Tíminn - 09.04.1947, Blaðsíða 3

66. blað
TmiíVTV, migvikadaginn 9. apríl 1947
3
NÍRÆ9:
Steinunn Einarsdóttir
á Stokkseyri.
Frú Steinunn Einarsdóttir,
Brún á Stokkseyri, varð níræð
7. apríl í ár. í tilefni af þessu
afmæli langar mig að taka
penna í hönd og skrifa nokkrar
línur. í því sambandi verður að
vísu stiklað á stóru og ritsmíðin
verður býsna fátækleg því níu-
tiu ára ævisaga verður ekki
skráð í smáblaðagrein. Stein-
unn er fædd 7. apríl 1857 að
Eystri-Tungu í Landbroti. Þaðan
fluttist hún ung með foreldrum
sínum að Holtsmúla í Landsveit,
þar sem hún ólst upp og lifði
æskuárin unz hún giftist unn-
usta sínum, Páli Jónssyni frá
Múla í sömu sveit. Ungu hjónin
reistu þá bú að Þverlæk í Holt-
um, en fluttu brátt þaðan á
æskustöðvar Steinunnar, Holts-
múla. Þar vpru þau unz þau
fluttu suður í Flóa fyrst að Rúts-
stöðum en síðar að Vorsabæjar-
hól þar sem þau bjuggu 20 ára
skeið, þar til aldurinn fór að
færast yfir. Þá fluttu þau sig
árið 1932, niður á Stokkseyri
þar sem þau hafa búið síðan.
Steinunn hafði frá fyrstu tíð
því láni að fagna að njóta mik-
ils styrks af trú sinni. Ung lærði
hún um meistarann frá Nazaret
og hefir aldrei efast um hand-
leiðslu hans og náð, enda hefir
það hugarfar „jafnan auðkennt
alla framkomu hennar allt
hennar langa líf og mun svo
verða að leiðarenda. Það væri
vel, ef þeir sem hafa átt þess
kost að vera samferðafólk Stein-
unnar í gegnum lífið hefðu lært
af henni, til hennar var ætíð
gott að koma því þar var styrkur
og skjól fyrir hreti lífsins, auk
þess var Steinunn alíslenzk hús-
móðir. Hún unni landi sínu og
þjóð og naut þess að sjá full-
veldisbaráttu þjóðar sinnar, sjá
moldarkofa breytast í stórhýsi,
sjá fátæktina breytast í velmeg-
un.
Nú, þegar litið er um öxl, mun
Steinunn vera ánægð með sitt
mikla dagsverk. Hún vissi vel að
undirstaðan var að vinna. Enda
byrjaði hún snemma á morgn-
ana og hætti seint á kvöldin.
Starfið var margt.
Steinunn fæddi manni sínum
eina dóttur, Helgu að nafni
Hún var gift Guðmundi Guð-
mundssyni frá Rútsstaða-Norð-
urkoti en fyrir fáum árum and-
aðist hún og var að henni mikil
eftirsjá.
Það munu margir hugsa hlýtt
til Steinunnar á þessari afmæl-
ishátíð og þakka hinni aldur-
hnignu góðu konu fyrir öll sín
góðu verk, sem hún hefir látið
samferðafólkinu í té fyrr og síð-
ar.
Enn horfir Steinunn björtum
augum á lífið, þrátt fyrir árin
og æðrast ei.
Hjartanlegar hamingjuóskir
Steinunn. Guð blessi þig og lífs-
förunaut þinn alla tíð.
Samferðamaður.
Nokkrar leiðréttingar
Grein mín „Þrír Eyrbyggjar“,
sem birtist í Tímanum 27. marz
s. 1., hefir fengið þær skráveifur
af „prentvillupúkanum“, að ég
tel nauðsynlegt að leiðrétta
verstu vitleysurnar. (Leturbr.
það sem leiðrétt er).
Undirfyrirsögn greinarinnar:
„Minningarorð um Eyrarfeðga“,
hefir alveg fallið niður.
Síðasta setningin i öðrum
dálki (I. þætti) hefir talsvert
úr lagi færzt. Sú setning á að
vera þannig: — „Eins þeirra
feðga hefir áður minnst verið
opinberlega, en ég tel að þar sé
þeirra merkismanna að minn-
ast, að ekki sé sæmandi að láta
hinna að engu getið —“.
í III. þætti hefir misprentast
bæjarnafn „Hítarholti" í stað
Hítarneskoti.
V. þáttur hefir þó orðið verst
úti. Þar hefir setningum verið
slegið samtn og orðum úr þeim
sleppt. Sá hluti þáttarins á að
vera svo: „Þrátt fyrir ýmsa erf-
iðleika hefir þó mörg gæfan
fylgt þeim feðgum og blessun.
verið í búi þeira. Eyri mun lengi
bera minjar þeirra feðga og
sveitungar og nágrannar blessa
minningu þeirra. í þriðja sinn,
við sama ættararin, býr nú ekkj*
an á Eyri. Það er trú og von vina
og vandamanna, að þeir holl-
vættir — —“ o. s. frv.
Aðrar prentvillur, svo sem
„heitir heitir“ fyrir heitir, „virð-
ist“ fyrir virtist o. fl. held ég að
séu svo meinlausar að ekki komi
verulega að sök við lestur grein-
arinnar.
Guðm. Illugason.
Búið var af öryggisástæðum
að flytja Ragnheiði húsfreyju
og Kristínu systur hejnnar niður
í sveitir. Einnig Guðrúnu hús-
freyju og börn þeirra Haraldar
frá Hólum.
Að sjálfsögðu er þetta fólk,
sem næst býr eldstöðvunum
engan veginn óttalaust, þótt
flest eða allt sé það æðrulaust.
í jarðskjálfta 1912 hrundi
bærinn í Næfurholti. Ófeigur
bóndi var þá nýgenginn út í
smiðju og var þar staddur, þegar
hinn snarpi kippur varð. Honum
varð það til lífs, að smiðjuþilið,
sem féll inn, nam við allháan
stein neðst í gaflhleðslunni, og
komst hann síðan fljótlega út.
Sá hann þá að bæjarhúsin voru
einnig hrunin, en móðir hans,
Guðrún Jónsdóttir, var hálf upp
undan þekjunni.
Barn fórst þarna, en annað
fólk á bænum hafði líf fyrir þá
tilviljun, að' baðstofuborðið féll
inn á gólf og reisti rönd við
þunga þekjunnar. Konan með
þekjuna í kjöltunni lærbrotn-
aði.
Þá skyldu menn einnig gera
sér ljósa aðstöðu þess fólks, sem
fyrir því verður, að aska og vikur
leggst ekki aðeins yfir tún
þeirra og engjalönd, heldur
einnig yfir úthaga og afrétti, og
breytir þessu öllu í samfelda
eyðimörk á nokkrum klukku-
stunjdum. Er slík reynsla svo
stórbrotin, að enginn gerir sér i
hugarlund, annar en sá, sem
fyrir verður. Og varlega skyldu
menn lá bónda, sem þá hvarflar
að, að fella fremur ásauð sinn,
heldur en að eiga á hættu að
hann, eftir fórnfúsa hjálp sam-
sýslunga, flæmist um þessi ör--
æfi þegar fram á sumar kemur,
og verði ýmist nytjarýr eða
jafnvel hungurmorða. Á þetta
ekki skylt við uppgjafartilfinn-
ingu* Og mun sú tilfinning eigi
síður frábitin því fólki sem enn
býr í sveitum landsins, en for-
eldri voru og forfeðrum,, sem
þoldu hvers konar óáran, og það
við færri úrræði en nú til úr-
bóta.
Vel koma heim við þessa á-
gizkan orðræða og æðruleysi
systkinanna í Næfurholti, sem
róleg bíða og taka því sem að
höndum ber, og ekki ætla sér
að yfirgefa óðal sitt fyrr en
hraunglóðin hefir gert það með
öllu óbyggilegt. Ellegar úrræði
bóndans á nýbýlinu Hólum, með
hinu furðu víðlenda nýbrotna
túni innan vallargarðsins vall-
(Framhald á 4. slBu)
Gunnar Widegren:
Ráðskonan á Grund
þessum trjálundi er gomul róla, nákvæmlega eins og
rólan hjá Gripenstedts-fólkinu í Lindarbrekku. Þú
manst. auðvitað eftir henni og ekki sízt stólnum —
djúpum og sterkviðuðum. Þú datzt nú einu sinni úr
stólnum í Lindarbrekku, þegar við vorum að róla okk-
ur — við stóðum víst sín á hvorum karmi.
í þessum stóli er ég vön að dorma, þegar tómstund-
ir gefast, en Hildigerður flatmagar í grasinu. Ég hlusta
með öðru éyranu á hressilegt skraf hennar og frumleg-
ar hugmyndir hennar um lífið og vandamál þess. En
hugurinn hvarflar til þín og Evu Gripenstedt og allra
hinna. Þarna uni ég reglulega vel. Ef sólskin er, þen
ég fallegu japönsku sóihlífina yfir mig. Við Hildi-
gerður eigum báðar svona sólhlífar fyrir meðalgöngu
hins eðla riddara,* Arthúrs Lundkvists, er fékk þær í
Svenssonsverzlun. Á þeim sér maður Fújíyama í öllum
regnbogans litum, japanskar brýr, háfættar trönur og
ótal margt annað, sem hugurinn getur ímyndað sér, að
beri fyrir auga manns í fallegri, japanskri sveit. Auk
þessa er svo hin brennandi áskorun:
Drekkið aðeins Svenssonskaffi!
Ávallt nýbrennt og malað!
Fyrsti dropinn og síðasta löggin — ætíð jafn gott:
Við notum líka Svenssonskaffi, og það er ekkert
skrum, að Svenssonskaffi sé gott.
Lára komst að þeirri niðurstöðu einn daginn, þegar
það vafðist venju fremur fyrir henni, hvað hún ætti
nú til bragðs að taka, að þessi róla væri auðvitað ætl- .
uð henni. Hún klifraði samstundis upp í hana og tróð
blessuðum bakhlutanum á sér niður í stólinn í reynslu-
skyni.
Dómur hennar féll á þann veg, mér til sárrar gremju,
að þarna færi ágætlega um hana.
—Æ, hvað hér er notalegt, kurraði hún. Hvers vegna
hefir Anna ekki sagt mér af þessari rólu? Hlaupið
þið inn og sækið kodda og púða.
Ég varð við óskum hennar, sótti kodda og púða, og
eftir mikið stimabrak og umstang fór loks svo vel um
Láru, að hún gat sætt sig við það.
Ég þakka kærlega fyrir, sagði hún — dettur þér auð-
vitað í hug. — Nei, ó-nei, gerðu þér það ekki í hugar-
lund. Hún gerir sér ekki þess háttar ómak. í þess stað
, sagði hún:
— Sækið fyrir mig bjölluna, og akizt þið nú einu
sinni úr sporunum!
Ég sótti bjölluna. Að því búnu fór ég inn í eldhúsið,
þar sem Hildigerður stóð eins og klettur úr potthaf-
inu, því að nú er fyrst fyrir alvöru byrjað að búa til
saft og sultu og sjóða niður margs konar góðgæti á
Grund i Gullbringusýslu.
Litlu síðar hringdi Lára, og ég flýtti mér út aftur.
Garmur stóð geltandi undir rólunni og vildi fá að
komast upp í hana.
— Anna, sagði skessan í rólunni, fáið mér hann'
Garm og sækið svo ábreiðu hans og vefjið hana vel ut-
an um hann.
Ég tók Garm í fangið og lyfti honum upp í róluna og
sótti svo ábreiðu hans og vafði hana vandlega utan |
um hann. En ég var ekki fyrr komin inn í eldhúsið en
ég varð að hlaupa aftur út. Lára hringdi enn.
— Anna — það er sólskin! Sækið sólhlífina mína og
! spennið hana yfir um mig.
Flestir hefðu sennilega beðið mig að lána sér sól-
hlífina. En Lára hirðir ekki um þess konar hégóma.
Ég sótti nú samt sólhlífina og þandi hana yfir hana
eins og vel og ég kunni. Eftir þetta fékk ég að vera í
friði drjúga stund — svo einkennilegt sem það var.
Þetta er allrækileg frásögn, en ég hefi af ásettu
ráði reynt að lýsa hverju smáatriði, svo að þú getir
gert þér í hugarlund, hversu yndislegt bað er að njóta
samvista við Láru.
Nú var um hríð friður og kyrrð á Grund, og enginn
ónáðaði okkur, píurnar í eldhúsinu. Karlmennirnir
höfðu skroppið til bæjarins eins og þeirra er vandi.
Þeir urðu að kaupa í svanginn á Garmi eins og vant
var, og þær ferðir verða æ tímafrekari. Svo hringdi
síminn, og ég hljóp inn til þess að anza hringingunni.
Þ?tta var húsbóndinn. Hann var að spyrja mig um
suitukrukkur og niðursuðuglös, sem hann átti að kaupa,
og svo vildi maður Láru fá að tala við eisku konuna
sína. Ég skundaði út að rólunni, en nú sváfu Lára
og Garmur, hvort í annars örmum. Vesalings Lára litla
— hun var náttúrlega þreytt, morguninn hafði verið
svo lýjandi. Hún var ævinlega skapvond á morgnana,
og þennan dag hafði hún byrjað með þvi að ausa
skömmum yfir manninn sinn, vegna þess að hann
blútraði meðan hann hvatti rakblaðið sitt. Rokunni
haiði lokið með þeirri yfirlýsingu, að það hefði verið
versta skyssan, sem hana hefði hent á lífsieiðinni, að
giftast honum. Húsið hérna á Grund er sannarlega
ekki hljóðbært, en rödd Láru myndi bergmála gegnum
margra álna þykka múrveggi frá miðöldunum, svo að
ekkert fór framhjá mér af því, sem hún sagði. Þessu
næst átti hún í dálitlu orðaskaki við Hildigerði, sem
ekki hafði brugðið nógu fljótt við, er hún hringdi
svefnherbergisbjöllunni. Síðan hafði hún snætt morg-
Kaupfélög! ||
Getnm afgreilí nú þegar * *
MJÓLEURSIGTI II
venjulega stærð. Ennfremnr vattbotna <>
ýmsar stærðir. 0
o
| Samband ísl. samvinnufelaga
Sláturfélag Suðurlands
Reykjavík. Sími 1249. Símnefni: Sláturfélag.
Reykhús. — Frystihús.
IViðursuðuverksmiðja. — Bjúgnagerð.
FramleiÖir og selur í heildsölu og smásölu: Niður-
soöið kjöt og fiskmeti, fjölbreytt úrval. Bjúgu og alis
konar áskurö á brauö, mest og bezt úrval á landinu.
Hangikjöt, ávaUt nýreykt, viöurkennt fyrir gæöi.
Frosið köt alls konar, fryst og geymt í vélfrystihúsi
eftir fyllstu nútímakröfum.
Verðskrár sendar eftir óskum, og pantanir afgreiddar
um allt land.
Tilkynning
Það tilkynnist hérmeð, að sandnám er bannað í landar-
eign Sanda í Miðfirði nema með leyfi ábúanda jarðar-
innar, Þorvarðar Júliussonar.
Reykjavík, 28. marz 1947.
Þórir Baldvinssou.
Hjálmtýr Pétursson.

Tilkynning
um pípulagnir í Reykjavík
Bæjarstjórn Reykjavikur hefir löggilt allmarga pípu-
lagningameistara til þess að hafa með höndum fram-
kvæmd vatns-, hita- og hreinlætislagna innanhúss í
Reykjavík, svo og lagningu kaldavatnsæða frá götuæð-
um Vatnsveitunnar inn í hús.
Engir nema þeir, sem fengið hafa slíka löggildingu,
mega héreftir standa fyrir slíkum verkum í Reykjavlk.
Hitaveituheimæðar og tengingar við hitakerfi húsanna
framkvæmir Hitaveitan sjálf, eftir umsóknum þeirra lög-
giltu pípulagningameistara, sem staðið hafa fyrir lagn-
ingu hitakeyfanna.
Upplýsingar um, hverjir hlotið hafa löggildingu, má fá
hér í skrifstofunni.'
Vatus- og Hitaveita Reykjavíkur.
I -----------------------------------------------
Jöröin Rauðkollsstaðir
Hnappadalssýslu er til sölu og laus til ábúðar frá næstu
fardögum.
Búfénaður er einnig til sölu, ef samið er fyrir 14. maí.
Semja ber við undirritaðan — Símstöð Rauðkollsstaðir.
Hákon Kristjánsson.
ÚTBREIÐIÐ TÍMANN