Tíminn - 05.10.1943, Page 3

95. blatS
TfMIIVN, þriðjttdagiim 5. okt. 1943
Áttræður:
P á 9 1 J. Beck
á Sómastödum
Páll bóndi á Sómastöðum er
sonur Hans Jakobs Becks og
Steinunnar Pálsdóttur. Var
Steinunn dóttir Páls bónda á
Karlsskála í ReyðarfirSi Jóns-
sonar, bónda á ýmsum bæjum í
Breiðdal og Skriðdal, Sigmunds-
sonar úr Álftafirði eystra. —
Hans Jakob Beck var sonur
Christians N. Beck verzlunar-
manns á Eskifiröi, er var józk-
ur að ætt (f. í Vejle um 1796),
og konu hans Maríu Elísabetar,
dóttur Richards Long. Richhard
var enskur að þjóðerni (frá
Hull; f. 1782), en átti íslenzka
konu, Þórunni Þorleifsdóttur frá
Litlu-Breiðuvík. Var Þórunn í
móðurætt komin af Stefáni,
bróður Jóns rika í Ási,' er
Reykjahlíðarættin er komin frá.
Páll Beck er fæddur á Karls-
skála 2. okt 1863, en fluttist
barn að aldri með foreldrum
sínum að Eskifirði, síðan að
Sómastöðum í Reyðarfirði, og
ólst þar upp. Á uppvaxtarárum
hans var mikið athafnatímabil
á Austfjörðum og framfarahug-
ur í mönnum. Faðir Páls var í
fremstu bænda röð um margt;
hann sendi ull sína til Noregs og
lét vinna hana í klæðaverk-
smiðjum, sótti nauðsynjar til
heimilisins til annarra landa,
engu síður en til næstu hafnar,
byggði steinhús á bæ sínum, og
varð fyrstur austfirzkra bænda
til þess að stunda síldveiðar frá
heimili sínu. Hann tók og mik-
inn þátt í opinberum málum.
Heimilið var í þjóðbraut og gest-
risni mikil að íslenzkum sið. Páll
var elztur barnanna, og þurfti
því snemma að læra að taka til
hendinni, enda þótti hann verk-
maður með afbrigðum. Á yngri
árum stundaði hann mest sjó;
fór honum formennskan vel úr
hendi. Ærið sótti hann djarft
sjóinn, en gerði miklar kröfur
til sjálfs sín, og var þá ekki allra
að fylgja honum til verka.
Farnaðist honum jafnan vel.
Árið 1901 kvæntist Páll Maríu
Sveinbjarnardóttur bónda í
Skáleyjum í Breiðafirði og konu
hans Sesselju Magnúsdóttur.
Er María hálfsystir skáldanna
Ólínar og Herdísar, er allir ís-
lendingar kannast við. María
Beck er kona góðum gáfum
gædd, og má segja, að hún hafi
engu síður en maður hennar
sýnt mikið þrek í lífsbaráttu,
sem oft hefir verið hörð. Þau
Páll og María eiga 5 börn öll
uppkomin. Tvær dætur þeirra
eru giftar, en ein er heima, ó-
gift. Synirnir eru tveir. Annar
þeirra hefir stundað búskapinn
með föður sínum, en hinn véikt-
ist ungur af æðakölkun og hef-
ir legið rúmfastur síðan á ferm-
ingaraldri. Öll hafa börnin
reynst foreldrum sínum' vel, og
hafa vinsældir af almenningi.
Sá bróðirinn, sem átt hefir við
mest veikindi að stríða, hefir
síður en svo reynzt þrekminni
en systkini hans, þó að hans
lífsbarátta hafi verið með öðr-
um hætti. Sá sem þessar línur
skrifar, hefir óvíða fundið jafn-
vakandi hug og innra hugrekki
sem hjá honum. í rúmi sínu
fylgist hann með öllu, sem ger-
ist, hlustar á útvarp og les bæk-
ur, bæði innlendar og erlendar.
Eftir að Páll Beck kvæntist
: og fór að búa, stundaði hann
meir landbúnað en sjómennsku.
Margt tók að breytast, í sam-
bandi við fólkshald og fleira, og
Jerfiðara að hafa mörg járn í
! eldinum í einu. Búskapinn
' stundaði hann af kappi, oftast
I sem einyrki, unz börnin komust
| á legg. Þó fylgdi Páll dæmi
| föður síns í því að taka drjúgan
1 þátt í opinberum störfum í sveit
; sinni. Yfir 20 ár var hann
hreppstjóri Reyðarfjarðar-
hrepps, auk þess átti hann lengi
sæti í hreppsnefnd, skattanefnd,
sóknarnefnd, og er þó ekki allt
upp talið, sem hann kom nærri.
Hann hefir verið framarlega í
félagsskap bænda og sam-
vinnufélagsskapurinn var hon-
um áhugamál. í landsmálum
hefir hann fylgt Framsóknar-
flokknum frá því að sá flokkur
var stofnaður. Páll Beck er ró-
legur í fasi og mjög stilltur í
framkomu, gefur sér tíma til
að hugsa hvert mál vel, og
komast að niðurstöðu, áður eh
(Framh. á 4. siðu)
og iðnaðurinn í Bretlandi gekk
sinn gang meðan loftárásir
Þjóðverja voru sem harðastar og
þar á eftir.
í fáum orðum sagt: Það er
haldið, að hergagnaframleiðsla
nazista hafi minnkað um liðlega
10 af hundraði vegna loftárása
og af öðrum orsökum.
Þýzkaland er illa statt með
feitmeti og smurningsolíu, en
þeir hafa nóg til að halda við
heilsu hermanna sinna og borg-
ara og til þess að halda undir-
okuðu þjóðunum frá algerðum
mannfelli.
Þeir eiga óhægt með gúmmí,
en þó ekki í stórvandræðum.
Þýzkaland hefir gnægð af stáli
og almíni. Kafbáta og flugvéla-
framleiðsla þeirra hefir ekki
minnkað verulega.
Þeir eru ekki af baki dottnir.
Þjóðverja skorti mjög ýmsa
sjaldgæfa málma, en þeir eru
vísindamenn góðir og nota
málmblendinga í staðinn.
Þeir hafa átt við býsna mikla
flutningaerfiðleika að stríða. En
þar hafa þeir líka beitt ráð-
kænsku. Þeir nota árnar miklu
meira en áður til flutninga inn-
an lands, og skemmda eða bil-
aða vagna gera þeir við í snatri.
Þýzkaland hefir misst geysi-
margt hermanna, einkum 1
rússneska hernaðinum. Senni-
lega eru fallnir, særðir eða
handteknir úr liði þeirra yfir
3.000.000 manna.
En þeir hafa bætt sér þetta
mannfall að miklu leyti með því
að taka verkamenn úr verk-
smiðjunum i herlnn, en láta er-
lenda menn vinna I þeirra stað.
Þýzkaland getur ennþá haldið
allt að 10.000.000 manna undir
.vopnum. Þeir eru ekki allir eins
harðgerðir og þrekmiklir og
; hersveitirnar, sem unnu Pólland
og Frakkland, en þeir geta samt
barizt hraustlega, eins og viður-
eignin á Sikiley sýndi, þótt við
mikinn liðsmun væri þar að
etja.
Sennilega vinna nú allt að því
13.000.000 erlendra verkamanna
í Þýzkalandi, og i öðrum lönd-
um Evrópu starfa milljónir
manna í þjónustu þeirra beint
eða óbeint, hvort sem þeim líkar
betur eða ver.
Japanar eru ekki aðeins vold-
ug hernaðarþjóð, heldur geta
þeir haldið áfram að verða enn-
þá voldugri, ef við gerum ekki
stórfelldar loftárásir á iðjuver
þeirra og siglingarleiðir. Þetta
er umfangsmeira en margur
virðist ætla.
Sérfræðingar hafa hvað eftir
annað haldið því fram á síðari
árum, að iðjuver Japana væru
hvert niðri í öðru á tilteknum
stöðum á japönsku eyjunum.
Þeir hafa gefið í skyn, að við
þyrftum ekki annað en gera
loftárásir á þessa staði til að
koma japanska herveldinu á
kné.
Sannleikurinn er sá, að Jap-
anar hafa unnið að því árum
saman að koma á fót iðnaði til
vara í Mansjúríu, Norður-Kína,
Kóreu og Formósu. Stáliðnaður
Japana fer heldur vaxandi en
hitt, því að þeir hafa reist nýja
bræðsluofna í Norður-Kína og
Mansjúríu, þar sem náttúruauð-
æfi eru bæði mikil og fjölbreytt.
Frh.
379
Nf, merkileg og skemmtileg bók
Katrín inlkla
Ævisaga cftir CiIINU KAUS.
tsl. þýðing eftir FREYSTEDÍ GUMARSSON,
skólastjóra.
Katrín II. Rússa drottning, sem kölluð hefir verið hin mikla,
var hertogadóttir frá Zerbst í Prússlandi og giftist ríkiserfingja
Rússa er hún var lítt af barnsaldri. Við lát Elísabetar drottning-
ar kom Pétur III. til ríkis, en hann var duglítiil stjórnandi og þar
kom, að Katrín drottning hans steypti honum af stóli og tók
völdin í sinar hendur. Katrín réð ríkjum í Rússlandi í 34 ár.
Naut hún mikillar lýðhylli, enda var hún stórbrotin kona, gáfuð,
vel menntuð og rússnesk í anda, þótt erlend væri að þjóðerni.
í lok ævisögunnar farast höf. orð á þessa leið:
„Allir þeir, sem þekktu hana, grétu hana (þegar hún andað-
ist), hinir mörgu vinir hennar, samstarfsmenn, þjónar og þern-
ur. Utan landamæranna var létt þungu fargi af konungum og
uppreisnarmönnum. Hún hafði vakið öfund konunganna og ótta
uppreisnarmannanna. En rússneska þjóðin tók andláti hennar
með stillingu. Hún var góð og mild matushka (móðir) á heimili
sínu, og hún var glæsilegur sigurvegari á keisarastóli. En hún var
á undan sínum tíma. Það háði henni, að fylling tímans var ekki
komin. Umhverfi og ástæður urðu henni ofjarl, það var veik-
leiki hennar. Hún skildi, að hún varð að haga sér eftir umhverfi
og ástæðum, það var styrkleiki hennar. Margir af samtíðar-
ymönnum hennar mörkuðu dýpri spor fyrir framtíðina, en eng-
inn þeirra stóð í eins nánu sambandi við samtíð sína og hún.
Hún lét ekki eftir si^ neinar byltingahugmyndir, meiri hluti
landvinninga hennar tapaðist aftur, rit hennar eru gleymd. Það,
sem hún hugsaði, sagði og gerði, er ódauðlegt, aðeins í lifandi
sambandi við persónuleik hennar sjálfrar. En persónuleiki henn-
ar á sér engan líka. Þar var saman slungið vit og mildi, hlýleiki
og ástríður, ráðsnilli og heppni. Hún var ein af draumum manns-
andans, holdi klæddur. Þýðing hennar fyrir samtíð hennar og
sögu var mikil. En saga hennar sjálfrar er meiri. Hún lifir um
aldur og æfi“.
Bókin er með myndum og fæst hjá bóksölum og útgefanda.
H.F. LEIFTUR.
Munið eftir happ-
drættishúsi Lang*
arneskirkju - - -
Mlðar fást enn
allvíða.
Happdrættisnefndin.
Brenni, askur,
hirki, hickory
Heutugar stærðir fvrir verkstæði.
Gamalt verð. — Sent út um land.
Kaupfélagf Eyfirðinga
Byggiugarvörudeild.
Samband ísl. samvinnufélafia.
SAMVINNUMENN!
Dragið ekki að brunatryggja innbú yðar. —
Biðjið kaupfélag yðar að annast vátryggingu.
Tilkynning
til hluthafa.
Gcgn framvísun stofna frá lilutabréf-
um í H. f. Eimskipafélagi Islands, fá
hluthafar afhentar nýjar arðmiðaark-
ir í skrifstofu félag'sins í Reykjavík. —
Hluthafar búsettir úti á landi eru beðn-
ir að afhenda stofna frá hlutabréfum
sínum á næstu afgreiðslu félagsins, sem
mun annast útvegun nýrra arðmiða-
arka frá aðalskrifstofuiuii I Reykja-
vík.
H.í. Eimskipafélag Islands.
FÓDURBÆTIR
Sðlþtirkað íiskimjöl
Reynsla undanfarinna ára hefir sannað, að sólþurkað fiski-
mjöl er hollur, næringarefna- og bætiefnaríkur fóðurbætir. Það
inniheldur 50% til 55% af hráeggjahvítu, þar sem megnið er
meltanlegt. Auk þess 18%—20% af fosfór-súru kalki, sem er
nauðsynlegt efni fyrir öll vaxandi dýr, mjólkurkýr og hænsni.
Ennfremur inniheldur sólþurkað fiskimjöl hið lífsnauðsynlega
D-bætiefni, sem kemur í veg fyrir beinkröm og fleiri sjúkdóma.
Allir bændur landsins ættu að tryggja sér gott sólþurkað fiski-
mjöl í fóðurblöndunina, jafnt handa mjólkurkúm, sauðfé, hross-
um, refum, hænsnum og svínum.
Bændur geta pantað sólþurkað fiskimjöl gegnum kaupfélög
og kaupmenn, eða beint frá neðangreindum framleiðendum.
Verðið er kr. 56,00 pr. 100 kgr. í Reykjavík og ísafirði.
Birgðir eru takmarkaðar, tryggið yður það sem þér þurfið að
nota sem fyrst.
Fiskimjöl h.f.
Reykjavík.
Fiskimjöl h.f.
ísafirði.
Miðncs h.f.
Sandgerði.
Mjöl & Bein h.f.
Reykjavík.
Aámsflokkar Rcykjavíkur.
Garðræktarnámskeið
Námsflokkar Reykjavíkur halda garðræktarnámskeið í vetur.
Kennari verður Jóhann Jónsson, garðræktarráðunautur.
Kennd verður meðferð nytjajurta og varnir gegn kálsjúkdóm-
um. Einnig ýmislegt annað sem lýtur að ræktun káljurta. —
Þátttaka tilkynnist hið allra fyrsta til forstöðumanns náms-
flokkanna, Freyjugötu 35, efstu hæð. — Viðtalstími kl. 5—7 síð-
degis. — Sími 5155.