Tíminn - 11.05.1945, Page 3

35. Mað
TÍMIM, föstMdaginn 11. maí 1945
3
Vilhelm M.oberg:
Eiginkona
FRAMHALD
Einhendi maðurinn var ekki sá rétti.
Sá rétti kom aldrei til Frans Gottfreðs. Ef til vill.var hann
dauður, ef til vill var hann í fangelsi. Ef til vill var hann fyrir
löngu hættur að hyggja á hefndir.
En samt sem áður var hefnd hans mikil og greypileg. Með
hjálp og tilstyrk hinnar óheillavænlegu tilhneigingar mannsins
til þess að kveikja ótta í brjósti sér, til þess að hella þjáningar
óttast yfir sig. /
*
Það liggur lík á börunum í þorpinu. Frans gamli Gottfreð er
fallinn frá, dó úr blóðteppu eða hvað það nú var. Hann er svo
steindauður sem nokkur maður getur verið, þó að það væri að-
cins vond samvizka, sem varð honum að bana. Og einhendi mað-
urinn helc^ur áfram til annarra byggða með guðsorðabækurnar
á bakinu og veit ekki, að hann hefir orðið manni að bana í Hegra-
lækjarþorpi. Hann kom með tóma jakkaermi að vopni og greiddi
honum banahögg. Hann er þannig manndrápari, sem þykist ferð-
ast um til þess að frelsa fólk.
>að er efnt til erfisdrykkju á bæ Frans Gottfreðs, og hinir
bændurnir í Hegralækjarþorpi bera hinn látna út í kirkjugarð-
inn. Já, það verður að bera kistuna alla leið til kirkjunnar, svo
vondir eru vegirnir. Kirkjuvegurinn er svo grýttur og holóttur
að lík myndi vera orðið að einnu kássu, ef notaður væri vagn
og kistan látin veltast á hjólum. Og það eru hér um bil tvær
mílur til Algotabúðarkirkju. Það er erfitt dagsverk fyrir bænd-
urna í Hegralækjarþorpi að bera hinn látna til grafar. Það fer
hér um bil allur dagurinn í þetta — á vetrum er varla hægt að
ná heim aftur fyrr en í myrkri.
En enginn þorpsbúa skorast undan því að leggja hönd að verki.
Allir þurfa þeir einhvern tíma á annarra hjálp að halda til þess
að bera sig í kirkjugarðinn. Þá hjálpast þeir að, allir tólf, sem
eftir lifa. Tólf bændur í Hegralækjarþorpi hafa alltaf borið þann
þrettánda brott.
Snemma um morguninn söfnuðust bændurnir tólf saman á
heimili hins látna og svo bera þeir líkkistuna niður bratta og
illfæra brekkuna. Bændurnir skipta sér í tvo hópa. og bera kist-
una til skiptis. Sex bera hana góða bæjarleið, meðan hinir sex
ganga lausir og hvíla sig undir næsta spöl. Bændurnir hafa
fengið sex potta af brennivíni með sér úr húsi sorgarinnar. Það
er ekki mikið. Hálfpottur handa hverjum manni er ekki mikið,
þegar leiðin til kirkjunnar hér um bil tvær mílur, og yfir tíu
hæðir að fara í þokkabót.
Elztu bændurnir ganga aftastir, þeir halda undir höfðalagið.
Þeir yngri ganga á undan. Hákon og Páll eru yngstu bændurnir
í þorpinu, þeir halda undir fótagaflinn, sinn hvorum megin.
Hákon og Páll ganga þarna hlið við hlið og halda kistunni uppi
með sama reipinu.
Tveir menn, sem eru menn sömu konu.
Árangurslaust reynir Hákon að gleyma því. Hann getur ekki
lokað augunum fyrir þeirri sýn, sem hann sér. Margrét kemur
á móti honum og huggar hann með því, að hann einn hljóti blíðu
hennar, að hann einn veki þrá hennar. Hjartað var aldrei með,
þegar hún gaf sig eiginmanni sínum á vald. Hún varð að gera
það nauðug vilj'ug. Henni lá jafnvel við að telja það eitt af hús-
móðurstörfunum — það var eins konar ábót á það að matbúa
handa Páli og bera á borð fyrir hann. Á sama hátt varð hún að
fullnægja honum í rúminu.
' Hákon var kominn í uppnám vegna Margrétar, og það þótt
hún væri svona róleg og glöð. En • þessi bölvaða sýn ....! Hún
kom á nóttunni, áður en hann sofnaði. Nú var kominn hátta-
tími á heimili Páls .... Nú .... nú .... nú ef til vill. Hann lok-
aði augunum og sá það allt — frá upphafi til enda.
Hvað yrði um þau?
Hann var heitur af löngun til þess að geta hlaupizt með hana
út í skógana miklu. En hún gat ekki slitið sig úr þorpinu. Á hann
þá um annað að velja en reyna að afbera þetta?
Og þeir tólf bera þann þrettánda brott. Öðru hverju láta þeir
kistuna niður til þess að hressa sig á brennivínssopa. Það er mjög
heitt í veðri, það er júníhiti, og Frans Gottfreð hefir staðið uppi
í heila viku, svo að ekki veitir af einhverju við nályktinni. Það
veitti ekki af einum tveimur pottum í viðbót, bæði vegna lykt-
arinnar og hæðanna, sem þeir verða að fara yfir.
Og Hákon gengur jafnhliða Páli og hugsar: Þeim framliðna
var eiginlega ofaukið í þorpinu. Það var alltaf einum bónda of
margt í Hegralækjarþorpi. Nú kemur auðvitað nýr bóndi á jörð
Frans Gottfreðs, og þá fyllist talan aftur. En einn góðan veður-
dag safnast tólf bændur á ný kringum kistu hins þettánda,
bregða undir hana reipum og bera hana niður Hegralækjár-
brekkuna. Alltaf verður þar einum of margt. Og alltaf halda
menn áfram að bera lík hans niður brekkuna.
Hér erum við Páll, tveir þorpsbændur. Við ættum ekki að vera
hér báðir. Ég svík hann svivirðilega og í staðinn veldur hann
mér óþolandi sálarkvölum, þótt hann viti það ekki. Öðrum hvor-
um okkar er ofaukið. Við ættum ekki að vera báðir hér í þorpinu.
Annar hvor okkar ætti að fara.
Páll stendur hér föstum fótum. Hann fer ekki héðan fyrr en
hann verður borinn brott í kistunni, eins og við berum Frans
Gottfreð núna. Hann verður bundinn jörð sinni á meðan hann
lifir, og við hana mun hann líka binda konu sína. Ég get farið
burt, hvenær, sem ég vil, ég þarf ekki að bíða þangað til ég verð
borinn burt. En ég vil ekki fara fyrr en ég get haft konu Páls
á brott með miér.
Þess vegna erum við ennþá báðir í þorpinu, en öðrum hvorum
okkar er ofaukið.
Þánnig bera tólf bændur þann þrettánda brott, og undir kvöldið
koma líkmennirnir aftur og bera nú aðeins reipin. Þegar þeir
hafa fengið mat og breninvín í húsi ekkjunnar,.er tími til þess
kominn, að hver haldi heim til sín. Svo ætlar Hákon að kveðja
Pál á hlaðinu. En Páll er ekkert á því að kveðja granna sinn strax.
Hafi þeir gengið samsíða með kistuna í dag, þá eiga þeir líka ekki
að skilja, fyrr en dagurinn er liðinn — það er ekki siður í Dynj-
anda um líkmenn, er ganga samsíða. Vill hann ekki koma inn
og fá brennivín?
Hákon afþakkaði boðið. Honum var það alltaf mjög ógeðfellt að
koma undir þak Páls. En hinn lét hann ekki sleppa. Þóttist hann
of góður til þess að koma inn?
Alúðar þakkir færum við öllum þeim, er sýndu okkur
vináttu og samúð við fráfall og jarðarför mannsins míns,
föður okkar og tengdaföður.
Krisjáns Ólafssonar, Seljalandi.
Sérstaklega þökkum við öllum þeim, er styttu honum
stundir og glöddu hann í spítalalegu hans, s. 1. vetur. —
Guð blessi ykkur öll.
Arnlaug Samúelsdóttir, börn og tengdabörn.
Okkar innilegustu þakkir til allra sem sýndu hluttekn-
ingu við andlát og jarðarför
Péturs Þórðarsonar,
fyrv. alþingismanns, frá Hjöísey.
STEFANÍA GUÐBRANDSDÓTTIR. GEIR JÓNSSON.
Innilegustu þakkir fyrir auðsýnda samúð við andlát og
jarðarför
Ónnu Guðmundsdóttur,
Ásakoti, Sandvíkurhreppi.
GUDMUNDUR ALEXANDERSSON OG BÖRN.
Samband tsl. samvinnufélaga.
SAMVINNUMENN ATHUGIÐ:
Með því að verzla í kaupfélagi, fáið þér eins
mikið fyrir hverja krónu og unnt er.
Sambandsfélög!
Hagskýrslur fyrir árið 1944 óskast sendar
kið allra fyrsta og i síðasta lagi fyrir miðjan
mai.
iVÝKOMÍÐ ntikið úrval af
tTÖföIdnm kápnn
f
á börn óg fullorðna. Einnig yfirstærðir.
H. Toft
Skólavörðustíg 5. — Sími 1035.
Danska sýningin
„Barálta Dana“
Opin daglega í Listamannaskálanum frá kl.
10—22.
Ný neind í stjórnar-
skrármálínu
Ríkisstjórnin skipaði loks 30.
f. m. aðstoðarnefndina í stjórn-
arskrármálið, er meirihluti Al-
þingis ákvað að láta skipa. Voru
flokkarnir beðnir að tilnefna
menn í hana í marzmánuði síð-
astliðnum og lauk Framsóknar-
flokkurinn því þegar. Samt hef-
ir stjórnin dregið endanlega til-
nefningu nefndarinnar í marg-
ar vikur og virðist það ekki sýna
mikinn áhuga hennar fyrir
málinu.
í nefndinni eiga sæti:
Frá Framsóknarflokknum:
Frú Guðrún Björnsdóttir, Hall-
dór Kristjánsson, bóndi, Hjálm-
ar Vilhjálmsson, bæjarfógeti. —
Frá Alþýðuflokknum: Frú Svava
Jónsdóttir, Þórður Eyjólfsson,
hæstaréttardómari, Jónas Guð-
mundsson, fyrrverandi alþingis-
maður. Frá Sjálfstæðisflokkn-
um: Frú Auður Auðuns, cand.
jur., Sigurður Eggerz, fyrr-
verandi forsætisráðherra, Jó-
hann G. Möller, skrifstofustjóri.
— Frá Kommúnistaflokknum:
Frú Elísabet Eiríksdóttir, Stefán
Ögmundsson, prentari, Sigurð-
ur Thorlacius, skólastjóri. —
Sigurður Eggerz er skipaður for-
maður nefndarinnar.
Ætlazt er til, að nefnd þessi
verði til aðstoðar gömlu milli-
þinganefndinni í stjórnarskrár-
málinu, en hana skipa 8 menn.
Framsóknarmenn lögðu til að 4
mönnum yrði bætt í þá nefnd
og það látið nægja. Stjórnar-
flokkarnir létu sér ekki nægja
minna en að bæta við nýrri 12
manná nefnd. Þannig vinna þeir
að því að fækka nefndunum, en
það er eitt af loforðum þeirra!
Erlent yflrllt.
(Framhald af 2. siðu)
slaki til og fallist á nokkura
breytingu á leppstjórinni, þegar
þannig er búið að „hreinsa til“
og kommúnistar búnir að
treysta sig í sessi.
Fyrir Bandamenn, einkum þó
Breta, er það mikið vandamál,
ef eigi næst skapleg lausn á Pól-
landsmálunum. Bretar fóru upp-
haflega í styrjöldina til að veita
Pólverjum lið og þeim er því
örðugt að,skiljast við þessi mál
þannig, að Kvislingastjórn fari
með völdin í Póllandi og beiti þar
hvers konar ólögum og ofbeldi.
Sú einstæða framkoma Rússa,
að fangelsa samningamenn
pólsku stjórnarinar í London og
brjóta með því sjálfsögðustu al-
þjóðareglur, gerir þetta málekki
auðleystara. Meðan Pólverjar,
sem styrjöldin hefir mætt á
lengur og meira en .nokkurri
annarri þjóð, njóta ekki frelsis,
verður erfitt að skapa trú á var-
anlegan og réttlátan frið.
A víðavangf
GÆFAN
fylgir trúlofunarhringum
frá
SIGURÞÓR, HAFNARSTR. 4.
Sendið nákvæmt mál.
Sent mót póstkröíu.
(Framhald af 2. slðu)
ar fagurlega og lofar öllu góðu
heima í héraði, og Jón Pálma-
son, sem snýst eins og snar-
kringla á Alþingi eftir fyrirskip-
unum Kveldúlfsklíkunnar.
Fjármark
mitt er:
Fjöður framan hægra. Sneitt
framan, stig aftan vinstra.
Jnlíns Þorkelsson,
Skíðsholtum,
Hraunhreppi, Mýrasýslu.
Samband ísl. samvinnufélaga
Vegna vöntunar á áburði
minnum við á að reynsla hefir sýnt að fiskimjöl er góður
áburður í garða og tún. Fiskimjöl hefir aðeins tvöfaldazt í
verði síðan 1939 og mun því vera ódýrasta innlendra vara.
Við flytjum mjölið ókeypis heim í hlað allt að 50 kílómetra
leið, ef um heilan bílfarm er að ræða. — Talið við
Magnús Þórarinsson, sími 4088 og 5402.
MJÖL & IIEI\ H. F.
Segðu mér hvað þú lest, þá skal ég segja þér hver þú ert.
Fólk út um land finnur sinn eigin hag í að skipta við
Bókabúðina í Kirkjustr. 10
Ef þú maður mikið lest
við Mímisbrunninn hefir sezt.
Hjá mér eru fræðin flest,
færðu bókavalið mest.
Stefán Rafn.
Verð á sandi, möl og mulnigi
hjjá sandtöku og grjjótnámi bæjarins viö
Elliðaár.
verður frá 7. maí 1945, sem hér segir:
Sandur .............. kr. 1,65 pr. hektólítra
Möl nr. II......... — 3,65 — —
Möl nr. III .......... — 2,60 — —
Möl nr. IV ........... — 1,75 — —.
Óharpað efni ......... — 0,45 — —
Salli ..........'.... — 5,40 — ' —
Mulningur I .......... — 6,10 — —
Mulningur II ......... — 5,00 — • —
Mulningur III ........ — 4,70 — —
BÆJARVERKFRÆÐINGUR.
Tílbúinn ábnrður
Vinnið ötuUeqa fyrir
Timann.
Verðlag á tilbúnum áburði er ákveðið þannig:
Brennisteinssúrt Ammoniak 100 lbs. kr. 26.50
Ammoniaksaltpétur (Amm. Nitrate) * 100 — — 34.00
Ammophos 16:20 100 — — 30.00
Ammophos 11:48 100 — — 33.50
Kalí 60% 100 — — 24.00
Tröllamjöl 100 — — 30.00
' — 112 — — 33.50
Brennisteinssúrt Kalí 100 — — 26.00
Brennisteinssúrt Ammoniak 224 — — 55.00
Verðið er hið sama á þeim höfnum, sem skip Eimskipafélags
úands og Skipaútgerðar rikisins koma á.
Uppskipun og vörugjald í Reykjavík er kr. 1.50 fyrir hálfsekk.
• Reykjavík, 10. apríl 1945.
Áburðarsala ríkisins.