
Sósíalistar vilja láta það dank-
ast í sama horfinu og að und-
anförnu. Þeir vilja láta allt
byggjast á aðgerðum ein-
stakra bæja- og sveitafélaga.
Með því er málinu^ekki þokað
lengra áleiðis. Það er kyrrstöðu-
og afturhaldsstefnan. Það verð-
ur að kveða hana niður. Allir
þeir, sem vilja þoka málinu vel
og rösklega áleiðis, þurfa að
skipa sér um þá stefnu, sem
Framsóknarflokkurinn hefir
gerzt fulltrúi fyrir. Þ. Þ.
um á Siglufirði, og hugðu þeir
að svo mundi enn verða. Þeir
voru því vonglaðir um sinn hag,
þrátt fyrir illtíð og erfiðleika.
En þessi vonagleði stóð ekki
lengi.
Kaupfélagið lýsti yfir, að það
gæti ekki afgreitt pantanir
bænda nema að hálfu leyti, þvi
að það fengi ekki nema hálfa
sína pöntun. Litlu seinna — eða
eftir kosningarnar sælu — lýsti
þáverandi ríkisstjórn, sem þó
hafði lofað bændum gulli og
grænum skógum, með því að
fullvissa þá um, að nóg síldar-
mjöl væri til, svo þeir þyrftu
ekki að kvíða, — því yfir, að
ekkert síldarmjöl væri nú til
handa bændum. Allt var upp-
selt og útflutt.
Það var nú orðið svo áliðið, að
bændur voru búnir að slátra
það af fóðrum, sem þeir máttu
án vera, ef þeir áttu að getá
lifað af stofninum eftirleiðis.
Það mun því margur bóndinn
hafa bðlvað, að minnsta kosti
í hljóði, yfir brigðmæli ríkis-
stjórnarinnar. En fyrirhyggja
ríkisstjórnarinnar var ekki al-
veg þrotin; hún lýsti yfir því, að
nóg fiskimjöl væri til í landinu,
|og það yrði sent á hafnir svo
bændur þyrftu engu að kvíða.
Að vísu lá það í loftinu, og
sumir trúðu því jafnvel, að
þorskurinn væri í sjónum enn,
sem vinna ætti fiskimjölið úr.
En hvað sem um það var, þá
kom nú fiskimjölið ekki til
Haganesvíkur fyrr en um miðj-
an marz.
Eins og áður er að vikið lagð-
ist að með hríðar og snjókomu
hálfum mánuði fyrir vetrardag
fyrsta. Bændur voru þá að
draga föng til búa sinna, svo
sem síldarmjöl, matvöru, kol og
fl. En þá var ástandið þannig,
að vegir voru gjörsamlega ó-
færir, þegar fram í sveitina
kom, gátu þó bændur komið
þessum vörum við illan leik og
miklum kostnaði nokkuð fram
í sveitina. Sumir fram fyrir
Miklavatn, en aðrir fram í Mið-
Fljót. Er skemmst að segja af
þeim kostnaði, að hver síldar-
mélspoki, kominn fram i Stíflu,
kostaði allt að 60,00 kr., en hvað
var að tala um það, ef bænd-
ur hefðu þá fengið það .síldar-
mél, sem þeir þurftu og höfðu
upphaflega pantað. Ótíðin og
fannfergjan héldu áfram, allar
skepnur varð að hafa á gjöf,
hross jafnt sem kýr, heyin
eyddust, en bændur í Stíflu
gátu ekki komið að sér fóðurbót,
vegna vegleysu og illtíðar, mest
þó vegna vegleysis.
Menn voru orðnir mjög hissa
á þessari langvarandi ótíð, sem
búin var að haldazt allt vorið,
sumarið og haustið. Einn gam-
all bóndi sagði, að vísu í gamni,
að eklci mundi batna fyrr en í-
haldsríkisstjórnin, segði af sér
eða hrökklaðist frá völdum, því
með valdatöku hennar hefði ó-
tíðin byrjað. Mjenn tóku nú
þetta auðvitað eins og þetta var
talað.
En svo kynlega brá við, að
um það leyti eða fáum dögum
seinna, en stjórnin fór frá völd-
um, skipti svo um tíð, að hver
dagur var öðrum betri til há-
tíða. — Svo bætti skaparinn vel
úr. Það er því þessum góðviðris-
kafla að þakka, en ekki fyrir-
hyggju fyrrverandi ríkisstjórn-
ar gagnvart bændum, að von-
andi kemst bústofn sæmilega
úr húsi á komandi vori.
Vetur frá áramótum hefir
verið með afbrigðum óstilltur,
ekki fannþungur en áfreðar svo
miklir, að beit hefir engin verið,
fyrir búpening. og þegar þetta
; er skrifað, er grenjandi stór-
| hríð af norðaustri. —
í Að vegagerð var mikið unn-
ið hér i sveitinni síðastliðið
sumar, en þó er þá sorgarsögu
að segja, að vegurinn fram
Fljótin var talsvert verri í haust,
þegar vegavinnu var hætt, en
begar byrjað var í vor; olli því
b:'laumferð óvenjumikil vegna
virkjunar Fljótaár, en dugnað-
ur og framsýni ekki svo mikil,
að halda veginum við og gera
strax við slörkin, sem mynduð-
ust, enda vegurinn upphaflega
i illa gerður og alls ekki fær um
bflaumferð í slíkum votviðrum,
sem voru hér síðastliðið sum-
ar. —
Vegurinn á nú að heita kom-
nin fram yfir Stífluhóla. — Var
lengdur um 130 m. síðastl. vor —
Þó eru bændur í Stíflu litlu nær
um aðdrætti. Að vísu geta þeir
notað hann, það sem hann nær,
yfir hásumarið, þrautalítið, en
vor og haust, að ég tali nú ekki
um að vetrinum, eru brekkurn-
ar að norðan og sunnan á hól-
ana, gjörsamlega ófærar, ef
nokkuð snjóar, svo er hann ó-
haganlega lagður.
Eins og kunnugt er orðið, var
á síðastliðnu sumri byrjað á
undirbúningi að virkjun Fljóta-
ár af Siglufjarðarbæ, og hefir
verið unnið að þeim undirbún-
ingi fram að þessu. Ekki munu
þó allir Fljótverjar eins hrifnir
af þeirri virkjun, eins og höf-
undur Reykjavíkurbréfsins í
tFramh. á 4. síðu)
^álmi Finarsson, ráðunautnr:
Nokkur atriði úr hag-
sögu landbúnaðarins
NIÐURLAG
3. Hver hefir hinn hagfræðilegi
árangur búrekstrarins verið?
Hagfræðilegur árangur at-
vinnurekandans af búrekstrin-
um býggist á, að rekstrarkostn-
aður sé sem lægstur í þlutfalli
við tekjur af heildarafrakstri
búanna. Ég á þess ekki kost að
gera samanburð um þetta frá
tímabilum kringum aldamótin
og nú.
Yfirlit Búreikningaskrifstof-
unnar gefur nokkra yfirsýn um
þetta hih síðustu árr
Ár HeildararSur Rekstrark. Arður
1936
1937
1938
1939
1940
5565.97
6033.17
5651.38
6392.00
8489.00
4585.25
5093.24
4981.70
4931.00
5854.00
980.72
939.93
669.68
1461.00
2635.00
Séu aftur teknar hinar hreinu
tekjur (nettoarður) bóndans
kemur í ljós, að þær eru:
1933 .......... -4- 135.00 kr.
1934 .......... -4- 357.00 —
1935 -4- 169.00 —
1936 ............... 247.00 —
1937 ............... 255.00 —
1938 ......... . -f- 119.00 —
1939 571.00 r—
1940 ............. 1799.00 —
Af átta árum eru fjögur ár
neikvæð, bóndinn tapar á bú-
rekstrinum. Töp bænda þessi
ár eru mismunandi stórfelld, en
sumir tapa svo þúsundum
skiptir þessi ár.
En fjögur árin eru jákvæð.
Bændur bera úr býtum nokkra
fjárhæð, að vísu litla, sem
hreinan arð af búrekstri sín-
um.
Þrátt fyrir þenna takmarkaða
hagræna árangurs, þá hafa
bændur ekki almennt lagt árar
í bát að vinna að umbótum á
jörðum sínum, en það ætti að
vera auðskilið, að ekki er hægt
að ætlast til stórátaka með
þessari fjárhagsafkomu.
Auk hins hreina arðs fær
bóndinn til umráða vinnutekj-
ur sínar við búið. Þær hafa eft-
ir sama tímabil verið:
1933 .......... kr. 1248.00
1934 ............— 1336.32
1935 ........... — 1475.50
1936 ........... — 1444.07
1937 ........... — 1557.32
1938 — 1598.04
1939 ...........t— 1886.00
1940 ........... — 2218.00
Auk þessa má reikna bónd-
anum húsnæðið. Þessi rekstrar-
afkoma gefur enga glæsimynd
af búrekstrinum fyrir atvinnu-
rekandann. Búreikningaskrif-
stofan telur, að það sem meðal-
bóndinn ber úr býtum alls árið
1940 sé 7000 krónur fyrir eigin
vinnu og fjölskyldu sinnar, og
fyrir að bera ábyrgð á rekstr-
inum. Þetta ár sýnir þó beztu
hliðina á afkomunni, því að þá
eru vinnutekjur langbeztar og
nettohagnaður líka.
Kaupgreiðslur landbúnaðar-
ins bæði til atvinnurekandans
sjálfs og vinnufærs fólks í fjöl-
skyldu hans hefir öll þessi ár
verið lægra en almennt verka-
kaup. Þannig er 1939 meðal-
kaup þeirra, sem landbúnað
stunda, bænda og verkamanna
þeirra, fyrir 9 stunda vinnudag
kr. 5.40, en dagkaup kvenna kr.
4.24. Þá er taxti Dagsbrúnar-
verkamanna í Reykjavík kr.
14.50 fyrir hliðstæðan vinnu-
dag.
Rekstrarafkoma landbúnaðar-
ins getur ekki batnað og þaðan
af síður geta afurðir landbún-
aðarins lækkað í verði með því
að bóndinn reikni sér og fjöl-
skyldu sinni lægra kaup. Sú
stétt, sem heldur árið 1940 allri
fjölskyldueyðslu, þar með tal-
inn fatnaður, í 836 krónum og
fær aðeins rúmar fimm krónur
á 9 stunda vinnudag, á ekki að
taka fyrstu byrðarnar af þunga
dýrtíðar. Hvar stæði þjóðfélag-
ið nú, ef landbúnaðurinn hefði
sett lífskröfur sínar eftir öðr-
um stéttum þjóðfélagsins. í
samfellt átta ár hefir rekstrar-
afkoma landbúnaðarins verið
án nokkurs verulegs hagræns
ávinnings fyrir bændur al-
mennt.
Á sama tíma hefir verið háð
hörð barátta, einkum í við-
skiptamálum landbúnaðarins.
Þrátt fyrir það hefir ekki meiri
fjárhagsárangur náðst fyrir
meðalbóndann. En á sama tíma
geta aðrar stéttir sýnt, að þær
hafa haft stórfellda ávinninga
af lífsstarfi sínu. Þungamiðja
ailrar sóknar hjá landbúnaðin-
um verður að beinast að því
marki að tryggja öllum þeim, er
landbúnað stunda'af alúð, hag-
rænan ávinning af honum í
öllum árum í samræmi við aðra
þegna þjóðfélagsins.
Meðan kjör þeirra, sem vinna
við landbúnað, eru, eins og hér
hefir verið sýnt, hlýtur athugun
okkar að beinast að því:
4. Hvernig er hægt að bæta
rekstrarafkomuna?
Þar ,koma til greina tvær
leiðir. Hækkun afurðaverðs eða
lækkun rekstrarkostnaðar. —
Fyrra atriðið er efni í sérstak-
an erindaflokk og verður um
sinn látið liggja utan garðs.
En síðara atriðið: lækkun
rekstrarkostnaðarins, skal at-
hugað nánar.
Vinnan nemur um 80% af
rekstrarútgjöldum bóndans. Út-
borguð vinnulaun eru frá %—V3
af heildar-vinnulaunum. Kaup-
gjaldshækkanir hafa því nokk-
ur áhrif fyrir afkomu bænda
almennt og þó einkum fyrir
’^ærri búin. Þannig myndi
fr .mleiðslukostnaður á töðu-
hest með 2 kr. tímakaupi og
miðað við að aðrir kostnaðar-
liðir fylgi fastri vísitölu 250,
verða:
2 kr. tímakaup ..... kr. 16.88
3 kr. tímakaup ....... — 22.28
,4 kr. tímakaup ...... — 27.68
Eina nýlenda Frakka, sem enn
heldur tryggð við Vichystjórn-
ina, er Martinique. Landstjóri
þar er Robert aðmíráll. Banda-
ríkjamenn hafa lengi reynt að
ná samningum við hann. Það
hefir reyijzt árangurslaust.
Bandaríkjastjórn hefir því ný-
lega slitið öllu stjórnmálasam-
bandi við hann og lagt eins kon-
ar viðskiptabann á Martinique.
Umtal hefir verið um hernám
nýlendurnar, þar sem Banda-
menn hafa óttazt, að þýzkir
kafbátar, sem gert hafa talsvert
usla á þessum slóðum, nytu
aðstoðar þaðan. Að þessu ráði
hefir þó ekki verið horfið.
Nokkur frönsk herskip eru 1
Martinique. Stærst er flugvéla-
skipið Béarn með 105 flugvélar,
en verðmest er beitiskipið
Bertin, því að þar er geymdur
stór hluti af gullforða Frakk-
landsbanka.
Martinique er ein af Vestur-
Indíaeyjunum. Hún er 385 fer-
mílur að flatarmáli og hefir um
250 þús. íbúa. Þar er eitt fræg-
asta eldfjall heimsins, Pelee.
Eidgos þar 1908 jafnaði vlð
iörðu borgina St. Pierre, sem
var á stærð við Reykjavík. Flest-
ír íbúanna fórust.
Bréf, sem hafa fundizt á
býzkum föngum í Tunis, benda
til að vonleysi hafi verið farið
að grípa um sig meðal her-
mannanna strax í aprílmánuði.
f sumum bréfunum er Tunis
kölluð Tuniskirk (sbr. Dunkirk)
eða Tunisgrad (sbr. Stalingrad).
Vienot, aðstoðarutanríkisráð-
herra í Blumstjórninni, hefir
nýlega tekizt að strjúka frá
Frakklandi. Meðal frétta, er
hann sagði þaðan, var sú, að
frönsku ráðherrarnir Reynaud
og Mandel hefðu sætt mjög
‘•læmri aðbuð í varðhaldinu hjá
Vichystjórninni. Þeir hafi verið
í sólarlausum og lekum klefum.
Reynaud, Mandel, Daladier,
Blum og Gamelin hafa nú ver-
ið fluttir til Þýzkalands.
í landher Pólverja er nú 100
bús. manns, í flughernum 12
bús. manns og í sjóhernum 3
þús. manns. Af ríkisstjórnum
þeim, sem nú dvelja landflótta
í London, ræður pólska stjórnin
yfir langstærstum her.
Á þjóðhátíðardegi Pólverja,
sem haldinn var nýlega,- lét
enski striðsstjórnarráðherrann,
Anderson, svo ummælt, að
nólski herinn hefði getið sér
hinn bezta orðstir. Þess bæri og
að minnast, að Pólverjar hefðu
fyrstir gripið til vopna gegn
nazistum, Pólverjar hefðu sætt
(Framh. á 4. siðu/
Reiknað á sama hátt hækkaði
kaupgjaldið frarnleiðslukostnað
kartöflutunnu þannig:
2 kr. tímakaup kr. 77.09
3 kr. tímakaup — 106.17
4 kr. tímakaup — 134.25
Ársafurð kýrinnar (2383 lítrar):
2 kr. tímakaup kr. 1554.92.
3 kr. tímakaup — 1962.36
4 kr. tímakaup — 2379.68
Afurð eftir meðalána:
2 kr. timakaup kr. 68.54
3 kr. tímakaup — 86.17
4 kr. tímakaup — 103.78
Hins vegar má segja, að
grundvöllur undir föstum hlut-
fallsútreikningi milli afurða-
verðs og kaupgjalds sé hæpinn
til afnota í raunveruleikanum.
Hagnýting vinnuaflsins hefir
meiri áhrif en nokkuð annað
um rekstrarútkomuna. Ef at-
hugaður er vinnustundafjöldi,
sem fer í hin ýmsu störf bú-
rekstrarins, sést, að fram kemur
stór mismunur eftir þvi hver
vinnutæknin er, ennfremur
eftir því með hvaða verkfær-
um og vélakosti er unnið og ekkl
hvað sízt að vinnuaflið á hin-
um ýmsu tímum árs svari ná-
kvæmlega til vinnuþarfanna,'
með öðrum orðum, að stærð
búsins sé ætíð þannig, að það
sé full vinna fyrir hið fasta
starfslið allan ársins hring.
Tökum við meðaltal 8 ára
hjá þeim bændum, er haldið
hafa búreikninga, sést, að
vinnustundafjöldinn til að
framleiða töðuhestinn, er að
meðaltali 5.40 klst., en taki
maður meðaltal beztu búanna
sama árabil, er vinnumagnið
2.58 klst. á heyhest.