Tíminn - 05.02.1944, Blaðsíða 4

52
TÍMIi\.\, laugardagiim 5. fchr. 1944
13. blað
Þorbjörn á Goitaskarði:
Stutt svar víð athuga-
semd Sæm. Friðríkss.
29. desember s. 1. birtist í
Tímanum athugasemd frá Sæ-
mundi Friðrikssyni við grein þá,
er ég skrifaði s. 1; haust, og
fjallaði um óhagstætt og ó-
venjulega strangt mat á dilka-
kjöti. S. F. telur það ekki rétt
athugað hjá mér, að dilkakjöts-
matið hafi að nokkru verið
strangara s. 1. haust, en að und-
anförnu. Annað mun mörgum
innleggjanda fundizt hafa hér í
Húnavatns- og Skagafjarðar-
sýslum. Þó skal það viðurkennt,
eins og ég raunar benti á í
grein minni s. 1. haust, að það
hve dilkakjötsmatið varð mörg-
um sauðfjárbónda tilfinnanlegt,
átti að nokkru rök sín í því, hve
allar ytri aðstæður urðu þess
valdandi, að dilkar urðu með
minsta og rýrasta móti og það
svo mjög, að sumir bændur
fengu í úrkast stóran hluta af
dilkainnleggi sínu. Þó að ég nú
viðurkenndi þá staðhæfingu S.
F., að dilkakjötsmatið hafi ekki
verið strangara s. 1. haust en
undanfarið, sem ég raunar alls
ekki geri, þá er hitt víst, að S.
F. getur ekki á kné sér sniðið
utan af þeirri staðreynd, að
aldrei — eða ekki um fjölda-
mörg ár, hefir það skeð fyrr en
nú á s. 1. hausti, að allt rýrasta
dilkakjötið hafi verið dæmt út
úr sláturhúsunum og til fulls
frá sölumarkaði. Það er affalat-
riði málsins og það athugaverða.
Áður hefir allt þetta rýra dilka-
kjöt verið metið og dæmt —
þrátt fyrir smæð og rýrð —, sem
söluhæf vara á innlendum
markaði.
Ég þekki ekki til þess hér um
slóðir, að nokkurn tíma fyrr en
í haust hafi nokkur bóndi þurft
að fara heim með einn einasta
dilkskropp, sakir rýrðar eða
megurðar.
Það var ekkert smáræðis
hagsmunalegt óhagræði fyrir
húnvetnska og s kagfirzka
bændur nú í haust, að þurfa að
dyngja svo miklu sem raun varð
á, af hinu frádæmda dilkakjöti
inn til búa sinna og fá þannig
að mestu útilokaðan þann
möguleika, að geta sjálfir notað
nokkuð vernd af hinu óseljan-
lega hrossakjöti sínu. Einnig
verður það að skoðast, sem stór
hnekkir innleggsmætti þessa
dilkahóps, sem bændur höfðu
sem affalinnleggsvöru, að fá %
til i/3 eða þó minna væri, með
öllu dæmt frá markaði. Þessi
ráðstöfun, að dæma allt rýrara
dilkakjötið söluhæft, var því
harðleiknari, sem vita mátti, að
útilokað var með öllu að bænd-
ur gætu sakir lítils og lélegs
heyfengs, sett á hina smáu
dilka — og þannig freistazt til
með góðri meðferð að gera úr
þeim innleggshæfar skepnur
næsta haust.
Þorbjörn Björnsson
Geitaskarði.
Erlent yfirllt.
(Framh. af 1. síðu)
aðaraðgerðir enginn barnaleik-
ur. Þær verða að gerast langt
fjarri aðalbækistöðvunum, óvin-
urinn hefir getað búizt vel fyrir
og ókunnugleiki á staðháttum,
t. d. grynningum og rifjum, get-
ur valdið miklu og ófyrirsjáan-
legum röskunum og tjóni. Vafa-
laust verður innrásin á Mar-
shalleyjar stórum erfiðari en á
Gilberteyjar, því að Japanir
hafa búizt miklu lengur fyrir á
þéim fyrrnefndu.
Samkvæmt seinustu fregnum,
hefir Bandaríkjamönnum enn
gengið innrásin að óskum og
segja þær sig hafa náð bezta
flugvelli eyjanna.
Það hefir mikla þýðingu fyrir
hernaðinn á Kyrrahafi, ef Jap-
anir verða hraktir frá Mar-
shalleyjunum. Aðstaða Japana
til árása á helztu siglingaleiðir
Bandaríkjamanna versnar stór-
ur, en sóknaraðstaða Banda-
ríkjamanna batnar að sama
skapi. Flugvélaskip, sem gætu
haft aðsetur á Marshalleyjun-
um, ættu hæglega að geta látið
flugvélar sínar gera árásir á
borgir í Japan.
ÚR BÆNUM
Samkoma.
Næsta skemmtisamkoma Framsókn-
arfélaganna í Reykjavík hefir nú ver-
ið ákveðin að verði fimmtudagskvöld-
ið 17. þ. m. Verður hún í skála mynd-
listamanna, eins og venjulega. Eru
nú þegar margir farnir að spyrja eftir
þessari samkomu.
Minningarathöfnin
um skipshöfnina á Max Pemberton,
er fór fram í fyrradag, var mjög virðu-
leg. Dómkorkjan var fullskipuð uppi
og niðri, og viðstaddir voru, auk ást-
vina og aðstandenda hinna látnu, ráð-
herrar, Hingmenn, sendiherrar og ýms-
ir embættismenn. Séra Bjarni Jóns-
son, vígslubiskup, flutti áhrifarika
ræðu, Kristján Kristjánsson söng ein-
söng, leikin voru sorgarlög og sungnir
sálmar. í kórdyrum voru fánar sjö
stéttarfélaga sjómanna og stóðu full-
trúar frá félögunum í röð um þá. Fán-
ar voru í hálfa stöng um allan bæinn
og verzlunum og flestum skrifstofum
var lokað frá kl. 1—i.
Magnús Sigurffsson
bankastjóri og Sveinbjörn Finnsson,
skrifstofustjóri eru nú komnir heim.
Magnús var aðalfulltrúi íslands á ráð-
stefnu Hjálparstofnunarinnar í Atlan-
tic City, en Sveinbjörn aðstoðarmað-
ur hans.
■»
Þjóffleikhúsiff.
Samkvæmt upplýsingum frá brezka
sendiherranum hefir, vegna vetrar-
hörku, gencið seinna en ætlað var, að
byggja skúra þá, sem ætlaðir voru
fyrir vörur, sem geymdar voru í Þjóð-
leikhúsinu, en fyrir góða samvinnu
amerísku herstjórnarinnar hefir brezki
flotaforinginn nú engu að síður getað
byrjað á að rýma Þjóðleikhúsið, og
er ráð fyrir því gert, að ef engin óvænt
óhöpp koma fyrir, verði rýmingu þess
lokið og það afhent til baka i lok
febrúarmánaðar. (Samkv. tilkynningu
frá utanríkismálaráðuneytinu).
BréSkaili úr Norður-
Þ ngeyjarsýslu
— — — „Ég held að flestir
hér í sveit hafi samúð með Dön-
um, eins og öðrum þjóðum, sem
orðið hafa fyrir barðinu á Þjóð-
verjum, en ég veit ekki af
neinum svo aumum, að hann
trúi því, að Dönum sé það ein-
hver raunabót í eymd sinni, að
íslendingar séu linir í skilnað-
armálinu, og þó svo væri, að
Dönum þætti kostur sinn eitt-
hvað betri, ef þeir gætu dregið
íslendinga niður til sín, þá er
hér enginn, sem styður danska
málstaðinn. Hér er svo fátt af
prófessorum, doktorum, for-
stjórum, rithöfundum og þess-
háttar fólki. Hér eru aðeins ís-
lenzkir alþýðumenn, sem óska
þess af alhug, að ísland megi
verða alfrjálst um alla framtíð".
Á víðavangi
(Framh. af 1. síðu)
ið kom ekki út. En fyrir viku
síðan, byrjaði það að koma út
aftur. Um útgefendur þess nú
er ekkert látið uppskátt, en gef-
ið er í skyn, að þeir séu hinir
sömu og fyrr. Þetta er ekki rétt,
þar sem félög bænda standa nú
ekki á bak við útgáfuna eins og
áður.
Tilgangur blaðsins er líka allt
annar. Hann var áður að svara
óhróðri bæjarblaðanna um
bændur og samtök þeirra. Nú
virðist hann aðallega sá að
skapa meðaumkun með stór-
gróðamönnum (sbr. skrif Ing-
ólfs á Hellu) og átelja Fram-
sóknarmennj síðasta bl. Bónd-
ans stimplar t. d. Egill í Sigtún-
um alla þingmenn og miðstjórn-
armenn Framsóknarflokksíns
sem „kommúnistakæra" og rit-
stjórinn líkir saman störfum
Sveinbjarnar Högnasonar og
Ingólfs á Hellu fyrir bændur!
Jafnframt er því haldið fram,
að ritstjóri Tímans sé voðaleg-
ur verkfallaforsprakki!
Prentvílla leíðrétf
Niðurlagið á smágreininni um
orðið Þjóffveldi í blaðinu i gær,
átti að vera:
Hví þá ekki að kalla þjóðfé-
lagsskipan íslendinga þjóffveldi,
heldur en lýðveldi?
Lesendur!
Vekjið athygli kunningja yð-
ar á, að hverjum þeim manni,
sem vill fylgjast vel með al-
mennum málum, er nauðsyn-
legt að lesa TÍMANN.
Ein af stófbyggingnn-
um brennur.
(Framh. af 1. siðu) •
liðsstjóri svo frá, að þegar hann
kom á vetvang hafi logað upp úr
þaki hússins og út um glugga,
bæði Austurstrætis- og Aðal-
strætismegin og gangar allir
fullir af reyk og teknir að loga.
Var nú skjótt gengið til verka,
því að þegar var sýnt, að alls
mundi við þurfa, ef forða átti
því, að eldurinn næði að læsa
sig hús úr húsi. Var aðstaðan
mjög ill, því að vindur var
snarpur af norðri og 12—13
stiga frost. Klömbruðu áhöld
slökkviliðsmannanna skjótt, og
fötin frusu utan á þeim, svo að
þeim varð örðugt mjög um
hreyfingar.
Tæki höfðu sveitirnar hin
beztu, sex dælur, slöngubíla,
stálstiga, björgunarkaðla,
stökkhlífar, reykgrímur og as-
bestföt.Dælur amerísku slökkvi-
sveitarinnar fengu vatn úr
vatnshönunum við Steindórs-
stöðina og Kirkjustræti, tvær
dælur íslenzku sveitarinnar
vatn og tvær sjó. Var alls dælt
8000—9000 lítrum af vatni og
sjó á bálið á mínútu hverri.
Aflmestar voru þó sjódælurnar;
þær dældu 2250 lítrum hvor á
mínútu.
-Mör» Inis í stórhættu.
Eldurinn fór mjög geyst, og
þrátt fyrir góð tæki og mjög
vasklega framgöngu beggja
sveitanna, var tvísýnt, hvort
takast mætti að hamla út-
breiðslu eldsins. Einkum var
mjög erfitt að verja húsin
sunnan Vallarstrætis. Vallar-
stræti er þarna aðeins hálfur
fimmti metri að breidd og stór
timburhús, sem sunnan þess
voru, beint í vindstöðu. Olli það
miklum erfiðleikum, að sundið
fylltist af reyk, svo að þar var
eigi viðvært. Auk þess var tor-
velt að sjá, hvar eldurinn leitaði
mest á. Þó tókst að verja þessar
byggingar að mestu og forða
stórbruna sunnan strætisins,
en skemmdir urðu miklar þó á
Hótel Vík, Björnsbakaríi og
húsi Verzlunar Brynjólfs H.
Bjarnasonar. Brann vöru-
geymsluhús, er þar er, allmjög
og urðu mjög miklar skemmdir
á því, sem þar var geymt. —
Sviðnuðu húshliðarnar mjög, og
rúður allar sprungu.
Fleiri hús urðu fyrir allmikl-
um skemmdum, einkum þó hús
Thorvaldsensfélagsins og verzl-
unarhús Magnúsar Benjamíns-
sonar, austan Veltusundsins.
Einnig sprungu rúður í húsum
gegnt Hótel íslandi norðan
Austurstrætis og vestan Aðal-
strætis.
llúsið Iirynur.
Um klukkustund eftir að
slökkvisveitirnar komu á vett-
vang byrjaði þak aðalbygging-
arinnar og efsta hæðin að falla,
og að hálfri stundu liðinni var
meginbyggingin fallin. Stóðu þá
þverbyggingar meðfram Veltu-
sundi og Vallarstræti enn í
ljósum loga.
Á fimmtudaginn var þegar
tekið að grafa í brunarústirnar.
Fannst lík Sveins Steindórs-
sonar seint um daginn. Var það
mjög skaddað.
Slökkvisveitunum verður ekki
nógsamlega þökkuð framgang-
an þessa nótt, ekki sízt hinni
amerísku, sem ekkert átti í húfi,
þótt eigi tækist að stöðva eld-
inn. Hefir hér miklu tjóni ver-
ið forðað, því að ekkert er
sennilegra heldur en að orðið
hefði bruni á borð við þann,
sem varð árið 1915, þegar fjöldi
húsa í miðbænum brunnu til
ösku.
Gífurlegt tjjón vá-
tryggingarfélaga.
Hótel ísland var vátryggt hjá
Sjóvátryggingarfélagi íslands
fyrir 667.650 krónur, en auk
þess var innbú gistihússins vá-
tryggt fyrir 225 þúsund krónur
hjá vátryggingarskrifstofu Sig-
fúsar Sighvatssonar. Vörubirgð-
ir Gefjunar voru vátryggðar hjá
vátryggingarskrifstofu Sigfúsar
Sighvatssonar fyrir 75.000 krón-
ur og birgðir Vöruhússins fyrir
301.000 krónur hjá Sjóvátrygg-
ingarfélaginu. Er tjón þessara
aðila allra mjög mikið.
Breytingarnar á
Þormóði.
(Framh. af 1. síðu)
við þessu: Gufuketill — og vél-
in tekin úr, fyrirferðarminni,
en kraftmeiri vél sett í staðinn,
við það stækkar lestarrými
skipsins og hraðinn vex. Yfir
vélarúm er sett miklu hærri
yfirbygging og bátapallar þar
út frá, með tveimur bátum á.
Einnig er sett stórt og veglegt
stýrishús, ásamt kortaklefa. Á
hið gamla þilfar er sett þungt
og • kraftmikið spil. Eftir allar
þessar breytingar, sem náttúr-
lega eru framkvæmdar undir
hinu stranga eftirliti Skipaskoð-
unar ríkisins og samþykktar
af því, lítur skipið prýðilega út,
fyrir augað að minnsta kosti.
Og innanborðs hefir það ótal
„dokument“ undirrituð af skipa-
skoðunarstjóra ríkisins um að
skipið sé nú fyrsta flokks og
megi nú sigla um öll heimsins
höf.
Þetta breytta skip hefir svo
siglingar á ný, bæði utan- og
innanlands siglingar. Eins og
önnur skip, er hér sigla, fær það
náttúrlega mismunandi veður.
Stórkostlegur leki kemur að því
tvisvar sinnum í vondu veðri.
Það kemst nauðulega til lands í
bæði skiptin; fær viðgerð og
hefur siglingar á ný. En í þriðja
skipti, er kom að því leki náði
það ekki landi. Hluti úr skipinu
fannst á reki og var komið með
hann til lands. Þar geta menn
séð hvernig skipið var byggt
upphaflega og gert sér svo
í hugarlund hvort styrkleiki
þess var í samræmi við þær
breytingar, sem á skipinu voru
gerðar hér, og í samræmi við
veðurfar og önnur skilyrði er
skip verða að sigla við hér við
ísland. Endalok þessa skips eru
svo átakanleg að þau ættu að
verða oss til varnaðar í fram-
tíðinni."
Þótt Þorvarður nefni ekki
skip það, sem hann ræðir hér
um, mun öllum, sem nokkuð
þekkja til, vera augljóst, að
hann á hér við vélskipið Þor-
móð, er fórst á hinn sorglegasta
hátt í fyrravetur. Gefur þessi
lýsing sérfróðs og hlutlauss
manns vissulega aukið tilefni til
þess að enn á ný sé þeirri kröfu
beint til ríkisstjórnarinnar, að
hún trassi ekki lengur að birta
almenningi rannsókn sjódóms-
ins á Þormóðsslysinu.
Espcranto, sem al-
l>ióóarmál.
(Framh. af 3. síðu)
mennt vera farin að opnast
fyrir því, að heimurinn getur
ekki öllu lengur án þess verið.
Hinar öru samgöngur og við-
skipti nútímans útheimta, að
hver og einn geti skilið menn
hvaðanæva að ú,r heiminum;
nauðsynin mun nú fara að vísa
þjóðunum á hinn rétta veg í
þessu efni. Esperantohreyfing-
in mun því vafalaust verða
sterkari nokkrum árum eftir
stríðið en hún hefir nokkru
sinni áður verið, og ef til vill
er sá tími nú nær en nokkurn
órar fyrir, að það verði innleitt
sem almennt, alþjóðlegt hjálp-
armál, sem allir menntaðir
menn og þjóðir telji sér skylt að
læra.
Ólafur S. Magnússon.
Jörðín Hör^sholt
í Miklaholtshreppi í Hnappa-
dalssýslu, fæst til kaups og á-
búðar í næstu fardögum, ef um
semst. Bústofn getur fylgt.
Semja ber við eiganda og á-
búanda jarðarinnar
EIÐ SIGURÐSSON.
S T Ú L K U R
óskast til fiskflökunar. — Hátt
kaup. Frítt húsnæði í nýtizku
húsum.
HRAÐFRYSTISTÖÐ
VESTMANNAEYJA.
Askriftanfjald Tímans
utan Rvíkur og Hafnarfjarðar
er kr. 30.00 árgang'urinn.
GAMLA Bíó-,*
Æríngjarnír
(THE BIG STORE).
Söngva- og gamanmynd
með
THE MARX BROTHERS,
TONY MARTIN,
VIRGINA GREY.
Sýnd kl, 7 og 9.
„HULLABALOO"
Gamanmynd með
FRANK MORGAN.
Sýnd kl. 5. f
► NÝJA BÍÓ«
Sögur frá
Manhatian
EDWARD G. ROBINSON
RITA HAYWORTH.
GINGER ROGERS.
HENRY FONDA.
CHARI4ES LAUGHTON.
PAUL ROBESON.
___________Sýnd kl, 9.
GRAFINN LIFANDI
(The Man who wouldn’t
Die)
s Bönnuð börnum yngri en
10 á vn
Sýnd klukkan 5—7.
i------———-—-------------— ---------—------------------
Fljótsdœlingar! Skriðdœlingar! Reyðfirdingar!
Innilegustu þakkir til ykkar allra, sem sýnt hafið mér
vinarhug og virðingu, með þvi að gefa mér mjög verðmœta
merka gjöf, í tilefni þess að ég lét af Ijósmóðurstörfum
um síðastliðin áramót.
Guð blessi ykkur öll í samhuga og samstarfi.
BJÖRG JÓNSDÓTTIR.
Áokbrar stúlkur
á aldrinum 17—22 ára, verða teknar til náms við langlínu-
afgreiðslu hjá Landssímanum.
Umsækjendur verða að hafa lokið prófi við gagnfræðaskóla
eða verzlunarskóla eða kvennaskóla, eða hafa samsvarandi
menntun.
Áherzla er meðal annars lögð á skýran málróm og góða rithönd.
Eiginhandar umsóknir sendist ritsímanum í Reykjavík fyrir 10.
febrúar næstkomandi.
T©ilsf|óra-
skrifstofan
1
verður lokuð í dag, laugardag, vegna
jarðarfarar.
IVÝJAK BÆKIJR:
Heilsufræði handa húsmæðrum
eftir frú KRISTÍNU ÓLAFSDÓTTUR, lækni.
í riti þessu er tekið saman hið helzta um heilbrigðisefni, sem
ætla má að varði sérstaklega konur í húsmæðrastétt, bæði til
sjávar og sveita hér á landi. — Bókinni er skipt í 6 aðalkafla: 1.
Kynferðislíf kvenna, barnsburður og sængurlega. 2. Meðferð ung-
barna. 3. Heilsusamlegir lifnaðarhættir. 4. Helztu sjúkdómar, er
húsmæður varða. 5. Heimahjúkrun. 6. Hjálp í viðlögum. Hverjum
þessara aðalkafla er skipt í ótal undirkafla og efninu mjög
skipulega niðurraðað. í bókinni eru um 400 myndir og nokkrar
litmyndir, svo að segja má, að efnið sé alltaf jöfnum höndum
skýrt með orðum og myndum.
Bókin er 262 blaðsíður auk litmynda, prentuð á góðan pappír
í stóru broti, og kostar þó aðeins 50 krónur í bandi.
•
Tíu þulur
eftir frú GUÐRÚNU JÓHANNSDÓTTUR frá Brautarholti.
Meff myndum eftir KJARTAN GUÐJÓNSSON.
Guðrún Jóhannsdóttir er löngu orðin þjóðkunn, og eiga þul-
urnar hennar þar drýgstan þáttinn. í þessari bók birtast meðal
annars þulurnar: Á vegamótum, Örlagaþræðir, Huldusveinninn,
Sigga í Sogni, Báran, Ólánsmenn, Þrúða á Bala o. fl.
Bókin er prentuð á sérstaklega vandaðan pappír, og fylgir
mynd hverri þulu, og kostar aðeins 12 kr.
ŒEEífr4...', ~
Bókavorzlun IsafoldarprcnTsmiðju.

SKIPjlUTCEPO
rTTi-r^Hi.-n
„ Þ Ó R “
til Vestmannaeyja .kl. 8 í kvöld.
Flutningi veitt móttaka árdegis
í dag.
Vinnið ötuílcfia lyrlr
TitHAnn.
Pallíettnr
svartar,
hvítar,
rauðar,
silfraðar,
gylltar,
koparlitaðar,
grænar,
bláar.
H. TOFT
Skólavörffustíg 5. Sími 1035.