Tíminn - 25.04.1946, Blaðsíða 1

RITSTJÓRI
ÞÓRARINN ÞÓRARINSSON
ÚTGEPANDI:
FRAMSÓKNARFLOKKURINN
Simar 2353 og 437S
PRENTSMIÐJAN EDDA h.I
RITST JORASKRIP'CTO r UR .
EDDUHÚSI. Lh.darcötu 9A
Símar 2353 og 4378
AFGREIÐSLA, INNHEIMTA
OG AUGLÝSINCiASKRIPSTOPA:
■ EDDUHÚSl, Undargötu 8 A
SírrJ 2328
30. árg.
Reykjavík, finuntndagiim 25. apríl 1946
72. hlað
Framsóknarmenn reyna aö bæta
tryggingafrumvarpið
Stjórnarflokkarnir lirigzla hvorir öðrmn
um svik.
Almannatryggingafrumvarpið, sem stjórnarliðið hafði ætlað
sér að láta neðri deild afgreiða á einum degi í sama formi og
efri deild gekk frá því, hefir nú stöðvazt í deildinni og getur
farið svo, að nokkur dráttur verði á afgreiðslu þess. Munu ýms-
ir stjórnarsinnar hafa farið að athuga það í páskahléinu og
komizt að raun um, að á því væru meira en litlir smíðisgallar.
Jafnframt hefir risið deila milli stjórnarflokkanna í sambandi
við frv., sem er á margan hátt hin sögulegasta.
Framsóknarmenn hafa reynt
að nota þennan drátt á málinu
til aS koma fram á því ýmsum
veigamiklum breytingum og eru
þessar helztar:
1. Samjcvæmt frv. á að skipta
landinu í tvö verðlagssvæði. Á
fyrra svæðinu eru kaupstaðir
með fleiri en 2000 íbúa, en á því
siðara minni kaupstaðir, kaup-
tún og sveitir. Flestir styrkir
verða 25% hærri á fyrra verð-
lagssvæðinu. Framsóknarmenn
telja þetta ranglátt, þar sem
ekkert sé ódýrara að lifaxá síð-
arnefnda verðlagssvæðinu, og
muni þetta aðeins ýta undir ó-
heilbrigða fólksflutninga. Þeir
leggja því til, að landið verði
eitt verðlagssvæði.
2. Samkvæmt frv. skulu að-
eins launþegar fá slysabætur.
Slíkt er vitanlega herfilegasta
óréttlæti, þar sem fjölmargir
aðrir hefðu þeirra sízt minni
þörf. Framsóknarmenn leggja
því til, að slysabætur nái jafnt
til allra.
3. Frumvárpið gerii’ ráð fyrir
að launþegar fái sjúkrastyrk
eftir 10 daga veikindi, en aðrir
ekki fyrr en eftir 35 daga veik-
indi. Þetta er vitanlega herfileg-
asta ranglæti. Framsóknar-
menn leggja til, að allir fái
sjúkrastyrk eftir 10 daga veik-
indi.
4. Frumvarpið gerir ráð fyrir,
að konur sem vinna úti, fái
stórum hærri fæðingarstyrk en
konur, sem vinna heima. Fram-
sóknarmenn leggja til, að fæð-
ingarstyrkurinn verði jafn.
5. Frv. gerir ráð fyrir, að ið-
gjöldin leggist jafnt á menn,
án tillits til efnahags. Fram-
sóknarmenn leggja til, að að-
eins nokkur hluti iðngjaldanna
leggist jafnt á alla, en hinn
hlutinn greiðist í hlutfalli við
tekj urnar.
Eins og þessar breytingartill-
lögur benda til, er frumvarpið
fullt af herfilegasta misrétti og
fjölmennar stéttir sviptar rétt-
indum, án nokkurra réttlætan-
legra ástæðna. Því aðeins, að
liðið hefur ákveðið að sam-
þykkja það nú, hafa þeir reynt
að koma fram þessum endur-
bótum.
Við umræðurnar um frv. í
neðri deild hafq, stjórnarflokk-
arnir boriö hvorir öðrum svik á
brýn, einkum þó Alþýðuflokk-
urinn og kommúnistar. Eru þau
þannig tilkomin, að Sjálf-
stæðismenn reyndu að fá á-
kvæðin um atvinnuleysistrygg-
ingar felld úr frv., en hinir
flokkarnir vildu ekki fallast á
það fyrst í stað, enda ekki tal-
ið sig þurfa þess, þar sem lof-
að var hinum allra fuilkomn-
ustu tryggingum i stjórnarsátt-
málanum. — Alþýðuflokkurinn
mun þó að lokum háfa fallist á
þetta gegn því, að Trygginga-
stofnunin fengi umráð yfir öll-
um tryggingaskrifstofum úti um
Jand, er starfað hafa á vegum
bæjar- og sveitarfélaganna.
Skýringin á þessum samningi er
talin sú, að forstjóri Trygginga-
stofnunarinnar er Alþýðuflokks-
maður. Kommúnistar munu
einnig hafa fallist á tilmæli
Sjálfstæðisflokksins, en svo séð
sig um hönd, þegar þeir sáu
hvað Alþýðuflokkurinn fékk
fyrir snúð- sjnn. Þeir hafa því
aldrei þessu vant tekið upp bar-
áttú fyrir ^réttu máli, þ. e. að
bæjar- og sveitarfélögin annist
þessa starfsemi áfram og allt
vald í þessum málum verði ekk1'
dregið úr héruðunum. En vitan-
legt er, að ekki hefðu þeir haf
ið þessa baráttu, ef forstjóri
Tryggingastofnunarinnar hefði
verið kommúnisti.
Grálegar atffarir stjómarliðsliis við efnalitla
meim, sem laafa yfir 7 |aús. kr. árstekjjur!
Alþing^ hefir nú afgreitt frumvarp það um byggingamálin,
sem stjórnin neyddist til að flytja eftir að Framsóknarflokkur-
inn hafði lagt fram byggingafrv. sitt. Mun óhætt að fullyrða,
að þessi nýja löggjöf muni valda mörgum miklum vonbrigðum,
og þó sérstaklega þeim, sem liafa miðlungstekjur, en aðstaða
jeirra til að eignast húsnæði hefir sama og ekkert verið bætt.
ERLENDAR FRÉTTIR
I STUTTU MÁL!
— Fundur utanríkismálaráð-
herra stórveldanna hefst i París
kl. kl. 10 f. h. í dag.
— Öryggisráðið hefir fellt þá
tillögu Rússa að taka íranmál
ið af dagskrá. Talið er, að það
muni einnig fella þá tillögu
pólska fulltrúans, að ræða
þessar tillögur verði samþykkt- ; Spánarmálin og Francostjórnina
ar, verður hægt að kenna lögin ; í ráðinu. En úr því vérður end-
við almannatryggingar. Fram- anlega skorið á fundi ráðsins
sóknarmenn hefðu þó kosið, að ,
frv. hefði getað fengið enn betri
athugun, en þar sem stjórnar-
LAUGASKÓLI
Héraðsskólanum að Laugum
var slitið nýlega. Nemendur
voru alls 93 þar af 38 stúlkur
en 55 piltar. 10 þeirra voru í
smíðadeild. -- Fæðiskostnaður
pilta varð 9,95 kr. á dag, en
stúlkna 8,00 kr. Heilsufar var
gott í skólanuip í vetur.
Byggingafrv. stjóruariimar sam|iykkt:
Hlunnindi byggingasamvinnufélaga
sama og ekkerf aukin
Aðalefni hinna nýju laga er
einkum tvennskonar. í fyrsta
lagi er ríkinu heimilað að lána
ieim syeitarfélögum, sem
byggja yfir þá allra fátækustu,
allt að 75% af andvirði íbúð-
anna. Það er þó ekki tryggt að
neinu leyti í frv., að ríkið geti
veitt þessi lán og má því búast
við, að þetta fyrirheit verði
aldrei mikið meira en pappírs-
gagn. í öðru lagi er stuðning-
urinn við verkamannabústaðina
aukinn, en ekki njóta aðrir
jeirra hlunninda en þeir, sem
hafa lægri en 7000 kr. árstekj-
ur og eiga ekki meira en 10 þús.
kr. Þeir, sem hafa hærri.tekjur
eða eiga meiri eignir, fá ekki
aðra aðstoð en þá, sem bygg-
ingasamvinnufélögin geta veitt.
En einu auknu hlunnindin, sem
þeim er veitt i lögunum, eru
þau, að ríkið ábyrgist lán, sem
nemur 75% af andvirði íbúð-
anna í stað* 60% áður. Með
þessu er félögunum ekki að
neinu leyti tryggð hagkvæmari
Það er hér, sem meginmun-
urinn á byggingafrv. Fram-
sóknarflokksins og bygginga-
lögum stjórnarinnar kemur
fram. í frv. Framsóknarfl.
var lagt til að byggingasam-
vinnufélögunum yrði veitt
ríkisábyrgð á 85% af"andvirði
íbúðanna og jafnframt
tryggt, að árlegar afborganir
og vextir yrðu ekki hærri en
5%.
Hefði þessi tillaga Framsókn-
arflokksins verið samþykkt,
hefðu tjyggingasamvinnufélög-
in getað hafið stórkostlega
aukna byggingastarfsemi., eh
að sá áhugi sé fyrir hendi, má
njarka á því, að 10 bygginga-
samvinnufélög eru nú starfandi
hér í bænum og fjölmörg úti
um land. En í stað þess að taka
í þessa framréttu hönd, hafa
stjórnarflokkarnir slegið á hana
og brugðið fæti fyrir það, að
efnalitlir menn, sem hafa yfir
7000 kr. árstekjur, gætu komið
sér upp húsnæði.
Réttlæti stj órnarliðsins má
eða eitthvað meira, eru sama og
engin hlunnindi veitt. Flestir
opinberir starfsmenn, verzlun-
armenn og’ iðnaðarmenn eru
þannig”“að mestu gerðir rétt-
íausir í þessum efnum.
Þótt Framsóknarmönnum tæk-
ist ekki að koma fram endur-
oótum á þessu atriði, tókst þeim
að koma tveimur mikilsverðum
atriðum inn í frv. í neðri deild
var samþykkt tillaga frá Páli
Zóphóníassyni þess efnis, að
byggingarfélög hefðu rétt til
innflutningsleyfa á byggingar-
efni, en þennan rétt hafa þau
ekki nú. Flestir þingmenn Sjálf-
stæðisflokksins og Alþýðu-
flokksins, þar á meðal Finnur
Jónsson félagsmálaráðherra,
beittu sér gegn þessu réttlætis-
máli, og er vissulega erfitt að
skilja þá afstöðu Alþýðuflokks-
manna.
Þá var einnig samþykkt til-
laga frá Páli Zóphóníassyni
um að ekki verði greiddur
hærri tollur á tilbúnum húsum
árið 1946 en af óunnu bygging-
arefni. Flestir þingmenn Sjálf-
stæðisflokksins og Alþýðu-
flokksins voru einnig andvígir
bessari tillögu og' sýnir það vel
fjandskap þeirra til sænsku
húsanna.
lánskjör en hingað til og því; vel marka á því, að mönnum,
ekki að neinu leyti greitt fyrir sem hafa 7000 kr. árstekjur, eru
því, að hinir efnaminni félags- 1 veitt mikil hlunnindi, en mönn-
menn þeirra geti byggt. ' um, sem hafa 7100 kr. árstekjur
Ragnar Stefánsson segir frá
viötal við dr. Gerlach
1160 ainerískir licrmenn cru á íslamli.
Ragnar Stefánsson majór hefir verið gerður að blaðafulltrúa
méríska hersins hér á landi. Átjj hann í gær tal við blaðamenn,
isamt fyrirrennara sínum í starfinu, Howell V. Williams, sem nú
r á förum til Bandaríkjanna. M. a. skýrði hann frá samtali, sem
iann hefir nýlega. áít við dr. Gerlach, fyrrv. sendiherra Þjóð
verja hér.
NÝ FRAMBÖO
Framboð Framsóknarflokks-
ins í alþingiskosningunum í
vor hafa nýlega verið ákveðin
í þessum sýslum:
í Snæf tllsnessýslu: Ólafur
Jóhannesson framkvæmdastjóri
útbreiðsludeildar S. f. S.
í Dala^ýslu: Séra Jón Guðna-
son prófastur á Prestsbakka.
Bæði þessi framboð voru á--
kveðin af flokksfélögum hlutað-
eigandi kjördæma.
— Verkfall hófst í Danmörk
gærmorgun. Er verkfallið mjög
víðtéekt og náði það strax til
rúmlega 40 þús. manna. Verkfall
þetta stöðvar útflutning
danskra vara til Bretlands. —
Stjórnin reynir nú að leysa
verkfallið með aðstoð formanna
stjórnmálaflokkanna.
•*- Forsætisráðherra sam-
veldislandanna brezku sitja nú
fund í London til að ræða um
landvarna- og viðskiptamál.
-— Bretar hafa ákveðið að lána
200 þús. smál. af hveitiforða
sínum til að bæta úr matvæla-
skortinum í heiminum.
Fyrir skömmu síðan fór Ragn-
ar í ferðalag til Evrópu og kom
til Þýzkalands. Er hann nýlega
kominn aftur úr þvi ferðalagi.
Þar hitti hann m. a. dr. Gerlach,
sem var hér sendifulltrúi Þjóð-
verja fyrir styrjöldina og talið
er að hafi haft njósnir um hönd
fyrir Þjóöverja hér á landi.
Sagði hann Ragnari ýmislegt af
veru sinni hér. Hann neitaði því
afdráttarlaust, að um fimmtu
herdeild Þjóðverja hefði verið
að ræða hér á landi, en hins
vegar játaði hann, að hafa aflað
þýzkum skipum, er hingað
komu, upplýsinga um ferðir
brezkra skipa hér við land.
Hann kveðst hafa gefið lög-
reglustjóranum í'Reykjavík vís-
vitandi rangar upplýsingar, er
hann leitaði hjá honum að
senditækjum, sem hann hafði
og notaði í húsi sínu.
Gerlach segist hafa haft skip-
anir um það frá stjórn sinni að
reyna að hafa áhrif á íslenzka
stjórnmálamenn til að koma í
veg fyrir sambandsslit við Dani,
en ef af þeim yrði, að hvetja þá
til þess, að sambandi við danska
kónginn yrði ekki slitið.
Hann viðurkennir, að hafa
verið ákveðinn nazisti og hafa
trúað á þá stjórnmálastefnu.
Ragnar Stefánsson lét blaða-
mönnum í té þær upplýsingar,
að nú dveldu ekki fleiri ame-
rískir hermenn hér á landi en
nauðsynlega þyr'fti til að reka
flugvöllinn í Keflavík með þeim
hætti, sem nú er hafður á
rekstrinum. En þar eru rúmlega
1000 hermenn, og um 100 her-
menn ’éru í Reykjavík.
Vöruhandbókin
Hermann Jónsson, fullferúi
tollstjóra, og Jón E. Vestdal,
Dr. Ing., skýrðu blaðamönnum
í gær frá útkomu nýrrar bókar,
sem er mikið verk í þremur
indum og nefnist VÖRU-
TANDBÓK. Bók þessi er ætluð
almenningi og veitir geysi mikla
'ræðslu um hvers konar vöru-
egundir, upprur.a þeirra, eigin-
eika og notkun. * »
Það var ákveðið 1939, er nýja
ollskráin gekk í gildi, að semja
líka handbók. Síðan hefir ver
ið unnið að þessu verki, sem nú
er svo vel á veg komið, að fyrsta
tindi bókarinnar kemur út
næstu daga, 2. bindið er kömið
í prentun og hið þriðja tilbúið
til prentunar.
Þar eð upplagið er takmark- f
að verður bókin seld með þeim ;
hætti, að leitað verður áskrifta !
að öllu verkinu, og verður það
ekki selt með öðrum hætti.
Verður 1. «indið haft til sýnis
á tilteknum stöðum, sem verða
auglýstir síðar, og verða á-
slcriftarlistar látnir liggja
frammi á sömu stöðum. Verður
verkið selt með kostnaðarverði.
Verkalýðsfélag
mótmælir
Spánarbanninu
Sunnudaginn 31. marz 1946
var haldinn stjórnarnefndar-
fundur Verkalýðsfélags Þórs-
hafnar og þar samþykkt svo-
hljóðandi tillaga:
„Stjórn Verkalýðsfélags Þórs-
hafnar leyfir sér að mótmæla
yfirlýsingu Alþýðusambands ís-
lands um afgreiðslubann á
spönskum vörum til íslands.
Telur stj órnin a3 slíkar yfirlýs-
ingar skaði aðeins íslenzku
þjóðina i heild, en hafi ekki
nokkur áhrif á stjórnmál ann-
arra þjóða“.
Almennur fundur haldinn um
málið 14. þ. m. samþykkti fram-
anskráða tillögu með 40 at-
kvæöum gegn 1.
Brezki flugherinn
á förum héðan
Ákveðið er nú„ að Bretar af-
hendi íslendingum Revkjavik-
urflugvölíinn um mánaðamót-
ín. Fyrst um sinn munu þó
^starfa þar um 40 brezkir aðstoð-
armenn undir ísienzkri stjórn.
í tilefni af því, að brezki flug-
herinn er að fara alfarinn héð-
an, hafði yfirmaður hans boð
inni i fyrradag. Flutti hann
ræðu við það tækifæri, þar sem
hann lýsti þýðingu íslands í
styrjöldinni og lauk lofsorði á
sambúðina við íslendinga.
Söngförin til Norður-
landa
Rögnvaldur Sigurjónsson, pi-
einleik á öllum sJngskemmtun-
um kórsins og auk þess annast
undirleik fyrir kórinn.
Áður en kórinn fer mun hann
halda tvær söngskemmtanir i
Gamla Bíó 2. og 3. maí n. k.
Ingimundur Árnason, söng-
anóleikari, fen með Utanfarar- stjóri, og söngmennirnir frá
kór S. I. K. „í söngförina til Akureyri eru nýkomnir tii bæj-
Norðurlanda. Hann mun leika arins.