Tíminn - 05.06.1947, Blaðsíða 3

101. blað
TlMlIW. fimmtMdaginn 5. júní 1947
3
MorgunbLahih
og áfengismáLin
Morgunblaðið 29. maí s.l. ver
næstum heilli blaðsíðu til þess
að ræða áfengismálin, og þar í
er sjálfur ritstjórnardálkurinn.
Þar er kvartað undan drykkju-
skap og ófremdarástandi í áfeng
ismálum þjóðarinnar, og þar eru
einnig ræddar „skynsamlegar
tillögur". Auðvitað erum við
bindindismenn sammála blaðinu
í því að ástandið í þessum efn-
um sé bágborið, en við erum
því ekki sammála að öllu leyti.
Ein yfirskriftin hjá Víkverja
á þessari ritstjórnarblaðsíðu
Morgunblaðsins er: „Haugavit-
leysa“. Hún kemur sem niður-
lag á harmatölum Víkverja yfir
því, að áfengi skuli ekki selt í
glösum, en aðeins í heilflöskum.
Og svo koma þessar línur:
„Hrein haugavitleysa alt sam-
an. Og komi menn með skyn-
samlegar tillögur í þessum mál-
um, þá eru þeir úthrópaðir um
allt land, eins og hverjir aðrir
óbótamenn“.
Það er satt, að hrein hauga-
vitleysa er allt klúður þjóðar-
innar með áfengismálin. Hitt
eru Morgunblaðsöfgar, að komi
menn með skynsamlegar tillög-
ur, þá séu Jaiir úthrópaðir um
allt land, sem hverjir aðrir ó-
bótamenn. Eða vill blaðið ekki
skýra málið nánar?
Þær tillögur, sem ræddar eru í
ritstjórnardálkinum og voru
bornar fram fyrir nokkru af ein-
um ágætum lækni bæjarms, Al-
freð Gíslas., eru auðvitað skyn-
samlegar, eins og nú standa
sakir. Það er sjálfsagt að reyna
að bjarga þeim, sem búið er að
eyðileggja og lækna þá, sem
búið er að sýkja, en sjálft eyði-
leggingarstarfið er fordæman-
legt. Það er skynsamlegt að
draga mann upp, ef hann hefir
dottið í sjóinn út af hafnargarð-
inum, en það er ekki skynsam-
legt að kasta manninum af
garðinum og út í sjóinn og hrópa
svo á hjálp til að draga hann
upp úr. En þetta er nákvæmlega
mynd af aðförum þjóðarinnar
í áfengismálunum. Áfengið er
selt viðstöðulaust og salan stöð-
ugt aukin, menn þannig gerðir
að ræflum, o.g svo er hrópað á
hjálp þeim til handa.
Jæja, haldið þið áfram með
þetta góðir hálsar, ef samvizka
ykkar og greind leyfir það. En
það get ég sagt Víkverja góðum,
að hann mun lengi þurfa að
kvarta undan ósæmilegum
drykkjuskap á meðan áfengið
flóir, og ekkert síður þótt það
yrði selt í glösum. Lítið þýðir
að kvarta um þakleka, ef rifin
eru göt á þakið.
ÁTengi hefir verið selt í glös-
um öldum saman í mörgum
löndum. Hvernig hefir það gef-
izt? Það er ekki til áfengissala,
sem betur útbreiðir drykkjuskap
heldur en þessi aðferð. Við ís-
lendingar drekkum nú um 2
lítra af hreinum vínanda á
hvert nef í landinu. Hér er ekki
„staupa“ sala. Bandaríkjamenn
selja áfengi með mjög frjálsu
skipulagi, einnig í „staupum“.
Þeir drekka 6,8 lítra á mann af
hreinu áfengi, og í Washington
D. og C., þar sem stjórnin situr,
er neyzlan um 13 lítrar á mann
af hreinu áfengi.
Énglendingar hafa mjög svo
frjálsa áfengissölu. Þeir drekka
nú fyrir um 700 miljónir ster-
lingspunda á ári. Þannig mætti
lengi telja. Það drekkur engin
þjóð áfengi og selur engin þjóð
áfengi í neinni mynd og með
neinu fyrirkomulagi, nema sér
til stórskaða. Allt tal um slíkt
eru blekkingar og slúður.
Það má því fullyrða, að svo
mikil „haugavitleysa“, sem öll
meðferð þjóðarinnar er á áfeng
ismálunum, þá er þó krafa Morg
unblaðsins um frjálsari áfengis-
sölu, rýmri vínveitingaleyfi og
sölu áfengis í glösum, enn meiri
„haugavitleysa“.
Það eru létt rök að tala stöð-
ugt um öfgamenn, eins og gert
er í áðurnefndum ritstjórnar-
dálki Morgunblaðsins, en það er
þá víst, að öfgarnar eru ekkert
síður þeirra manna megin, sem
að slíkum skrifum standa.
Pétur Sigurffsson.
Afkoma atvinnuveganna
(Framhald af 2. síðu)
310 uppi 316 stig, var það meðal
annars • fyrir verðhækkun á
fatnaði og kolum. Kaupstaðabú-
ar hafa fengið þessá verðhækk-
un bætta með niðurgreiðslu á
verði landbúnaðarafurða, en
bændurnir, sem líka nota fatn-
að og kol hafa engar bætur
fengið fyrir þessa verðhækkun.
Má telja víst, að niðurgreiðsl-
ur landbúnaðarafurðunum verði
framkvæmdar áfram líkt og
verið hefir undanfarið. En verði
það gert eiga bændur skýlaus-
ann rétt á því að fá hliðstæðar
kjarabætur og neytendurnir fá
með niðurgreiðslunum.
Þangað lig'g'ja leið-
irnar.
Síðan 1940 er talið að um 10
þúsund manns hafi flutt til
Reykjavíkur. Bendir flest til
þess, að áður en langt um líður
mun nærri helmingur þjóðar-
innar búa þar. Reykjavík hefir
margt að bjóða fram yfir aðra
staði á landinu. Þar eru flestar
helztu menntastofnanir lands-
ins og því hvergi jafnauðvelt
að afla sér menntunar. Þar er
fjölbreyttara skemmtanalíf en
annars staðar á landinu, raf-
magn og hitaveita og fjþlda
mörg önnur þægindi, sem lokka
og draga hugi manna til sín, og
þá sérstaklega unga fólksins.
Eitt af mestu vandamálum
sveitanna og strjálbýlisins eru
skólamálin. Þar verða börn og
ungt fólk að dvelja langdvölum
fjarri heimilum sínum við
skólanám. Þetta hefir mikinn
kostnað og óþægindi i för með
sér, og er meðal annars ein af
orsökunum til hins mikla fólks-
flutnings úr sveitunum til
Reykjavíkur.
Af hinum mikla fólksfjölda
sem safnazt til Reykjavíkur
leiðir það, að hvergi mun meiri
nauðsyn fyrir þjóðina á nýsköp-
un atvinnuveganna en einmitt
þar.
Það ætti að mega vænta þess,
að þar væri alltaf hægt að fá
fólk til nauðsynlegra og aðkall
andi starfa, en svo mun þó ekki
vera. Má í því sambandi benda
á það að sjúkrahúsin munu oft
vera í vandræðum með að fá
nauðsynlegt starfsfólk.
Það er langt um of margt fólk
í Reykjavík, sem lifir á verzlun
inni. Ríkisvaldið ber fyrst og
fremst ábyrgð á þessu með því
að hafa að undanförnu leyft
óhóflega álagningu á vörur bæði
í heildsölu og smásölu. Er fátt
(Framhald á 4. síðu)
* Gunnar Widegren:
Ráðskonan á Grund
— Honum hefi ég ekki gleymt heldur .... en ....
elsku góði Svanur — heyrðirðu ekki hvers ég var að
biðja þig? Þú hefðir mátt segja mér allar þínar hug-
renningar og spyrja og heimta svar, ef þú hefðir bara
komið fáeinum vikum fyrr — og guð má vita, hverju
ég hefði þá svarað. En nú er það of seint.
— Hvers vegna það? spurði Svanur og tók svo fast
um stýrið, að hnúarnir hvítnuðu.
— Það veit ég ekki, Svanur sagði ég og lagði hönd
mína á hné honum. Ég veit bara, að það er of seint.
— Þú hefir kannske komizt í kynni við einhvern
skógarguð hér um slóðir? sagði Svanur háðslega.
Það seig í mig, og ég dró að mér höndina.
— Sá karlmaður, sem ég hefi nánust mök við, er
húsbóndinn, og hann er rauðhærður ýstrubelgur, sem
segir aldrei annað en e-há og ja-há, hvað sem við hann
er sagt, og svo er sextugur fánaberi, sem fengið hefir
liðsforingjatign, og vörubílstjóri, sem trúlofaðist hinni
stúlkunni á Grund fyrir fáum dögum, og loks Jóhann
í Stórholti. Báðir þessir síðasttöldu hafa beðið mín og
verið hryggbrotnir. Aðra karlmenn hefi ég varla séð.
— Og ég er þá þriðji biðillinn, sem þú hryggbrýtur
í sumar. Jú — ég þakka auðsýnda vináttu.
Svanur hló gremjulega.
— Vertu nú skynsamur, Svanur. Þú verður alls ekki
hryggbrotinn, ef þú berð ekki upp neitt bónorð, og
bónorð hefirðu ekki borið upp enn.
— En góða Alfa — hvað í ósköpunum er það, sem
bannar okkur að njótast?
— Það veit ég ekki — ég segi það einu sinni enn,
Svanur. Ég veit það ekki, og ég kalla allar helgar vættir
til vitnis um • það, að ég segi satt. Ég finn bara, að
þetta er svona.
— Það er skrítið.
— Já, Svanur. Mér finnst það líka, en ég get ekki
að þessu gert. — En nú er ég komin heim. Finnst þér
ekki dásamlega fallegt hérna? Ég þakka þér fyrir
skemmtunina og bílferðina, og vænt þætti mér um, ef
þú gætir verið vinur minn áfram.
Ég fann, að ég varð að vera sem vingjarnlegust við
hann, ef ég gæti á þann hátt dregið ofurlítið úr þeim
sársauka, sem ég hafði valdið honum. Ég var í þann
veginn að rétta honum höndina og hafði þegar sagt
„í drottins ást og friði.“ En nú varð ég skyndilega að
venda mínu kvæði í kross. Hýsbóndinn og Skjöldur
komu allt í einu í ljós við bugðuna á veginum, nokkur
skref frá okkur. Ég smellti fingrum í dauðans ofboði
og botnaði þessa fallegu,kveðju mína á þann veg, sem
mér þótti bezt við eiga í svipinn.
— í drottins ást og friði, flýtti ég mér að endurtaka,
í drottins ást og friði, Skjöldur, og ég, sem hefi ekki
séð blessaðan karlinn minn í allan dag! — Verið þér
sælir, kæri prestur, og þakka yður ægilega vel fyrir
ómakið, sem þér gerðuð yður mín vegna.
Ég hneigði mig fyrir honum, þar sem hann sat agn-
dofa við stýrið. Ég hneigði mig líka fyrir húsbóndanum,
sem stóð agndofa á miðjum veginum og starði á bilinn,
prestinn og mig, og svo stikaði ég hnarreist upp trjá-
göngin heima að bænum með Skjöld dansandi í kring-
um mig. Ég hélt á kökupokanum í annarri hendinni,
en i brjósti mínu toguðust hryggð og gleði á um völdin.
Eitthvað varnaði mér þess að fara beina leið inn í
eldhús til Hildigerðar, sem ég vissi, að beið mín með
óþreyju, þar eð hún hafði spáð því, að ég myndi koma
heim með sitthvað gott, er hún hafði náttúrlega hugsað
sér að tolla dálítið. Ég rölti út í garðinn, í stað þess að
fara inn, og þar vafði ég armana utan um stofn á
gömlu reynitré, því að annað betra var ekki fyrir hendi.
Ég lagði kinnina að hrufóttum berkinum og rak reyn-
inum loks rembikoss, því að allt í einu var eins og ljós
rynni upp fyrir mér.
Það var ekki nein mannleg vera, sem hafði máð brott
úr huga mér mynd Svans, sem mér hafði einu sinni
virzt svo fögur og glæsileg. Það var sjálf Grundin, sem
hafði unnið hjarta mitt. Ég er sem bergnumin. Ég er
þegar farin að kvíða þeim degi, er ég verð að kveðja
þennan stað. Sú var tíðin, að ég beið með óþreyju eftir
dagblöðunum, ef þar kynni að vera auglýst einhver
staða, er ég gæti fengið. Nú þori ég varla að snerta
þau. Ennþá hræddari er ég við bréf. Hver veit, nema
bráðum komi bréf, sem heimtar mig burt úr þessari
indælu sveit. Það yrði eins og dauðadómur yfir mér.
Hæ, hæ og hó! Mér dettur þó alltaf í hug eitthvert
ráð.
Þín
Anna Andersson.
SEYTJÁNDI KAFLI.
Hjartans engillinn rpinn!
Ég bið þig að láta bréfið, sem þessum línum fylgir,
í póstinn fyrir mig. Það er til Svans Hedelíusar, eins
og þú sérð, og það er svar við bréfi, sem ég fékk í gær.
Það var dásamlega elskulegt bréf, og detti þér í hug, að
hann hafi verið að endurnýja bónorðið, þá ertu á
villigötum. Hann fór bara ofur-varlega í kringum það,
Tilkynning
frá landbúnaðarráðuneytinu
í
Vegna ráðstafana um kaup á smjöri er hér með
skorað á öll mjólkurbú, jmjörbú, kaupfélög og kaup-
menn að tilkynna landbúnaðarráðuneytinu um
smjörbirgðir sínar þann 6. þ. m. og taka fram, hve
mikið af þeim er í söluumbúðum (y2 kg. og 1 kg.).
Tilkynningu þessa ber að senda ráðuneytinu sím-
leiðis fyrir 8. þ. m.
4. júní 1947.
LaiidbúuaðarráðuneyÉið.
Jörðin
Ashraun í Skeiðahreppi fæst til ábúðar nú þegar. Kaup
geta komið til greina. Tún, áborin. Véltækar engjar á
áveitusvæðinu. Lax- og silungsveiði fylgir jörðinni.
Allar upplýsingar gefur eigandi jarðarinnar,
Jónas Mag'uússon
Stardal.
Hjúkrunarmenn
vantar á Klepi>sspítalann. IJppl. í
síma 2319.
Sköft á steypuskóflur
úr brenni, fyrirliggjandi.
Arinbjörn Jónsson, heildverzlun
Laugaveg 39. — Simi 6003.
Starfsstúlkur
vantar á Kleppsspítalann.
Upplýsingar í sima 2319.
Kona manns
Nýja bió í Reykjavík er nú
byrjað að sýna sænsku stór-
myndina „Kona manns“, sem
gerð er eftir samnefndri skáld-
sögu eftir Vilhelm Moberg. Er
saga sú kunn mjög hér á landi,
og ekki sízt meðal lesenda Tím-
ans, því að hún birtist fyrst á
islenzku sem framhaldssaga hér
í blaðinu, svo sem öllum mun
minnisstætt. Öðlaðist hún mikl-
ar vinsældir meðal lesenda
blaðsins, og þegar sagan svo
kom út í bókarformi, seldist hún
svo ört, að slíks mun fá dæmi
áður. Á þremur dögum seldist
upplag bókarinnar algerlega1
upp, og var þó sáralítið af upp- J
laginu sent til bóksala utan
Reykjavíkur. Bókin var því næst
gefin út öðru sinni, og munu
samtals hafa selzt af henni fleiri
eintök hér á landi en nokkurri
annarri þýddri skáldsögu.
í Svíþjóð og á Norðurlöndum
yfirleitt hefir „Kona manns"
ekki síður átt vinsældum að
fagna en hér á landi. Og sama
hefir raunin orðið með kvik-
myndina, sem hvarvetna hefir
fffinnumit
iLuídar uorrar vi<) landi&.
^JdeitJ á cJ^andcjrœ Ji (mjóf).
Jdbripitopa ^JdtapparitLf 29.
átt hinu mesta gengi að fagna.
Og geta má þess, að síðastliðinn
vetur var sagan sýnd á leiksviði
i Kaupmannahöfn við ágætar
undirtektir.