Tíminn - 08.05.1946, Page 1

RITSTJÓRI.
ÞÓRARINN ÞÓRARINSSON
ÚTGEPANDI:
FRAMSÓKN ARFLOKKURINN
Símar 2353 og 4373
PRENTSMIÐJAN EDDA hJ.
30. árg.
RITST JÓRASKRIFSTOFUR:
EDDUHÚSI. Lir.dargötu 9 A
Símar 2353 og 4373
AFGREIÐSLA, INNHEIMTA
OG AtlGLÝSINGASKRIFSTOFA:
EDDUHÚSI, Llndargötu 9A
Síml 2323
Reykjavík, miðvikuda^imi 8. maí 1946
79. lilað
Þingmál Framsóknarflokksins 11:
Niðurfærsla dýrtíðarinnar
með réttlátri þátttöku
allra stétta
Dýrtíðarmálin eru tvímælalaust eitt mikilvægasta mál þjóðar-
innar. Framsóknarmenn hafa jafnan lagt kapp á, að dýrtíðin
yrði stöðvuð og verðlags og kaupgjaldsmálunum komið í það
horf, að hér yrði ekki meiri dýrtíð en hjá þeim þjóðum, sem við
keppum við á heimsmarkaðinum. Allar slíkar tilraunir Fram-
sóknarflokksins hafa strandað á hinum flokkunum og verðbólgan
því haldið áfram að vaxa til tjóns fyrir sparifjáreigendur og
framleiðendur og launþega, sem jafnharðan hafa misst allar
hinar svokölluðu „kjarabætur“ aftur í gin verðbólgunnar. Þeir
einu, sem hafa grætt, eru verðbólgubraskararnir.
Á seinasta þingi lögðu Framsóknarmenn tvívegis til, að sér-
stakri nefnd, skipuð hagstofustjóra og einum manni frá hverjum
þingflokki, yrði falið að gera tillögur um „lækkun dýrtíðarinnar í
iandinu með þátttöku allra þjóðfélagsstétta, meðal annars með
lækkun á verði innlendra nryzluvara, lækkun kaupgjalds, verzl-
unarálagningar, farmgjalda, oyggingarkostnaðar og iðnaðarvara“.
Ennfremur skyldi nefndin gera tillögur um „sérstakt allsherjar
framtal í landinu". Er það skoðun *Framsóknarflokksins, að eigi
sé hægt að krefja bændur og launþega um niðurfærslu, nema
verulegur hluti stórgróðans sé um leið þjóðnýttur, en til þess að
slík ráðstöfun verði gerð með nokkru réttlæti, þarf nýtt og full-
komið eignaframtal.
Stjórnarliðið felldi þessa tillögu Framsóknarflokksins og
hélt áfram á sömu verðbólgubrautinni og hingað til. Því var þó
ljóst, að tillögur Framsóknarflokksins áttu mikinn hljómgrunn
hjá þjóðinni, og reyndu því að ófrægja þær með því að túlka þær
á þann veg, að þær fjölluðu aðeins um kauplækkun.
Stjórnarflokkarnir hafa enn ekki bent á önnur úrræði í dýr-
tíðarmálunum en að auka verðbólguna. Framsóknarmenn hafa
benti á réttláta allsherjar niðurfærslu, sem myndi auka verðgildi
krónunnar og lækka framfærslukostnaðinn, án þess þó að rýra
hlut launþega, því þótt kaupið lækkaði í krönutölu, myndi það
vinnast upp þannig, að krónurnar yrðu verðmeiri. Stefna Fram-
sóknarflokksins er því til hags fyrir alla nema verðbólgubrask-
arana. Þess vegna eiga sparifjáreigendur, framleiðendur, laun-
þegar og aðrir þeir, sem búa við versnandi kjör af völdum verð-
bólgunnar, að skipa sér undir merki Framsóknarflokksins í kosn-
ingunum í vor.
Harðar deilur standa nú yfir innan
allra stjórnarflokkanna
Stjórnarblöðin reyna að draga athygli
frá þessum deilum með söguburði um
klofning í Framsóknarflokknum
ERLENDAR FRETTIR
I STUTTU MÁLI
— Á fundi í brezka þinginu í
gær lýsti Attlee forsætisráðherra
yfir því, að brezka stjórnin væri
fús til að flytja allan herafla
sinn frá Egyptalandi, nú þegar.
Churchill foringi stjórnarand-
stöðunnar varð mjög harðorður
vegna þessarar yfirlýsingar og
hvað stjórnina eina bera alla
ábyrgð á henni. Hann taldi það
mestu fásinnu, að gefa slíka
yfirlýsingu í upphafi þeirra
samninga, sem nú eru að hefjast
milli Bretlands og Egyptalands.
— í gær hafði enginn vissa
fengist fyrir því, að Rússar væru
búnir að flytja allan her sinn
burt úr Iran. Engin tilkynning
hafði verið gefin út um það að
brottflutningi hersins væri lok-
ið, og frá Rússlandi hafði ekk-
ert heyrzt um brottflutninginn,
eða hvernig honum miðaði á-
fram. Samkvæmt seinustu
samningum Rússa við Irans-
menn áttu þeir að vera búnir
að ljúka brottflutningi hers
síns úr landinu í fyrradag.
Aflafréttir frá
Keflavík
Frá 'íréttar. Tímans í Keflavík.
Bátar héðan róa ennþá allir,
þegar gefur á sjó. Undanfarna
daga hafa gæftir verið góðar,
bátar voru ekki á sjó í fyrrad
Um helgina var hæsti báturinn
með um 24 skipp. Flestir línu-
bátar munu róa fram eftir þess
um mánuði, ef afli verður
sæmilegur. Þó munu nokkrir
hætta róðrum um vertíðarlokin
og hefja undirbúning síldveið-
anna. Vertíðin hjá Keflavíkur
bátunum er orðinn í góðu með-
allagi, þó ekki nærri eins góð
og í fyrra. Aflahæsti báturinn,
„Keflvíkingur", er búinn að afla
um 1600 skipp. og hlutur háseta
á honum getur orðið um 16 þús.
kr. Annars er afli bátanna nokk-
uð misjafn, flestir eru með 1000
skipp. og þar fyrir ofan. Nokkrir
eru þó ekki með svo mikinn afla
— í aprílmánuði komu hingað
frá útlöndum 540 manns, en af
landinu fóru 280 manns.
— Björgunarstöð Slysavarnar-
félags íslands í Örfirisey verður
vígð á laugardaginn kemur.
— Síðastl. sunnudag tefldi
enski skákmeistarinn Wood fjöl-
tefli við 20 íslenzka skákmenn í
Reykjavík. Vann hann 8 skákir,
tapaði 7, ,en 5 urðu jafntefli.
Heiðursmerki
Forseti íslands hefir nýlega
sæmt eftirtalda menn íslenzkum
heiðursmerkj um:
Vigfús Einarsson skrifstofu-
stjóra í atvinnumálaráðuneyt-
inu, stjörnu stórriddara Fálka-
orðunnar, Jóannes Patursson lög
Norrænir utanríkLsmálarádherrar
Flugfélagið undirbýr
millilandaflug
Um nokkurt skeið hafa staðið
yfir samningar milli Flugfélags
íslands- og skozka flugfélagsins
„Scottish Aviation“ varðandi
leigu á fjögurra hreyfla „Libera-
tor“ flugvél, til flugferða milli
íslands og Bretlands og Dan
merkur. Þar eð samningum
þessum er enn ekki að fullu
lokið, telur Flugfélagið ekki
fært, á þessu stigi málsins, að
gefa upplýsingar um tilhögun
flugsins, en mun gera það strax
og samningar hafa tekizt, sem
væntanlega verður innan
skamms.
Fyrir nokkru var haldinn fundur norrænna utanríkismálaráðherra. Tveir
þeirra, Lange utanríkismálaráðherra Noregs (t. v.) og Gustav Rasmussen,
utanríkismálaráSherra Dana, (t. h.) sjást hér á myndimú.
Undirbúningur hafinn í Reykholti
vegna Snorrahátíöar nk. sumar
Innan allra stjórnarflokkanna — og þó einkum innan Sjálf-
stæðisflokksins og Alþýðuflokksins — ber nú mikið á vaxandi
sundrungu og óánægju vegna stjórnarsamvinnunnar. Eru fullar
horfur á, að flokkar þessir gangi víða sundraðir til kosninganna
eða að fjölmennir hópar innan þeirra verði óvirkir í kosninga-
baráttunni. t
Til þess að draga athyglina frá þessum átökum innan stjórnar-
flokkanna, eru stjórnarblöðin nú byrjuð að gera mikið vcður út
af starfsemi Jónasar Jónssonar og birta „rosafréttir“ um klofn-
ing innan" Framsóknarflokksins. Má um þetta segja, að lítið hafi
it'jórnarflokkarnir nú orðið til að gleðjast yfir í raunum sínum,
>ví að yeynslan frá bæjarstjórnarkosningunum ætti að sýna þeim,
ið Jónas Jónsson muni síður en svo verða þeim til raunaléttis.
Undirbúningur er þegar
að hefjast í Reykholti vegna I
Snorrahátíðarinnar, sem
haldin verður þar í ágúst
næsta sumar, er hin fræga
höggmynd Wigelands af
Snorra Sturlusyni verður af-
hjúpuð.
Upphaflega var svo til ætlazt,
að hátíðahöld þessi færu fram
í Reykholti í júlí í sumar, en
Norðmenn hafa nú tilkynnt, að
af þeim geti ekki orðið fyrr en
næsta sumar, og er þá i ráði að
sérstök ferð verði gerð til ís-
lands beint frá Noregi og margt
norskra stórmenna heimsæki
Reykholt við þetta tækifæri.
Myndin sjálf verður sennilega
flutt til landsins í sumar.
Ýmsar lagfæringar og viðgerð-
ir verða látnar fara fram i
Reykholti í sumar til undirbún-
ings hátíðahaldanna. Hraðað
verður framkvæmdum í Snorra- i
garði, skólinn málaður að utan
og innan og auk þess gerðar
ýmsar smávegis breytingar. I
Þar sem þessar frámkvæmdir.
munu ganga fram á sumar, er j
óvíst hvort hægt verður að nota'
skólann í sumar fyrir barna-1
heimili og ekki líklegt að þar
verði gistihúsrekstur í sumar
110 nemendur í Reyk-
í vetur
Reykholtskóla var slitið á
sumardaginn fyrsta. 110 nem-
endur stunduðu nám í skólanum
í vetur og er það nokkru fleira
en undanfarin ár og það al-
mesta, er skólinn getur rúmað.
33 nemendur luku prófi úr eldri
deild, en 49 úr yngri deild. Tveir
nemendur stunduðu nám í
smiðadeild skólans og tóku því
ekki próf. 5 nemendur hættu
námi fyrir próf vegna veikinda
og af öðrum ástæðum. Eftir eru
19 nemendur, sem allir eru í
framhaldsdeiíd skólans og ætla
10 þeirra að ljúka gagnfræða-
prófi, og verður það í fyrsta
sinn sem gagnfræðingar útskrif-
ast í Reykholti. Nemendur frá
Reykholti þurfa því ekki fram-
ar undir högg að sækja um
gagnfræðapróf við aðra skóla.
Heilsufar í skólanum hefir
verið gott í vetur. Fæðis-
kostnaður pilta varð kr. 8,70 á
dag, en stúlkna kr. 7,75 á dag.
Þrátt fyrir það að fæðið yrði
ekki dýrar en þetta, var mjólk-
urneyzla mjög mikil.
þingsmann, Færeyjum, stór
riddarakrossi Fálkaorðunnar og
Guðjón Jónsson járnsmíða-
meistara í Vestmannaeyjum
stórriddarakrossi Fálkaorðunn-
ar.
Innflutningur Jeppa
Tiðindamaður blaðsins hefir
snúið sér til stjórnar Búnaðar-
félags íslands, sem sér um út-
hlutun jeppabifreiðanna og
þeirra aðila, sem hafa umboð
fyrir verksmiðjuna hér á landi,
en það er Hjalti Björnsson &
Co„ sem' hefir aðalumboðið og
Páll Briem forstjóri Stillis h. f„
sem annast um samsetningu og
viðgerðir bifreiðanna.
Fyrir nokkru síðan komu til
landsins um 40 bifreiðar af
þessari gerð, og voru það fyrstu
jeppabifreiðarnar af framleiðsl-
unni eftir stríðið, sem komu
Wngað til lands. Allar þessar
bífreiðar fara að'heita má til
landbúnaðarþarfa, enda eru bif-
reiðarnar sérstaklega smíðaðar
með það fyrir augum. Önnur
sendingin af jepþabifreiðum
kom hingað fyrir seinustu helgi
og komu þá 120 bifreiðar, og í
næsta mánuði er enn von á 110
bifreiðum, en óvíst er hvað leyfi
fæst fyrir mörgum bifreiðum úr
því. Hins vegar mun nokkurn
veginn hægt að fá eins mikið af
jeppum frá verksmiðj unum og
óskað er eftir.
Búnaðarfélagi íslands hafa nú
borizt mikið á annað þúsund
pantanir um jeppabifreiðir, og
er það miklu meira en hægt
verður að afgreiða á næstunni.
Með þessum jeppum, sem nú
koma, eru engin verkfæri til
landbúnaðarþarfa, hins vegar er
hægt að setja plóga og fleira
aftan í bifreiðarnar, með sér-
stöku tengiáhaldi. Ljái er ekki
hægt að fá með bifreiðunum í
sumar, en von er á þeim síðar.
Verksmiðjan, sem framleiðir bif
reiðarnar, er að gera tilraunir
með framleiðslu nýrra ljáa, sem
nota á I sambandi við jeppa-
bifreiðarnar. Verð bifreiðanna
er 9700 krónur.
Klofningiiriim innau
Sjálfstæðisflokksms.
Klofninginn innan Sjálf
stæðisflokksins má bezt marka á
eítirfarandi ummælum í rit-
stjórnargrein Vísis í fyrradag:
„Nokkur ágreiningur hefir
komið upp innan Sjálfstæðis-
flokksins í Vestmannaeyjum,
Eyjafirði og ef til vill víðar, en
reynt verður að miðla þar mál-
um eftir getu. Hins vegar verða
aðalátökin hér í Reykjavík.
Meirihluti flokksins hefir hing-
að til borið minnihlutann ofur-
liði, en með því að allur klofn-
ingur innan flokksins hefði
orðið öl á könnu kommúnista,
hefir minnihlutinn stutt flokk-
inn að málum og nú síðast við
bæjarstjórnarkosningarnar.
Hins vegar hefir þessi hluti
flokksins, eftir því sem blaðið
hefir fregnað, hafizt nú handa
um virkari aðgerðir með því að
undirbúin hefir verið stofnun
félags óháðra sjálfstæðismanna,
Nánari fregnir munu vafalaust
berast af því næstu daga. Minni
hluti flokksins mun að engu
leyti rasa fyrir ráð fram. Hann
hefir á allan hátt reynt að
miðla málum og ef til vill tekst
það enn. En hann mun halda
fast á sínum málum, ef með
þarf, og óhræddur berjast fyr-
ir stefnu flokksins, sem að
ýmsu leyti hefir verið slakað á
um stund“.
Það er vitað, að hinir óháðu
Sjálfstæðismenn, sem Vísir tal-
ar hér um, eru andstæðingar
samvinnunnar við kommúnista
og er takmark þeirra að fá
stjórnarandstæðing tekinn í ör-
uggt sæti á lista flokksins í
Reykjavík, ellegar að bjóða fram
sérstakan lista.
Þá hafa forvígismenn Sjálf-
stæðisflokkslns haft til athug-
unar að bola þeim Pétri Ottesen,
Jóni Sigurðssyni og Gísla Sveins-
syni frá framboði og tefla fram
stjórnarsinnum í þeirra stað.
Frá því ráði hefir nú verið horf-
ið, því að það hefir ekki þótt á-
rennilegt. Ef til vill verður eins
látið undan stjórnarandstæð-
ingunum hér í Reykjavík. En
slíkt verður aðeins gálgafrestur
fram yfir kosningarnar, og
Sjálfstæðisflokkurinn mun
ganga til þeirra jafn sundur-
þykkur og klofinn innbyrðis. Yf-
irborðssamheldni í flokknum
verður keypt því verði, að flokks
stjórnin styrkir andstöðuna
gegn sér. Stjórnarandstæðingar
innan flokksins geta þó ekki
treyst því, að þeir nái yfirráðum
í flokknum, og sterkasti leikur
þeirra í kosningunum til að
vinna gegn stjórninni, er þvi að
fylkja sér um stjórnarandstöðu-
flokkinn.
Klofiiiiiguriim innan
Alþýðuflokksins.
Klofningurinn innan Alþýðu-
flokksins er sízt minni en innan
Sjálfstæðisflokksins. Átökin
standa einkum um framboðið
hér i Reykjavík. Andstöðumenn
flokksstjórnarmeirihiutans hafa
þegar fengið því framgengt, að
Stefán Jóhann Stefánsson verð-
ur ekki boðinn aftur fram í
Reykjavík, heldur mun hann
verða boðinn fram í Eyjafirði og
hafður efstur á landlista. Með
þessu hefir málið þó ekki verið
að fullu leyst og er nú deilt um,
hvort SigUrjón Á. Ólafsson eða
einhver ungur maður, sem sé
andvígur stjórnarsamvinnunni,
verði annar maður á lista flokks-
ins. Þeir, sem vilja það síðar-
nefnda, hafa safnað áskorunum
fjölmargra flokksmanna, er
ganga í þá átt, en Sigurjón er
frambjóðandaefni flokksstjórn-
ÍFramhald á 4. síðu >.
AFLAFRÉTTIR FRÁ
AKRANESI
Frá íréttaritara Timans á Akranesi
Afli hefir verið góður að und-
anförnu og gæftir sæmilegar.
Bátar voru ekki á sjó í fyrrad.
Allir línubátar stunda enn
veiðar, nema einn, sem hættur
er veiðum, vegna lagfæringar
fyrir 'síldveiðarnar. Líklegt er
að flestir bátar hætti róðrum
14 maí, en nokkrir jnunu þó
halda eitthvað áfram, ef afli
verður góður. Vertíðin er yfir-
leitt orðin góð og aflahlutir
hærri en í fyrra. Aflahæsti bát-
urinn er Égill Skallagrmsson og
hefir hann aflað um 580 smál.
miðað við hausaðan og slægðan
fisk. Aflahlutir háseta á Agli
munu verða 15—16 þús. kr.
Hlutir verða yfirleitt ekki undir
10 þús. krónum.