Tíminn - 25.01.1944, Blaðsíða 2

30
Tf>im, þrigjMdaghm 25. jan. 1944
8. blaSS
Viglús Guðmundsson;
Eítír „Laxfoss“-strandið
„Laxfoss“ liggur brotinn á
skeri rétt utan við hafnar-
mynnið í Reykjavík. Dagar hans
eru sennilega taldir. Hann varð
aðeins 8 y2 árs gamall. Allan
þann tíma hefir skipið verið í
förum milli Borgarness og
Reykjavíkur og stundum líka
milli annarra staða. „Laxfoss"
hafði farnast vel og stórbætt
samgöngurnar við Norður- og
Vesturland og Borgarfjörð.
„Laxfoss“ hefir verið merkur
þáttur í samgöngumálunum
þetta skeiö, sem hann var í
förum. Einstaka menn hafa þó
jafnan verið að hnýta eitthvað
í skipið eins og oftast er um það,
sem almenningur á við að búa.
En trúlega finnst nú líka þeim
mönnum skarð fyrir skildi, þeg-
ar „Laxfoss" er úr sögunni.
Þegar „Laxfoss“ hóf ferðir
sínar um mitt sumar 1935, hóf-
ust um leið hinar svonefndu
hraðferðir milli Akureyrar og
Reykjavíkur, þ. e. að sú leið var
farin á einum degi. Fyrirfram
var lítil trú á að það tækist. En
fyrir atbeina þeirra, sem að
„Laxfossi“ stóðu, og Bifreiðast.
Akureyrar, var riðið á vaðið
og ráðgerðar 1—2 ferðir í viku
yfir hásumarið í tilraunaskyni.
En strax tókust þessar ferðir
prýðilega. Vöxtur þeirra og vin-
sældir hafa svo haldizt jafnan
síðan. Ferðir vestur á land juk-
ust þá samhliða og hafa gengið
ágætlega.
Síðastliðið sumar voru gerðar
svo miklar umbætur á veginum
umhverfis Hvalfjörð, að til mála
getur komið, að ferðir bifreiða
með farþega aukist stórlega þá
leið, en hingað til hefir mikill
farþegaflutningur Hvalfjarðar-
leiðina verið hin mesta ráð-
leysa. Þó er áreiðanlega ekki
kominn tími ennþá til þess að
leggja niður farþegaflutning á
sjóleiðinni Borgarnes—Akranes
—Reykjavík.
Eitt Reykjavíkurblaðið talaði
nýlega um að þetta eigi að gera,
ar verða nauðsynlegar til að
tryggja aukið öryggi sjómann-
anna og álit íslenzkrar fiskfram-
leiðslu hjá helztu viðskipta-
þjóðinni. Gróðafíkn fárra m^nna
verður að þoka fyrir þeirri nauð-
syn. Þ. Þ.
' og er svo að skilj a, að það sé
| vegna þess, að „Laxfoss“ strand-
aði rétt við höfnina í höfuð-
staðnum! En um sama leyti
| fórst einn happasælasti togar-
inn með allri áhöfn. Máske hið
(virðulega höfuðstaðarblað vilji
þess vegna að íslendingar hætti
i öllum fiskiveiðum?
Sannleikurinn er sá, að þótt
Hvalfjarðarvegurinn hafi stór-
i batnað, er langt frá að enn sé
hægt að treysta honum marga
tíma árs. Þar eru oft aurbleyt-
!ur, skriðuföll og snjóskaflar,
' sem geta hindrað alla umferð,
þótt ágætt sé að fara um Akra-
nes eða Borgarnes. Sjóveikt og
jsjóhrætt fólk vill reyndar
venjulega heldur ferðast á
landi. En alltaf verður mikil
eyðsla fyrir þjóðarheildina að
aka mjög mörgum biíreiðum á
misjöfnum vegum, þar sem hægt
' er að spara þær feröir með á-
1 ætlunarferðum á sjó, sem hald-
, ið er uppi hvort sem er.
En hvað skal þá gera? Akur-
nesingar, sem nú búa við lé-
legan farkost, Borgnesingar og
! aðrir Borgfirðingar þurfa í sam-
eign við ríkið að eignast eins
fljót og fært þykir hrað-
skreiðan farþegabát, nokkru
stærri en „Laxfoss", og hagan-
legar „innréttaðan". Jafnframt
ætti þetta félag að hafa ráð á
bát til vöruflutninga a. m. k.
þann tíma árs, sem fólksflutn-
ingarnir eru mestir.
Þetta farþegaskip framtíðar-
innar þarf að vera það hrað-
skreitt, að það fari á um y2
klst. mili Akraness og Reykja-
víkur og á um 1 y2 tíma milli
Reykjavíkur og Borgarness. Það
þarf þá að fara a. m. k. 16 míl-
ur á klst. og sýnast það engar
öfgar vera, eftir því, sem tækn-
in er nú orðin. Skip þetta þarf
að hafa gott rúm fyrir nokkrar
bifreiðar, sem ekið sé hindrun-
arlítið út á skipið og upp af því
aftur.
Þótt margt manna fari land-
leiðina alla leið, er ekki að efa,
að fjöldi fólks færi með svona
skipi. Þegar komið er í bílum
langa leið, verður margur feg-
inn að hvíla sig í y2—iy2 kl,-
stund í góðu skipi, heldur en að
bæta við sig 3—4 tíma ferð inn
fyrir Hvalfjörð. Og varla er
hægt að gera ráð fyrir því, að
íbúar hins blómlega og hrað-
vaxandi kaupstaðar Akraness,
; sætti sig við það í framtíðinni,
| þegar þeir þurfa að skreppa til
; Reykjavíkur, að fara þá annað-
| hvort í bifreiðum inn fyrir
! Hvalfjörð eða að kúldrast í mis-
jöfnum mótorbátum sjóleiðina.
Flugleiðin gæti verið það eina,
sem gæti orðið heppilegri held-
jur en sjóleiðin á góðu, hrað-
skreiðu farþegaskipi. Undarlegt
er það, ef mætum mönnum á
Akranesi finnst að sjóleiðin ætti
sem fyrst að leggjast niður
milli Akraness og Reykjavíkur,
með bæði farþega og vörur. Þeir
geta máske sjálfir látið þær ósk-
j ir sínar rætast. En undarleg
hagfræði er slíkt hjá viður-
kenndum ráðdeildarmönnum.
Þegar litið er til sjóleiða ann-
arra landa um flóa og firði, þar
sem járnbrautir og bifreiðar á
ströndinni og jafnvel flugvél-
ar í loftinu keppa um farþega
og flutning við skipin, þá sýnist
ekki vera ástæða til að van-
treysta umræddum flóabát.
Hann ætti að geta farið. þann
tíma ársins, sem mest er að
gera, tvær ferðir til Akraness á
dag og 1—2 ferðir til 'Borgar-
ness. Er ótrúlegt að svona bát-
ur hefði ekki mikið að gera.
Meðal annars má telja víst, að
ferðalög og flutningar norður
og vestur um, einhverjar þess-
ar umræddu leiðir (og máske
allar), eigi eftir að stóraukast
frá því, sem nú er.
„Laxfoss“ strandaði rétt við
höfnina í höfuðstaðnum, þegar
hann í ofsaroki, blindbyl og
náttmyrkri var að koma úr
aukaferð fyrir þjóðina til að
sækja m. a. nokkra alþingis-
menn hennar af Norður- og
Vesturlandi.
Þingmennirnir voru að koma
til þess að setja rammann um
framtíðarsjálfstæði íandsins. En
í þeim ramma sjá unnendur
íslands hylla undir „skrautbú-
in skip fyrir landi“ — ekki að-
eins á fiskimiðum og úthöfum,
heldur líka til flutninga á fjörð-
um og flóum landsins og þá
ekki sízt þar sem þörfin er mest.
Vatnamál Rangæinga
1
EStir Þórd Tómasson, Vallnatúni
Skrifið eða símið til Tímans
og tilkynnið honum nýja áskrif-
endur. Sími 2323.
Frá fornu fari hafa Rangæ-
ingar átt í ströngu að stríða við
vötn þau, sem renna um aust-
urhluta sýslu þeirra. Mikil og
blómleg lönd hafa þau lagt und-
ir sig frá öndverðu, og enn herja
þau á lendur þær, sem þau
liggja um, til stórskaða fyrir
alla þá aðila, sem þar eiga hlut
að máli.
Um aldaraðir stóðu menn ráð-
þrota gegn vágestum þessum,
en upp úr síðustu aldamótum
fara augu manna að opnast fyr-
ir því, að kleift væri að kljást
við þá og bera sigur úr býtum
í þeirri viðureign.
Fyrir merkilega forgöngu
ungmennafélagsins Drífanda
undir Eyjafjöllum var þá ráðizt
í það að hlaða varnargarð gegn
Markarfljóti hjá Seljalandi. En
það rann þá alla vetra og oftar
austur með Fjöllunum til mik-
ils óhagræðis og tjóns fyrir alla,
sem við það áttu að etja á því
svæði.
Nú var brautin rudd.
Nokkru austar undir Fjöllun-
um var á, sem um þessar mundir
var að því komin að leggja hið
forna og veglega höfuðból, Holt
undir Eyjafjöllum, í auðn.ásamt
öllum hjáleigum þess, eða hið
svokallaða Holtshverfi. Þessi á
var Holtsá. Þá var prestur í
Holti séra Kjartan Einarsson
prófastur. Undir forustu hans
höfðu Holtshverfingar um
skeið reynt að setja ánni nokkr-
ar skorður, en hin fábreytta
tækni þeirrar aldar olli því, að
það starf var að kalla unnið
fyrir gýg og var þó vossamt og
vont. Þegar séra Kjartan sá, hve
vel heppnaðist með framkvæmd
Fljótsgarðsins, eygði hann sig-
urvon í baráttunni við Holtsá,
sem búin var að valda honum
svo miklum erfiðleikum og á-
hyggjum. Fékk hann því áorkað
með hjálp góðra manna, að Al-
þingi veitti nokkurt fé til fyrir-
hleðslu fyrir Holtsá, og það á-
samt fórnfýsi Holtshverfinga
leiddi til þess að byrjað var á
þessu verki 1912 og því síðan
haldið áfram þar til er fyrir-
hleðslan var komin í viðunandi
horf. Mikið verk hefir verið
unnið síðan við fyrirhleðslur
vatna í Rangárvallasýslu og eru
þar einna merkastar fyrir-
hleðslur við Markarfljót í sam-
bandi við byggingu Markar-
f lj ótsbrúarinnar. Félagsskapur,
sem risið hefir á fót í sýslunni á
1 síðustu árum undir nafninu
^Vatnafélag Rangæinga, hefir
sett sér það markmið, að vinna
að því, að Þverá og Affalli verði
veitt austur til Eyjafjalla í
farveg Markarfljóts. Vel getur
verið, að það mannvirki sé
framkvæmanlegt frá tæknilegu
sjónarmiði, en mig uggir, að
„meiri vilji en vit“ standi að
baki þeim ráðagerðum, eins og
merkisbóndi hér undir Eyja-
fjöllum hefir komizt að orði.
Ekki er nema gott eitt að
segja um það, ef takast mætti
að koma í veg fyrir landspjöll
af völdum Þverár og Affalls á
því svæði, sem þær ár renna nú
um, en þá þarf jafnframt að
verða séð fyrir því, að hinum
miklu mannvirkjum við Mark-
arfljót verði ekki stefnt í voða
með framkvæmd þess verks og
aðrar lendur undirorpnar eyð-
ingunni um leið. Þá yrði síðari
villan verri hinni fyrri. Ekki vil
.ég halda því fram, að Markar-
fljótsbrú yrði skeinuhætt, ef
vötnin rynnu öll milli stöpla
hennar, en þá skoðun dirfist ég
að láta í" ljós, að garðarnir
beggja vegna brúarinnar og
Seljalandsgarðurinn létu undan
síga, ef vatnsflaumur allra þess-
ara vatna mæddi á þeim, og þá
hygg ég, að yrði þröng fyrir dyr-
um hjá sumum eyfellsku bænd-
’ unum allt austur að Holtsósi og
raunar hjá fleirum. Mér hefir
verið sagt, að fyrir skömmu hafi
'nærri numið, að Markarfljót
hafi flætt yfir garðinn norðan
brúarinnar, en ekki veit ég um
sönnur á því.
Frá bæjardyrum mínum séð,
virtist það ekki óráð að styrkja
umrædda garða miklu betur en
enn hefir verið gert, áður en
allsherjar fyrirhleðsla vatn-
anna hefst, því að ella kynnu
kostnaðarliðir þessara fram-
kvæmda að hækka all verulega,
ef tilvera Vestur-Eyjafjalla-
hrepps skiptir annars nokkru
máli. Sparsemi er góð dyggð, en
hún borgar sig ekki alltaf.
Glöggt dæmi í því efni eru þau
spjöll, sem Holtsá vann nýlega
á varnargarði þeim, sem hlað-
inn var gegn henni. Áin hefir
smám saman borið það mikinn
sand undir sig síðán garðurinn
var lagður, að hann jaðrar við
efri brún hans að framanverðu.
í fyrra voru þeir, sem eiga að
sjá um viðhald garðsins, búnir
(Framh. á 3. síðu)
Þnrrknð matvæli
Fragnleiðsla peírra heiír tekið miklum fram-
iörum í styrjöldínni
Harðfiskur og þurrkaður saltfiskur hefir löngum verið
aðalfæða og meginútflutningsvara íslendinga. Færeyingar
þurrka kjöt sitt frá fornu fari og þykir herramannsmatur.
Fyrir stríðið voru Svíar vel á veg komnir að þurrka alls
konar mat til geymslu. Eftirfarandi grein segir frá matar-
þurrkun, sem nú er gerð í stórum stíl í Bandaríkjunum,
til þess að gera flutningana til vígstöðvanna auðveldari.
^tminn
Þriðjudagur 25. jjan.
Háskalegt iramSerði
stórútgerðarmaana
Hið sorglega hvarf togarans
Max Pemberton með 29 völdum
sjómönnum, hefir að vonum
valdið þjóðinni þungum harmi.
Sú spurning hefir jafnframt
vaknað, hvort þetta sjóslys eða
önnur svipuð, sem líkt er ástatt
um, reki tildrög sín á einn eða
annan hátt til gálauss og
áhættusams útbúnaðar.
í tilefni af þessum umræðum,
er vitanlega geta enga áreiðan-
lega vitneskju veitt um hvarf
Max Pemberton, hefir það verið
upplýst, að stórútgerðarmenn
hafa, síðan háa fiskverðið kom
til sögunnar, breytt verulega út-
búnaði skipanna til þess að þau
rúmuðu sem mestan afla. Breyt-
ingar þessar eru taldar hafa
dregið talsvert úr öryggi skip-
anna og spillt gæðum fisksins.
En þær hafa gefið útgerðar-
mönnum meiri arð. Þeim hefir
ekki þótt hin stórfellda hækkun
fiskverðsins nógu ábatasöm.
Sannast hér hið fornkveðna, að
ágirnd vex með eyri hverjum.
Breytingarnar, sem hafa ver-
ið gerðar, eru m. a. þessar og
er hér farið eftir frásögn dag-
blaðsins Vísis, sem vissulega
mun ekki vilja gera hlut stórút-
gerðarmarína verri en hann er:
Kolageymslan hefir verið
minnkuð og fiskgeymslan stækk-
uð að sama skapi. Stundum hef-
ir netalestin líka verið notuð til
fiskgeymslu. Þegar mikið er
gengið á kolaforða skipsins, hef-
ir þetta þær afleiðingar, að
skipið verður of létt að aftan,
miðað við framhlutann og lest-
irnar.
Svokallaðar „hillur" hafa ver-
ið teknar úr fiskstiunum eða
þeim fækkað, en þær eiga að
vera til varnar því, að fiskurinn
sigi of mikið saman. Vegna þess-
arar breytingar geta skipin tekið
mun meiri’ fisk en áður.
Minni ís mun yfirleitt hafa
verið notaður en áður og fisk-
urinn er nú hausaður. Hausinn
er léttasti hluti fisksins og
eykur þetta því mjöig þyngd
farmsins.
Tilgangur allra þessara breyt-
inga er að koma sem mestu fisk-
magni í skipið, enda er talið, að
árangurinn sé sá, að togararnir
flytji nú til jafnaðar þriðjuflgi
þyngri farm en áður tíðkaðist.
Liggur það í augum uppi, að
þessi aukna hleðsla skipanna
dregur mjög úr öryggi þeirra.
Jafnvel þött sannanlegt væri,
að hún hafi ekki komið að sök
til þessa, virðist það sjálfsögð
öryggisráðstöfun, að fjarlægja
þá hættu, sem af henni getur
stafað.
Annað er líka alvarlegt í þessu
sambandi. Fiskurinn verður
miklu verri vara með þessum.
umbúnaði. „Hillurnar" vörnuðu
því, að hann sigi saman og
merðist. Minni ísnotkun en áð-
ur bætir hann vitanlega ekki.
Umkvartanirnar yfir íslenzka
togarafiskinum aukast líka stór-
lega í Bretlandi og stundum
hefir orðið að fleygja meira eða
minna af aflanum.
Þetta framferði stórútgerðar-
mannanna er því vissulega
meira en varhugavert. Það er
það bæði vegna öryggis sjó-
mannanna og framtíðar þéssa
atvinnuvegar.Það er ekki glæsi-
leg framtíðarhugsun, ef bezta
fiskmarkaðinum verður spillt
með þessu háttalagi.
Þaö var sagt í seinustu heims-
styrjöld, að norskir sjómenn
hefðu bætt nýjum hetjuþætti
við sögu Noregs. Það var jafn-
framt sagt, að skipaeigendurnir
hefðu blettað heiður Noregs, því
að þeir hefðu ekkert hirt um ör-
yggi skipanna, heldur eingöngu
látið stjórnast af gróðafíkninni.
í bókmenntum Noregs frá þess-
um tíma eru til margar næsta
ömurlegar lýsingar á þessu
framferði stórgróðamannanna.
Hér er vissulega um mál að
ræða, sem ekki má láta afskipta-
laust. Stjórn og þing vanrækir
skyldu sína, ef þau taka það ekki
til fyllstu rannsóknar og láta
gera þær endurbætur, sem álitn-
Bandamenn eiga nú í alls-
herjar styrjöld. Þeir verða að
flytja menn, vopn og matvæli
til yztu endimarka hnattarins.
Það er nauðsynlegt, að matvæli
frá Ameríku, sem flytja þarf til
herfylkinga Bandaríkjanna og
þjóðanna, sem eru með Banda-
mönnum, komist fyrir í eins
litlu rúmi á flutningaskipum
og mögulegt er. Þar er ekkert
rúm fyrir vatn. Af þeim ástæð-
um eru þurrkunarstöðvar fyrir
matvæli látnar vinna dag og
nótt um þvera og endilanga
Ameríku. Fleiri og fleiri bætast
við daglega, jafnskjótt og mögu-
legt er að byggja þær.
Matvara, sem amerískar hús-
mæður hafa aldrei heyrt eða
séð, er nú tilreidd í brezkum
eldhúsum og borin á borð í mat-
skálum ameríska, brezka og
rússneska hersins. •
Mikið af þessum vörum munu
koma með tímanum til almenn-
ings. Afnotin af þessari nýjung
eru svo afar víðtæk, að ekki er
hægt að gera sér fulla grein
fyrir þeim, eins og stendur. Til
dæmis mun það, sem Banda-
menn læra viðvíkjandi þurrkun
á fæðu, meðan á stríðinu stend-
ur, hjálpa til að styrkja frið-
inn, með því að tryggja lægra
verð á matvælum.
Stríð breyta oft mörgu í sam-
bandi við mataræði. Napóleons-
styrjaldirnar komu með dósa-
niðursuðu, borgarastríðið í
Bandaríkjunum innleiddi nið-
ursoðna mjólk og fyrra heims-
stríðið orsakaði miklar fram-
farir varðandi þurrmjólk. Nú í
þessu yfirstandandi heimsstríði
er áherzlan lögð á að skilja
vatnið í fæðunni eftir heima,
þegar skipin leggja út á hafið.
Flest matvæli eru mjög vatns-
blandin.
í nýorpnu eggi eru þrír fjórðu
hlutar af vatni. í fersku kjöti
og öðrum matvælum, sem álitið
er að hafi sérstaklega mikið af
næringarefnum, eru tveir þriðju
hlutar vatns. Mikið af ferskum
ávöxtum, matjurtum og ný-
mjólk eru um það bil 90 hundr-
uðustu af vatni. Því skyldu
skip dragast með slík ósköp af
vatni þvert og endilangt um
hnöttinn? Það er minni fyrir-
höfn að flytja vatn frá ánni
Níl til eyðimarkanna í Afríku,
heldur en frá kartöfluekrunum
í Idaho eða mjólkurbúunum i
Wisconsin. Vel útbúið herlið
flytur sex mánaða matarforða
með sér. Nú er mikið af þessu
þurrkaður -matur.
Þurrkun á alls konar matvæl-
um er nú meir og meir viðhöfð
í sambandi við stríðsframleiðsl-
una. Þurrkuð egg taka upp
minna en fjórða hluta af því
rúmi, sem egg í skurninu þurfa.
Matjurtir, sem þurrkaðar eru,
minnka um helming og sumar
allt niður í einn fimmtánda
hluta af upprunalegri þyngd.
Þurrkuð mjólk er þrefalt fyrir-
ferðarminni en niðursoðin. Yf-
irleitt þurfa þurrkuð matvæli
aðeins einn sjötta af skipsrúmi
því, sem óþurrkuð matvæli
þurfa. Þau þurfat ekki kæli-
skápa. Mikið af matvælum, svo
sem eggjum og mjólk, sem hafa
verið þurrkuð, má senda án þess
að setja þau í tindósir. Þau
þurfa þannig miklu minna rúm,
og svo þarf yfirleitt ekki aö láta
þau í dósir úr málmi, sem er
þýðingarmikið efni fyrir stríös-
framleiðsluna.
Nauðsyn á þurrkuðum mat
hefur aukizt afarmiklið síðan
1941, og einnig framleiösla á
honum.
Nýlega hefur stríðsfram-
leiðslunefná Bandaríkjanna
veitt nauðsynlegt framlag
af málmum til þess að stækka
verksmiðjur til framleiðslu
þurrkaðra matvæla. Það er á-
ætlað, að framleiðslan aukist
að stórum mun næstu tólf mán-
uði, sem séu 110,000,000 pund af
eggjum, 85,000,000 pund af
mjólk, 66,000,000 af garðmetí,
60,000,000 pund af kjöti.
Nýjar aðferðir.
Fólk hefir haft þurrkaða fæðu
frá alda öðli. Hinar nýju þurrk-
unaraðferðir eru mjög ólíkar
þeim, er notaðar voru fyrr meir,
þegar sólin og vindurinn þurrk-
uðu matvælin. Þá varð ávallt
eftir talsvert mikið af vatni. Nú
er þurrkunin gerð á vísindaleg-
an hátt og því nær öll væta tek-
in úr matvælunum, oft verður
ekki meira eftir en 3 hundruð-
ustu. Þar sem vætan er því nær
tekin úr, eru matvælin mikið
betur fallin til langra flutninga,
vegna þess að þau geymast svo
miklu betur.
Það er einnig hægt að breyta
þurrkaðri fæðu í sitt fyrra horf
með því að leggja hana í bleyti.
Til dæmis, þegar þurrkað kjöt
er bleytt, bólgnar það út og
mýkist, svo það verður sem nýtt.
Visnaðar baunir grænka aftur
og mýkjast, þegar þær eru lagð-
ar í bleyti.
Ekki er ávallt nauðsynlegt að
leggja alla fæðu í bleyti, því að
mikið er hægt að nota til mat-
ar, þótt þurrkað sé, svo sem ap-
rikósur, sveskjur og rúsínur,
enda notar herinn þenna mat í
viðlögum fyrir fallhlífaflokka
og árásadeildir.
Eitt af því markverðasta við
þessa þurrkuðu fæðu er, að hún
hefir alla þá kosti, sem hún
hafði í upphafi. Þurrkuð und-
anrenning hefir öll efni mjólk-
urinnar, nema smjörfituna.
Þurrkuð mjólk er að öllu leyti
eins og nýmjólk, nema hún hef-
ir ekki C-bætiefnið, en það bæti-
efni er ekki mikilsvert í ný-
mjólk. Þurrkuð egg hafa álíka
mikið næringargildi og nýorpin
egg.
Vísindamenn, sem vinna að
rannsóknum í landbúnaðar-
deild Bandaríkjanna, eru á
þeirri skoðun, að þurrkað garð-
meti hafi eins mikið af eggja-
hvítu og málmefnum eins og
nýtt garðmeti, sem húsmæður
kaupa, jafnvel meira, því að
tiltölulega lítið af garðmeti er
algerlega ferskt, þegar það er
keypt, og bætiefnin dofna fljót-
lega eftir að það er uppskorið.
Vérksmiðjur þurrka garðmetið
nokkrum klukkustundum eftir
að það er tekið upp, og er þá
bætiefnið hlutfallslega mikið.
Kjötþurrkun er mest áfátt.
Þurrkun á kjöti er enn ekki
komin langt á leið, en miklar
rannsóknir standa nú yfir í því
efni. Hingað til hafa rannsókn-
irnar aðallega verið til þess að
ákveða, hvort kjöt geymdist
þurrkað í tvo mánuði. Til vona
og vara er slíkt kjöt ávallt soðið.
Rannsóknum á kjöti mun verða
haldið áfram, til þess að komast
að endanlegri niðurstöðu um,
hvaða aðferðir sé bezt að nota.
Garðmeti og ávextir eru
þurrkaðir á ýmsan hátt, og
beinist hver og ein aðferð að því
að ná sem allra mestu af vatn-
inu, úr fæðunni og samtímis
varna því, að matvælin skemm-
ist, jafnvel þótt þau séu geymd
lengi. Það er talið, að daglega
dragi þurrkunarverksmiðja svo
mikið af vatni úr mat, að
þyngdin á því sé jöfn þungan-
um á málminum, sem notaður
hefir verið til byggingar verk-
smiðjunnar. Samkvæmt rann-
sóknum er sannað, að þurrkun-
artæki, sem hægt er að búa til
úr helmingnum af þeim málmi,
sem þarf í eitt skip, muni á
tveimur árum þurrka fæðu sem
nemi að þynd um 875 skips-
förmum.