Tíminn - 22.10.1947, Blaðsíða 3

193. blað
TÍi>lirV\\ miðvikndaginn 23. okt. 1947
3
Dánar minning:
Sigurður Þorsteinsson
Hnappavöllum.
Á síðustu dögum föstunnar á
næst liðnu vori var aldraður
Öræfingur, Sigurður Þorsteins-
son kennari, skyndilega kvadd-
ur burt af sviði þessa jarðneska
lífs.
Hann var fæddur 6. apríl 1869.
Foreldrar hans, Þorsteinn Páls-
son og Guðrún Þorsteinsdóttir
bjuggu á Hnappavöllum. Við
eitt býlið í því bæjahverfi var
starfsferill þeirra bundinn, enda
var Þorsteinn af þeim frænd-
garði, sem setið hefir það óðal
óslitið a. m. k. um elins til
tveggja alda skeið.
Sigurður ólst upp hjá foreldr-
um sínum í hópi allmargra syst-
kina. Á unglingsárunum stund-
aði hann nám hjá hinum þjóð-
kunna kennimanni séra Ólafi
Magnússyni, sem þá var sóknar-
prestur að Sandfellli, en 23 ára
gamall hóf hann kennslustörf í
Öræfum. Var það brautryðj-
ehdastarf hafið hálfum öðrum
áratug áður en hin fyrstu
fræðslulög voru sett og skóla-
skylda ákveðin. Árin 1897—’99
stundaði hann nám við búnað-
arskólann á Eiðum, en hvarf
heim um stund að því námi
loknu. Aldamótaárið tfór Sig-
urður til Seyðisfjarðar, dvaldi
þár næstu fimm árin og vann
áð bókbandsiðn. Eftir það flutti
hann aftur heim, settist að hjá
bræðrum sínum á föðurleifðinni
og átti þar heimili til dauða-
dags.
Þegar í bernsku varð Sigurður
að mæta alvarlegum veikind-
um, sem lömuðu þrek hans svo,
að hann bar þess merki æ síðan.
Þrátt fyrir það skilaði hann
með ávöxtum því pundi, sem
honum var fengið. Sigurður
mundi tvenna tímana. Undir
ævilokin gat hann látið atburði
sjö áratuga svífa fyrir hug-
skotssjónum, eins og kvikmynd.
Hann mundi eftir árroða hins
nýja þjóðfrelsis, þegar öjl þjóðin
fagnaði nýrri frelsisskrá og
sveitungar hans settust að
mannfagnaði, ' þar sem sólin
skein í heiði. Um það leyti að
hann varð fulltíða lögðu harð-
indi þungan hramm yfir land og
þjóð og hafísinn, landsins forni
fjandi, svo sem Matthías kvað,
varð fyrstur að sandi fyrr en
sigling, sól og bjargarráð. Síðan
fylgdist hann með framförum
sveitar sinnar og þróun þjóð-
lífsins stig af stigi. Af með-
fæddri skapgerð og ríkulegri
lífsreynslu var mótuð í huga
hans nokkur fastheldni, en
lausung og oflátungsháttur var
honum lítt að skapi. Sigurði var
það hugstætt, að eins og mað-
urinn sáir, svo mun hann og
uppsker^ að ráðdeild og starf
er traustasta undirstaða allra
framfara. Með það í huga starf-
aði hann, svo sem kraftar
leyfðu, tii hinzta dags, gæddur
þeirri trú, að upp úr djúpi dauða
Drottins renni fagrahvel.
P. Þ.
Hrossin á landbúnað-
arsýningunni
(Framhald af 2. síðu)
fjölhæf í gangi. Önnur dóttir
Þokka er Grána á Seljalandi.
Hún var 57 þuml. á hæð er hún
var þriggja vetra, og ég tel að
hún sé svo vænn gripur að
vafasamt sé hvort hún ætti ekki
öllum gripum fremur heima í
hrossakynbótabúi ríkisins.
Óþarft er að gleyma þeim Gæs
og Skjónu á Hvoli, sem báðar
eru fagrar vel, og miklir og fjöl-
hæfir gæðingar.
Ég hirði eigi að telja upp fleiri
dæmi um afkvæmi Þokka. Hvort
þessi dæmi er ég hefi tilgreint
eru samkvæmt dómi sand-
græðslustjórans í áður áminnstri
grein, eða stangast við stað-
reyndirnar, verða lesendur að
gera upp við sig sjálfir.
Eyjarhólum í okt. 1947.
Þorlákur Björnsson.
Nú skulum við gera ráð
fyrir, að ríkið láti í þetta kr. 150,000
Láti StórstúkUy íslands
hafa auk þess ............. — 150,000
Leggi tll skrifstofuhalds .. — 50,000
Samtals kr. 350,000
Það er um 150 þúsundum
króna meira, en það sem nú er
á fjárlögum, en mundi gefa
margfaldan árangur. Og er þessi
upphæð nokkuð ósanngjörn sem
framlag til sárabóta frá stofn-
un, sem selur áfengi fyrir 47
milljónir króna, sem alltaf
hlýtur að hafa margvíslegar og
raunalegar afleiðingar.
Auk þessa yrði þó auðvitað
að koma starfræksla drykkju-
mannahælis og öll umsorg á-
fengissjúklinga.
Á móti þvi, sem norska ríkið
leggur fram, er talið vist að
bindindisfélögin í Noregi leggi
fram á móti minnst tvær mill-
jónir króna. Þetta er fórn hinna
mörgu félagsmanna í þessum
mismunandi félögum. íslenzkir
bindindismenn leggja líka fram
drjúgan skerf. Um það liggja
ekki fyrir neinar sérstakar
skýrslur.
Vitanlega þarf að vanda vel
mannvalið, þegar ráða skal
þessa umræddu bindindisfræð-
ara eða námsstjóra. í Svíþjóð
verða þeir að hljóta viðurkenn-
ingu fræðslumálastjórnar, og
komið getur fyrir, að félaga-
krefin verði að reyna hvern
jnanninn á fætur öðrum, áður
en heppnast að finna hinn
rétta mann, sem hlotið getur
viðurkenningu fræðslumála-
stjóra.
Stjórnir Sambanda bindindis-
félaga í skólum, bæði I Svíþjóð
og Noregi, hafa í haust snúið
sér til okkar og óskað eftir að
komast I kynni við Samband
bindindisfélaga í skólum á ís-
landi. En hér er ekki búið að
þessu starfi í skólunum, eins og
vera ber, og er það skaði mikill.
Það er ekki nóg að setja lög um
bindindisfræðslu I skólum, með
því þarf að vera gott eftirlit
einhvers, sem hefir til þess
köllun og nægan áhuga. Þar
þarf vissulega góðan fræðslu-
stjóra.
Ég treysti því, að háttvirt
ríkisstjórn og Alþingi taki þessi
mál til alvarlegrar yfirvegunar.
Auðugir hundar
Óvenjuleg erfðaskrá hefir verið lögð
fram við réttarhöld i Los-Angeles.
Maður nokkur hafði samkvæmt henni’
arfleitt tvo hunda, sem hann átti, að
öllum eignum sínum, 30 þúsund doll-
urum. Vitni hafa borið það, að sá látni
var vanur að hafa hundana með sér á
bió og spjalla við þá um efni mynd-
anna þegar heim kom. Og á kvöldin
var hann vanur að lesa ævintýri fyrir
hundana áður en þeir fóru að sofa.
Kbnur fá kosningarétt
í Argcntínu
Forseti Argentinu gaí út í siðasta
mánuði lög um kosningarrétt kvenna.
í tilefni af þvi söfnuðust saman 75
þúsund manns og hylltu forsetann.
Á. J. Cronin:
Þegar ungur ég var
móta fyrir henni hálfboginni fyrir innan gluggann. Hún
minnti á ófreskju af hafsbotni, syndandi í sædýrabúri.
Afi kom aftur að vörmu spori og rétti mér glas, fullt af
límonaði, sem ólgaði þægilega uppi í mér. Ég smjattaði á
þessum kjördrykk og renndi augunum inn í skuggalega
krána, þar sem afi hafði aftur tekið sér sæti meðal hinna
gestanna. Ég sá, að hann tók fyrst lítið, þykkt glas, bar
það fimlega upp að vörum sér og tæmdi í einum teyg. Síð-
an drakk hann í löngum og stórum teygum úr freyðandi
ölkrús, og ég gat ekki betur séð en ölið yki jafnt þétt á þann
velþóknunarsvip, er færzt hafði yfir hann, jafnskjótt og
hann hafði kingt hinum gullna dýrindisvökva, er var í litla
glasinu. Milli teyganna ræddi hann svo við sessunauta
sína, fjörlega og spekingslega í senn\
Þegar hér var komið, beindist athygli mín að tveimur
[ telpum, sem komu hlaupandi með tvær gjarðir yfir græna
[ flöt, er var spölkorn upp með götunni. Ég var þarna einn og
yfirgefinn, og það var ekki annað sýnna en afi ætti enn
miklum erindum ólokið í kránni, svo að ég stóð upp og
rölti í áttina til telpnanna, án þess þó að gefa mig bein-
línis að þeim. Ég kærði mig ekki um að hafa neitt saman
við ókunnuga stráka að sælda. En langflestir nemendanna
í skóla ungfrú Bartys voru telpur, svo að mér fannst ein-
hvern veginn, að mér væri léttara að blanda geði við þær
en strákana.
Stærri telpan hélt áfram að velta gjörðinni sinni, en
yngri tók sér aftur á móti hvíld og settist á einn bekkjanna,
sem var á flötinni. Mér virtist hún vera á líku reki og ég.
Hún var í köflóttu, skozku pilsi með axlabönd úr sams konar
efni, og hún söng fullum hálsi. Ég þokaði mér nær henni
settist þegjandi yzt á þann enda bekksins, sem hún hafði
ekki helgað sér, og tók að rannsaka skrámu, sem ég hafði
hlotið á annað hnéð. Það varð stutt þögn, er hún hafði
sungið vísuna sína á enda. Og svo sneri hún sér að mér,
alveg eins og ég hafði gert mér vonir um, og spurði vin-
gjarnlega:
„Kanntu ekki að syngja eitthvað?"
Ég hristi höfuðið, dapur í bragði. Ég kunni ekki að syngja.
Eina lagið, sem ég kunni, hafði faðir minn kennt mér, og
vísan var um unga og fallega stúlku, sem dó í smán. En
mér leizt vel á þessa brúneygu telpu, og mér þótti fallegt
hið dökka, hrokkna hár hennar, sem greitt var aftur frá
björtu enninu og fest uppi á höfðinu með bognum kambi.
Ég vildi með engu móti, að samtalið félli niður við svo búið.
„Er gjörðin þín úr járni?“ spurði ég því.
„Já — auðvitað. Og með þessum spaða velti ég henni.“
Rödd hennar var ákaflega myndug, og ég sárskammaðist
mín fyrir að hafa spurt svo heimskulega. Fyrsta spurning
min hafði ljóstrað þvi upp, að ég var ókunnugur fáráðling-
ur. Ég skotraði augunum yfir flötina og sá, að stallsystir
hennar kom nú þjótandi með gjörðina sina beint til okkar.
„Er hún systir þín?“ leyfði ég mér að spyrja.
Telpan brosti, en bros hennar var hógvært og vingjarn-
legt. „Lovísa er fiænka mín, og hún er hjá mér núna um
tíma,“ sagði hún. „Hún á heima í Ardfillan. Sjálf heiti ég
Lísa Keith, og ég á heima hjá mömmu minni þarna upp frá.“
Hún benti á gnæfandi húsþak, sem blasti við milli hávax-
inna trjáa, langt upp með götunni.
Ég blygðast mín fyrir þessa röngu tilgátu, og mér stóð
ógn og lotning af hinu fína og mikilfenglega húsi.
„Halló,“ hrópaði Lovísa másandi, stöðvaði gjörðina sína
af mikilli fimi og skotraði um leið til mín augunum. „Hvað-
an ert þú?“
Hún var á að gizka tólf ára. Hárið var ljóst og sítt, og
hún kastaði því til með þóttalegum hnykkjum, sem gerðu
mér gramt í geði. Mig langaði til þess að segja eitthvað,
sem lægði í henni rostann — bæði vegna sjálfs mín og Lísu.
„Ég kom frá Dyflinni i gær!“
„Frá Dyflinni — guð komi til!“ Og hún hélt áfram, eins
og hún væri að lesa af bók. „Dyflinn er höfuðborg ír-
lands...“ Hér þagnaði hún snögglega, en spurði svo: „Fædd-
istu þar?“
Ég kinkaði kolli. Ég var innilega þakklátur fyrir þá eftir-
væntingu, sem lýsti sér i augnaráði hennan
„Þú hlýtur þá að vera írskur.“
„Ég er bæði írskur og skozkur,“ svaraði ég allhreykinn.
\ En Lovísa lét sér hvergi bregða. Hún virti mig fyrir sér
með hálfgerðri meðaumkun.
„Þú getur ekki verið hvort tveggja — það er alveg ómögu-
legt. Það hljómar að minnsta kosti einkennilega.“ Svo
virtist nýrri hugsun skjóta allt I einu upp í huga hennar.
Svipur hennar harðnaði og hún hvessti á mig augum eins
og strangasti rannsóknardómari, sem þykist fullviss um
sekt sakborningsins.
„Hvaða kirkju sækirðu “ spurði hún.
Ég brosti drýgindalega. Mig grunaði sizt, hvað undir bjó.
„Hina heilögu Domíníkakirkju,“ var ég í þann veginn að
svara. En í sömu andrá tók ég eftir einhverjum annarlegum
glampa í augum hennar, svo að ég snerist ósjálfrátt til
varnar á síðustu stundu.
„Bara venjulega kirkju,“ tautaði ég. „Það er hár turn á
henni. Hún er rétt hjá götunni, þar sem við áttum heiir.a."
Ég fann, að ég sótroðnaði. Ég varð að binda endi á þessar
samræður með einhverjum hætti. Mér varð það fyrst fyrir
að spretta á fætur og bregða fyrir mig þeirri elnu íþrótt,

Sparnaður
er svariS fjeín verSbólgu og dýrtíð.
Verzlið við kaupfélögm og sparið
þannig fé yðar.
Samband ísl. samvinnuf élaga

4. hefti af hinu vinsæla tímariti
HJARTAÁSINN
er komið út. j
Af efni heftisins er þetta helzt:
Sögur eftir Caldwell og Tim Gerdes. —
Einar frá Hermundarfelli: Vatnavextir, smásaga. [
Ferðaþættir Sigurðar Magnússonar.
Kynlegir kvistir (Gísli Brandsson).
Kvikmyndasíður.
Ljóðabrot og lausavísur. j
Sönglagatextar. i
Voodo, framhaldssagan og ýmislegt fleira.
Af þremur fyrstu heftum ritsins er nú lítið eftir ó-
selt. Ættu menn því ekki að draga lengi úr þessu
að eignast þetta vinsæla skemmtitímarit frá upphafi. |
Hjartaásútgáfan |
i
N Ý BÓK
WANDA WASSILEWSKA:
I ALVELDI ÁSTAR
Þessi ógleymanlega ástarsaga, hinnar frægu
skáldkonu, er ef til vill einhver átakanleg-
asta og tilfinningaheitasta saga um ástir,
sem á íslenzku hefir verið þýdd.
Hún gerist að mestu leyti á rússnesku
sjúkrahúsi á styrjaldarárunum og mun fá-
um, sem hana lesa, úr minni líða.
Gunnar Benediktsson rithöf. íslenzkaði
söguna.
Bókaútgáfa Pálma H. Jónssoner
Nýtt trippakjöt
daglega
Reyktar siður á kr. 6,50 kg'.
Ágætar gulrófur
Síld í áttungum.
HAUSTMARKADUR
Brautarholti 28. — Sími 5750.
—— -——<-----——
M álverkasýning
Ástu Jóhannesdóttur
í Breiðfirðingabúð, uppi, er opin daglega frá kl.
1—11 e. h.