Tíminn - 09.04.1947, Blaðsíða 1

RITSTJÓRI:
ÞÓRARINN ÞÓRARINSSON
ÚTGEFANDI;
FRAMSÓKNARFLOKKURINN
Slmar 2353 og 4373
PRENTSMIÐJAN EDDA h.f.
s
RITST JÓRASKRIFSTOFUR:
EDDUHÚ8I. Lindargðtu 9 A
Slmar 2353 og 4373 v
} AFGREIÐSLA, INNHEIMTA
OG AUGLÝSINGASKRIFf5TOFA:
EDDUHÚSI, LindargÖW 8 A
Sfml 2323
31. árg.
Reykjavík, miovikudaginn 9. apríl 1947
ERLENT YFIRLIT:
Friðarsamningarnir við Austurríki
Lýkur Moskvuf undinum án nokkurs árangurs?
Utanríkisráðherrafundurinn í Moskvu hefir nú staðið yfir í
rúman mánuð, án þéss að nokkurt samkomulag hafi náðst. Vel
má þó vera, að viðræður ráðherranna hafi orðið til þess að
greiða fyrir samkomulagi síðar. Rússar hafi haldið fram ítr-
ustu kröfum, eins og þeirra er vandi, en Bandaríkjamenn og
Bretar hafa ekki sýnt nein merki undansláttar. Frakkar hafa að
ýmsu leyti haft sérstöðu, en þó oftast staðið nær vesturveldun-
um, er þau hafa deilt við Rússa. Höfuðdeilumálin ¦ hafa verið
skaðabótagreiðslurnar og framtíðarstjórn Þýzkalands, en lítið
hefir enn verið rætt um landamærin. Flestar horfur þykja nú
benda til þess, að fundinum ljúki án árangurs.
Þýðingarmikil
embættisveiting
hjá S. Þ,
Gunnar Myrdal, verzlunar-
málaráðherra Svía, hefir fallist
á að taka að sér forstoðu nefnd-
ar, sem starfar á vegum sam-
einuðu þjóðanna og á að fjalla
um endUrreisn Evrópu. Hann
hefir tekið þetta starf að sér til
þriggja ára.
MYRDAL.
Myrdal er einn kunnasti hag-
fræðingur Svía. Hann hefir
unnið sér mikið álit erlendis og
var m. a. fenginn af Bandaríkja-
stjórn til að rannsaka negra-
málin þar í landi og gera tillög-
ur um þau. Árið 1944 var hann
kominn á þing og varð verzlun-
armálaráðherra, þegar jafnað-
armenn mynduðu flokksstjórn
1945. Mikill styr hefir staðið um
hann síðan hann tók við þess-
ari stöðu. Myrdal er 48 ára
gamall. \
Eftirmaður Myrdals sem verzl-
unarráðherra verður Axel
Gjáres, sem hefir verið einn af
f^emstu mönnum samvinnufé-
laganna í Svíþjóð.
ERLENDAR FRÉTTIR
De Gaulle hélt ræðu í Strass-
burg síðastl. mánudag, þar sem
hann krafðist breytinga á
stjórnarskránni og kenndi henni
um stjórnaröngþveitið. Hann
fór hörðum orðum um kom-
múnista og gagnrýna þeir hann
nú ákaft í blöðum sínum.
Verkfall símamanna í Banda-
ríkjunum hófst sðastl. mánu-
dag. Símakerfið í Bandaríkj-
unura er yfirleitt eign auðfélaga,
og hefir Truman forseti ráðgert
að láta ríkið taka rekstur pess
í sínar hendur, ef verkfallið
stendúr lengi.
Bretar hafa æskt aukaþings
sameinuðu þjóðanna til að fjalla
um Palestínumálið. Þeir hafa
og krafizt að kæra þeirra á
hendur Albönum verði lögð fyrir
alþj óðadómstólinn.
Henry Ford, bílakóngurinn
(Framhald á 4. síSu)
? Það mun tæpast valda al-
mennum vonbrigðum, þótt þess-
um fundi ljuki án árangurs. Það
var vitað í upphafi, að friðar-
samningarnir við ^Þjóðverja
myndu valda miklu taugastríði
milli stórveldanna áður en þeir
jkæmust í höfn. Fyrsta utanrík-
isráðherrafundinum, er fjallaði
! um friðarsamningana við
bandamenn Þjóðverja, lauk án
i samkomulags. Frá friðarsamn-
ingum við Þjóðverja verður á-
1 reiðanlega ekki gengið fyrr en
stórveldin telja hvert um sig
fullprófað, hyað þau geta kom-
izt lengst. Það þarf því engan
| veginn að vera merki um versn-
andi friðarhorfur í heiminum,
þótt mál þetta dragist á langinn
og ýmsar ýfingar virðast'fara
vaxandi milli stórveldanna á
meðan, t. d. í sambandi við
Grikklandsmálin.
' Það mun þó alltaf valda einni
þjóð miklum vonbrigðum, ef
Moskvufundinum lýkur án
samkomulags. Það eru Austur-
ríkismenn. Þeir haf gert sér
vonir um, að fundurinn gæti
alltaf gengið frá friðarsamn-
ingum við þá, þótt friðarsamn-
ingarnir við Þjóðverja drægist á
lang.tfm. Svo getur líka farið, að
funduriruj afgreiði austurrísku
friðarsamningana sérstaklega,
en litlar líkur eru þó fyrir því,
eins og málin horfa nú.
Af hálfu vesturveldanna er
ekkert því til fyrirstöðu, að
strax verði gengið frá friðar-
samningum við Austurríki. Öðru
mali gegnir um Rússa. Þeir kref j
ast allhárra skaðab^a. Þeir
krefjast einnig, að allar eignir,
sem Þjóðverjar áttu í Austur-
riki, þegar stríðinu lauk, verði
gerðar upptækar. Bandamenn
styðja.hins vegar þá kröfu Aust-
urríkismanna, að aðeins þær
eignir, sem Þjóðverjar áttu
1938, verði gerðar upptækar.
Yrði fallizt á kröfur Rússa,
myndi af því hljótast fjárhags-
leg upvigjöf Austurríkismanna,
því að 'Þjóðverjar lögðu undir
sig allar helztu verksmiðjur
þeirra qg iðjuver á" tímabilinu
1938—45, er þeir réðu lögum og
lofum í landinu. %
Ef Rússar slaka ekki til á
þessum kröfum, verður erfitt
fyrif Austurríkismenn að ganga
að friðarskilmálunum. Rússar
eru hins vegar ekki líklegir til
undansláttar, eins og málin
standa nú. Ef þeir semja frið
vlð Austurríki, verða þeir ekki
aðeins að flytja her sinn þaðan,
heldur einnig frá Ungverjalandi
og Rúmeníu, því að eftir 10. maí
geta þeir aðeins réttlætt hersetu
sína í þessum löndum með því,
að þeir þurfi að halda upp sam-
gönguleiðum til setuliðs síns I
Austurríki. Allt bendir til, að
Rússar vilji hafa her í þessum
löndum sem lengst.
Eld.arn.Lr í Heklu loga glatt
:^^m^ ^^
'"^i^**
66. blað
Vikurinn hefir skafið
úr brekkum og börð-
» Tl''i 1 \>X* •
;'.

L>4:'*~'-?* .
V* ¦ \/-|^^<*''
¦ ... f,. * ': :
' -- ^KmWtmaͣ
tfjiíölli
Efri myndin er tekin að næturlagi
frá Galtalæk á landi. Gígurinn uppi
í öxlinni spýr eldi og eimyrju, en nið-
ur hlíðina byltast glóandi hraún-
straumar. - Neðri myndin er af Pálma
Hannessýni aektor og danska prófess-
ornum N. Nielsen, kvöldið sem jarð-
fræðingarnir dönsku komu hingað til
lands. Hún er tekin á heimili Pálmá.
eir ræða af sýnilegum áhuga um þau
verkefni, sem - nú bíða þeirra, enda er
það ekki á hverjum degi, að jarðftæð-
ingar fái slíkt tækifæri til rannsókna
á jarðeldum og eðVi þeirra. En þrátt
fyrir það vona þeir, sem aðrir, að
þessu gosi megi sem fyrst linna.
Ljósm.: Guðni Þórðarson).
Það kemur einnig til greina,
að pólitiskar skoðanir Austur-
ríkismanna eru Rússum ekki
heldur að skapi. Rússar telja
Austurríkismenn eiga að vera
sér þakkláta, því að þeir hafi
frelsað þá undan oki nazista.
(Framhald á 4. siöu)
Brottflutningi
Bandaríkjahersins
lokið
Brottflutningi leifa Banda-
ríkjaiiersins hér á landi var
lokið klukkan átta í, gærkvöldi.
Herliðið átti að fara héðan 5.
apríl í síðasta lagi, en vegna ó-
fyrirf jáanlegratafa fékk Banda-
ríkjastjórn þriggja daga frest.
En nú er herinn með öllu far-
inn héðan, og íslendingar geta
kvatt hann með þeim orðum, að
hin langa dvöl hans hér hafi
verið eins árekstralítil og frek-
ast var hægt að vænta.
Benedikt Einarsson
í Miðengi sjötugur
Benedikt Einarsson, bóndi í
Miðengi í Grímsnesi, varð sjö-
tugur 1. apríl sðastliðinn.
Benedikt er myndarlegur
bóndi og gegnasti maður í hví-
vetna og gáfumaður mikill.
Benedikt ólst upp að Valda-
stöðum i Kjós. Hann er kvænt-
ur frændkonu sinni, Halldóru
frá Valdastöðum, Guðmunds-
dóttur.
Hekla klofin að endilöngu
Gríðarstór björg kastast enn í sífellu
upp úr ef sta gígnum
Viðlal viS jarðfræoingana í Næfiirholti
í fyrrinótt.
Tíðindamaður Tímans fór í fyrradag austíir að Heklu og hitti
jarðfræðinga þá, sem þar eru að rannsóknum, í Næfurholti, um
miðnætti í fyrrinótt. Voru þar tveir Danir, Niels Nielsen og Noe
Nygaard, einn Svíi, Sven Gavelin, og sex íslendingar, Pálmi
Hannesson, Sigurður Þórarinsson, Steinþór Sigurðsson, Guð-
mundur Kjartansson, Jóhannes Áskelsson og Trausti Einars-
son. Er Pálmi Hannesson fyrirliði þessara Heklurannsókna.

Fundir Alþingis
hefjast að nýju.
Fundir Alþingis hófust aftur í
gær eftir páskafríið. Áðupr en
gengið var til dagskrár í deild-
um, var haldinn fundur í sam-
einuo'ii þiligi til að minnast
fráfalls Árna Jónssonar frá
Múla.
Erfitt verkefni og hætulegt.
Það er bæði erfitt verkefni og
hættulegt að rannsaka Heklu-
gosið og gang þess, þótt Palmi
Hannesson segði reyndar, að
hann teldi það litlu meiri á-
hættu en standa á götuhorni í
Reykjavik. Grjötflugið úr gig-
um Heklu er enn allhatramt,
þegar hún tekur andköfin, en
jarðfræöingarnar eru alla daga
á ferli eins hátt uppi í fjallinu
og nærri eldstöðvunum og unnt
er. Þeir hafa jafnvel gengið
alla leið niður í sum'a gígana í
norðan verðu fjallinu, þar sem
gos eru nú hætt eða hlé á þeim.
Til þessara rannsókna sinna
fara jarðfræðingarnir á fætur
með birtu, en koma iðulega ekki
heim aftur fyrr undir miðnætti.
Þetta kvöld, sem tíðindamaður-
inn var eystra, gengu þeir ekkí
til náða fyrr en komið var fram
á miðja nótt.
Ekki sízt mun þetta vera út;-
lendu jarðfræðingunum erfitt,
þar eð þeir eru óvanir slíku
landslagi og fjallgöngum. Eigi
að síður voru þeir hressir í
bragði og glaðir.
Hekla klofin að enðilöngu.
— Fjallið er klofið að endi-
löngu frá norðaustri til suð-
vesturs, sagði Pálmi Hannesson,
en gígaröðih, sem er í þessari
sprungu, gengur þó ekki eftir
háhrygg fjallsins, og dálítið
hefir hún færzt til síðustu dag-
ana. Þrír gígar eru nú virkir.
Einn þeirra er uppi á háfjall-
inu — hann spýr hraunleðju og
stórum björgum hátt í loft upp
með dálitlum hvildum. Þessi
björg falla ýmist niður í gíginn
aftur eða hrapa niður í hlíðar,
sum margir metrar að þver-
máli. Tilsýndar að sjá eru þessi
björg e'ins og eldspýtustokkar,
flögra og dansa í eldhafinu.
áetta er líka eini gígurinn, sem
nú spýr dálítilli ösku. Annar
gígur, sem enn lætur að sér
kveða, er í suðuröxlinni. Hinn
þriðji er neðarlega í hlíðum
Heklu. Hann myndaðist við
sprengingu mikla að kvöldi
fyrsta- gosdagsins, og úr hon-
um vellur sífellt glóandi hraun,
sem streymir niður á jafnsléttu.
Auk þess eru svo gígar og augu,
þar sem glóandi hraun kraum-
um í
Hætt við að slátra fénn
Sér í auða jörð í Fljótshlíðinni.
Tiðindamaður blaðsins talaði
við Ólaf Túbals bónda í Múla-
koti. Hann sagði, að heldur væri
nú skárra umhorfs í Fljótshlíð-
inni. Á laugardaginn hvessti af
austri, og fauk þá askan og
vikrið til, svo að nú eru komnir
auðir grandar í btekkur og leiti
og slétta velli, þar sem stormur-
inn náði sér. Var veður hið
versta sökum vikurfoks þennan
dag, svo að vart var komandi
út fyrir húsdyr, þótt menn
neyddust samt til þess að sækja
vatn handa skepnunum. En
vatn verður víða að sækja lang-
ar leiðir í Innhlíðinni.
Hætt við niðurskurð.
Niðurskurður sauðfjár verður
ekki framkvæmdur, að minnsta
kosti ekki fyrst um sinn, og
hestum öllum í Innhlíðinni hefir
verið komið burt, alveg út í
Hvolhrepp. Þótt talsvert hafi
skafið, er sauðfé ekki beitt,
enda mun það ekkert gagn gera
sér úti, fyrr en jörð fer að
grænka.
300 gramma þungur steinn.
Vikurinn, sem féll var yfir-
leitt hálfur og upp í þrjá senti-
metra i þvermál, en stærstu vik-
ursteinarnir eru á stærð við
stærstu karlmannshnefa. Til
dæmis fannst nýlega hjá Nik-
ulásarhúsum í Fljótshlíð steinn,
sem var 300 grömm að þyngd.
Er enginn vafi á því, að vikur-
fallið hefði orðið búfénaði að
bana, ef gosið hefði ekki komið
svona snemma morguns, áður
en búið var að hleypa út. Hætt
er einnig við, að það hefði orðið
mönnum að skaða, ef fóJk hefði
almennt verið úti við, þegar
gosið hófst.
Erin allt við hið sama
í Hekju
Eldarnir virðast magn-
ast á nóttu hverri.
Tíðindamaður Tímans átti tal
við símstöðina að Fellsmúla i
gær. Sagði hahn, að gosmökkur
væri enn yfir fjaliinu, svo sem
verið hefði síðustu daga, og
dynkir hefðu heyrzt fram undir
klukkán tíu i gærmorgun. Á
hverju kvöldi sjást eldar miklir,
og svo virðist sem gosin færist
í aukana á kvöldin, en hjaðni
svo aftur, er kemur fram á
daginn.
Olafur Pálsson á Þor-
valdseyri sjötugur
Olafur Pálsson, bóndi á Þor-
valdseyri undir Eyjafjöllum, er
sjötugur í dag. Hann er einhver
athyglisverðasti og myndarleg-
asti bóndi á Suðurlandi, og
munu fáir reka búskap sinn
með 'jafn miklu nýtizku sniði
og hann.
. Afmælisviðtal við Ólaf bónda
á Þorvaldseyri birtist í næsta
blaði. ''
ar, án þess að fljóti út úr þeim.
Að kvöldlagi sést lika víða í
glóandi hraunstraumana. Drun-
urnar i fjallinu hafa minnkað
stórlega, og 'nú heyrist þaðan
aðeins líkt og þungur ölduniður
(Framhald á 4. síðu)