Tíminn - 31.07.1946, Qupperneq 3

136. blað
TÍMINiV, migvlkndagiiui 31. Jiilí 1946
3
tHifhdaýi'éttii'
Myndir þessar eru frá sjóniinjasafninu í Kronborg í Danmörk. Hvenær
verður sú hujmynd að veruleika, að koma upp islenzku sjóminjasafni?
Mynd þessi er frá bifreiðaframleiðslunni í Englandi. Hún er frá M. G.-
verksmiðjunni og sýnir menn vera aðvinna að því að setja bifreið saman.
nú Louis Larson, er sænskur
ræðismaöur í Jerúsalem og á-
gætur málsvari fööurlandsins.
Hann er giftur dóttur Helgums.
Fjórir synir hans gistu Stokk-
hólm nú fyiár skömmu.
Ég hefi oft furðaö mig á þvi,
hvernig þessum sænsku bænd-
um muni hafa verið innan-
brjósts, þegar þeir stigu fyrst
fæti á austurlenzka grund,
mættu skyndilegá nýjum við-
horfum og sáu á bak tilbreyt-
ingarlausri en öruggri tilveru.
Ég spurði elzta fólkið í nýlend-
unni um þetta og fékk mörg
svör, en ekkert þeirra leysti þó
spurninguna til hlítar. Þeir
hafa varðveitt varkárni sænska
bóndans, þrátt fyrir langa vist
í Austurlöndum. En ræðismað-
urinn okkar, sem er bæði
greindur og viðmótsþýður, sagði
mér eitt og annað, sem varpar
ljósi yfir þennan hluta af sögu
sænsku Jerúsalembúanna. Hann
segir, að þáverandi fræðslumála-
stjóri í Palestínu, Ismael bey El-
Husseini, föðurbróðir stórmúft-
ans sem nú er, hafi verið mjög
hjálpsamur Svíunum. Telur
hann, að enginn maður annar
hafi greitt betur götu Dala-
fólksins.
— Jerúsalem var smábær á
þeim árum, segir Larson ræöis-
maður, og við gátum ekki hjá
því komizt að vekja á okkur
athygli. Sú fregn barst brátt út,
að hópur af fólki frá fjarlægu
landi hefði selt allar eignir sin-
ar og komið hingað til fundar
við Krist á dómsdegi. Ég veit
ekki, hvert álit fóík hafði á
okkur, en ég held, að almenn-
ingur hafi haft meðaumkun
með okkur. Flestir útflytjend-
anna höfðu selt eignir sínar á
lágu verði. Peningarnir gengu
brátt ttil þurrðár, við stóðum
uppi allslausir í ókunnu landi
og skildum ekki orð í tungu
landsmanna. Ameríkanarnir
gerðu það, sem þeir gátu, en'
þeir börðust sjálfir- í bökk-
um.... já, til er, gamalt mál-
tæki, sem segir meir en langar
skýringar: — Þegar jatan er
tóm, bítast hestarnir.
Þá var það, sem formaður
tyrknesku fræðslumálanefndar-
innar, Ismael bey El-Husseini,
kom okkur til bjargar. Hann
kom og talaði við okkur i eigin
persónu. Séra Larson, sem
seinna varð tengdafaðir minn,
túlkaði. Ismael bey byrjaði á
því að útvega okkur hús, sem
var í rauninni höll, er framlið-
inn ættingi hans hafði átt og
staðið hafði auð um lengri tíma.
Ameríska nýlendan hefir nú
bækistöðvar sínar í þessu húsi.
Ismael lét ennfremur senda
okkur mat úr eldhúsi sínu. En
slík hjálp dugði ekki til lengd-
ar, og því sagði hann dag nokk-
urn: — Ég hefi útvegað ykkur
hús, svo að þið hafið þak yfir
HANS MARTIN:
SK.IN OG SKÚRIR
Hann verður að trúa því, sem hún skrifar. Hún verður líka að
trúa því sjálf. Þetta má ekki vera annað en stutt ferö. Hún verð-
ur að koma aftur — knýja sjálfa sig til þess.
Hún stendur upp, litast um í stofunni, reikar um .... Jú — ég
kem aftur. ég kem aftur — hversu hræðileg kvöl, sem bíður mín,
þó að hún geti alls ekki horft lengur á það, sem hér ber fyrir augu
hennar.
Og Hans? Já — nú mun Hans sitja hér aleinn — hjá nemend-
um sínum — tala við þá um Shákespeare. Og nú fá þeir ekki
framar te.
Maríanna stappar í gólfið. Hans — hann skilur hana ekki,
hvernig þetta hefir allt níst hana og ofboðið henni. Hans er ró-
lyndur og dagfarsgóður maður, en hann skynjar ekki bylgjukastið
í sál annarra.
En hvernig getur hún þó fengið sig til þess að svíkja hann?
Það er lítilmannlegt að hlaupast á brott frá honum og skilja
hann einan eftir, þótt á móti blási. Er það ekki einmitt hann,
sem hefir lagt sig allan fram um að rétta hag þeirra við? Tár-
in hrynja niður kinnar henni.
„Bifreiðin er komin,“ segir stúlkan. ,.Á ég aö bera töskuna út?“
Maríanna kinkar kolli. Allt hringsnýst fyrir augum henni. En
»ún ranglar út af gömlum vana, þótt hún sjái ekkert.
„Góða ferð,“ segir stúlkan.
„Ætlið þér að hugsa vel um manninn minn, meðan ég er fjar-
verandi?"
Hún bíður ekki eftir svari — flýtir sér inn í bifreiðina, bítur
í klútinn sinn. Hún nær varla andanum. Hjartað slær þungt og
ofsalega.
*
Hans sezt við borðið. Kerti logar á skál — það er á þvi skar.
Hann er dauðþreyttur.
„Hvar er Maríanna?" spyr hann.
„Hún fór með lestinni. Ég átti aö fá yður þetta bréf.“
Hann skilur ekki, hvað hún er að fara, en opnar bréfið ósjálf-
rátt. Hann les það tvívegis, Fyrsta kenndin, sem vaknar í huga
hans, er gremja — gremja yfir þeirri eyðslusemi að fara nú að
sóa peningum i ferðalag til Suðurlanda. Og honum gremst það
líka, að Maríanna skuli hafa þegið peninga af föður sínum. En
svo verður honum allt í einu ljóst, að hún hefir flúið heimili
þeirra — flúið fátæktina og tómleikann. Og þá skynjar hann
líka lygina, sem glottir framan í hann út á milli línanna ....
Hún kemur sjálfsagt aldrei aftur — hún yfirgefur hann fyrir fullt
og allt .... Og svo: Er þetta ekki óviðurkvæmilegur grunur —
hefir hann hana ekki fyrir rangri sök?
Hans situr sem tröllriðinn við borðið. Hann starir í kertaljósið,
rifjar upp sex ára hjónaband þeirra. Getur hann munað eftir
einhverju atviki, sem hefir spillt hjónabandi þeirra — einhverju,
sem gert hafi svo djúpa gjá á milli þeirra, að það geti réttlætt
þessa brottför Maríönnu?
En hann minnist einskis slíks. Hann minnist aðeins sannrar
heimilisgleði — kyrrlátrar gleði — hljóðlátrar gleði, sem hann
fann seytla i hug sinn, er hann sat heima hjá konu sinni. Hann
man það raunar, að stundum hefir legið illa á henni,.og stund-
um hefir hún grátið á kvöldin, þegar þau voru háttuð. En hún
hefir ævinlega sofnað innan skamms, og hann hefir aldrei get-
að ásakað sig fyrir þessa duttlunga hennar, því að hann veit
ekki til þess, að hann hafi gert henni á móti skapi eða brotið af
sér við hana. Hann hefir meira aö segja oft reynt að gera að
gamni sínu við hana, reynt að létta af henni áhyggjunum og
fá hana til þess að líta lífið sem björtustum augum — jafnvel
þótt hann væri stundum áhyggjufullur sjálfur.
Allt í einu hrekkur hann upp — lítur á úrið sitt.
Ný kennslustund fer í hönd. Hann verður að flýta sér af stað,
svo að hann kopii í tæka tíð í skólann. Hann vill sízt af öllu gera
sig sekan um óstundvísi í skólanum. Slíkt er kennurum ekki
leyfilegt.
*
„Nú skulum við kynna okkur Hrafninn, hið fræga kvæði stór-
skáldsins, Edgars Allan Poe. Auðvitað er hrafninn, hinn svarti
fugl, sem vitjar skáldsins, aðeins táknmynd — táknmynd þján-
ingarinnar. Skáldiö hefir orðið fyrir sárri reynslu — það, sem
hann hefir tapað, kemur „aldrei meir“. Á þessum tveimur orðum
endar hvert erindi, og endurtekningin veldur því, að sá sársauki,
sem í þeim felst, verður enn sárari en ella ....“.
Snögglega afmyndast andlit hans, hann lokar augunum, rekur
fingurgómana inn í augnatóttirnar, rær fram í gráðið.
Nemendurnir þegja — stara forviða á hann — hvima vand-
ræðalega í kringum sig. En kennarinn gefur þeim engan gaum.
Hann situr við borðið sitt með hendurnar fyrir andlitinu og
veit ekkert, hvað fram fer kringum sig. Loks tekur hann að
nötra, og innan stundar setur að honum heiftarleg ekkaflog ....
Það ríkir djúp og þrúgandi þögn í skólastofunni — ekkert
neyrist nema sogandi ekkastunur kennarans. Loks rís lítil og
grönn stúlka á fætur — Toos van de Velde. Hún gengur þegj-
andi út, kemur aftur inn að vörmu spori með vatnsglas í hend-
inni. Og nú gengur hún til kennarans.
„Viljið þér ekki drekka, herra van Aalsten?“ .ségir hún alúö-
lega.
Hann fálmar eftir glasinu, og höndin skelfur, er hann ber
það að vörum sér. Vatnið hristist út á borðið.
„Komið með mér fram fyrir,“ segir stúlkan í bænarrómi.
Kennarinn stendur upp með mestu erfiðismunum, og hún
fylgir honum fram í kennarastofuna. Þegar hún kemur aftur
inn í kennslustofuna, eru skólasystkin hennar byrjuð að stinga
saman nefjum og velta fyrir sér þessu undarlega fyrirbrigði. Og
nú beinast allra augu að Toos van de Velde. „Hvað var þetta,
Toos — hvað kom fyrir “
En Toos ypptir aðeins öxlum.
VEGGFÓDUR
Samband ísl. samvinnufálaga
Peningakassar
3 stærðir. Perðatöskur, 5 stærðir.
K. Einarsson & Björnsson h.f.
Biðjlð verzlun
yðar um
Tjöld
Svefnpoka
Bakpoka
og aðrar sport-
jg vörur frá
AGNA H. F.
vantar unglinga
til að bera út blaðið í eftirtalin hverfi:
Austurstræti,
Skólavörðustíg,
Linilargötu.
GOTT KAUP.
Afgreiðsla Tímans
Sími 2323. Lindargötu 9 A.
Orðsending
til iimlieimtiimaimu Tlmans.
Innheimtumenn Tlmans eru vhisamlega beðnir að
senda áskriftargjöld blaðsins hið allra fyrsta.
Gjalddagi var 1. júlí.
Verð blaðsins utan Reykjavíkur og Mafnarfjarðar, er
kr. 46,00.
Innheimta Tímans.
Jólatrésskraut
Útvegum frá Danmörku: körfur, blómstur-
potta, keramikvasa, skálar jólatrésskraut og
margt fleira fyrir blómabúðir og aðrar verzl-
anir. Kaupandi skaffi innflutningsleyfi.
Mynda- og verðlisti fyrirliggjandi.
Jóli. Karlsson & Co., sími 1707.
UTBREIÐIÐ TÍMANN
*
(Framhald á 4. slöu).