Tíminn - 03.04.1946, Qupperneq 3

59. blað
TÍMIIVIV, miðvikMdagiim 3. apríl 1946
3
RITSTJÓRI: SIQRÍÐUR INGIMARSDÓTTIR
UPPELDI BARNA
í sænska blaðinu Femina, sem
oft hefir fengizt í bókabúðum
hér í bæ síðan stríðinu lauk,
eru iðulega ágætar greinar um
uppeldismál, ritaðar ýmist af
læl^num eða uppeldisfræðing-
um. Eftirfarandi grein er laus-
lega þýdd úr því blaði.
„Hugsið þið ykkur, hvað mað-
ur skammast sín, þegar maður
fer með krakkana í hús og þau
þakka ekki kurteislega fyrir
sig.“
Þetta segja mæðurnar einatt,
þegar þær eru nýkomnar úr
„kaffiboði“ og börnin hafa ekki
hagað sér eftir settum reglum.
„Hneigðu þig nú fallega, og
réttu konunni hægri hendina",
segja þær, rétt eins og sálarheill
•barnsins sé undir því komin, að
það geti heilsað almennilega.
„Segðu henni, hvað þú ert
gamall og hvað þú heitir".
Snáðinn einblínir á gólfið og
kreistir saman varirnar. Móðir-
in fyllist örvæntingu. „Ég skil
ekki, hvað gengur að barninu í
dag, hann sem er vanalega svo
duglegur að tala“, segir hún af-
sakajidi. Ekki þarf barnið samt
að vera heimskt, þó að það fáist
ekki til að svara öllum þeim fá-
ránlegu spurningum, sem mæð-
ur og frænkiy: leggja fyrir það!
Mönnum verður þess vegna
oft á að velta því fyrir sér, hvort
foreldrarnir ali börnin eingöngu
upp sem sýningargripi fyrir ná-
granna og vini. í daglegu lífi
okkar úir og grúir af hefð-
bundnum venjum, sem eru á-
litnar merki um gáfur og gott
uppeldi. Sé þessum venjum fylgt
út í æsar, verður uppeldið ekk-
ert annað en tamning, sem
stuðlar lítt að þroska barnsins.
Óttinn við almenningsálitið
ræður gerðum mæðranna, þó að
heilbrigð skynsemi hvísli að
þeim, að drengsnáðinn geti allt
að einu orðið mætur maður, þó
að hann heilsi með Vinstri hend-
ini.
Oft hefir það komið í ljós við
nánari kynni, að þörnin, sem
bezt eru tamin, þ. e. a. s. þau,
sem eru algerlega lýtalaus í
framkomu, hneigja sig óaðfinn-
anlega og haga sér yfir höfúð
eins og leikbrúður, dylja ýmsa
lesti undir hinu fágaða yfir-
borði. Þau eru oft frek og ósið-
lát, ef þau fá tækifæri til. Þau
eru lygin, og er það engin furða,
ef menn gefa því gaum, að hefð-
bundnar umgengisvenjur hafa
oft lygar í för með sér. Móðirin,
sem segist hafa ánægju af
heimsókn Önnu frænku, þó að
hún bíði með óþreyju eftir að
hún fari, gefur barni sinu ekki
gott fordæmi. Barnið hlýtur að
fá þá hugmynd, að aldrei fylgi
hugur máli.
En mæðurnar láta ekki ein-
göngu óttann við almennings-
álitið ráða uppeldisaðferðum
sínum. Þær eru oft til með að
kenn.a barninu ýmsar listir, sem
það er síðar látið leika í sam-
kvæmum til þess að vekja að-
dáun gestanna. T. d.: „Syngdu
nú vísuna, sem þú lærðir á dag-
heimilinu," eða „teldu nú upp
að 25 fyrir frænku.“ Oft er þetta
gert í þeim tilgangi að vekja
öfundsýki annarra mæðra.
Árangurinn verður sá, að þær
halda heimleiðis og reyna að
temja sín eigin börn enn þá bet-
ur. — Er þetta rétt? Eiga mæð-
urnar að láta börnin líða fyrir
hégómagirnd sína? Er ekki
skiljanlegt, að barnið finni til
minnimáttarkenndar, þegar
móðir þess segir: „Hugsaðu þér
bara! Hún Maja litla, sem er
miklu yngri en þú, er bráðum
orðin læs. Þú ert ekki einu sinni
farin að þekkja stafina.“
Það er óhætt að segja, að allt
uppeldi, sem miðar að því að
láta börnin haga sér eins og
fullorðið fólk, misheppnast. —
Þegar foreldrarnir láta börnin
sýna listir sínar, ætlast þau óaf-
vitandi til þess, að menn taki
ekki síður eftir því, hvað þau
sjálf eru snjallir kennarar í
þessum listum. Auk þess er það
allt annað en hollt fyrir skap-
gerðarþroska barnsins, að stöð-
ugt sé litið á það eins og eitt-
hvert furðuverk. Barnið hlýtur
að fá afar háar hugmyndir um
sjálft sig og komast að raun um,
hver áhrif það hefir á fullorðna
fólkið. Oft verða þessi börn fyr-
ir vonbrigðum síðar, þegar þau
koma í annað umhverfi, þar sem
þeim er ekki veitt nein sérstök
athygli.
Margir hafa andúð á hljóð-
færaslætti, vegna þess að þeir
voru í æsku neyddir til að sýna
leikni sína í píanóleik. Ef til vill
hafa þeir hinir sömu haldið, að
í þeim byggju undraverðir hæfi-
leikar. Þegar þeir síðar komast
að raun um, að svo er ekki,
leggja þeir árar í bát, argir og
vonsviknir. Þeir gleyma þvi al-
veg eða uppgötva aldrei, að
menn geta spilað eingöngu sér
sjálfum til ánægju.Margir eru
bersýnilega þeirrar skoðunar, að
álitið, S6m aðrir hafa á börnum
þeirra, sé mikilvægara en inn-
ræti þeirra. Afleiðingin verður
sú, að börnin venjast á að haga
sér öðru vísi en þeim er eigin-
legt. Þau hafa það á tilfinning-
unni, að þau séu stöðugt neydd
til að sýnast annað og meira en
þau eru. Alltaf þurfa þau að
vera reiðubúin að keppa við
jafnaldra sína og skara fram úr
þeim. Þetta hefir gert mörgum
lífið óbærilegt. Þau mega aldrei
um frjálst höfuð strjúka og líta
því sjaldan glaðan dag. Ef þau
komast ekki eins langt og af
þeim er krafizt, þjást þau af
vanmáttar- og minnimáttar-
kennd og reyna þá oft að særa
þá, sem eru þeim fremri og gera
litið úr þeim.
Foreldrarnir leggja grundvöll-
inn að öllu þessu með því að
taka ranga afstöðu til barnsins
þegar í æsku þess. Þau koma
þeirri hugsun inn hjá barninu,
að það verði stöðugt að taka til-
lit til ytra útlitsins, til umhverf-
isins.
En sé ekki gert mikið veður
að barninu venst það á að vinna
störf sín í kyrrþey og hjálpa sér
sjálft, án þess að nokkuð sé rek-
ið á eftir. Þá er það ánægt —
og það er aðalatriðið.
Sama er að segja um ofan-
greindar umgengnisvenj ur. Sé
lögð of mikil áherzla á þær, er
hætt við, að barnið glati hinu
rétta eðli sínu.
Mörg fleiri dæmi mætti nefna
um þessa „barnatamningu“. Ég
tek aðeins eitt af mýmörgum, af
því það er eitt af þeim algeng-
(Framhald á 4. síöu).
HANS MARTIN:
SKIN OG SKÚRIR
„Ég var að ympra á því, að þú þyrftir að hvíla þig um tíma,
Jóhann.“
„Já, ég ætla líka að gera það. Ég lýk þessu á morgun — og þá get
ég hvílt mig, þar til munnlegu prófin hefjast.“
„Ættum við ekki að bregða okkur í smáferðalag?“
Þessa uppástungu hefir hún borið fram á hverju ári — og þetta
er spurning, sem alltaf er fleinn í holdi hans.
„Þú veizt það, góða mín, að ferðalög eru útdráttarsöm. Við
höfum ekki efni á slíku. Hans verður að fara til Englands vegna
náms síns, og okkur veitist fullerfitt að standa straum af því.
Ég verð líka að kaupa námsbækur handa Occo, og að ári á Loet að
fara í gagnfræðaskólann.“
„Já — en það er nú ekki fyrr en næsta ár.“
„Ep við verðum að leggja til hliðar til þess að standa straum
af því.“ Hann kveikir á eldspítu og tottar pípuna.
„Mér finnst, Jóhann, að þú ættir stöku sinnum að hugsa um
sjálfan þig, þótt þér sé annt um börnin og menntun þeirra. Þú
þolir þetta ekki — og ég' raunar ekki heldur.“
„Og þú ekki heldur?"
„Nei, ég ekki heldur. Mér líður auðvitað vel hjá þér, því að þú
ert góður eiginmaður, heimilið er vistlegt og börnin indæl. En
mig langar samt til þess að komast stuttan tíma í annað um-
hverfi, sjá nýtt fólk og losna við baslið hér heima. Við skulum
brégða okkur til Gelderlands eða Belgíu. Við skulum fórna sjálfum
otífcur svo sem tíu gyllinum á dag í nokkrar vikur — og skilja
börnin eftir í umsjá vinnukonunnar. Við getum leyft okkur þetta
— við getum tekið nokkur hundruð gyllini út úr bankanum . ... “
„Nokkur hundruð gyllini,“ hrópar hann. „Við eigum varla
nokkur hundruð gyllini, þrátt fyrir allt mitt amstur. Nokkur
hundruð gyllini — það er ekki neitt smáræði.“
„Það er ekki mikið, þegar heilsa þín er annars vegar — og mín
líka .... Við erum að verða gömul, Jóhann — samansaumaðir
nurlarar. Og þó ert þú ekki nema fjörutíu og átta ára og ég
fjörutíu og sex.“
„Þetta er ekki hægt, Kóra,“ segir hann lágt. „Gerðu það fyrir
mig að tala ekki meira um þetta. Það þreytir mig — og ég hefi
slæman höfuðverk fyrir.“
Hann heyrir, að hurðin gengur að stöfum....Hún er farin
— jafn hljóðlega og hún kom.
*
Hún staðnæmdist stundarkorn úti á dyrapallinum. Hendur
hennar læsast utan um handriðið...Hún heyir harða baráttu
við sjálfa sig .... berst við grát og skammaryrði og illar hug-
renningar. Tilbreytingarleysið er að gera út af við hana — hún
er að slitna sundur í togvindu hins daglega strits...Jú,
hjónabandið hefir verið farsælt, hún á ekki við neinar áhyggjur
að stríða, og börnin og heimilið þykir henni vænt um .... En
hún þráir tilbreytingu, þráir að rétta sig upp frá þvottabalan-
um og matarpottinum og sjá ýmislegt, sem hún hefir ekki átt
kost á að kynnast.' Hún er að bugast undir fargi daglegra anna
og bollalegginga og skyldna. í áratugi hefir ekki gerzt neinn ó-
væntur atburður í lífi hennar.
Svo ambrar hún upp stigann. Hún veitir því athygli, að enn
l^gar ljós í herbergi Occos. Hún opnar hurðina hljóðlega — Occo
✓
Frá barnaskólum Reykjavíkur
Fullnaðarpróf (þ. e. próf barna fæddra 1932) og enn-
fremur árspróf 10—12 ára deilda (þ. e. barna fæddra
1935, 1934 og 1933) fara fram í barnaskólum Reykjavik-
ur dagana 9.—^13. apríl n. k. — Prófskyld börn á þessum
aldri, sem ekki stunda nám' í skólum, er hafa prófrétt-
indi, skulu koma til viðtals í barnaskóla þess skólahverfis,
þar sem þau eiga heima, mánudaginn 8. apríl n. k. kl. 4
e. hád.
Skólastjórarnir
Vélsmiðjan Oddi h.f.
I
Strandgötu 49, Akureyri, sími 189
póstliólf 121, símnefni oddi.
Starfrækjum sérstaka deild til viðgerðar á alls konar
landbúnaðarvélum. Bændúr, skiptið við eina verk-
stæðið, sem hefir sérstaka deild fyrir vélar yðar.
Vélsmiðjan Oddi h.f.
ALLEN WALES ADDING MACHINE CORPORATION
geta nú aftur afgreitt hinar vel þekktu
ALLEN WALES KEIKNIVÉLAR.
Einkaumboð:
Samband ísl. samvinnnfélaga.
-----------—-------------—--------—--------
FIMUR JO.WSSOA:
málverkasVning
í Sýningarskála myndlistarmanna.
Opin dagiega kl. 10—10.

••••«»♦•«•••••••<
M álverkasýning
Mikil og sérstæð málverkasýning, þar sem eru meðal
annars nokkur af frægustu verkum hinna gömlu heims-
kunnu málara, verður haldin í Oddfellowhöllinni.
Málverkin seljast:
Miðvikudaginn 3. apríl kl. 10—22
Fimmtudaginn 4. apríl kl. 10—22
Föstudaginn 5. apríl kl. 10—22
Á sölusýningunni eru aðeins 1. fiokks málverk, mjög
::merkileg og athyglisverð.
í

(Egil Nielsen, Mylin Petersen).
»
TILKYNNING
Langferðataxtar eftirgreindra félaga eru sem hér segir:
Kr. 1,60 fyrir ekinn kílómeter með flutning aðra leið
að 2500 kg.
Kr. 1,92 sé hlassið 3000 kg. — Ef flutningur er báðar
leiðir bætist 50% við.
Vörubílastööln Þróttur.
Félíig' vörubílaeigcnda í Hafnarfirði.
Bílstjjóradeild Verkalýðsfél. Akraness.
Bílstjjórafélagið Mjjölnir, Árnessýslu.
Bílstjórafél. Bangæinga, Rangárvallas.
Útgerðarmenn j
og skipstjórar \
Aukið öryggi í siglingum fæst- með því að nota RADAR- |
I; tæki i skip yðar. Radar-uppfinningin er ekki lengur jj:j
hernaðarleyndarmál, og býðst verksmiðjan Metropolitan. ji;
Vickers til að setja Radartæki í skip yðar i brezkri höfn, jjjj
Nánari upplýsingar gefur jj:j
ELECTRIC h.f.
Túngötu 6, Reykjavík.